Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 7 lutego 2017 roku Sąd Rejonowy w Kutnie ustalił, że T. B. (1) jest współwłaścicielem w udziale 1/3, zaś M. B. (1) jest współwłaścicielem w udziale 2/3, nieruchomości w postaci odrębnej własności lokalu niemieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ulicy (...), w K., województwo (...), powiat (...), kondygnacja 1,0, o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych w postaci komórki nr 8, 69,5400 m ², dla której Sąd Rejonowy w Kutnie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z udziałem (...) we współwłasności nieruchomości wspólnej objętej księgą wieczystą nr (...) o wartości 60 000 zł (pkt I), dokonał zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej w punkcie I postanowienia, objętej księgą wieczystą nr (...). / (...), w ten sposób, że ustanowił w budynku znajdującym się na działce numer (...) o pow. 0,0238 ha, objętej księgą wieczystą nr (...), w miejsce dotychczasowej odrębnej własności lokalu niemieszkalnego opisanego w punkcie I postanowienia odrębną własność lokali:

a) lokalu niemieszkalnego nr (...) oznaczonego na szkicu sporządzonym przez biegłego J. K. złożonym wraz z opinią wydana w sprawie z dnia 16 marca 2016 r. – karta 64 akt I Ns 853/15, kolorem niebieskim, znajdującego się na parterze budynku, składającego się z pomieszczenia biurowego, sali sprzedaży, pomieszczenia magazynowego i pomieszczenia WC, o powierzchni ten lokal (...) m ² wraz z pomieszczeniem przynależnym oznaczonym na szkicu znajdującym się na karcie 65 akt I Ns 853/15, kolorem niebieskim w postaci komórki nr 8, o powierzchni ta komórka 4,40 m ² o łącznej powierzchni użytkowej wraz z powierzchnią pomieszczenia przynależnego 43,62 m ² i oznaczyć go jako lokal niemieszkalny numer (...), o wartości 60 000 zł;

b) lokalu niemieszkalnego nr (...) oznaczonego na szkicu sporządzonym przez biegłego J. K. złożonym wraz z opinią wydaną w sprawie, dnia 16 marca 2016 r. – karta 64 akt I Ns 853/15, kolorem czerwonym, znajdującego się na parterze budynku, składającego się z pomieszczenia sali sprzedaży, pomieszczenia magazynowego, korytarza i pomieszczenia WC, o łącznej powierzchni użytkowej 24,76 m ² i oznaczyć go jako lokal niemieszkalny numer (...) o wartości 40 000 zł(pkt II);

ustalił następujące wielkości udziałów każdego z właścicieli lokali w nieruchomości wspólnej, jako praw związanych z odrębną własnością lokali w ten sposób, że: właściciel lokalu niemieszkalnego nr (...) jest jednocześnie współwłaścicielem w 743/10000 części działki gruntu nr (...) objętej księgą wieczystą (...) oraz części wspólnych budynku, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali oraz, że właściciel lokalu niemieszkalnego nr (...) jest jednocześnie współwłaścicielem (...) części działki gruntu nr (...) objętej księgą wieczystą (...) oraz części wspólnych budynku, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali (pkt III);

przyznał wyodrębnione w sposób opisany w punkcie II postanowienia lokale niemieszkalne wraz z pomieszczeniem przynależnym i wraz z udziałem we współwłasności nieruchomości wspólnej jako związanej z odrębną własnością lokalu na wyłączną własność: a)T. B. (1) lokal niemieszkalny nr (...) wraz z udziałami we współwłasności nieruchomości opisanym w pkt III b;

b) M. B. (2) lokal niemieszkalny nr (...) wraz pomieszczeniem przynależnym w postaci komórki, opisanym w punkcie II a) i wraz z udziałami we współwłasności nieruchomości opisanym w pkt III a) (pkt IV);

dokonał zniesienia współwłasności bez wzajemnych dopłat (pkt V);

pobrał od T. B. (1) 489 zł i M. B. (1) kwotę 978,94 zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kutnie tytułem nieuiszczonych wydatków sądowych na poczet opinii biegłego (pkt VI);

