Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACz 2056/12

POSTANOWIENIE

Dnia 28 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu – Wydział I Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Górecki (spr.)

SSA Ewa Staniszewska

SSA Waldemar Kryślak

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółki Akcyjnej Oddział w P. i Szpitalowi (...) w W. Zespołowi (...)

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt XIV C 428/11

postanawia:

1. uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania,

2. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Waldemar Kryślak Marek Górecki Ewa Staniszewska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zapłatę renty w wysokości 2.800 zł miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb, płatnej do dnia 15-ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Sąd wyjaśnił, że powódka nie uwiarygodniła interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, jako niewiarygodne oceniając też roszczenie, a to w sytuacji, kiedy powódka otrzymała już od pozwanego zakładu ubezpieczeń świadczenia w łącznej kwocie 107.620 zł, co zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego stanowi sumę wystarczającą na zaspokojenie potrzeb powódki w zwiększonym zakresie.

W zażaleniu na to postanowienie powódka wniosła o jego zmianę i uwzględnienie wniosku o udzielenie zabezpieczenia oraz zasądzenie od pozwanych zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego. Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 753¹ § 1 zd. 2 kpc w zw. z art. 753 § 1 pkt 1 kpc w zw. z art. 444 § 2 kc poprzez błędne przyjęcie, że nie uprawdopodobniła roszczenia o rentę z tytułu zwiększonych potrzeb, naruszenie art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 753 § 1 zd. 2 kpc w zw. z art. 753¹ § 1 pkt 1 kpc poprzez błędną wykładnię polegająca na przyjęciu, że przesłanką zabezpieczenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb jest interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia, naruszenie art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez dowolne – nie znajdujące w oparcia w materiale dowodowym uznanie, że powódka ponosi zwiększone potrzeby od 1 kwietnia 2011 r., a nie już od lutego 2010 r.

W odpowiedzi na zażalenie pozwane Towarzystwo (...) SA Oddział w P. wniosło o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Zasadny okazał się zarzut naruszenia art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 753 § 1 zd. 2 kpc w zw. z art. 753¹ § 1 pkt 1 kpc wskutek przyjęcia, że przesłanką zabezpieczenia roszczenia o rentę z tytułu zwiększonych potrzeb jest interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia.

Na tle stosowania przepisów art. 753 § 1 zd. 2 kpc w zw. z art. 753¹ § 1 pkt 1 kpc w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r. zarysował się spór doktrynalny. Z art. 753¹ § 1 pkt 1 wynikało wówczas, że przepis art. 753 kpc (wskazujący między innymi, że w sprawach o alimenty podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie roszczenia), stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia wyszczególnionych w nim roszczeń, między innymi wymienionych w § 1 pkt 1 roszczeń o rentę, sumę potrzebną na koszty leczenia, z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub utratę życia żywiciela albo rozstrój zdrowia. Dla jednych komentatorów (jak np. A. J.) oznaczało to, że w tej kategorii spraw – udzielenie zabezpieczenia zależne jest od wykazania interesu prawnego w uzyskaniu takiej ochrony prawnej, dla innych (jak Z. K., T. S., D. Z.), że jedyną podstawą udzielenia zabezpieczenia jest uwiarygodnienie roszczenia.

Dodanie do komentowanego przepisu § 3 (ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw; Dz.U.2011.233.1381), stanowiącego, że w sprawach wymienionych w § 1 pkt 1 i 2 (a zatem również o rentę) dla udzielenia zabezpieczenia nie jest wymagane uprawdopodobnienie interesu prawnego, wątpliwości te usunęło. Jakkolwiek zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej, znajduje ona zastosowanie do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie (3 maja 2012 r.), to przyjąć trzeba, że ustawodawca opowiadając się za takim rozwiązaniem – przesądził o poprawności drugiej z zarysowanych wykładni dotychczasowej wersji art. 753¹ § 1 kpc. Przemawiało to za uznaniem, że uzyskanie przez powódkę zabezpieczenia zależne było jedynie od uprawdopodobnienia roszczenia wywodzonego z art. 444 § 2 kpc.

Przepis ten stanowi podstawę do dochodzenia, przez poszkodowanego wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, renty z tytułu zwiększonych potrzeb, a zatem w związku z koniecznością pokrycia kosztów utrzymania, powstałych wyłącznie w następstwie zdarzenia sprawczego. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki, koszty zmiany warunków bytowych, zmiany diety, stosowanego leczenia itp. Roszczenie o rentę w razie zwiększenia się potrzeb jest niezależne od zdolności do pracy poszkodowanego i od sposobu wydatkowania świadczeń uzyskanych z tego tytułu. Poszkodowany nie jest zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów lub opiekę nad nim sprawują osoby (np. najbliżsi), niedomagające się w zamian żadnej finansowej rekompensaty (por. wyrok SN z 4 marca 1969 r., I PR 28/69, OSN 1969, nr 12, poz. 229; wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSN 1977, nr 1, poz. 11).

Okolicznością prawnie obojętną jest zatem, że powódka otrzymuje emeryturę i zasiłek pielęgnacyjny w łącznej wysokości 886,92 zł, oraz że w ramach likwidacji szkody otrzymała od pozwanego zakładu ubezpieczeń świadczenia w łącznej sumie 107.620 zł (100.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę, 3.000 zł tytułem odszkodowania i 4.620 zł tytułem świadczenia rentowego z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 sierpnia 2010 r. do 31 stycznia 2011 r.).

Nawet przy założeniu, że sumy te starczą na zaspokojenie zwiększonych potrzeb powódki przez okres trzech lat (począwszy od 1 kwietnia 2011 r.), brak jakiegokolwiek usprawiedliwienia dla stanowiska, że na ten właśnie cel powinny być przeznaczone, ze skutkiem zwalniającym pozwanych od rekompensaty zwiększonych potrzeb. Przyznane świadczenia służy zaspokojeniu niezależnie przysługujących powódce roszczeń. Inna jest rola zadośćuczynienia, które ma łagodzić doznane przez poszkodowanego cierpienia psychiczne i fizyczne, czemu innemu służy odszkodowanie – kompensujące uszczerbek majątku w dobrach poszkodowanego. Z kolei wypłacone świadczenie rentowe miało kompensować zwiększenie potrzeb w minionym okresie.. Niezasadne jest zatem oczekiwanie, by powódka przeznaczyła wypłacone świadczenia na bieżące zwiększone koszty utrzymania.

W sytuacji kiedy Sąd Okręgowy nie zbadał roszczenia powódki z punktu widzenia przesłanek z art. 415 i 444 § 2 kc, a w szczególności nie ocenił, czy zaistniały podstawy do pociągnięcia pozwanych do odpowiedzialności deliktowej, nie ustalił czy i jakie zwiększone koszty utrzymania ponosi powódka w związku z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu, stwierdzić należało, że zaniechał on rozpoznania istoty sprawy.

Uzasadniało to uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc) celem poczynienia brakujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej z zastosowaniem powołanych przepisów prawa materialnego. Na podstawie art. 108 § 1 kpc rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawiono orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Waldemar Kryślak Marek Górecki Ewa Staniszewska

I ACz 2056/12

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE