Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Sebastian Mazurkiewicz (spr.)

Sędziowie: SR del. Kamila Różańska

SO Marek Wojnar

Protokolant: protokolant sądowy stażysta Robert Bandurski

przy udziale Prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 13 listopada 2017 r. w Warszawie

sprawy M. S. (1), syna W. i W., urodzonego (...) w N.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim

z dnia 5 kwietnia 2017 roku sygn. akt II K 657/16

uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 572 kpk umarza postępowanie w sprawie o wydanie wyroku łącznego wobec M. S. (1); kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.

SSO Sebastian Mazurkiewicz SR del. Kamila Różańska SSO Maciej Schultz

Sygn. akt VI Ka 815/17

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja skazanego M. S. (1) okazała się zasadna, a przez to skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku i umorzeniem postępowania.

Tytułem wstępu zaznaczenia wymaga fakt, iż niniejsza sprawa – mając na uwadze zaistniałe w niej okoliczności – z pewnością nie może zostać uznana za rutynową, a do wydania prawidłowego rozstrzygnięcia niezbędne było sięgnięcie nie tylko do samych norm materialnoprawnych, ale przede wszystkim do ich wykładni celowościowej.

Szczegółowa analiza niniejszej sprawy nakazuje powziąć wniosek, iż słusznie sąd I instancji uznał, że względniejsze do skazanego M. S. (1) będą przepisy obowiązujące od dnia 1 lipca 2015 roku. W sytuacji zastosowania przepisów obowiązujących do dnia 30 czerwca 2015 roku ukształtowały by się bowiem dwa zbiegi realne. Pierwszy z nich obejmowałby kary z wyroków wydanych w sprawach o sygn. akt VIII K 566/12 (kara 5 miesięcy ograniczenia wolności, wykonana w całości), sygn. akt II K 614/12 (kara 6 miesięcy pozbawienia wolności, wykonana w całości) oraz sygn. akt II K 220/14 (kary jednostkowe 1 rok pozbawienia wolności oraz 3 miesiące pozbawienia wolności, która nie została wykonana, zaś skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony). Już na wstępie zauważyć należy zatem, iż nawet kształtując wymiar kary łącznej w oparciu o zasadę absorbcji sąd minimalnie mógł orzec karę łączną w wymiarze 1 roku (najniższa z kar jednostkowych). Zauważyć również należy, iż łączeniu podlegałyby kary już wykonane w sprawach – o sygn. akt VIII K 566 i II K 614/12 oraz kara w sprawie o sygn. akt II K 220/14, z której wykonania skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony. W tej sytuacji sąd obowiązany by był do orzeczenia kary łącznej w wymiarze co najmniej 1 roku pozbawienia wolności. Zważyć jednak należy, iż analiza związku podmiotowo-przedmiotowego nakazuje dojść do wniosku, iż w zbiegu tym brak było podstaw do zastosowania skrajnej, aczkolwiek korzystnej dla skazanego zasady absorpcji. Wprawdzie wszystkie czyny popełnione zostały w krótkim okresie czasu, to jednak nie wszystkie godziły w tożsame dobra prawne. W sprawie o sygn. akt II K 220/14 M. S. (1) skazany został bowiem m.in. za czyn z art. 289 § 1 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, który godzi w odmienne dobra prawne niż art. 244 kk, za który M. S. (1) został skazany pozostałymi wyrokami. W tej sytuacji przy wymiarze kary łącznej zastosowanie znalazłaby zasada asperacji, co z uwagi na uzyskanie przez skazanego warunkowego przedterminowego zwolnienia w sprawie o sygn. akt II K 220/14 z pewnością pogorszyłoby jego sytuację, szczególnie zważając na fakt braku podstaw do warunkowego zawieszenia kary.

W drugim zbiegu łączeniu podlegałyby kary z wyroków wydanych w sprawach o sygn. akt II K 504/14 (kara 12 miesięcy ograniczenia wolności, niewykonana), sygn. akt II K 302/14 (kara 3 miesięcy pozbawienia wolności, która nie została wykonana, zaś skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony) oraz sygn. akt II K 615/14 (kara 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 3 lata). Zważyć należy, iż w tej sytuacji łączeniu podlegałyby 2 kary nieizolacyjne – kara 12 miesięcy ograniczenia wolności oraz kara 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a nadto kara 3 miesięcy, w której skazany uzyskał warunkowe przedterminowe zwolnienie. Istotnie zatem żadna z tych kar nie wiązała się z izolacją skazanego. W przypadku ukształtowania kary łącznej nawet w oparciu o najkorzystniejszą zasadę absorpcji skazanemu należałoby wymierzyć karę co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności. Postawa kryminologiczna skazanego w żaden sposób nie dawała podstaw do warunkowego zawieszenia jej wykonania. Tym samym ukształtowanie kary łącznej w tej sytuacji wiązać by się musiało z izolacją skazanego na okres co najmniej 6 miesięcy.