stwierdził, że wnioskodawcy i uczestnicy postępowania ponoszą w pozostałym zakresie koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawcy T. B. (1) i M. B. (1) wnieśli o zniesienie współwłasności samodzielnego lokalu niemieszkalnego nr (...) położonego w K. przy ul. (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) poprzez przyznanie na wyłączną własność T. B. (1) samodzielnego lokalu niemieszkalnego nr (...) o powierzchni 24,76 m ² składającego się z sali sprzedaży, magazynu, korytarza i w.c. (opisanego w Zaświadczeniu Starosty (...) nr (...) z dnia 9 września 2015 roku znak: AB (...) wraz z załącznikiem graficznym) położonego na pierwszej kondygnacji (parterze) w budynku wielolokalowym w K. przy ul. (...) wraz ze związanym z własnością tego lokalu udziałem wynoszącym (...) części w nieruchomości wspólnej oraz przyznanie na wyłączną własność M. B. (1) - pozostałego po wydzieleniu opisanego powyżej lokalu nr (...) - samodzielnego lokalu niemieszkalnego (użytkowego) nr 1 o powierzchni 44,78 m ² składającego się z pomieszczenia biurowego, sali sprzedaży, magazynu i w.c. położonego na pierwszej kondygnacji (parterze) w budynku wielolokalowym w K. przy u. (...) wraz z pomieszczeniem przynależnym - komórką numer 8 i wraz ze związanym z własnością tego lokalu udziałem wynoszącym (...) części nieruchomości wspólnej.

Wnioskodawcy oznaczyli wartość lokalu oznaczonego nr (...) wraz z udziałem we współwłasności w kwocie 60.000 zł oraz wartość lokalu oznaczonego nr (...) wraz z udziałem we współwłasności w kwocie 40.000 zł oraz zgodnie oświadczyli, że żądają zniesienia współwłasności bez wzajemnych dopłat.

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania D. K., R. M. (1), E. M., R. M. (2) oraz postanowieniem z dnia 9 grudnia 2016 roku E. L. i M. M. (1).

Uczestnicy M. M. (1), R. M. (3) i D. K. wyrazili zgodę na podział lokalu w budynku przy ul. (...).

Pismem z dnia 12 stycznia 2017 roku E. M. i R. M. (1) wskazali, iż zniesienie współwłasności kamienicy przy ul. (...) nastąpiło na mocy postanowienia z dnia 29 maja 2007 roku w sprawie I Ns 625/02. Uczestnicy ocenili, że wydzielenie pomieszczenia handlowego nr 4 będzie sprzeczne z postanowieniem Sądu w sprawie I Ns 625/02 i nie wyrazili zgody na zniesienie współwłasności lokalu w sposób wskazany we wniosku.

Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych.

Nieruchomość zabudowana, położona w K. przy ulicy (...), o powierzchni 2 ary i 38 m ², oznaczona w ewidencji gruntów numerem 366, dla której w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Kutnie urządzona jest księga wieczysta KW nr (...), stanowiła współwłasność T. B. (1) w 207/800 części, T. i M. małżonków B. w 207/800 części, E. i R. małżonków M. w 180/800 części, C. L. w 45/800 części, U. W. w 45/800 części, H. T. w 36/800 części, N. I. M. w 80/800. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Kutnie Wydział Cywilny z dnia 8 listopada 2002 roku w sprawie I Ns 234/98 z wniosku R. i E. M. o wydzielenie do użytkowania lokalu użytkowego wydzielono uczestnikom małżonkom M. lokal użytkowy na parterze o powierzchni 24,9528 m ². Jednocześnie Sąd zobowiązał E. i R. M. (1) do wykonania prac adaptacyjnych opisanego pomieszczenia na lokal użytkowy poprzez wybudowanie ściany oddzielającej wydzielony lokal od sklepu z komputerami mieszczącego się w lokalu obok i wstawienie drzwi od strony ulicy (...) oraz przeprowadzenie instalacji elektrycznej i wodno-kanalizacyjnej oddzielnie dla tego lokalu. E. i R. M. (1) przystąpili do adaptacji wydzielonego pomieszczenia.

T. B. (1) i T. B. (2) w dniu 24 października 2002 roku złożyli do Sądu Rejonowego w Kutnie wniosek o zniesienie współwłasności. Sprawa toczyła się pod sygnaturą I Ns 625 /02.

Decyzją Starosty (...) nr (...) z dnia 28 lipca 2004 roku zatwierdzono projekt budowlany i udzielono E. i R. M. (1) pozwolenia na wykonanie robót budowlanych w postaci przebudowy części pomieszczenia usługowego w parterze przedmiotowego budynku mieszkalno-usługowego. Decyzja ta została uchylona przez Wojewodę (...). Na skutek ponownego rozpoznania została wydana decyzja nr (...). Po rozpoznaniu skargi T. B. (1), M. B. (3), T. B. (2) na decyzję Wojewody (...) z dnia 18 marca 2005 roku w przedmiocie pozwolenia na wykonywanie robót budowlanych Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. wyrokiem z dnia 21 lipca 2006 roku w sprawie (...) SA/Łd 478/05 uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ja decyzję Starosty (...) z dnia 23 grudnia 2004 roku Nr (...).

W sprawie I C 274/05 w dniu 1 września 2005 roku Sąd Rejonowy w Kutnie wydał postanowienie nakazujące E. i R. M. (1) powstrzymanie się od wykonywania dalszych robót adaptacyjnych w lokalu.

Ostatecznie postanowieniem z dnia 29 maja 2007 roku w sprawie I Ns 625/02 z wniosku T. B. (1), T. B. (2) i M. B. (3) z udziałem E. i R. małżonków M., U. W., C. L., N. I. M., H. T. Sąd Rejonowy w Kutnie zniósł współwłasność nieruchomości poprzez ustanowienie w przedmiotowym budynku mieszkalnym odrębnej własności lokali: lokalu handlowego, w skład, którego wchodzi WC wraz z pomieszczeniami przynależnymi, w postaci komórki numer 2, o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 31,72 m ² i oznaczeniu go jako lokal handlowy numer (...), lokalu mieszkalnego, składającego się z dwóch pokoi wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci, komórki numer 6, strychu numer 2, o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 92,55 m ² i oznaczeniu go jako lokalu mieszkalnego numer (...), lokalu handlowego, w skład którego wchodzi WC, pomieszczenie gospodarcze, magazyn wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci komórki numer 8, o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 69,54 m ² i oznaczeniu go jako lokalu handlowego numer (...), lokalu handlowego wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci komórki, numer 9, o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 61,18 m ² i oznaczeniu go jako lokalu handlowy numer (...), lokalu mieszkalnego oznaczonego na szkicu sporządzonym przez biegłego składającego się z dwóch pokoi, łazienki, przedpokoju, WC, kuchni wraz z pomieszczeniami, przynależnymi w postaci komórki numer 5, strychu numer 3 i 4, o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 122,24 m ² i oznaczeniu go jako lokalu mieszkalnego numerem (...), lokalu mieszkalnego składającego się z dwóch pokoi, łazienki, przedpokoju wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci komórki numer 3, strychu numer 5 o łącznej powierzchni użytkowej tego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 100,59 m ² i oznaczeniu go jako lokalu mieszkalnego numerem (...). Sąd przyznał wyodrębnione w sposób opisany w postanowieniu lokale na wyłączną własność następującym współwłaścicielom: wnioskodawczyni T. B. (1) lokal mieszkalny numer (...) i lokal handlowy numer (...), T. i M. małżonkom B. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej lokal mieszkalny numer (...), lokal mieszkalny numer (...) i lokal handlowy numer (...), uczestnikom E. i R. małżonkom M. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej lokal mieszkalny numer (...) oraz T. W. i C. L. na współwłasność lokal handlowy numer , przy czym udziały obu uczestniczek we wspólnym prawie określił po ½.

Zaświadczeniem nr (...) z dnia 16 czerwca 2010 roku Starosta (...) potwierdził, że lokale użytkowe (sklepy) nr 1 i 4 znajdujące się w budynku w K. przy ul. (...) spełniają wymagania art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali. Zaświadczeniem nr (...) z dnia 9 września 2015 roku Starosta (...) potwierdził, że lokal użytkowo-handlowy nr 4 znajdujący się w tym samym budynku spełnia wymagania art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali. Zaświadczenia wydano T. B. (1) w celu ustanowienia odrębnej własności lokalu. Do zaświadczenia załączono projekt podziału lokalu niemieszkalnego nr (...) na dwa odrębne lokale nr (...).

T. B. (1) jako właścicielka samodzielnego lokalu niemieszkalnego oznaczonego numerem 1 o łącznej powierzchni 69,54 m ² w dniu 22 października 2015 roku przed notariuszem W. J. w Kancelarii Notarialnej w Z. zawarła umowę darowizny z M. B. (2), na mocy której darowała na rzecz M. B. (1) swój udział wynoszący 2/3 części we własności opisanej nieruchomości wraz z udziałem wynoszącym (...) części w częściach wspólnych budynku i urządzeń oraz w prawie użytkowania wieczystego gruntu. Obecnie T. B. (1) przysługuje udział w wysokości 1/3 we własności lokalu niemieszkalnego nr (...), zaś M. B. (2) - udział w wysokości 2/3.

