Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Joanna Becińska

Protokolant: st. sek. sąd. Joanna Rybińska

w obecności aplikanta prokuratorskiego Mateusza Prusaczyka

po rozpoznaniu dnia 19.09.2017r., 19.10.2017r., 30.11.2017r., 21.12.2017r.

sprawy:

M. D. (1) c. E. i H. z domu K.,

ur. (...) w Ł.

oskarżonej o to, że:

w dniu 02 lutego 2016r. w T. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z I. J. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłowała doprowadzić pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 14.793,81 zł przy zgłoszeniu roszczenia o zapłatę odszkodowania za szkodę spowodowaną przez kierującego pojazdem marki (...) o nr rej (...) do, której doszło w wyniku kolizji drogowej w dniu 31.01.2016r. około godz. 18:00 na skrzyżowaniu drogi S. - O. z drogą Ł. P. w miejscowości B. poprzez wprowadzenie w błąd pracownika firmy ubezpieczeniowej, co do okoliczności powstania uszkodzeń w pojeździe marki B. o nr rej (...), lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na odmowę wypłaty odszkodowania przez (...) w T..

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

I. J. s. J. i J. z domu L.,

ur. (...) we W.

oskarżonego o to, że:

w dniu 02 lutego 2016r. w T. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z M. D. (2) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłował doprowadzić pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 14.793,81 zł przy zgłoszeniu roszczenia o zapłatę odszkodowania za szkodę spowodowaną przez kierującego pojazdem marki(...)o nr rej (...) do, której doszło w wyniku kolizji drogowej w dniu 31.01.2016r. około godz. 18:00 na skrzyżowaniu drogi S. - O. z drogą Ł. P. w miejscowości B. poprzez wprowadzenie w błąd pracownika firmy ubezpieczeniowej, co do okoliczności powstania uszkodzeń w pojeździe marki B. o nr rej (...), lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę wypłaty odszkodowania przez (...)w T..

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

ORZEKA:

I.  Uznaje oskarżoną M. D. (1) za winną popełnienia zarzucanego jej aktem oskarżenia czynu, tj. występku z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i za to w myśl art. 14 § 1 kk na podstawie art. 286 § 1 kk wymierza oskarżonej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 § 1 kk i art. 70 §1 kk warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby;

II.  na mocy art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązuje oskarżoną do pisemnego informowania sądu, co pół roku, o przebiegu okresu próby;

III.  na mocy art. 33 § 1,2 i 3 kk wymierza oskarżonej karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

IV.  uznaje oskarżonego I. J. za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, tj. występku z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i za to w myśl art. 14 § 1 kk na podstawie art. 286 § 1 kk wymierza oskarżonemu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby;

V.  na mocy art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązuje oskarżonego do pisemnego informowania sądu, co pół roku, o przebiegu okresu próby;

VI.  na mocy art. 33 § 1 ,2 i 3 kk wymierza oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

VII.  zasądza od każdego oskarżonych na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) w T. po 672 (sześćset siedem dwa) złote tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VIII.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 320 (trzystu dwudziestu) złotych tytułem opłaty sadowej i obciąża ją wydatkami w połowie, w wysokości 1.210,40 (jeden tysiąc dwieście dziesięć złotych czterdzieści groszy) złotych;

IX.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia opłaty sądowej i wydatków poniesionych w toku postępowania, wydatkami obciążą Skarb Państwa.

Sygn. akt II K 534/17

UZASADNIENIE

W dniu 2 lutego 2016 roku M. D. (1) zgłosiła na infolinii (...)szkodę, która powstała w należącym do niej pojeździe marki (...) o nr rej. (...). Do powstania szkody – według oświadczenia M. D. (1)- miało dojść w wyniku kolizji z pojazdem marki V. (...) o nr rej (...), do której miało dojść w dniu 31 stycznia 2016 roku około godz. 18:00 na skrzyżowaniu drogi S. - O. z drogą Ł. P. w miejscowości B.. M. D. (1) jako sprawcę powyższej kolizji wskazała I. J.. Ww. kierowca miał nie ustąpić jej pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu nie stosując się do znaku STOP i uderzyć przodem swojego pojazdu w bok jej pojazdu. Oskarżona opisała, że w należący do niej pojeździe doszło do uszkodzenia prawego progu, prawego słupka, poduszki powietrznej, kurtyny bocznej prawej oraz drzwi przednich i tylnych prawych. Nadto zaznaczyła, że na miejsce zdarzenia nie wezwano funkcjonariuszy Policji ani Straży Pożarnej. M. D. (1) określiła, że do kolizji doszło po zmierzchu na drodze asfaltowej, przy dobrych warunkach pogodowych, ale mokrej jezdni i ograniczonej widoczności, przy czym natężenie ruchu było małe.

