Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Anna Zdziarska (spr.)

Sędziowie: SA – Marzanna A. Piekarska - Drążek

SO (del.) – Agnieszka Wilk

Protokolant: st. sekr. sąd. – Katarzyna Rucińska

przy udziale prokuratora Gabrieli Marczyńskiej - Tomali

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2017 r.

sprawy: 1. D. C., syna B. i i M. z domu Krzyk, urodzonego (...) w P.

oskarżonego o czyn z art. 280 § 2 k.k. i art. 278 § 1 k.k.

2. S. Ś., syna R. i D. z domu B., urodzonego (...) w P.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 23 maja 2017 r., sygn. akt V K 121/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza na rzecz adw. A. M. i W. P. – Kancelarie Adwokackie w W. po 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23 % VAT tytułem wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia oskarżonych od kosztów za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. C. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 20 listopada 2015 r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z S. S., za pomocą groźby użycia przemocy wobec T. F. oraz posługiwania się niebezpiecznym narzędziem w postaci kastetu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci telefonu komórkowego marki S. (...), na łączną sumę strat 700 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego

tj. o czyn z art. 280 § 2 k.k.

2. w dniu 05 października 2015 r. w P., województwo (...), wykorzystując nieuwagę ekspedientek sklepu (...), zabrał w celi przywłaszczenia wodę toaletową marki C. R. (...) 30 ml, o wartości 159,99 zł, wodę toaletową marki D. (...) M. A. 40 ml, o wartości 169,99 zł oraz wodę toaletową marki A. (...) M. A. 50 ml o wartości 199,99 zł w wyniku czego powstała łączna kwota strat w wysokości 529,97 zł na szkodę spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

3. w dniu 08 listopada 2015 r. na ul. (...) w P., województwo (...), dokonał zaboru w celu przywłaszczenia ze sklepu (...) czterech sztuk perfum w tym: jednej sztuki perfum marki (...) o wartości 249,99 zł, jednej sztuki perfum marki (...) o wartości 139,99 zł oraz dwóch sztuk perfum marki (...) o wartości 149,99 zł za sztukę, czym spowodował łączne straty w wysokości 689,96 zł na szkodę firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

S. Ś. został oskarżony o to, że:

1. w dniu 20 listopada 2015 r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z D. C., za pomocą groźby użycia przemocy wobec T. F. oraz posługiwania się niebezpiecznym narzędziem w postaci kastetu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci telefonu komórkowego marki S. (...), na łączną sumę strat 700 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego

tj. o czyn z art. 280 § 2 k.k.

2.  w dniu 03 listopada 2015 r. w P., województwo (...), działając umyślnie z góry powziętym zamiarem w krótkich odstępach czasu, poprzez wysyłanie wiadomości tekstowych SMS, kilkukrotnie groził K. K. jej zgwałceniem oraz pozbawieniem życia, przy czym groźby te wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wyrokiem w dniu
23 maja 2017 r. sygn. akt V K 121/16:

I.  oskarżonego D. C. i S. Ś. w ramach czynu zarzuconego im w punktach la/o uznał za winnych tego, że w dniu 20 listopada 2015 r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu grożąc w sposób dorozumiany natychmiastowym użyciem przemocy i używając przemocy wobec T. F. oraz posługując się niebezpiecznym narzędziem w postaci kastetu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci telefonu komórkowego marki S. (...), na łączną sumę strat 700 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego i czyn ten zakwalifikował z art. 280 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 2 k.k. skazał ich i wymierzył karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności każdemu z nich;

II. oskarżonego D. C. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 2 a/o czynu i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. skazał go i wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

III. oskarżonego D. C. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 3 a/o czynu i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. skazał go i wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu D. C. karę łączną 3 (trzech) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

V. oskarżonego S. Ś. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 2 a/o czynu i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. skazał go i na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności; 

VI. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu S. Ś. karę łączną 3 (trzech) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

VII. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył obu oskarżonym okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 20 listopada 2015 r. do dnia 23 maja 2017 r.;

VIII. na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. M., Kancelaria Adwokacka w W., Al. (...) lok.(...) kwotę 3.394,80 złotych (trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote i osiemdziesiąt groszy), w tym stawka podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu D. C.;

IX. na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. P., Kancelaria Adwokacka w W., ul. (...) lok. (...) kwotę 3.394,80 złotych (trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote i osiemdziesiąt groszy), w tym stawka podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu S. Ś.;

X. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym opłaty.