W dniu 6 listopada 2015 roku pomiędzy T. B. (1) a W. R. został zawarty aneks do umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu niemieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość oznaczonego numerem 4 o powierzchni 24,76 m ², w którym strony ustaliły, że sprzedaż lokalu nastąapi w terminie 30 dni od dnia otrzymania z Sądu Rejonowego w Kutnie Wydziału Ksiąg Wieczystych zawiadomienia o założeniu księgi wieczystej dla lokalu niemieszkalnego nr (...). Aneks zawarto w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie.

Właścicielami pozostałych lokali w budynku przy ulicy (...) są: D. K., R. M. (3), M. M. (1), R. i E. M., E. L..

Projektowane pomieszczenia nr 1 i nr 4 mogą stanowić samodzielne lokale użytkowe. Taki podział istniejącej nieruchomości lokalowej oznaczonej jako lokal nr (...) niemieszkalny jest zgodny z zasadami sztuki budowlanej i ustawą o własności lokali. Te dwa przyległe do siebie lokale rozdzielone są trwałą ścianą murowaną o grubości 50 i 32cm, każdy wydzielony lokal użytkowy posiada oddzielne wejście od strony ściany frontowej tj. od ulicy. W obu wydzielonych lokalach użytkowych wydzielone są pomieszczenia zaplecza gospodarczego oraz pomieszczenia sanitarne - umożliwiające swobodę korzystania bez konieczności wychodzenia każdemu z użytkowników poza swój lokal. Stan techniczny elementów konstrukcji ścian, stropów oraz elementów wykończenia każdego wydzielonego lokalu jest dość dobry, umożliwiający wyodrębnienie i bez konieczności ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych. W wyniku podziału dawnego lokalu użytkowego nr (...) na nowe dwa odrębne lokalu użytkowe, ogólna ich powierzchnia użytkowa wraz z pomieszczeniem przynależnym komórki nr 8 usytuowanej w piwnicy przedmiotowego budynku wynosi ogółem 68,38m ². Obecnie udział związany z odrębną własnością lokalu przed podziałem wynosi (...). Powierzchnia nowopowstałego lokalu nr (...) stanowi 43,62 % ogólnej powierzchni tych dwóch lokali zaś powierzchnia lokalu nr (...) 36,21 %. Udział we współwłasności nieruchomości przypadający na lokal nr (...) po podziale to (...) zaś na lokal nr (...) , jako prawo związane z odrębną własnością lokalu (...).

Podział lokalu nr (...) nie naruszy interesów właścicieli pozostałych lokali wyodrębnionych w budynku i zarazem współwłaścicieli nieruchomości wspólnej. Wyjścia z lokali na zewnątrz zostały wybudowane jeszcze przed ustanowieniem odrębnej własności lokalu nr (...) i w zakresie konstrukcji budynku, jak również w stanie prawnym co do udziałów w nieruchomości wspólnej, żadne zmiany po stronie uczestników postępowania nie nastąpią.

Małżonkowie E. i R. M. (1) obecnie korzystają ze schodów prowadzących w dół do ich piwnicy od strony Urzędu Miasta i są wysoce skonfliktowani z T. B. (1). Małżonkowie M. nie mogą pogodzić się z zapadłym w sprawie orzeczeniem co do sposobu zniesienie współwłasności nieruchomości przy ulicy (...). R. M. (1) uważa, że gdyby w podziale nieruchomości otrzymał wówczas całą piwnicę, również tę, która obecnie przynależy do lokalu nr (...), to problem zsypu na węgiel by nie istniał.

W 2013r. R. M. (1) wystąpił z powództwem przeciwko T. B. (1) o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i żądał nakazania zaprzestania naruszenia własności lokalu użytkowego położonego na parterze w szczycie budynku o powierzchni 24,9528 m ², poprzez zamurowanie drzwi wejściowych i rozebranie schodów w celu udrożnienia wsypu na węgiel oraz zaprzestania przez pozwaną używania łazienki niezgodnie z postanowieniem o zniesieniu współwłasności. Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 stycznia 2014 r. I C 101/13 Sąd Rejonowy w Kutnie oddalił powództwo.