(dowody: zeznania M. Z., k. 324-325

zgłoszenie szkody w pojeździe, k. 212-216)

W związku z powyższym ubezpieczyciel wskazanego jako sprawcę kolizji I. J. - (...) wszczęło postępowanie szkodowe, które prowadził M. Z.. Na potrzeby ww. postępowania przedłożono oświadczenie autorstwa I. J. w którym potwierdził, że w dniu zdarzenia nie ustąpił pierwszeństwa prawidłowo poruszającemu się pojazdowi marki (...) o nr rej. (...), co skutkowało uszkodzeniem obu pojazdów. I. J. został zobowiązany do potwierdzenia okoliczności zdarzenia i w sposób tożsamy do M. D. (1) opisał warunki drogowe panujące w momencie kolizji oraz przebieg zderzenia obu pojazdów. Nadto określił, że przed zderzeniem poruszał się prędkością z 30-50 km/h i w jego pojeździe na skutek kolizji doszło do uszkodzenia przodu auta, maski, zderzaka, lamp i błotników.

(dowody: wyjaśnienia I. J., k. 451v

oświadczenie, k. 197

potwierdzenie okoliczności zdarzenia, k. 180-182)

(...) zleciło (...) wydanie na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej opinii na okoliczność powstania uszkodzeń samochodu B. (...) nr rej. (...). Zdaniem eksperta do powstania uszkodzeń samochodu B. (...) nr rej. (...) nie doszło w okolicznościach wynikających ze zgłoszenia szkody przez M. D. (1) i potwierdzenia okoliczności zdarzenia przez I. J.. Uszkodzenia samochodu(...) nie powstały w kontakcie z samochodem (...). Według biegłego z geometrii miejsca zidentyfikowanego jako miejsce zdarzenia wynika, że M. D. (1) pozbawiona była widoczności samochodu (...) ze względu na usytuowanie ogrodzenia posesji przy skrzyżowaniu, po prawej stronie (...). (...)był zasłonięty dla kierującej (...) prawie do chwili, gdy zbliżałby się ku krawędzi jezdni drogi (...), którą miał jechać samochód (...). Tym samym jednoznacznym jest, iż kierująca samochodem B. nie miałaby możliwości zareagowania na niespodziewany wyjazd samochodu(...)z prawej strony. Do kolizji tych pojazdów doszłoby przy rozwijanej, nie zmniejszonej prędkości (...). Tym samym zderzenie tych pojazdów charakteryzowałoby się bardzo wysoką dynamiką poprzeczną dla (...), jak i dynamiką poprzeczną dla (...) uzależnioną od prędkości (...). Z ukształtowania miejsca zdarzenia wynika, zdaniem biegłego, że jako pierwsze elementy z samochodu (...) weszłyby w kontakt z elementami prawego boku samochodu (...), elementy prawej części przodu. Dynamika ruchu pojazdów skutkowałaby przesuwaniem się prawego boku (...) po elementach przodu (...), początkowo prawej części przodu (...) a następnie także środkowej i ostatecznie lewej części przodu. Kontakt pojazdów doprowadziłby do pozostania ewidentnych śladów dynamiki zderzenia w postaci: przemieszczenia elementów przodu (...) bocznie w prawo, w szczególności w jego prawej części, z poziomo przebiegającymi śladami otarć i zarysowań na zderzaku przednim i przedniej krawędzi pokrywy komory silnika, śladami otarć i zarysowań o przebiegu wzdłuż boku (...), p-rzed i za miejscami głębokich śladów deformacji elementów poszycia, braku pionowych klinowatych/głębokich krawędzistych deformacji w obrębie elementów poszycia boku (...), śladu klinowatego kontaktu z przednią krawędzią pokrywy komory silnika (...), deformacji połączonej z polem poziomych otarć i zarysowań na elementach poszycia boku (...). Biegły zaznaczył, że przy obydwu pojazdach mających brać udział w zdarzeniu brak jest jakichkolwiek śladów dynamiki zderzenia, które miałoby miejsce w okolicznościach wynikających ze zgłoszenia szkody i potwierdzenia okoliczności zdarzenia.

