Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2017r.

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Barbara Nowicka

Protokolant: E. B.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2017r. w S. sprawy

z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko R. U.

o zapłatę kwoty 1.358,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami

I.  zasądza od pozwanego R. U. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 1.358,17 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt osiem złotych 17/100) wraz z ustawowymi odsetkami obliczanymi od kwoty 1.319,85 zł (jeden tysiąc trzysta dziewiętnaście złotych i 85/100) od dnia 11.10.2016r. do dnia zapłaty.;

II.  zasądza od pozwanego R. U. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 407,- zł (czterysta siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1852/17

UZASADNIENIE

Powód K. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wniósł w dniu 11.10.2016 r. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym domagając się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego R. U. kwoty 1.358,17 zł, wraz z odsetkami ustawowymi na podstawie art. 359 § 2 kc od kwoty 1.319,85 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych w kwocie 30,00 zł oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotowa wierzytelność została nabyta przez niego w dniu 29.10.2015 r., na podstawie umowy przelewu wierzytelności zawartej ze spółką (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółka jawna z siedzibą we W.. Wierzytelność powstała w związku z udzieleniem pozwanemu pożyczki pieniężnej przez (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością SMS Kredyt Sp. j. z siedzibą we W.. W dniu 03 lipca 2015 r. pozwany podpisał umowę pożyczki pieniężnej o nr (...) na kwotę 7.700,00 zł. Pożyczka została wypłacona zgodnie z dyspozycją. Pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę, wraz z należnymi odsetkami i kosztami w terminie do 03 lipca 2016 r., w 12 stałych miesięcznych ratach po 664,58 zł. Termin wymagalności pierwszej raty upłynął w dniu 03 sierpnia 2015 r. Natomiast termin dla każdej następnej raty pożyczki przypadającej do spłaty upływał kolejnego 3 dnia miesiąca. Cała należność stała się wymagalna następnego dnia po terminie płatności ostatniej raty to jest dnia 04 lipca 2016 r.

Wskazał, iż zgodnie z zawartą umową zostały naliczone pozwanemu od należności głównej odsetki umowne (zwykłe) w wysokości 10% (w sytuacji gdy oprocentowanie jest wyższe niż czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP oprocentowanie jest zmniejszane do tej wysokości ), za okres od dnia wypłaty pożyczki do dnia jej wymagalności. Z uwagi na brak dokonania spłaty pożyczki w wysokości i w terminach określonych w umowie, od kwoty wymagalnej należności głównej raty, rozpoczęto naliczanie odsetek umownych (karnych) wg stopy procentowej równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku, za okres od dnia następnego po dniu wymagalności każdej raty kapitału, do dnia sporządzenia niniejszego pozwu tj. do dnia 10 października 2016 r. Łączna kwota naliczanych odsetek umownych zwykłych oraz odsetek umownych karnych nie przekracza łącznie odsetek maksymalnych. W związku z tym, że przez cały okres trwania umowy pożyczki pozwany dokonał jedynie częściowej spłaty w wysokości 6.754,00 zł na rzecz swojego zobowiązania, wielokrotnie wzywano pozwanego do spłaty wymagalnego zobowiązania, ponosząc przy tym koszty korespondencyjne oraz koszty działań windykacyjnych – bezskutecznie.

Powód żądał od pozwanego zapłaty kwoty należności głównej w wysokości 1.319,85 zł, stanowiącej kwotę udzielonej pożyczki pieniężnej, kwotę odsetek zwykłych w wysokości 10,96 zł oraz odsetek karnych w wysokości 27,36 zł naliczanych od kwoty kapitału każdej niezapłaconej w terminie raty - za okres od następnego dnia po dniu wymagalności tej raty do dnia wniesienia przedmiotowego powództwa.

W dniu 02.03.2017r. referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie, wydał w elektronicznym postępowaniu upominawczym postanowienie, sygn. akt I Nc-e 1738669/16, w którym przekazał sprawę do tutejszego sądu.

Powód zobowiązany do złożenia pozwu na formularzu zmodyfikował swoje żądanie podając kwotę:

- 869,85 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu jako kwotę udzielonej mu pożyczki;

- 450,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, tytułem opłaty operacyjnej;

- 10,96 zł tytułem odsetek umownych,

- 27,36 zł tytułem odsetek za opóźnienie w zapłacie.

Dodatkowo żądał zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

Pozwany R. U. wniósł odpowiedź na pozew, w której wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż roszczenie powoda jest niezgodne ze stanem faktycznym. Zadłużenie zostało zawyżone i stanowi nienależne płatności. Domaganie się należności określonych jako koszty windykacyjne czy odsetek i prowizji - jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszają interes konsumenta.

