Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2017 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. F. S. w G.

przeciwko W. G.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt I C 1128/14

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 1 co do kwoty 7.047,20 zł (siedem tysięcy czterdzieści siedem złotych i dwadzieścia groszy) oraz w punkcie 2 i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Rybniku do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Lucyna Morys - Magiera

Sygn. akt III Ca 1148/17

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w G. w pozwie skierowanym przeciwko W. G. domagała się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 7.834,42 zł i zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu podała, iż pozwany zawarł z nią umowę pożyczki, lecz nie regulował terminowo rat pożyczki wobec czego umowa została wypowiedziana. Na dochodzoną kwotę składają się kapitał pożyczki i karne odsetki. Pomimo wezwania pozwany do tej pory nie spłacił zaległości.

W dniu 15 kwietnia 2014r. wydany został nakaz zapłaty w elektronicznym

postępowaniu nakazowym, uwzględniający powództwo w całości.

W związku z ujawnieniem, iż adres pozwanego wskazany w pozwie okazał się błędny, a miejsce pobytu pozwanego nie było znane, postanowieniem z dnia 10 lipca 2014r. uchylono nakaz zapłaty i przekazano sprawę do Sądu Rejonowego w Rybniku.

Kurator ustawiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego W. G. wniósł o oddalenie powództwa. Podnosił, że z umowy pożyczki wynika, iż pozwany zawarł także umowę ubezpieczenia, która nie została złożona do akt sprawy, a która być może co najmniej ograniczyć odpowiedzialność pozwanego.

Wyrokiem z 5 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Rybniku w pkt 1. oddalił powództwo w pkt 2. przyznał kuratorowi ustanowionemu dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego W. A. Sędziego Joannie Stolarczyk wynagrodzenie w wysokości 120 zł (sto dwadzieścia złotych).

Sąd pierwszej instancji ustalił, iż w dniu 16 kwietnia 2013r. pozwany W. G. zawarł ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z umową w razie nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconej części kapitału, a od wniesienia powództwa od całości zadłużenia powódka pobierać mogła odsetki w wysokości ustalonej uchwałą Zarządu (...) dla należności przeterminowanych. W takiej sytuacji ponadto Kasie przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki.

Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki było przystąpienie do umowy ubezpieczenia grupowego ATUT (pkt. 24 umowy). W dniu 16 kwietnia 2013r. pozwany podpisał stosowną deklarację.

Jak ustalono, wobec zaprzestania terminowej spłaty pożyczki, pismem z 2 grudnia 2013r. powódka wypowiedziała umowę i wezwała do spłaty zaległości. Pismami z 29 lipca 2013r., 30 września 2013r., i 18 listopada 2013r. pożyczkodawca wzywał pozwanego do spłaty zadłużenia, bezskutecznie.

Sąd Rejonowy wskazał ponadto, że na dochodzoną kwotę składają się : kapitał pożyczki w wysokości 7.047,20 zł i odsetki karne w wysokości 787,22 zł. Na dzień wniesienia pozwu odsetki karne określone były w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o umowę pożyczki, regulamin pożyczki, uchwałę Zarządu (...), plan spłaty pożyczki, wypowiedzenie umowy wraz z dowodem nadania, wezwania do zapłaty wraz z dowodami nadania, rozliczenie zadłużenia uznając powyższe dowody za w pełni wiarygodne, albowiem ze sobą korelują tworząc zwartą i logiczną całość, ich treść nie budzi wątpliwości, a żadna ze stron ich nie kwestionowała.

W tym stanie rzeczy zważył Sąd pierwszej instancji, iż bezsprzecznie W. G. i Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo- Kredytową im. F. S. w G. łączyła umowa pożyczki, a także że z tego tytułu po stronie pozwanego powstało zobowiązanie.

Zdaniem Sądu umowa ubezpieczenia zabezpieczająca spłatę pożyczki mogła mieć wpływ na zakres odpowiedzialności pozwanego, stąd na wniosek strony pozwanej wezwano powódkę do jej złożenia w określonym terminie, pod rygorem oddalenia powództwa. Sąd Rejonowy uznał, że brak tego dokumentu uniemożliwi mu ocenę zasadności wysokości dochodzonego roszczenia. Celem zweryfikowania żądania odnośnie odsetek strona powodowa wezwana została także do przedstawienia szczegółowego wyliczenia dochodzonych odsetek.

Jak wskazano, powódka nie złożyła ani umowy ubezpieczenia, ani wyliczenia odsetek, natomiast z treścią art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc, była ona zobowiązana do przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Uznał Sąd pierwszej instancji, iż bezczynność powódki w zakresie inicjatywy dowodowej nie znajduje żadnego usprawiedliwienia, a brak było podstaw do działania w tym zakresie przez Sąd z urzędu, w szczególności jeśli strona była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w całości.