Po wydaniu prawnomocnego postanowienia w sprawie I Ns 625/02, mocą którego doszło do powstanie odrębnej własności lokalu niemieszkalnego nr (...) wraz z pomieszczeniem przynależnym nr 8 nie uległa zmianie konstrukcja samego budynku, zaś stan budynku, istniejące wejścia i ściany nie były w jakikolwiek sposób przebudowywane.

Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek uczestników postepowania R. i E. M. o dopuszczenie dowodu z oględzin nieruchomości zgłoszony na okoliczność, iż zsyp na węgiel koliduje z drzwiami wejściowymi do lokalu. Skoro nie nastąpiła zmiana stanu budynku od daty zniesienia współwłasności poprzez wydzielenie m.in. lokalu niemieszkalnego nr (...), okoliczność ta mogła być podnoszona w trakcie postępowania o zniesienie współwłasności w sprawie I Ns 625/02.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że podstawę wniosku stanowi art. 211 k.c., zgodnie z którym każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Podział fizyczny rzeczy jest podstawowym sposobem zniesienia współwłasności. Jeśli zniesienie współwłasności następuje z mocy orzeczenia sądu, powinien on brać pod uwagę przede wszystkim ten sposób wyjścia ze wspólności, chyba że współwłaściciele sami żądają przyznania rzeczy wspólnej jednemu z nich w zamian za spłaty albo sprzedaż stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Na mocy przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (tekst jednolity Dz. U z 2000 roku nr 80, poz. 903) możliwe jest zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez ustanowienie odrębnej własności samodzielnych lokali mieszkalnych. Dla ustanowienia odrębnej własności lokalu koniecznym, aby lokal ten był samodzielny w rozumieniu art. 2 ust. 2 zd. 1 ustawy. Samodzielnym lokalem mieszkalnym lub o innym przeznaczeniu, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokojeniu ich potrzeb mieszkalnych. Co do zasady stwierdzenie samodzielności danego lokalu należy do właściwości starosty, który wydaje w tym przedmiocie stosowne zaświadczenie. Zaświadczenie to nie jest jednak konieczne, w sytuacji, gdy ustanowienie odrębnej własności lokalu następuje przez sąd w trakcie sprawy o zniesienie współwłasności. W toku bowiem takiego postępowania do oceny samodzielności lokalu władny jest sąd po wypowiedzeniu się w tym przedmiocie biegłego specjalisty do spraw architektoniczno – budowlanych.

W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.

Własność odrębnego lokalu wraz z udziałem we współwłasności nieruchomości i urządzeń oraz części domu, tworzy jedno samoistne prawo podmiotowe. Właściciel może zatem w granicach określonych w art. 140 k.c. rozporządzać odrębnym lokalem w drodze przeniesienia jego własności na inne osoby, żadne szczególne przepisy bowiem nie wyłączają lub ograniczają możności takiego rozporządzenia. Dopuszczalne jest by w wyniku dokonanej czynności zbycia fizycznej części takiej nieruchomości lub jej podziału w drodze orzeczenia sądowego mogło dojść do wydzielenia nowego lokalu lub lokali. Podział taki nie może naruszać ustawowych przesłanek warunkujących ustanowienie własności odrębnych lokali. W wyniku takiego podziału poprzez ustanowienie kolejnych odrębnych własności lokali następują zmiany w samym kręgu dotychczasowych właścicieli odrębnego lokalu będącego przedmiotem zniesienia współwłasności. Tylko jeżeli przekształcenie samej struktury prawnej i ewentualne zmiany techniczne elementów i innych urządzeń budynku wpływają na sferę praw i obowiązków właścicieli innych odrębnych lokali, to czynności powyższe nie mogą być skutecznie dokonane bez uczestnictwa właścicieli tych lokali. Z tej przyczyny Sąd wezwał do udziału w sprawie jako zainteresowanych właścicieli pozostałych lokali.

Po rozszerzeniu kręgu uczestników postepowania spór dotyczył praktycznie dopuszczalności wydzielenia kolejnych lokali z już istniejącego i dotyczył jedynie sprzeciwu małżonków M. co do takiego podziału. Uczestnicy ci nie podnieśli jednak żadnych okoliczności, które mogłyby skutkować oddaleniem wniosku o zniesienie współwłasności. Prace w postaci wybudowania ścinki działowej i drugiego wyjścia na ulicę zostały wykonane przez samych małżonków M., którzy wówczas zajmowali lokal nr (...), ostatecznie przyznany w wyniku zniesienia współwłasności innej osobie.