Wskazał, iż z firmą (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. nie zawierał żadnych umów i nie został powiadomiony o zakupie konkretnej wierzytelności – co wiąże się z posiadaniem legitymacji procesowej. Dokument zatytułowany „ Zawiadomienie o przelewie wierzytelności” należy traktować nie jako formę skutecznego przelewu wierzytelności, który prowadzi do powstania następstwa prawnego i zmiany wierzyciela, a jedynie jako zawiadomienia o przekazaniu do wyegzekwowania przez wierzyciela roszczeń. Niedopuszczalnym jest traktowanie takiego pisma jako zawiadomienia o cesji wierzytelności - zmiany po stronie wierzyciela. Umowa przenosząca wartość 500,00 zł winny być stwierdzona pismem. Wskazał, iż powód powoływał się na zawarcie umowy pożyczki z pozwanym przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, poprzez dokonanie rejestracji w systemie teleinformatycznym jednocześnie akceptując warunki umowy pożyczki. Wskazał, również, iż powód podnosił ,iż pozwany dokonał przelewu na kwotę 0,01 zł ze swojego konta bankowego na rachunek bankowy powoda- celem potwierdzenia warunków umowy.

Ponadto podniósł, iż powód nie przedstawił dowodów potwierdzających wskazane okoliczności. Zarzucił, iż przedstawione przez powoda dowody są jedynie wydrukiem wzorów dokumentów– na co wskazuje brak podpisu pozwanego. Żaden egzemplarz nie zawiera własnoręcznie złożonego podpisu przez powoda. Powód nie udowodnił, iż posiadaczem rachunku, z którego wyszła dyspozycja przelewu kwoty 0,01 zł jest pozwany. Całkowite koszty tj., prowizja, opłata przygotowawcza, opłata weryfikacyjna, opłata za monity telefoniczne, jak i maile były nie zgodne z normami. Wskazał, iż umowa pożyczki zawiera niedozwolone klauzule umowne.

Powód w piśmie procesowym z dnia 29.08.2017 r. wskazał, iż umowa pożyczki zawarta z pozwanym została przez pozwanego własnoręcznie zaparafowana oraz podpisana.

Nadto zaznaczył, iż obowiązujące przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, a także innych ustaw, nie definiują pojęcia opłat lub prowizji, które zbywca wierzytelności działając jako kredytobiorca może pobierać w związku z czynnościami dotyczącymi zawarcia i wykonania umowy o kredyt konsumencki. Wskazał, iż ustawodawca w treści art. 30 ust. 1 pkt. 10 i 11 ustawy o kredycie konsumenckim, dopuścił wprost możliwość pobierania opłat i prowizji, nie wprowadzając przy tym żadnych ograniczeń w zakresie ich wysokość. Dodał, iż do umowy pożyczki zawartej z pozwanym nie znajduje zastosowanie ograniczenia maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego, o których mowa w art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, albowiem te zapisy ustawy nie mają zastosowania do umów o kredyt konsumencki zawartych przed dniem w życie przepisów tej ustawy. Wskazał, iż wysokość opłaty operacyjnej jest uzależniona od kwoty udzielanej pożyczki oraz okresu jej rozliczenia. W przypadku pożyczki spłacanej w ratach miesięcznych, opłata operacyjna jest rozliczana w miesięcznych okres rozliczeniowych. Wysokość opłaty operacyjnej za cały okres obowiązywania umowy pożyczki, na dzień jej zawarcia wyliczona została w oparciu o wysokość zryczałtowanych kosztów zawarcia i obsługi, ustaloną wartość kosztów ryzyka związanego z udzieleniem pożyczki oraz jej obsługą i ustaloną marżą zysku.

Podniósł, iż pozwany po zawarciu umowy pożyczki i w trakcie jej trwania oraz po dokonanej cesji wierzytelności nie kwestionował postanowień oraz warunków umowy. Dokonywał wpłat na poczet swojego zobowiązania, jednak nie dokonał spłaty w całej wysokości.

Pozwany pismem z dnia 22.09.2017 r. podniósł, iż z firmą (...) nie łączyła go żadna umowa i nie został powiadomiony o zbyciu wierzytelności –co wiązałoby się z podpisaniem umowy bądź aneksu w firmą (...). Wskazał, iż Sms Kredyt został spłacony w kwocie 6.736,00 zł a więc roszczenie dochodzone przez powoda jest nie zgodne ze stanem faktycznym, zostało zawyżone i stanowi nienależne płatności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 03.07.2015 r. (...) spółka z o. o. (...) spółka jawna we W. zawarła umowę pożyczki o nr (...) z R. U.. Umowę zawarto w formie pisemnej, a pozwany podpisał i parafował dokument umowy pożyczki.

Na podstawie tej umowy przyznano R. U. pożyczkę w kwocie 5.000,00 zł na okres od 03.07.2015 r. do 03.07.2016r. , który był zobowiązany do jej spłaty w 12 ratach miesięcznych płatnych po 664,58 zł każda z rat.