Wyrok apelacjami zaskarżyli obaj obrońcy oskarżonych.

Obrońca z urzędu D. C. na podst. art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1 i 2 k.p.k. zaskarżyła wyrok sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 23 maja 2017 r., sygn. akt V K 121/16 na korzyść oskarżonego:

1.  W zakresie czynu opisanego w punkcie pierwszym i drugim wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze,

2.  W zakresie czynu opisanego w punkcie trzecim wyroku w całości.

Na podst. art. 427 § 1 i art. 438 pkt 2, 3, i 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

W zakresie czynu opisanego w punkcie 1 i 2 wyroku

I.  Rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego w stosunku do celów kary jakie powinna ona spełnić w zakresie wychowania sprawcy młodocianego, a także przekracza stopień winy oskarżonego, który intelektualnie jest na pograniczu upośledzenia umysłowego i na bardzo niskim poziomie rozumie sytuacje społeczne.

W zakresie czynu opisanego w punkcie 3 wyroku

II.  Mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, a mianowicie:

1.  art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego naruszającą zasadę obiektywizmu polegającą na:

a)  przyjęciu, że nagrania z monitoringu pozwalają przypisać sprawstwo oskarżonemu, podczas gdy jakość nagrania nie pozwala ustalić sprawcy, a ubiór czy zachowanie sprawcy w żaden sposób nie wiąże go z oskarżonym,

b)  przyjęciu, że ochroniarz D. M. rozpoznał oskarżonego, podczas gdy świadek stwierdził, że nie może wskazać, że to oskarżony jest sprawcą kradzieży ponieważ jakość zapisu z monitoringu na to nie pozwala,

c)  pominięciu zeznań P. K. złożonych przed Sądem, w których zaprzeczył by oskarżony był sprawcą kradzieży w sklepie (...).

III.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez przyjęcie, że oskarżony dokonał kradzieży w sklepie (...) podczas gdy wskazane powyżej uchybienia przepisów procedury nie pozwalają na przypisanie winy oskarżonemu.

Na podst. art. 427 § 1 k.p.k., art. 437§ 1 i 2 k.p.k. obrońca wniosła o:

1.  w zakresie czynu pierwszego i drugiego o zmianę wyroku i wymierzenie kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary – art. 60 § 1 k.k.,

2.  w zakresie czynu drugiego o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

Obrońca z urzędu oskarżonego S. Ś. zarzucił wyrokowi:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, na skutek przyjęcia przez Sąd I instancji, że oskarżony S. Ś. dopuścił się popełnienia zarzucanego mu przestępstwa rozboju na osobie T. F., podczas gdy w sprawie, oprócz nie do końca precyzyjnych zeznań pokrzywdzonego, nie ma żadnych dowodów mogących świadczyć o tym, że dopuścił się właśnie przestępstwa o znamionach rozboju z art. 280 § 2 kk, gdy tymczasem prawidłowa ocena materiału dowodowego w tej części nakazuje zakwalifikowania jego zachowania jako czyn wyczerpujący znamiona art. 281 k.k.;

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, na skutek przyjęcia przez Sąd I instancji, że oskarżony S. Ś. dopuścił się popełnienia zarzucanego mu przestępstwa groźby karalnej wobec K. K., podczas gdy w zdarzeniu brak jest znamienia tego czynu po stronie pokrzywdzonej w postaci wzbudzenia uzasadnionej obawy spełnienia;

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, na skutek nie zastosowania przez Sąd I instancji wobec oskarżonego S. Ś. dobrodziejstwa wynikającego z art. 60 § 1 kk, w sytuacji, gdy oskarżony jest młodociany, dotychczas nie był karany sądownie, co w całokształcie okoliczności faktycznych pozwalało i nakazywało zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary;

4. obrazę przepisów prawa procesowego, mianowicie art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego oraz dokonanie tej oceny niezgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a wynikającą z bezpodstawnego odmówienia wiary wyjaśnieniom oskarżonego S. Ś. oraz współoskarżonego D. C. w części, gdy twierdzą, że telefon już był w posiadaniu D. C., gdy Ś. uderzył pokrzywdzonego;

5. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego S. Ś. za popełnione przestępstwa poprzez jej nadmierną surowość w stosunku do faktycznie popełnionego czynu, stopnia zawinienia oraz jego społecznej szkodliwości.