(dowód: opinia Biura (...) k. 225-236)

(...) zleciło również wykonanie oględzin pojazdu marki B. nr rej. (...) oraz wykonanie dokumentacji fotograficznej.

(dowód: oględziny pojazdu wraz z dokumentacją fotograficzną, k. 286-297)

Nadto ubezpieczyciel zlecił także wykonanie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań mechanoskopijnych w której potwierdzono, że samochód osobowy (...) nr rej. (...) posiada niefabrycznie naniesione oznaczenia identyfikacyjne (...)o treści: (...), a lewa część karoserii pojazdu posiada powłokę lakierniczą o cechach położenia niefabrycznego.

(dowód: ekspertyza kryminalistyczna nr (...), k. 278-281)

W wyniku sprawdzenia oznaczeń identyfikacyjnych pojazdu marki (...)określono, że fabrycznie posiadał on oznaczenie identyfikacyjne (...) (...).

(dowód: notatka ze sprawdzeń oznaczeń identyfikacyjnych pojazdu, k. 248)

Dnia 10 marca 2016 roku (...) wydało decyzje o nieuznaniu odpowiedzialności za szkodę i odmowie wypłaty odszkodowania.

(dowód: decyzja (...) k. 269-270)

Uszkodzenia prawego boku nadwozia samochodu (...) nr rej. (...), nie mogły powstać od zderzenia z samochodem (...) nr rej. (...) w deklarowanych okolicznościach przebiegu kolizji drogowej. Wynika to z braku kryminalistycznej zgodności pomiędzy charakterem uszkodzeń występujących na prawym boku nadwozia samochodu (...), a charakterem uszkodzeń występujących na przodzie nadwozia samochodu V. (...). Uszkodzenia prawego boku nadwozia samochodu (...) powstały w innych okolicznościach, niż podane przez M. D. (1) i I. J..

(dowód: opinia biegłego z zakresu badań wypadków drogowych, k. 358-363)

M. D. (1) nie była karana sądownie.

(dowód: informacje dot. karalności, k. 495)

M. D. (1) została oskarżona o to, że w dniu 02 lutego 2016r. w T. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z I. J. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłowała doprowadzić pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 14.793,81 zł przy zgłoszeniu roszczenia o zapłatę odszkodowania za szkodę spowodowaną przez kierującego pojazdem marki (...)o nr rej (...) do, której doszło w wyniku kolizji drogowej w dniu 31.01.2016r. około godz. 18:00 na skrzyżowaniu drogi S. - O. z drogą Ł. P. w miejscowości B. poprzez wprowadzenie w błąd pracownika firmy ubezpieczeniowej, co do okoliczności powstania uszkodzeń w pojeździe marki (...) o nr rej (...), lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na odmowę wypłaty odszkodowania przez (...) w T., tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

