Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Marek Osowicki

Protokolant sekretarz sądowy Grażyna Pałubicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 roku w Człuchowie

sprawy

z powództwa J. P., B. P. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda B. P. (1) kwotę 18.400,00 zł (słownie: osiemnaście tysięcy czterysta złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 25 czerwca 2016 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 lipca 2016 roku do dnia zapłaty, a w razie zmiany ustawowych odsetek za opóźnienie – z tymi odsetkami,

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki J. P. kwotę 30.000,00 zł (słownie: trzydzieści tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 22 lipca 2016 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, a w razie zmiany ustawowych odsetek za opóźnienie – z tymi odsetkami,

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

4.  znosi wzajemnie koszty procesu.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 707/16

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powodów J. P. i B. P. (1) wniósł przeciwko pozwanemu (...)S.A. w W. o zasądzenie zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci rozerwania więzi rodzinnej łączącej powódkę z synem a powoda z bratem na skutek śmierci R. P. (1) w wypadku drogowym w dniu 28.09.2015 r. Powódka domagała się kwoty 75 000 zł zaś powód 38 400 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powództwa wywodzono, że 28 września 2015 roku na trasie Ż.-K. gm. K. doszło do wypadku drogowego, w którym kierujący pojazdem marki V. (...) o nr rejestracyjnym (...) M. S. z niewyjaśnionych przyczyn zjechał na prawe pobocze i uderzył w przydrożne drzewo w wyniku czego śmierć na miejscu poniósł kierujący pojazdem oraz pasażer R. P. (1). Pismem z dnia 2 lutego 2016 roku pozwany przyznał należne powodom świadczenia z zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, którego wysokość wyniosła dla J. P. 25.000,00 zł a B. P. (1) 8.000.00 zł, uznając przyczynienie się tragicznie zmarłego do wypadku w 80 %, tym samym wypłacił na rzecz powodów J. P. 5.000,00 zł a na rzecz B. P. (1) 1.600.00 zł. J. P. jest matką tragicznie zmarłego. Była bardzo związana z najmłodszym synem R., który był również jej stałym opiekunem z racji wieku. Bardzo przeżyła tragiczny w skutkach wypadek syna, rodzina nie mogła jej uspokoić, chciała targnąć się na własne życie, nie wiedziała co ma począć sama. Gdy zostaje sama wciąż miewa ataki płaczu, gniewu i smutku. Powódka nie może spać w nocy, mimo iż zażywa środki nasenne. Tęskni za synem. B. P. (1) był najstarszym bratem tragicznie zmarłego powód razem z tragicznie zmarłym dorastał i mieszkał do chwili jego nagłej i przedwczesnej śmierci. Przez przeżycia związane z tragiczną śmiercią ukochanego brata Powód B. P. (1) odczuwa lęki, rozdrażnienie, miewa nagłe i niekontrolowane wybuchy gniewu, ataki płaczu. W opinii pełnomocnika powodów wypłacone kwoty są symboliczne, całkowicie nieadekwatne do rozmiaru krzywdy, nie rekompensujące całości bólu, cierpienia i straty jakiej doznali powodowie po śmierci tragicznie zmarłego.

Pełnomocnik pozwanego (...) wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniósł, iż W toku śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Czuchowie ustalono, te w dniu 28 września 2015 r. M. S., R. P. (2) i E. S. (1) spożywali wspólnie alkohol. E. S. (2) poczuł się zmęczony i zasnął. Po obudzeniu się ok. godz. 18.00 stwierdził, że na podwórku nie ma należącego do niego pojazdu marki V. (...) o rej. (...). M. S., R. P. (1) zabrali pojazd bez wiedzy i zgody E. S. (2). Wiedzieli gdzie trzyma kluczyki i dopuszczali się wcześniej zaboru pojazdu bez wiedzy E. S. (2). M. S. i R. P. (2) byli widziani przez świadków, jak kilkukrotnie kupowali alkohol: wódkę i piwa oraz spożywali alkohol w barze. Między godz. 16.45 a 17.45 byli również widziani w poruszającym się pojeździe marki V. (...) o nr rej. (...). Z akt postępowania przygotowawczego wynika jednoznacznie, że zmarły nie podjął żadnych czynności zmierzających do nakłonienia kierowcy od odstąpienia od prowadzenia pojazdu czy zatrzymania pojazdu. Kierowca samochodu zładował się w stanie nietrzeźwości (4,22 ‰) a zmarły pasażer (4.19‰). W ocenie pozwanej zachowanie zmarłego zasługuje na uznanie przyczynienia się do powstania i zwiększenia rozmiarów szkody na poziomie 80% i w tych okolicznościach przedmiotowej sprawy nie jest ono wygórowane.