R. U. był zobowiązany ponadto do ponoszenia kosztów pożyczki w wysokości 2.976,64 zł , przy czym 2.700,00 zł z tytułu opłaty operacyjnej za cały okres obowiązywania umowy i 276,64 zł odsetek za cały okres obowiązywania umowy.

Łącznie pożyczka z kosztami pożyczki wynosiła 7.976,64 zł. Za okres opóźnienia w spłacie pożyczki pożyczkodawca był uprawniony do naliczania odsetek umownych liczonych od dnia zapłaty od wymagalnej kwoty należności głównej, przy czym odsetki umowne stanowiły czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP .

dowód: umowa pożyczki /k.20 – 22 akt/, harmonogram spłat / k. 23 akt/.

R. U. spłacił pożyczkę częściowo, wpłacając łącznie kwotę 6.754,00 zł (w tym: kapitał - 4.130,15 zł, opłata operacyjna - 2.250,00 zł, odsetki umowne -225 zł). Pożyczkodawca pismem z dnia 17.02.2016 r. wezwał go do zapłaty kwoty 740,57 zł w terminie 7 dni. Następnie pożyczkodawca pismem z dnia 03.08. (...) wystosował do R. U. ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty na kwotę 1.341, 85 zł.

dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 17.02.2016 r. /k.15 akt/; ostateczne wezwanie do zapłaty / k. 14 akt/ , wykaz wpłat /k. 58/.

W dniu 29.10.2015 roku Umową przelewu wierzytelności powód nabył m. in. powyższą wierzytelność od (...) spółki z o. o. (...) spółki jawnej we W..

dowód: umowa przelewu wierzytelności z dn. 29.10.2015 r. /k. 24 - 26 akt/ załącznik nr 1 do umowy /k.16-18/, wyciąg z ksiąg funduszu/ k. 12 akt/.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa opierała swe żądanie na łączącej pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda umowie pożyczki wskazując, iż na podstawie umowy cesji wierzytelności weszła w prawa wierzyciela. Pozwany zarzucał, iż nie zawierał z powodem żadnej umowy, a nie stanowi o skutecznej cesji wierzytelności zawiadomienie o przelewie wierzytelności.

Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej braku wykazania istnienia legitymacji czynnej w niniejszym procesie Sąd zważył w pierwszej kolejności, że celem wykazania powyższego powód przedłożył zawartą z pierwotnym wierzycielem umowę sekurytyzacyjną obejmującą przelew wierzytelności z dnia 29.10.2015 roku, stanowiący załącznik nr 1 do umowy przelewu wierzytelności wykaz wierzytelności objętych cesją oraz wyciąg z ksiąg funduszu. W ocenie Sądu przedstawiony materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę dla wykazania istnienia legitymacji czynnej powoda w niniejszym procesie skoro przedłożono umowę przeniesienia wierzytelności wraz z załącznikiem, który konkretyzował wierzytelności będące przedmiotem cesji, w tym wierzytelność z tytułu oznaczonej numerem umowy pożyczki zawartej z pozwanym. Zgodnie zaś z treścią art. 509 § 1 kc dla skuteczności cesji nie była konieczna zgoda dłużnika. W konsekwencji nie mógł być skutecznym zarzut pozwanego, że nie zawierał z powodem umowy pożyczki. Legitymacja materialna powoda oparta była bowiem na przejęciu roszczenia na podstawie umowy sekurytyzacyjnej zawartej z podmiotem udzielającym pozwanemu pożyczki.

Strona pozwana nie powołała przy tym żadnych przeciwdowodów mogących skutecznie zaprzeczyć wiarygodności złożonych przez stronę powodową dokumentów.

W myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z obowiązującą procedurą cywilną nie do sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Innymi słowy sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 kpc). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Spostrzeżenie powyższe miało w niniejszej sprawie takie znaczenie, że wobec wykazania przez stronę powodową za pomocą przedłożonych dokumentów faktu istnienia oraz wysokości dochodzonej przez siebie wierzytelności, to na pozwanym ciążyła inicjatywa dowodowa w zakresie wykazania stosownym przeciwdowodem braku zasadności dochodzonego roszczenia, w tym w szczególności, że nie podpisał umowy pożyczki, ewentualnie, że dokonał na rzecz wpłat w większej, niż wskazana przez powoda wysokości. W ocenie Sądu pozwany nie sprostał ciążącemu na niej obowiązkowi wynikającemu z art. 6 kc.