Oskarżona M. D. (1) w toku postępowania przygotowawczego (k. 401-402) nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i skorzystała z prawa do odmowy składania wyjaśnień. Sąd uznał, iż okoliczność negowania przez oskarżoną swojego sprawstwa zmierzała jedynie do uniknięcia odpowiedzialności karnej, natomiast nie znajduje potwierdzenia w zgormadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym. W dniu 30 listopada 2017 roku oskarżona złożyła obszerne pismo procesowe (k.478-485) w którym odniosła się do treści ekspertyzy kryminalistycznej opracowanej na zlecenie (...), a także opinii biegłego z zakresu badania wypadków drogowych P. Ż., która była powołana w toku prowadzonego w niniejszej sprawie dochodzenia. Pierwszej z powyższych ekspertyza zarzuciła, iż nie jest obiektywna, gdyż biegły działał na zlecenie ubezpieczyciela, a nadto podniosła, że opiniujący odniósł się jedynie do analizy materiałów zgromadzonych w aktach szkodowych, które zasadniczo powstały w celu ustalenia rozmiarów szkody, a nie celach rekonstrukcyjnych. Zdaniem oskarżonej, według przeprowadzonego przez nią eksperymentu polegającego na zestawieniu wyskalowanych fotografii obu pojazdów, które miały wziąć udział w kolizji, każde uszkodzenie na boku samochodu (...) odpowiada konkretnemu uszkodzeniu na przedzie samochodu(...) lub charakterystycznemu elementowi tego samochodu. Z kolei opinii wydanej przez biegłego P. Ż., oskarżona zarzuciła niestaranność i nierzetelność oraz skupienie się na zanegowaniu faktu zaistnienia kolizji. Nadto oskarżona podkreśliła, że biegły nie przeprowadził eksperymentu polegającego na dostawieniu takich samych nieuszkodzonych pojazdów, jak uczestniczące w kolizji. Biegły w opinii ustnej (k. 490) odniósł się do powyższych zastrzeżeń i jasno określił, że nałożenie sylwetek samochodów nie świadczy o realności kolizji pomiędzy dwoma przedmiotowymi pojazdami, gdyż gdyby wziąć inny samochód o podobnych gabarytach, to można byłoby uznać, że wysokością i charakterem przeszkody pasują do siebie, ale musi też być wzajemna zgodność powyższych przeszkód. W odniesieniu do powyższej kolizji należy stwierdzić, że na samochodzie (...) występuje kilka śladów, które nie znajdują potwierdzenia w deklarowanych przez uczestników okolicznościach. Jeżeli zaś chodzi o dokonane przez oskarżoną obliczenia i analizy służące podważeniu wydanych w niniejszej sprawie ekspertyz, to należy wziąć pod uwagę, iż M. D. (1) nie jest osobą legitymującą się odpowiednimi kompetencjami w tym zakresie, gdyż jest to dziedzina wymagająca posiadania wiedzy o charakterze specjalistycznym. Oskarżona próbował podważyć opinie biegłych posługując się wykonanymi na własny użytek analizami i symulacjami, które nie mogą być podstawą ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie. Sąd uznał, iż wyjaśnienia oskarżonehj w zakresie w którym nie są zgodne ze specjalistycznymi opiniami nie zasługują na obdarzenie ich przymiotem prawdziwości. Podniesione przez oskarżoną zarzuty miały jedynie na celu uwiarygodnienie zaprezentowanej przez nią linii obrony i zmierzały do wykazania, że uszkodzenia, które stwierdzono w należącym do niej pojeździe powstały w wyniku kolizji z samochodem I. J., której przebieg oboje przedstawili.

I. J. (k. 451v) w swoich wyjaśnieniach zaprzeczył, że działał wspólnie i w porozumieniu z M. D. (1), gdyż jej nie zna. Przyznał, iż jest z zawodu mechanikiem samochodowym, natomiast w momencie, gdy doszło do kolizji auto należące do M. D. (1) mogło posiadać pewne uszkodzenia, natomiast wcześniej nie oglądał pojazdu marki (...). I. J. potwierdził przebieg wypadku, który przytoczył w trakcie postępowania szkodowego i przyznał, że nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu pojazdowi, który prowadziła oskarżona. Dodał również, że M. D. (1) jechała drogą główną, natomiast on uderzył w prawy bok jej pojazdu na wysokości przednich drzwi, w związku z czym jego samochód przesunął się po jej boku w kierunku tyłu pojazdu. I. J. wskazał na uszkodzenia, które powstały w jego samochodzie i wśród nich wymienił zbitą lampę, urwany zderzak oraz pogniecioną maskę, natomiast M. D. (1) miała posiadać wgniecenia na prawym boku. Oskarżony wyjaśnił również, że na miejsce zdarzenia nie wezwano Policji, gdyż był bezrobotny i nie miał pieniędzy na mandat, a poszkodowana zgodziła się na spisanie oświadczenia.

Sąd uznał powyższe wyjaśnienia za generalnie niewiarygodne albowiem są one sprzeczne z powołaną w niniejszej sprawie opinią biegłego z zakresu badań wypadków drogowych. Opinia ta nie pozostawia złudzeń co do faktu, iż uszkodzenia w samochodzie marki (...) nie mogły powstać od zderzenia z samochodem (...) w deklarowanych przez I. J. oraz M. D. (1), a co za tym idzie powstały w innych okolicznościach. Tym samym należało uznać, że wersja wydarzeń zaprezentowana przez I. J. miała jedynie uprawdopodobnić przebieg kolizji, który przytoczyła M. D. (1). Co prawda wyjaśnienia obu oskarżonych korelowały ze sobą i identyczna wersja była przez nich konsekwentnie prezentowana, jednakże należy uznać, że stanowiła ona jedynie wspólnie uzgodniony przebieg zdarzeń, który miał pozwolić uzyskać M. D. (3) środki pieniężne z odszkodowania.