W zakresie dochodzonych odsetek z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia pozwany wywodził, że winny być one ustalone najwyżej od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2015 roku na trasie Ż.-K. gm. K. doszło do wypadku drogowego, w którym kierujący pojazdem marki V. (...) o nr rejestracyjnym (...) M. S. z niewyjaśnionych przyczyn zjechał na prawe pobocze i uderzył w przydrożne drzewo w wyniku czego śmierć na miejscu poniósł kierujący pojazdem oraz pasażer R. P. (1).

(bezsporne)

W dniu 28 września 2015 r. M. S., R. P. (2) i E. S. (1) spożywali wspólnie alkohol. E. S. (2) poczuł się zmęczony i zasnął. Po obudzeniu się ok. godz. 18.00 stwierdził, że na podwórku nie ma należącego do niego pojazdu marki V. (...) o rej. (...). M. S., R. P. (1) zabrali pojazd bez wiedzy i zgody E. S. (2). Wiedzieli gdzie trzyma kluczyki i dopuszczali się wcześniej zaboru pojazdu bez wiedzy E. S. (2).

(dowód: zeznania świadka E. S. k.183 od 00-:09:52 do 00:22:580.

W chwili zdarzenia drogowego kierowca M. S. i pasażer R. P. (1) znajdowali się w stanie nietrzeźwości.

(bezsporne)

R. P. (1) był kawalerem, mieszkał wraz z matką J. P. i w gospodarstwie rolnym powoda B. P. (2). W chwili śmierci R. P. (1) miał 53 lata, powódka 86 lat a powód 61 lat. J. P. jest matką tragicznie zmarłego. Była bardzo związana z najmłodszym synem R., który był również jej stałym opiekunem z racji wieku. Bardzo przeżyła tragiczny w skutkach wypadek syna, rodzina nie mogła jej uspokoić, była w szoku krzyczała, płakała prawie zemdlała. Gdy wspomina się zmarłego płacze, nie może pogodzić się ze śmiercią syna. Powódka zażywa środki uspakajające. Tęskni za synem. B. P. (1) był najstarszym bratem tragicznie zmarłego powód razem z tragicznie zmarłym dorastał i mieszkał do chwili jego nagłej i przedwczesnej śmierci. Powód B. P. (1) w związku z tragiczną śmiercią brata próbował ukryć emocje, ukrył się w pokoju, szukał pomocy lekarskiej, również zażywał środki uspakajające. Powodowie co 2-3 tygodnie odwiedzają grób zmarłego.

(dowód: zeznania świadków T. P. k.163-164 od 00:08:52 do 00:26:08, I. P. od 00:27:50 do 00:43:41, B. P. k.184 od 00:28:28 do 01:04:21).

Pozwane towarzystwo ubezpieczeń wypłaciło z tytułu zadośćuczynienia dla J. P. kwotę 25.000,00 zł a B. P. (1) 8.000.00 zł, uznając przyczynienie się tragicznie zmarłego do wypadku w 80 %, tym samym wypłacił na rzecz powodów J. P. 5.000,00 zł a na rzecz B. P. (1) 1.600,00 zł, przyjmując przyczynienie się do powstania i zwiększenia rozmiarów szkody na poziomie 80% .

(bezsporne)

Biegły sądowy z zakresu psychiatrii w swojej opinii stwierdził, iż powódka J. P. nie przejawiała objawów zaburzeń depresyjnych, przeżywała żałobę po dziecku i mężu. Powódka obronna ręką wyszła z tragedii osobistej związanej ze śmiercią syna.