Podnosząc powyższe zarzuty na podstawie przepisu art. 427 § 1 k.p.k. oraz art. 437 k.p.k. wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie S. Ś. od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 190 k.k.;

2. uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej S. Ś. i zarzucanego mu przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i skierowanie sprawy do Sądu I instancji do ponownego rozpoznania, względnie z ostrożności procesowej;

3. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary za popełnione przez niego czyny i wymierzenie kary pozbawienia wolności zgodnie z dyrektywami art. 60 § 6 k.k.;

4. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. W. P. nieopłaconych w całości ani w części kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu za II instancję.

Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku złożyła wyłącznie obrońca D. C..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację obrońcy oraz wnioski w niej zawarte uznać należało za niezasadne.

Sąd odwoławczy nie podziela zapatrywań obrońcy co do tego, że w odniesieniu do czynu z punktu 3 aktu oskarżenia doszło do obrazy prawa procesowego. Zgodnie z doświadczeniem życiowym, wskazaniami wiedzy i logiką Sąd Okręgowy dokonał oceny materiału dowodowego, a przede wszystkim zeznań P. K. i D. M.. Owszem P. K. podczas rozprawy odwołał pomówienie, ale jak trafnie uznał sąd meriiti, postawę świadka należało zestawić z innymi dowodami. Nie istnieje żadna reguła, która nakazywałaby uwzględnianie wyłącznie korzystnych dla oskarżonego wersji zeznań. Rację należy przyznać Sądowi Okręgowemu, że w postępowaniu przygotowawczym P. K. zbornie opisał przebieg kradzieży perfum w sklepie (...), natomiast nie był przekonujący w wyjaśnieniu powodu dla którego później zmienił zeznania. Pomocnicze znaczenie w ocenie wiarygodności świadka miał zapis minitoringu i rozpoznanie wizerunku dokonane przez D. M. – ochroniarza. Zapis nie był zapewne dobrej jakości skoro wskazywał na to świadek, ale i tak zapewne lepszy niż zdjęcia dołączone do akt sprawy w wersji czarno – białej.

Z tych wszystkich względów, apelacja obrońcy w tym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie.

Orzekanie o karze ma charakter indywidualny i jest procesem do pewnego stopnia subiektywnym, obejmującym dokonanie wyboru i zastosowanie odpowiedniej represji karnej właściwej dla konkretnej sytuacji i konkretnego sprawcy. Z tych powodów zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary zawarte w art. 53 k.k. pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania a granice tej swobody zakreśla wskazana w przepisie art. 438 pkt 4 k.p.k. "rażąca niewspółmierność kary".

Zgodnie z art. 53 § 1k.k. istotnymi wyznacznikami tego czy dana kara jest sprawiedliwa jest to, czy była orzeczona w granicach przewidzianych przez ustawę, a jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. Ponadto winna uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu oraz brać pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Z § 2 powyższego przepisu wynika, że wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

Art. 115 § 2 k.k. określa elementy, które bierze się pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu, a zatem ich podniesienie mieści się w zarzucie „rażącej niewspółmierności kary”.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić wówczas gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji uwzględnił wszystkie aspekty sądowego wymiaru kary. Brał pod uwagę te same okoliczności łagodzące, które podniosła w apelacji obrońca, takie jak niekaralność, czy wnioski opinii biegłych psychiatrów. Nie można jednak było pominąć faktu, że jeden z czynów przypisanych D. C. był zbrodnią. Czyn ten był zaplanowany na co wskazuje zabranie przez współsprawcę S. Ś. kominiarki i kastetu. Sprawcy czynu dopuścili się na szkodę młodszego kolegi i w dodatku pod wpływem alkoholu. D. C. jest sprawcą młodocianym i tak jak twierdzi obrońca takiego sprawcę należy wychowywać, co nie oznacza jednak konieczności pobłażliwego traktowania i wymierzenia kar poniżej dolnego progu ustawowego zagrożenia, przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia. Co prawda biegli psychiatrzy rozpoznali u D. C. pogranicze upośledzenia umysłowego, to jednak jest on zdolny do ponoszenia winy, a tym samym kary. Wymierzone przez Sąd I instancji kary jednostkowe i łączna nie rażą nadmierną surowością, co czyni apelację za niezasadną.

Na podst. art. 634 k.p.k., art. 624 § 1 k. p. k. orzeczono o kosztach procesu.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny, w oparciu
o dyspozycję art. 437 § 1 k.p.k. orzekł jak w wyroku.