Świadek M. Z. (k. 324-325, k. 489v-490v)– Przedstawiciel (...) zeznał, iż w toku postępowania prowadzonego w (...) powzięto wątpliwości, co do tego czy uszkodzenia stwierdzone w obu pojazdach do siebie przystają i w tym zakresie zasięgnięto ekspertyzy kryminalistycznej, która potwierdziła fakt, iż nie powstały one w okolicznościach przytoczonych przez uczestników kolizji. Świadek dodał również, że weryfikowano pochodzenie pojazdu marki (...) i biegły ustalił oryginalne numery VIN samochodu należącego do oskarżonej. Nadto M. Z. zeznał, że oględziny pojazdu zostały dokonane przez zewnętrzną firmę. Świadek określił również, że według oceny ubezpieczyciela koszt naprawy samochodu należącego do M. D. (1) miał wynieść 14.800 zł, przy czym gdyby była to naprawa w serwisie jest koszt oscylowałby wokół kwoty 21.000 zł. Depozycje te znajdują potwierdzenie w załączonych do przedmiotowej sprawy aktach szkody, dlatego też nie ma podstaw, aby kwestionować ich wiarygodność.

Sąd podzielił w całości opinię biegłego sądowego P. Ż. z zakresu badań wypadków drogowych (k. 358-363) Wynika z niej, że uszkodzenia prawego boku nadwozia samochodu (...) nr rej. (...), nie mogły powstać od zderzenia z samochodem (...) nr rej. (...) w deklarowanych okolicznościach przebiegu kolizji drogowej. Wynika to z braku kryminalistycznej zgodności pomiędzy charakterem uszkodzeń występujących na prawym boku nadwozia samochodu (...), a charakterem uszkodzeń występujących na przodzie nadwozia samochodu (...). Biegły określił, że uszkodzenia prawego boku nadwozia samochodu (...) powstały w innych okolicznościach, niż podane przez M. D. (1) i I. J.. Powyższa opinia została również potwierdzona przez biegłego podczas rozprawy głównej (k.490v-491). Biegły podkreślił, że pomiędzy uszkodzeniami występującymi w obu pojazdach biorących w kolizji nie występuje spójność, tj. uszkodzenia nie odpowiadają charakterowi przeszkody. Nawet gdyby taka zgodność istniała, nie można byłoby przyjąć, że do kolizji doszło w zadeklarowanych przez oskarżonych okolicznościach, albowiem podany przez uczestników kierunek jazdy samochodu (...) jest niezgodny z przemieszczeniem elementów przodu samochodu (...). Zarówno pisemna opinia sporządzona przez biegłego, posiadającego fachową wiedzę z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, jak i opinia ustna, były spójne, logiczne, jasne i klarowne w swoich wnioskach. Z przytoczonych wyżej względów stanowiły one podstawę do dokonania ustaleń w zakresie stanu faktycznego. Należy dodać, że biegły skrupulatnie, opierając się o doświadczenie zawodowe i specjalistyczną wiedzę wykazał również nieprawidłowości w piśmie procesowym oskarżonej w którym odniosła się do treści ekspertyzy.

Sąd dał wiarę wszelkim innym przeprowadzonym w sprawie dowodom z dokumentów, a w szczególności związanym z postępowaniem (...)w sprawie przyznania odszkodowania oraz danych o karalności. Dokumenty te zostały sporządzone przez uprawnione podmioty, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich prawdziwości.

Artykuł 286 kk określa odpowiedzialność za oszustwo, którym według tego przepisu jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Istota tego przestępstwa polega więc na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej (odróżnia to oszustwo od zaboru i innych przestępstw przeciwko mieniu; bliżej zob. T. Oczkowski, Oszustwo jako przestępstwo majątkowe i gospodarcze, Kraków 2004, s. 9 i n.).