Wnioskowany przez współwłaścicieli lokalu nr (...) podział lokalu jest dopuszczalny pod względem spełnienia przesłanek samodzielności w rozumieniu art. 2 ustawy o własności lokali. Zgodnie z opinią biegłego ds. budownictwa J. K. możliwe jest wyodrębnienie dwóch lokali jako lokali samodzielnych użytkowych zgodnie z zasadami sztuki budowlanej oraz przepisami dotyczącymi sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości. Dwa sąsiadujące lokale rozdzielone są trwałą ścianą murowaną o grubości 50 i 32cm, każdy wydzielony lokal użytkowy posiada oddzielne wejście od strony ściany frontowej tj. od ulicy. W obu wydzielonych lokalach użytkowych wydzielone są pomieszczenia zaplecza gospodarczego oraz pomieszczenia sanitarne - umożliwiające swobodę korzystania bez konieczności wychodzenia każdemu z użytkowników poza swój lokal.

Proponowany sposób zniesienia współwłasności uwzględnia dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości.

Zgodnie z art. 19 ustawy o własności lokali, jeżeli liczba lokali wyodrębnionych i lokali niewyodrębnionych, należących nadal do dotychczasowego właściciela, nie jest większa niż siedem (tzw. małe wspólnoty), do zarządu nieruchomością wspólną mają odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności - o ile właściciele lokali w takich wspólnotach nie skorzystali z możliwości przewidzianej w art. 18 ust. 1 ustawy i nie zawarli w formie aktu notarialnego umowy określającej sposób zarządu nieruchomością wspólną, ewentualnie umowy powierzającej zarząd tą nieruchomością określonej osobie fizycznej lub prawnej. Zatem do zarządu nieruchomością wspólną w przypadku małych wspólnot mieszkaniowych odpowiednie zastosowanie znajdą art. 199–205 k.c., art. 208-209 k.c. oraz art. 611–616 k.p.c. W świetle art. 199 k.c. do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie, mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Z kolei zgodnie z art. 201 k.c. do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności. Większość współwłaścicieli oblicza się według wielkości udziałów.

Zgodnie z art. 22 ustawy o własności lokali, połączenie dwóch lokali stanowiących odrębne nieruchomości w jedną nieruchomość lub podział lokalu wymaga zgody właścicieli lokali wyrażonej w uchwale. W razie odmowy zainteresowany właściciel lokalu może żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Jeśli chodzi o sam lokal stanowiący indywidualną własność, jego właściciel ma uprawnienia wynikające z kodeksu cywilnego związane z własnością, takie jak prawo do: posiadania i korzystania z rzeczy, pobierania pożytków i innych przychodów, dyspozycji faktycznych, wyzbycia się rzeczy, rozporządzenia rzeczą na wypadek śmierci oraz obciążenia rzeczy, ale musi uzyskać zgodę innych właścicieli lokali, gdy dokonywane przez niego czynności mogą ingerować we własność innych osób lub we współwłasność i prawa innych osób do współkorzystania ze współwłasności, w tym przypadku do korzystania z nieruchomości wspólnej. W uchwale z dnia 7 października 2009 r., III CZP 60/90 (OSNC 2010, Nr 4, poz. 50) Sąd Najwyższy przyjął, że zarząd w tzw. małej wspólnocie ma charakter zarządu właścicielskiego (bezpośredniego), wykonywanego przez samych właścicieli. Wyodrębnienie samodzielnego lokalu wymaga akceptacji ze strony właścicieli. Jeżeli z powstaniem samodzielnego lokalu wiąże się możliwość ustanowienia odrębnej nieruchomości, to nie można wykluczyć prawodobieństwa naruszenia interesów właścicieli wszystkich lokali. Brak podstaw do uznania, że wymaganie zgody prowadzi do przyznania właścicielom uprawnień w stosunku do części nieruchomości, która nie stanowi nieruchomości wspólnej. Chodzi bowiem o interesy wspólnoty, których naruszenie powinno być skonkretyzowane przez jej członków - pozostałych właścicieli.