Jako podstawę prawną orzeczenia o kosztach procesu podano art.98 kpc, wskazując, iż strona pozwana nie poniosła żadnych kosztów wobec czego w tym zakresie nie zawarto w wyroku żadnego rozstrzygnięcia.

Przyznając osobie sprawującej obowiązki tego kuratora wynagrodzenie w wysokości 120 zł, podano, iż wypłacone zostanie ono z zaliczki uiszczonej w toku postępowania przez powódkę.

Apelację od tego wyroku w zakresie pkt 1. co do kwoty 7047,20zł oraz odnośnie pkt 2. w całości wniosła powódka, domagając się jego zmiany i zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 7047,20zł z umownymi odsetkami wskazanymi w pozwie od dnia 14 mara 2014r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Skarżąca zarzucała naruszenie art. 321 kpc poprzez badanie stosunku prawnego z tytułu umowy ubezpieczenia, gdy powód dochodzi roszczenia z umowy pożyczki, art. 231 kpc w art. 233 § 1 kpc polegające na przekroczeniu granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie ustaleń faktycznych nie mających w nim oparcia uznając, że zabezpieczenie pożyczki mogło spowodować co najmniej ograniczenie odpowiedzialności pozwanego, art. 233 § 1 kpc przez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i błędne przyjęcie, że zabezpieczenie spłaty w drodze ubezpieczenia wyłącza odpowiedzialność pozwanego oraz naruszenie art. 6 kc i art. 232 kpc poprzez ich niewłaściwą i błędne uznanie, że powód nie udowodnił dochodzonego roszczenia w kwocie niespłaconego kapitału co do zasady i wysokości.

Apelujący wnosił o dopuszczenie dowodu z OWU ubezpieczenia grupowego Atut, na okoliczność braku spełnienia przesłanek odpowiedzialności ubezpieczyciela, wyłączających odpowiedzialność pozwanego za zobowiązanie. Podnosił, iż potrzeba zgłoszenia tego dowodu wystąpiła dopiero na obecnym etapie postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda musiała odnieść skutek, aczkolwiek nie wszystkie jej zarzuty były słuszne.

W pierwszej kolejności wskazać wypada, iż w niniejszej sprawie doszło zdaniem Sądu Odwoławczego do nierozpoznania istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 kpc.

W istocie bowiem Sąd pierwszej instancji nie stwierdził, jaki stosunek zobowiązaniowy wiązał strony oraz nie określił zobowiązania pozwanego z tego tytułu ani co do zasady, ani co do wysokości. Ograniczył się jedynie do wskazania składników dochodzonej kwoty, nie podając ani w części ustalającej, ani rozważaniowej, czy i jaki w istocie był rozmiar zobowiązania pozwanego wobec powoda oraz z jakiego tytułu. Umowa łącząca strony nie została zakwalifikowana ani zdefiniowana oraz odniesiona do obowiązujących regulacji.

Nie stwierdzono ani pozytywnie, ani negatywnie, czy pozwany był w jakimkolwiek zakresie zobowiązany względem powoda; uznanie, że hipotetycznie odpowiedzialność ta mogłaby być zniesiona z uwagi na warunki umowy ubezpieczenia, której powód nie złożył do akt mimo wezwania, nie czyni zadość rozpoznaniu istoty sprawy. Aby bowiem rozważać i ewentualnie uznać ekskulpację pozwanego, wpierw należało stwierdzić, od jakiej odpowiedzialności mógłby on próbować się uchylić.

Takich ustaleń oraz rozważań w niniejszej sprawie zabrakło.

Z powyższych przyczyn w zaskarżonej części uchylono kwestionowany apelacją powoda wyrok i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rybniku, na zasadzie art. 386 § 4 kpc w zw. z art. 505 ¹² § 1 kpc.

Skutkiem tego rozstrzygnięcia było wyrzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego, na zasadzie art. 108 § 2 kpc.

Zadaniem Sądu Rejonowego w tym stanie rzeczy będzie należyte zbadanie istoty sprawy poprzez ustalenie treści stosunku zobowiązaniowego łączącego strony, faktu i ewentualnego rozmiaru odpowiedzialności pozwanego wobec powoda z tego tytułu, a następnie , stosownie do zaoferowanego materiału dowodowego, dokonanie oceny, czy doszło faktycznie do zniesienia odpowiedzialności pozwanego, jak to podnosiła strona pozwana. Zarzuty te będą jednakże wymagały uszczegółowienia, a następnie wnikliwego zbadania.

Sąd pierwszej instancji rozpozna nadto wniosek dowodowy zgłoszony przez powoda w apelacji, mając także na uwadze dotychczasowy przebieg postępowania procesowego w niniejszej sprawie.

SSO Lucyna Morys – Magiera