Wprowadzenie w błąd (zwane oszustwem "czynnym") polega na tym, iż sprawca własnymi podstępnymi zabiegami doprowadza pokrzywdzonego do mylnego wyobrażenia o określonym stanie rzeczy (np. co do wartości przedmiotu, cech sprzedawanego lub nabywanego towaru, możliwości uzyskania korzyści z zawartej transakcji itp.), natomiast "wyzyskanie błędu" - to celowe skorzystanie z mylnego wyobrażenia o wartości rzeczy, skutkach transakcji itp., w jakim znajduje się pokrzywdzony. Tę formę oszukańczego zachowania nazywa się niekiedy "oszustwem biernym", co jednak nie jest ścisłe, gdyż sprawca musi przejawiać określoną aktywność, aby wyzyskać błąd pokrzywdzonego. Przestępstwo oszustwa ma charakter materialny, przy czym skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem własnym lub cudzym przez osobę wprowadzoną w błąd lub której błąd został przez sprawcę wyzyskany. Dopóki takie rozporządzenie nie nastąpi, a sprawca podejmie oszukańcze zabiegi mające na celu jego uzyskanie, można mówić jedynie o usiłowaniu, a nie o dokonaniu oszustwa (por. wyrok SN z dnia 8 stycznia 1999 r., V KKN 513/97, Orz. Prok. i Pr. 1999, nr 6, poz. 2). Odnośnie do strony podmiotowej występku oszustwa stwierdzić należy, iż jest ono przestępstwem kierunkowym, co oznacza, iż działania sprawcy muszą być podejmowane w zamiarze bezpośrednim kierunkowym, w celu uzyskania szeroko pojętej korzyści majątkowej, która może polegać zarówno na uzyskaniu zysku (zwiększeniu aktywów), jak i na zmniejszeniu pasywów. Dążenie sprawcy może obejmować zarówno korzyść dla siebie, jak i dla kogo innego (zob. art. 115 § 4).

Jak zaś stanowi art. 13 § 1 kk „Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje”.

Ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz ocena zebranego materiału dowodowego prowadzi do niebudzącego wątpliwości wniosku, że oskarżona M. D. (1) dopuściła się czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia. W niniejszej sprawie istota zachowania oskarżonych polegała na wprowadzeniu (...) w T. w błąd co do okoliczności powstania uszkodzeń. Jak zostało już uprzednio zaakcentowane wyjaśnienia oskarżonych nie mogły stanowić jakiekolwiek podstawy do dokonania ustaleń w zakresie odnoszącym się do okoliczności zdarzenia, bowiem specjalista z zakresu ruchu drogowego jednoznacznie określił, że uszkodzenia obu pojazdów nie mogły powstać w deklarowanych przez uczestników kolizji okolicznościach. Dodatkowo w toku sprawy ujawniono, iż samochód należący do oskarżonej nie posiadał oryginalnych numerów VIN. W niniejszej sprawie oskarżona swoim zachowaniem usiłowała doprowadzić do powstania skutku, warunkującego realizację znamion przestępstwa oszustwa, albowiem składając wniosek o wypłatę odszkodowania zmierzała bezpośrednio do doprowadzenia pokrzywdzonego (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wypłatę środków pieniężnych. Z akt szkodowych wynika, iż M. D. (1) zabiegała o wypłatę jak najwyższej kwoty i kwestionowała obliczenia dokonane przez ubezpieczyciela. Nie ma więc wątpliwości, że działalnie oskarżonej było ukierunkowane na uzyskanie odszkodowania. Jednocześnie należy podkreślić, że oskarżona jako właściciel i użytkownik pojazdu miała świadomość tego kiedy i w jakich okolicznościach powstały konkretne usterki. Mimo tego M. D. (1) zdecydowała się dokonać zgłoszenia szkody powołując się na nieprawdziwe okoliczności jej powstania. Znamiennym jest również fakt, iż w jednym ze złożonych przez oskarżoną pism podkreśliła, że postępowanie szkodowe powinno skupić się na ustaleniu rozmiaru uszkodzeń i jego wycenie, a nie rekonstrukcji wypadku. Tym samym należy uznać, że oskarżona działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym. Wobec powyższych ustaleń, Sąd uznał, że działanie oskarżonej jawiło się jako zaplanowane i jednoznacznie zmierzające do wyłudzenia od pokrzywdzonego odszkodowania. M. D. (1) oraz I. J. prezentowali wspólnie ustaloną, lecz niezgodną z rzeczywistością, wersję wydarzeń. W konsekwencji zamiar oskarżonej osiągnięcia korzyści majątkowej kosztem pokrzywdzonego podmiotu nie budził wątpliwości Sądu.