W ocenie Sądu zasada ta uzasadniała konieczność wezwania do udziału w sprawie jako osób zainteresowanych właścicieli pozostałych lokali w budynku przy ulicy (...). Nie ma jednak potrzeby wykonywania żadnych prac adaptacyjnych, jak również stan zabudowy jako takiej nie ulegnie zmianom w stosunku do stanu z chwili ustanawiania przez Sąd Rejonowy w Kutnie w sprawie INs 625/02 odrębnej własności lokali. Podnoszone przez uczestników postępowania małżonków M. okoliczności były przedmiotem rozważań Sądu w innych postępowaniach, uczestnicy powtarzali zastrzeżenia, z którymi już występowali poprzednio. Żadne nowe okoliczności nie zostały ujawnione.

Sąd Rejonowy stwierdził zatem, iż podział lokalu nr (...) w żaden sposób nie wpłynie na zmianę dotychczasowej sytuacji właścicieli pozostałych lokali i to w sposób, który niweczyłby możliwość podziału lokalu nr (...) zgodnie z wnioskiem.

Orzekając o kosztach sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa Sąd uznał, że wnioskodawcy powinni w nich partycypować stosownie do swych udziałów w majątku objętym wnioskiem, albowiem udziały te odzwierciedlają ich stopień zainteresowania rozstrzygnięciem sprawy.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od przedmiotowego postanowienia wniósł uczestnik postępowania R. M. (1). Zaskarżył postanowienie w całości i wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku. Ewentualnie wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez dodatkowe nakazanie wnioskodawczyni T. B. (1) wykonania prac adaptacyjnych przyznanego na jej własność lokalu użytkowego nr (...) poprzez zmianę miejsca drzwi wejściowych znajdujących się od ulicy (...) w sposób umożliwiający R. M. (1) dokonywanie zsypu węgla do piwnicy stanowiącej wyłączną własność uczestnika R. M. (1) przez otwór znajdujący się pod schodami prowadzącymi do aktualnych drzwi wejściowych. Jednocześnie wniósł przyznanie kosztów pomocy prawnej z urzędu, które nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Apelujący wskazał, że dokonane postanowieniem z dnia 29 maja 2007 r., sygn. akt I Ns 625/02 zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) w jego ocenie wyczerpało możliwość dalszego zniesienia współwłasności poprzez wydzielenie z lokalu niemieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w K. odrębnego lokalu. W szczególności nie jest możliwe jego wydzielenie w postaci przyjętej przez Sąd za biegłym J. K.. Przeprowadzone przez uczestnika postępowania prace adaptacyjne, nakazane postanowieniem Sądu z dnia 8 listopada 2002 r., sygn. akt I Ns 234/95 dokonane zostały w odmiennym stanie faktycznym, tj. w sytuacji, gdy nie zostało dokonane ani sądowne ani umowne zniesienie współwłasności nieruchomości. W okresie tym na zasadach zgodnego posiadania uczestnik postępowania R. M. (1) posiadał w użytkowaniu pomieszczenia piwniczne, w którym składował węgiel. Dokonując prac adaptacyjnych, zgodnie z projektem budowlanym mógł osadzić drzwi wejściowe do wydzielonego lokalu w granicach zsypu na węgiel. Takie rozwiązanie na tle istniejącego stanu faktycznego nie stanowiło dla niego utrudnień w czynnościach związanych z dostawą opału. Zatwierdzenie przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym postanowieniu stanu rzeczy polegającego na uniemożliwieniu uczestnikowi postępowania możliwości skorzystania z zsypu na węgiel prowadzi do sytuacji znacznego utrudnienia czy nawet uniemożliwienia R. M. (1) zwykłego korzystania z lokalu mieszkalnego, którego jest właścicielem. Wobec braku możliwości korzystania przez uczestnika postępowania z zsypu na węgiel, dotychczas korzysta on ze schodów prowadzących w dół do piwnicy od strony Urzędu Miasta. Taka sytuacja nie jest akceptowana przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, który od 2006 r. prowadzi postępowanie w przedmiocie nakazania uczestnikom R. i E. M. doprowadzenie obiektu przy ul. (...) do stanu poprzedniego poprzez rozbiórkę schodów i zamurowanie wejścia do pomieszczenia piwnicznego.

Wnioskodawcy wnieśli o oddalenie apelacji w całości.

Pozostali uczestnicy postępowania nie zajęli stanowiska w postępowaniu apelacyjnym, za wyjątkiem E. M., która przyłączyła się do apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy odnotować, że wprawdzie apelacja została wniesiona przez uczestnika R. M. (1) działającego samodzielnie, lecz już na etapie usuwania braków formalnych apelacji w jego imieniu działał profesjonalny pełnomocnik z urzędu. Mimo tego zarzuty apelacji nie zostały sprecyzowane przez wskazanie przepisów prawa procesowego lub materialnego, które ma w ocenie apelującego ma naruszać zaskarżone postanowienie. Okoliczność ta nie uniemożliwia jednak rozpoznania apelacji.