Biegły psychiatra stwierdził też, iż dla powoda B. P. (1) nagła śmierć brata była dużym stresującym przeżyciem, łączącym się ze stratą, w okresie żałoby wspierała go rodzina i obecnie jest aktywny i czynnie uczestniczy w życiu rodziny.

(dowód: opinie biegłego psychiatry k.201-204).

Z opinii biegłej psycholog jednoznacznie wynika, że nagła śmierć syna wywołała u powódki zaburzenia emocjonalne, nie korzystała i nie korzysta z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej, miała wsparcie rodziny. Powódka nie wykazuje nadmiernego spadku nastroju, stara się być aktywna życiowo, stara się pomagać synowej w pracach domowych oraz czynnie uczestniczy w życiu rodziny. Ze śmiercią i brakiem syna nie pogodzi się nigdy ponieważ zawsze pozostanie w jej pamięci.

Biegła psycholog stwierdziła, że nagła śmierć brata również u powoda wywołała zaburzenia emocjonalne, nie korzystała i nie korzysta z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej, miał wsparcie rodziny. Powód nie wykazuje nadmiernego spadku nastroju, jest aktywny życiowo, czynnie uczestniczy w życiu rodziny. Ze śmiercią i brakiem brata nie pogodzi się nigdy ponieważ zawsze pozostanie w jego pamięci.

(dowód: opinie biegłego psychologa k.218-225).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jedynie w części zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 822 k.c. w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.). Zakres obowiązku odszkodowawczego zakładu ubezpieczeń określa umowa, z tym że w przypadku umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdów, umowa stron nie może wprowadzać dalej idących ograniczeń zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela niż wynikający z przepisów prawa regulujących ten stosunek prawny. Na mocy tych przepisów jedynym dopuszczalnym ograniczeniem odpowiedzialności jest suma gwarancyjna. Zgodnie bowiem z treścią art. 36 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2003r. nr 124, poz. 1152) odszkodowanie to ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej, która jednak nie może być niższa niż określona w tym przepisie dolna granica. Granice odpowiedzialności ubezpieczyciela zakreśla więc zakres odpowiedzialności sprawcy szkody – składniki szkody i zasada odpowiedzialności są tak samo określane jak przy ustalaniu obowiązku odszkodowawczego jej sprawcy. Stosunek wynikający z umowy ubezpieczenia OC ma bowiem charakter akcesoryjny wobec cywilnoprawnego stosunku odszkodowawczego, jaki może zaistnieć pomiędzy sprawcą szkody a poszkodowanym, z tym że co do zasady zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela nie może być wyższy od zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego, tj. dłużnika z bezpośredniego stosunku zobowiązaniowego (porównaj: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 roku – OSNC z 2004 roku, nr 4, poz. 51 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 września 2003 roku I ACa 452/2003 Lex Polonica Maxima).

Określenia pojęć szkody i odszkodowania sprawcy szkody dokonać należy na gruncie kodeksu cywilnego. Z przepisu art. 361 § 2 k.c. wynika obowiązek pełnej kompensacji szkody przez jej sprawcę, przy czym szkoda rozumiana jest jako różnica między stanem majątkowym poszkodowanego. Z racji akcesoryjności świadczenia wobec odpowiedzialności sprawcy szkody taki sam zakres świadczenia ciąży na zakładzie ubezpieczeń z tytułu umowy OC.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. w W. za skutki wypadku drogowego z 28.09.2015 r. nie była kwestionowana.