W toku postępowania pozwany kwestionował istnienie zadłużenia oraz jego wysokość. Podnosił również, iż na żadnym dokumencie nie ma jego podpisu, ramowa umowa pożyczki nie została opatrzona ani datą, ani unikalnym numerem pożykczki. Wskazywał, iż zawarł umowę na odległość oraz że całkowite koszty pożyczki były za wysokie i umowa pożyczki zawierała niedozwolone klauzule umowne.

Na tle przedłożonych przez powoda dokumentów w postaci podpisanej przez strony umowy z dnia 03.07.2015r uprawnionym było ustalenie, że poprzednik prawny powoda oraz pozwany zawarli umowę pożyczki w formie pisemnej, opatrzoną zarówno datą, jak i numerem oraz podpisaną przez obie strony.

Kwestionujący żądanie pozwu pozwany podnosił zarzuty wskazujące na polemikę z innym, aniżeli powoływanym i dokumentowanym przez powoda stosunkiem zobowiązaniowym. Nie przeprowadził żadnego przeciwdowodu mogącego podważyć wiarygodność przedłożonych przez stronę powodową dokumentów.

Odnosząc się w następnej kolejności do zarzutu zawyżenia i niezgodności z przepisami całkowitego kosztu pożyczki, a w konsekwencji powołania się na niedozwolone klauzule umowne Sąd zważył w pierwszej kolejności, iż do analizowanej umowy winny mieć zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2017.819 j.t.).

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, w art. 36 a ustawy uregulowano maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, wprowadzając wzór matematyczny wyliczenia tych kosztów oraz stanowiąc, iż pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu.

P. koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (art. 36 a ust. 3).

Sąd zważył, że przytoczone przepisy art. 36a–36d wprowadzono na podstawie nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim z 5.08.2015 r. Przepisy te obowiązują od 11.03.2016 r., a zatem nie mogły mieć bezpośredniego zastosowania do zawartej dnia 03.07.2015r. umowy pożyczki, stanowiącej podstawę faktyczną dochodzonego przez powoda roszczenia.

Oceniając jednakże zarzut pozwanego zawyżenia kosztów pożyczki i opłat Sąd zważył, iż celem wprowadzonych od dnia 11.03.2016r. przepisów była ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążeniem finansowym w związku z kredytem konsumenckim (lichwą). Por. T. Czech, Limit..., s. 52 i n. „ R. legis dla wprowadzenia powyższych regulacji jest okoliczność, iż ograniczenie możliwości pobierania nadmiernych odsetek wynikające z art. 359 § 2 ¹ Kodeksu cywilnego nie stanowi wystarczającego instrumentu ochrony interesów konsumenta w sytuacji, gdy przedsiębiorcy, przestrzegając regulacji dotyczących maksymalnej wysokości odsetek, jednocześnie zastrzegają wysokie prowizje i dodatkowe opłaty o charakterze pozaodsetkowym. W konsekwencji tego rodzaju praktyk łączne koszty obsługi długu niejednokrotnie przekraczają wysokość zaciągniętej pożyczki lub kredytu. Wysokie koszty pozaodsetkowe, w przypadku korzystania przez konsumenta z pożyczek i kredytów w kilku instytucjach jednocześnie, powodują szybko rosnący obszar zadłużenia. Uwzględniając powyższe przesłanki, w ocenie projektodawcy należy podjąć działania regulacyjne, których celem jest zapobieganie przypadkom pobierania przez kredytodawców kredytu konsumenckiego nieuzasadnionych (zbyt wysokich) opłat" ( Uzasadnienie..., VII kadencja, druk sejm. nr 3460, s. 19).

Analiza pozasodsetkowych kosztów pożyczki udzielonej pozwanemu przez poprzednika prawnego powoda oraz ich wyliczenie według matematycznego wzoru art. 36 a ust. 1 doprowadziły do wniosku, iż kwota roszczenia dochodzonego przez kredytodawcę przeciwko powodowi nie przekracza - w odniesieniu do pozaodestkowych kosztów kredytu – limitów wyznaczonych w obecnie obowiązującym art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 11.05.2011 r. ( Dz.U.2017.819 ). Okoliczność ta – mimo że cytowane przepisy nie miały zastosowania do umowy zawartej przed ich wejściem w życie – miała jednak znaczenie dla oceny, czy wysokość tych kosztów stanowiła o istnieniu niedozwolonych klauzul umownych, skoro w dacie rozstrzygania niniejszej sprawy, koszty te mieściły się w wyznaczonym przez ustawę limicie.

Wzgląd na powyższe przesądzał o rozstrzygnięciu jak w pkt I sentencji wyroku. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 359 § 2 kpc, uwzględniając jego brzmienie od 1.01.2016 r., zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach orzeczono w pkt II wyroku na podstawie art. 98 § 1 kpc, art. 99 kpc w zw. z § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804). Na koszty procesu w niniejszej sprawie składa się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 30,00 zł, wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 360 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17,00 zł (razem 407,00 zł).