Uznając oskarżoną za winną popełnienia zarzucanego jej aktem oskarżenia czynu, tj. występku z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, Sąd w myśl art. 14 § 1 kk na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył oskarżonej karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 § 1 kk i art. 70 §1 kk warunkowo zawiesił na okres 2 lat tytułem próby.

Jako okoliczności łagodzące Sąd poczytał fakt, iż oskarżona dotychczas wiodła ustabilizowany tryb życia i nie była karana sądownie. M. D. (1) posiada bowiem stałe zatrudnienie i wychowuje dwoje dzieci. Z kolei okolicznościami obciążającymi są wysoki stopień zawinienia i społecznej szkodliwości czynu, którego dopuściła się oskarżona, co determinowane jest w głównej mierze premedytowanym charakterem działań podejmowanych przez oskarżoną zmierzających bezpośrednio do uzyskania korzyści majątkowej.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, iż w stosunku do oskarżonej można wysnuć pozytywną prognozę kryminologiczną. W ocenie Sądu okres probacji wynoszący 2 lata spełni cel wychowawczego oddziaływania na sprawcę oraz pozwoli zweryfikować postawę M. D. (1). Nadto będzie również okolicznością mobilizującą oskarżoną do przestrzegania porządku prawnego, gdyż grozić jej będzie możliwość zastosowania instytucji zarządzenia wykonania kary warunkowo zawieszonej. Jednocześnie jednak Sąd postanowił, iż konieczna jest kontrola zachowania oskarżonej w powyższym okresie i nałożył na M. D. (1) obowiązek pisemnego informowania Sądu co do przebiegu okresu próby co 6 miesięcy, co znajduje podstawę prawną w art. 72 § 1 pkt 1 kk. Powyższy obowiązek ma również zabezpieczyć prawidłowy przebieg okresu próby.

Nadto z uwagi na fakt, iż oskarżona dopuściła się zarzucanego jej czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 kk, Sąd orzekł wobec oskarżonej karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych przyjmując, iż jedna stawka jest równoważna kwocie 20 złotych. Orzekając grzywnę Sąd miał na uwadze możliwości płatnicze oskarżonej, przesądzające o realności wykonania tej kary, grzywna winna być bowiem współmierna do efektywnego jej wykonania, bez potrzeby wprowadzania zastępczej kary pozbawienia wolności na wypadek nieskutecznej jej egzekucji, ale jednocześnie dla spełnienia swych celów represyjno-wychowawczych oraz celów w zakresie społecznego oddziaływania wyroku, orzeczona zwłaszcza przy jednoczesnym warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności, powinna stanowić istotnie odczuwalną dolegliwość ekonomiczną, proporcjonalną do możliwości płatniczych oskarżonej i adekwatną do rodzaju popełnionego przestępstwa oraz stopnia jego społecznej szkodliwości (tak SN w wyroku z dnia 04.04.1979r., V KRN 24/79, LEX nr 21807). W niniejszym przypadku kara grzywny spełnia, w ocenie sądu, stawiane przed nią cele społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także będzie dla oskarżonej przestrogą na przyszłość i unaoczni jej nieopłacalność zachowań sprzecznych z prawem. Kara grzywny w orzeczonym wymiarze nie będzie również stanowiła dla oskarżonej nadmiernego obciążenia finansowego i będzie mogła ją uiścić bez uszczerbku dla kosztów utrzymania zarówno siebie samego jak i jej rodziny. M. D. (1) pracuje bowiem jako przedstawiciel handlowy i z tego tytułu osiąga dochód w wysokości 2.000 zł brutto.

W ocenie Sądu zastosowane sankcje karne są adekwatne do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynów winny zatem spełnić swoje cele w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej.

Kierując się zapadłym w niniejszym sprawie rozstrzygnięciem Sąd, na podstawie art. 627 kpk w zw. z § 11 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądził od każdego z oskarżonych po 672 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Uwzględniając wcześniej opisaną sytuację majątkową i rodzinną oskarżonej, Sąd, na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) zasądził od niej na rzecz Skarbu Państwa opłatę w wysokości 320 zł oraz obciążył ją wydatkami postępowania w połowie, tj. kwotą 1.210,40 zł. Oskarżona ma stałe źródło dochodów w związku z czym będzie miała możliwość pozyskania środków na pokrycie należności sądowych.