Wprowadzony ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008, nr 116, poz. 731) do systemu prawnego art. 446 § 4 k.c., który wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 roku, stanowi realizację zgłoszonego w nauce postulatu przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Obecnie zakres szkód, których naprawienia mogą domagać się pośrednio poszkodowani, jest stosunkowo szeroki. Ustanowienie przez ustawodawcę tej szczególnej regulacji, wyłącza potrzebę szerokiej interpretacji art. 446 § 3 k.c., tj. uwzględniania elementów szkody niemajątkowej w ramach odszkodowania zasądzanego z tytułu istotnego pogorszenia sytuacji życiowej oraz odwoływania dla kompensacji krzywdy najbliższych członków rodziny zmarłego do szczególnego rodzaju dobra osobistego w postaci więzi rodziców w dzieckiem (art. 23 i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.), gdy uszczerbek o charakterze niematerialnym jest objęty hipotezą normy zwartej w art. 446 § 4 k.c. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej. Uprawnionym do uzyskania tego świadczenia jest wyłącznie najbliższy członek rodziny. Aby ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego, należy stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołane śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem jego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli pełnionej w rodzinie przez osobę zmarłą, stopnia, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 roku, III CZP CSK 279/2010).

W tym miejscu należy zaznaczyć, że nie sposób precyzyjnie określić rozmiaru szkód emocjonalnych związanych z utratą bliskiej osoby. Nie oznacza to jednak, że sąd w postępowaniu o zadośćuczynienie jest całkowicie pozbawiony możliwości określenia rozmiaru cierpień i kwoty koniecznej do ich zadośćuczynienia. Rozstrzygając w przedmiocie zadośćuczynienia sąd musi rozważyć całokształt okoliczności sprawy, należy więc brać pod uwagę zarówno obiektywne okoliczności świadczące o rozmiarze krzywdy, tak jak stopień pokrewieństwa, wiek zmarłego i poszkodowanego, indywidualne stosunki miedzy zmarłym z członkiem rodziny, ale także okoliczności, które mogą mieć wpływ na indywidualne cechy pokrzywdzonego jak np. stopień nasilenia cierpień emocjonalnych, ich charakter i czas trwania. Zadośćuczynienie ma bowiem za zadania wynagrodzić doznaną krzywdę, a zatem jej wysokość nie może być oderwana od tych okoliczności, nie chodzi tu bowiem o wynagrodzenie samej przedwczesnej śmierci członka rodziny, ale o zadośćuczynienie doznanej krzywdy (takie stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 stycznia 2014 roku sygn.. akt VI ACa 862/13).

Pojęcie najbliższego członka rodziny ujmowane jest stosunkowo szeroko i obejmuje nie tylko rodziców oraz dzieci, ale również inne osoby spokrewnione ze zmarłym. O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa wynikająca w szczególności z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czy ewentualnie z powinowactwa (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1970 roku, II CR 313/70). Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego, należy stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy zmarłym, a dochodzącym roszczenia o zadośćuczynienie.

W oparciu o ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny sąd uznał, że między powodami a zmarłym istniała więź, uzasadniająca zakwalifikowanie ich do najbliższych członków rodziny zmarłego. Powyższe okoliczności wskazują, że powodowie co do zasady spełniają kryteria przyznania świadczenia z art. 446 § 4 k.c. jako najbliżsi członkowie rodziny.

Ustalone w niniejszej sprawie okoliczności, zarówno te obiektywne jak i dotyczące indywidualnych odczuć pokrzywdzonych, uzasadniają wyżej wskazaną wysokość świadczeń co do zasady. R. P. (1) w chwili śmierci miał 53 lata. Mimo swojego wieku zmarł przedwcześnie. Krzywda powodów wyraża się więc w jego nieobecności w dalszym ich życiu.

Jak wynika z wiarygodnych zeznań świadków T. P., I. P. i B. P. zawnioskowanych przez stronę powodową, powodowie bardzo przeżyli tragiczny w skutkach wypadek syna i brata, rodzina nie mogła ich uspokoić, byli w szoku, zażywali środki uspakajające. W dalszym ciągu wspominają zmarłego, nie mogą pogodzić się z śmiercią R. oraz często odwiedzają jego grób.

Również w miarodajnych i logicznych opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii wynika, iż na skutek nagłej śmieci R. P. (1) powodowie doznali zaburzeń emocjonalnych i w sposób adekwatny przeżywali żałobę, która trwała około roku.