Uczestnik R. M. (1) upatruje wadliwości postanowienia Sądu w uniemożliwieniu mu jako właścicielowi lokalu mieszkalnego nr (...) korzystania z zsypu na węgiel do piwnicy nr 5 usytuowanej pod projektowanym lokalem handlowym nr (...). Z apelacji można zatem wyprowadzić zarzut naruszenia art.211 k.c. w zw. z art.11 ust. 1 ustawy o własności lokali przez błędne przyjęcie, że zniesienie współwłasności lokalu nr (...) nie będzie miało wpływu na funkcjonowanie pozostałych lokali na tej nieruchomości.

Zarzut ten jest oczywiście niezasadny. Podnosząc zarzut braku możliwości korzystania ze zsypu węgla do piwnicy uczestnik w istocie zmierza do zakwestionowania prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Kutnie z dnia 29 maja 2007 roku sygn. akt I Ns 625/02. Mocą tego postanowienia doszło do wyodrębnienia m.in. lokalu nr (...) stanowiącego obecnie współwłasność wnioskodawców oraz lokalu mieszkalnego nr (...) stanowiącego współwłasność uczestników R. i E. M.. Zgodnie z postanowieniem o zniesieniu współwłasności pomieszczeniem przynależnym do lokalu mieszkalnego nr (...) jest komórka nr 5 znajdująca się w piwnicy budynku. Przebudowa obecnego lokalu użytkowego nr (...) polegająca na wstawieniu drzwi wejściowych od ulicy (...) w miejsce okna nad wsypem na węgiel do piwnicy i zbudowaniu w miejsce wsypu schodów, nastąpiła jeszcze przed zniesieniem współwłasności w sprawie I Ns 625/02. Od tego czasu dostęp uczestników do komórki nr 5 nie uległ żadnej zmianie. Uczestnicy mają dostęp do komórki od strony korytarza piwnicznego oraz bezpośrednio z zewnątrz przez wejście w szczytowej wschodniej ścianie budynku, schodami usytuowanymi na działce o nr ewid. 365/3. Podobną nieskuteczną próbę zakwestionowania sposobu zniesienia współwłasności dokonanego postanowieniem z dnia 29 maja 2007 roku (sygn. I Ns 625/02) uczestnik podejmował także w prawomocnie zakończonej sprawie I C 101/13 Sądu Rejonowego w Kutnie. Wbrew apelacji zatwierdzenie takiego stanu rzeczy nastąpiło nie zaskarżonym postanowieniem, lecz postanowieniem z dnia 29 maja 2007 roku w sprawie I Ns 625/07 Sądu Rejonowego w Kutnie.

Zniesienie współwłasności lokalu użytkowego nr (...) przez ustanowienie (wyodrębnienie) własności lokalu użytkowego nr (...) w żadnej mierze nie zmieni sytuacji uczestników M.. W szczególności nie wpłynie na dotychczasowy, istniejący w wyniku postanowienia Sądu Rejonowego w Kutnie z 29 maja 2007 roku, sposób korzystania z pomieszczenia przynależnego do lokalu uczestników w postaci komórki nr 5.

Jak wynika z ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego poczynionych w oparciu o opinię biegłego ds. budownictwa, a które Sad Okręgowy przyjmuje za własne, oba projektowane lokale mogą stanowić odrębne nieruchomości lokalowe, a ich wydzielenie nie narusza konstrukcji budynku i nie wymaga prac adaptacyjnych.

W tym miejscu wskazać należy, że wniosek pełnomocnika uczestnika R. M. (1) o wezwanie biegłego ds. budownictwa na rozprawę, zgłoszony dopiero na rozprawie apelacyjnej, podlegał oddaleniu jako spóźniony (art. 381 w zw. z art.13 § 2 k.p.c.). Usuwanie braków formalnych apelacji wniesionej osobiście przez uczestnika należało do ustanowionego dla niego pełnomocnika z urzędu. Na tym etapie pełnomocnik uczestnika miał możliwość zapoznania się z aktami sprawy i sformułowania ewentualnych zastrzeżeń do opinii biegłego i stosownych wniosków dowodowych.