Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15.01.2018r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący; SSO Leszek Matuszewski

Protokolant: po. staż Joanna Piechocka

po rozpoznaniu w dniu 15.01.2018r. sprawy P. M. obwinionego z art. 98 ust 1 pkt 1 a i ust 3 ustawy z dnia 13.10.1998r o systemie ubezpieczeń społecznych i inne, na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 26.05.2017r., sygn. akt IIW 1597/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniża orzeczoną obwinionemu karę grzywny do 1000 zł ( jednego tysiąca) złotych,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 zł tytułem zwrotu wyłożonych zryczałtowanych kosztów postępowania odwoławczego i wymierza jedną opłatę za obie instancje w kwocie 100 zł.

Leszek Matuszewski

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gnieźnie wyrokiem z dnia 26 maja 2017 roku, sygn. akt II W 1597/16 uznał obwinionego P. M. za winnego wykroczenia z art. 98 ust. 1 pkt 1 a i ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 kwietnia 2016 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i za to na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w związku z art. 9 §1 k.w. w związku z art. 39 §1 i 2 k.w. wymierzył mu karę grzywny 2.000 złotych.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się obwiniony P. M. składając apelację. Skarżący zwrócił między innymi uwagę na to, że nie mógł spłacać zobowiązań wobec ZUS z racji niezapłacenia należnych mu świadczeń przez jego kontrahentów. W konkluzji apelacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego P. M. okazała się konieczna prowadząc do kontroli odwoławczej skutkującej istotnym złagodzeniem sankcji karnej wymierzonej obwinionemu.

Na wstępie należy zauważyć, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone prawidłowo. Sąd I instancji rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie wykazał winę obwinionego P. M. w zakresie przypisanego mu wykroczenia . Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd I instancji jest wnikliwa i nie wykazuje żadnych błędów logicznych, utrzymując się w granicach swobodnej oceny dowodów chronionej art. 7 k.p.k. w związku z art. 8 k.p.s.w. Przedmiotem rozważań Sądu były dowody zarówno na korzyść podsądnego, jak i wszelkie dowody im przeciwne. Uzasadnienie wyroku odpowiada zaś wymogom art. 424 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia.

Wina i sprawstwo obwinionego P. M. nie budzi żadnych wątpliwości Sądu II instancji. Na to, że podsądny swoim zachowaniem wypełnił znamiona zarzucanego mu wykroczenia wskazują między jego relacje procesowe, a także dokumentacja przedstawiona przez ZUS. Ocena powyższych dowodów utrzymuje się w granicach sądowej swobody oceny materiału dowodowego.

Sąd odwoławczy podziela stanowisko Sądu I instancji, że trudna sytuacja finansowa osoby zobowiązanej do płacenia tego rodzaju składek nie wyłącza jej odpowiedzialności za niewypełnienie tego obowiązku.

Skarżący ma rację, że kara grzywny w wysokości 2.000 złotych wymierzona mu przez Sąd Rejonowy jawi się jako rażąco surowa .

Rażącą niewspółmierność kary ma miejsce wówczas, gdy orzeczona kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, ale nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy- gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą ( vide: wyrok SN z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 7-8/1985, poz.60). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę ocen co do jej wymiaru, ale różnice tak zasadniczej natury, że karą dotychczas wymierzoną nazwać można by niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować ( vide: wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 r. II KRN 198/94). Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy, w wystarczającym stopniu, nie wziął pod uwagę istotnych okoliczności, które obiektywnie utrudniały podsądnemu spłacenie zobowiązań publicznoprawnych wobec ZUS. Zdaniem Sądu II instancji, redukują one istotnie stopień zawinienia obwinionego. Podsądny w inkryminowanym okresie borykał się z poważnymi problemami gospodarczymi. Kontrahenci podsądnego nie zapłacili mu w 2012r należności o znacznej wysokości z tytułu wykonanych umów. W obrocie gospodarczym nieuzyskanie środków pieniężnych rzędu kilkuset tysięcy złotych od dłużników pogarsza sytuację przedsiębiorcy nieraz na wiele lat i niestety nakręca „spiralę zadłużenia” wobec innych podmiotów, zwłaszcza takich jak Urząd Skarbowy, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Obwiniony musiał nadto na bieżąco inwestować w prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą i z tego tytułu też ponosił nakłady. Niespełnienie zobowiąząń wobec ZUS w pewnym stopniu wynikało zatem z okoliczności, na które podsądny nie miał wpływu.

Oczywiście niezapłacenie należnych składek na rzecz ZUS, jak wskazano powyżej i wyjaśniono w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, nie wyłącza jego winy. Jednakże skłania do łagodniejszej oceny jego zachowania.

Sąd I instancji ferując kontestowaną karę nie wziął pod uwagę tego, że podsądny starał się zapłacić zaległości zawierając z ZUS zawierając dwukrotnie z ubezpieczycielem układy o spłaceniu zaległych rat. Z pisma ZUS wynika, że podsądny podjął opłacanie bieżących składek od grudnia 2016 roku.

Obwiniony nie jest zatem osobą, która za wszelką cenę unikała spłaty ciążących na nim zobowiązań. Kształtując wymiar kary w tego rodzaju sprawach, nie można stawiać na jednej płaszczyźnie zachowań osób, które z premedytacją i wyrachowaniem oszczędzają na niepłaceniu składek na ZUS, a obwinionego, jako przedsiębiorcy znajdującego się w złej sytuacji gospodarczej starającego się nieporadnie spłacić zaległe zobowiązanie.

Nie jest tak, aby obwinionego obciążało to, że jego żona nie podjęła pracy i zarobkowała w ten sposób w celu spłaty zadłużenia wobec ZUS. Spłata zobowiązań publicznoprawnych stanowiła w zasadzie obowiązek podsądnego, jako przedsiębiorcy. Wyłącznie jego postawa wobec obowiązku uiszczania składek winna być przedmiotem oceny Sądu Rejonowego.

Z uwagi na przedstawione wyżej okoliczności łagodzące, Sąd Okręgowy zdecydował się na złagodzenie wymierzonej podsądnemu kary grzywny poprzez obniżenie jej do 1.000 złotych. Kara ta odpowiada stopniowi karygodności i zawinienia, uwzględniając wskazane wyżej okoliczności łagodzące. Sankcja majątkowa w tej wysokości zrealizuje również cele w zakresie prewencji ogólnej, utwierdzając społeczeństwo w przekonaniu o bezkarności tego typu zaniechań. Na marginesie należy dodać, że wysokość tej kary koreluje z orzeczoną obwinionemu karą grzywny w wyroku nakazowym wydanym w dniu 15.12.2016r. Wydaje się, że od tego czasu nie nastąpiły tego rodzaju okoliczności, które nakazywałyby surowsze potraktowanie obwinionego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy:

1.  z mienił zaskarżo ny wyrok w ten sposób, ż e obniżył orzeczoną obwinionemu karę grzywny do 1.000 złotych ( jednego tysiąca złotych)

2.  z asądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 zł tytułem zwrotu kosztów wyłożonych zryczałtowanych kosztów postępowania odwoławczego i wymierzył jedną opłatę za obie instancje w kwocie 100 zł.

SSO Leszek Matuszewski