W ocenie sądu z uwagi na jasną i fachową treść powyższych opinii psychiatrycznych i psychologicznych, wniosek pełnomocnika strony pozwanej o dopuszczenie jeszcze dowodu z pisemnej opinii uzupełniającej należało na mocy art. 217 § 3 k.p.c. pominąć z uwagi na dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych.

W tym miejscu wskazać należy, że utrata osoby najbliższej zawsze łączy się z bólem i cierpieniem. Intensywność jednak przeżyć z tym związanych jest różna i musi być wzięta pod uwagę przy ustaleniu wysokości świadczenia. Oceniając powyższe okoliczności oraz więzi emocjonalne łączące powodów ze zmarłym przyjąć należy, że w stosunku do nich mówić można jedynie o przeciętnym rozmiarze krzywdy jakiej doznali w związku ze śmiercią syna i brata. Powódka była osobą w podeszłym wieku, która mogła liczyć na wsparcie pozostałych członków rodziny. Nie była w swoim cierpieniu osamotniona. Nie ustalono również, aby rozmiar negatywnych odczuć związanych ze śmiercią syna wykroczył poza miarę cierpień zazwyczaj związanych ze śmiercią osoby najbliższej. Ustalona jednak dla niej przez pozwanego wysokość świadczenia z tego tytułu w postępowaniu likwidacyjnym – 5.000 złotych – nie przystaje do zaistniałej sytuacji. Ustalona kwota musi być bowiem odpowiednia również w tym sensie, że stanowić winna odczuwalną ekonomiczną wartość, która przyniesie powódce równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne realizując też kompensacyjny charakter zadośćuczynienia. Ustalona przez pozwanego tytułem zadośćuczynienia kwota 5.000 złotych takich walorów nie spełnia nawet, przy ustalonej w niniejszej sprawie typowej reakcji matki na śmierć syna. Charakter taki spełnić może natomiast kwota 70.000zł

W zakresie roszczeń powoda również nie ustalono sposobu przeżywania śmierci brata w rozmiarze poza przeciętną miarę cierpień zazwyczaj związanych ze śmiercią osoby najbliższej i on też mógł liczyć na wsparcie ze strony rodziny. Nie bez znaczenia pozostaje również ich wiek zarówno powód jaki jego zmarły brat byli w średnim wieku a powód miał już swoją własna rodzinę a jego syn nie tylko przejął gospodarstwo role ale i je rozwija. W celu jednak nadania zadośćuczynieniu charakteru kompensacyjnego, przyjęcie tego świadczenia na poziomie kwoty 40.000 złotych, jest uzasadnione okolicznościami sprawy.

Zdaniem sądu, tak ustalone świadczenia winny zostać obniżone z uwagi na przyczynienie zmarłego do zaistniałego zdarzenia skutkującego jego śmiercią.

W tym miejscu wskazać jedynie należy, że przyczynienie poszkodowanego jest warunkiem miarkowania zarówno odszkodowania jak i zadośćuczynienia, a jego konsekwencją jest powinność badania przez sąd okoliczności decydujących o tym, czy zmniejszenie odszkodowania powinno nastąpić i w jakim stopniu.

Istnienie współprzyczynienia wyrządzenia szkody nie wyklucza możliwości ich wartościowania z punktu widzenia adekwatnego związku przyczynowego. Adekwatność związku przyczynowego nie jest wyłączona w przypadku wystąpienia związku przyczynowego wieloczynnikowego, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi zależność przyczynowa. Związek przyczynowy może wystąpić jako normalny również w sytuacji, gdy pewne zdarzenie stworzyło warunki powstania innych zdarzeń, z których dopiero ostatnie stało się bezpośrednią przyczyną szkody (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2004 roku II CK 249/04 oraz z dnia 3 sierpnia 2006 roku IV CSK 118/06).

Do okoliczności, o których mowa w art. 362 k.c. zalicza się np. winę lub nieprawidłowości zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej krzywdy, ewentualnie szczególne okoliczności danego przypadku zarówno subiektywne jak i obiektywne (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 marca 2013 roku I ACa 1/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 marca 2013 roku I ACa 911/12). Art. 362 k.c., który dotyczy przyczynienia, zalicza się do tzw. „prawa sędziowskiego”, którego istotą jest pozostawienie sądowi pewnego marginesu swobody, co nie zwalnia z obowiązku uwzględnienia i wnikliwego rozważenia wskazówek zawartych w tym przepisie (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 sierpnia 2013 roku I ACa 310/10).

W niniejszej sprawie fakt miarkowania odszkodowania w związku z przyczynieniem oraz jego zakres były sporne między stronami. Zaistniałe okoliczności sprawy pozwalają jednak na przyjęcie zasadności obniżenia świadczenia przyznanego powodom o 50 %. Bezspornym między stronami był fakt, że sprawca szkody w chwili zdarzenia znajdował się w stanie nietrzeźwości, kierował samochodem bez uprawnień, nie swoim samochodem, zabranym samowolnie bez zgody właściciela, co wynika z wiarygodnych zeznań świadka E. S.. Zmarły R. P. (1) wspólnie z sprawcą wypadku spożywał alkohol i mimo to wsiadł z nim do cudzego samochodu i jeździł po okolicy, dalej spożywając alkohol. Zachowanie R. P. (1) w znacznym stopniu przyczyniło się do zaistnienia zdarzenia drogowego, bowiem nie zapobiegł użyciu samochodu przez będącego w stanie nietrzeźwości M. S., co więcej wsiadł do tego samochodu i na domiar tego w czasie jazdy kupował i spożywał z nim alkohol.

W zakresie roszczeń powodów o zadośćuczynienie okoliczności sprawy uzasadniają jako adekwatne do zaistniałej sytuacji kwoty zadośćuczynienia na rzecz powódki łącznie w wysokości 70 000 złotych, a na rzecz powoda 40 000 złotych, przy uwzględnieniu przyczynienia w wysokości 50% i wypłaconych wcześniej kwot przez pozwane towarzystwo powódce 5.000 zł a powodowi 1600 zł, co ostatecznie daje kwotę 30.000 zł na rzecz powódki i 18.400 zł na rzecz powoda.

W zakresie terminu wymagalności roszczenia, a co za tym idzie początkowej daty zasądzonych odsetek, sąd przyjął, że co do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę pozwany winien je uiścić od dnia, w którym upłynął trzydziestodniowy termin do spełnienia świadczenia liczony od doręczenia wezwania. Świadczenie winno być więc wypłacone w terminie wynikającym z art. 817 k.c. i uregulowań zawartych w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.).

W tym miejscu wskazać jedynie należy, że zasadzenie odsetek od wyrokowania jak oczekuje tego pozwany, prowadziłoby do ich umorzenia za okres sprzed tej daty i stanowiło by nieuzasadnione uprzywilejowanie dłużnik. Oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w procesie jest kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania. Odsetki - zgodnie z art. 481 k.c. – stanowią opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Niewykonanie obowiązku ustalenia w ustawowym terminie właściwej wysokości powstałej szkody aktualizuje po stronie ubezpieczającego roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 8 grudnia 2009 roku I ACa 875/09 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 27 września 2013 roku VI ACa 282/13).

W tej sytuacji sąd rozstrzygając o roszczeniach powodów z tytułu odsetek dochodzonych sąd zsądził na podstawie art. 446 § 4 k.c. zasądził na rzecz powódki 30.000 zł i na rzecz powoda 18.400 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, zgodnie z żądaniem pozwu, od 22.07.2016 r. tj. od dnia wniesienia pozwu.

W pozostałym zakresie roszczenia powodów zostały oddalone.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Artykuł ten zezwala na przyjęcie wzajemnego zniesienia kosztów procesu w razie częściowego tylko uwzględnienia powództwa. Charakter tych roszczeń oraz zasądzenie świadczenia tylko w nieznacznie mniejszym zakresie niż 50 % dochodzonej kwoty uzasadniają rozstrzygnięcie o kosztach procesu polegające na wzajemnym ich zniesieniu.

Z.

1. odnotować

2. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron

3. przedłożyć z apelacją, najdalej za 21 dni od wykonania

Człuchów, 14 lutego 2018 r.