Powyższa analiza jednoznacznie prowadzi do wniosku, iż kształtowanie kary łącznej w oparciu o przepisy obowiązujące do dnia 30 czerwca 2015 roku nie było dla skazanego korzystne.

Analizy zatem wymagała sytuacja skazanego w realiach przepisów obowiązujących od dnia 1 lipca 2015 roku. Jak wspomniano na wstępie uzasadnienia niniejsza sprawa wymagała pogłębionej analizy nie tylko w zakresie norm prawa materialnego, ale przede wszystkich w zakresie ich funkcji celowościowej. Mając na uwadze brzmienie przepisów obecnie obowiązujących wątpliwości nie może pozostawiać fakt, iż podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu kary lub kary łączne. Bezsprzecznie istnieje także możliwość łączenia kar z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, co unormowane zostało w art. 89 § 1 kk. Analizując zatem sytuację skazanego M. S. (1) – w świetle przepisów obowiązujących od dnia 1 lipca 2015 roku – stwierdzić należało, iż za kary możliwe do połączenia uznać trzeba kary ze spraw o sygn. akt II K 504/14 (kara 12 miesięcy ograniczenia wolności) i sygn. akt II K 615/14 (kara 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na 3 lata). Odnotować należy, iż obie te kary są karami nieizolacyjnymi, zaś obecnie skazany M. S. (1) na skutek udzielenia mu warunkowego przedterminowego zwolnienia przebywa na wolności. Powyższe rodzi dość niespotykaną sytuację procesową – z jednej strony bowiem Sąd Penitencjarny, na skutek pozytywnych efektów resocjalizacyjnych skazanego podejmuje decyzję o warunkowym przedterminowym zwolnieniu skazanego, by na niedługo później – na skutek postępowania wszczętego z urzędu – Sąd Rejonowy odebrał skazanemu szansę powrotu do społeczeństwa oraz realnego wykonania nieizolacyjnej kary ograniczenia wolności. Warto podzielić w tej mierze pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 28 maja 2009 roku, w sprawie o sygn. akt III KK 107/09, w którym stwierdzono, ze w wypadku realnego zbiegu przestępstw, za które orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i karę ograniczenia wolności, wymierzenie kary łącznej według zasad wskazanych w art. 87 kk nie jest konieczne, gdyż ratio legis tego przepisu dotyczy sytuacji, gdy brak jest możliwości jednoczesnego wykonywania bezwzględnej kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności. Nie sposób w okolicznościach niniejszej sprawy nie potraktować skazanego jako pewnego rodzaju „ofiary” wszczętego z urzędu postępowania o wydanie wyroku łącznego i sztywnej wykładni norm prawa materialnego, bez odwołania się do ich celu, a precyzyjnej do celu kary łącznej. W ocenie Sądu Okręgowego skoro kara łączna w wyroku łącznym ma być pewnego rodzaju podsumowaniem przestępczej działalności skazanego, to w niniejszej sprawie umorzenie postępowania ten cel zrealizuje. Skazany M. S. (1) obecnie bowiem posiada ustabilizowaną sytuację prawną. Zgłosił się już bowiem do kuratora celem wykonania kary ograniczenia wolności, która to jest jedyną realnie pozostającą mu do wykonania karą. W tej sytuacji bacząc na całokształt okoliczności sprawy, a przede wszystkim na funkcjonalną wykładnię przepisów prawa materialnego, uznać należało, że prawidłową decyzją będzie umorzenie postępowania o wydanie wyroku łącznego.

Sąd Okręgowy miał nadto na względzie występujące w judykaturze odmienne poglądy i co do zasady przyjmuje argumentację w nich zawartą, to jednak w tej bez wątpienia szczególnej ze względu na okoliczności sprawie, należało przede wszystkim odwołać się do celowościowej idei postępowania o wydanie wyroku łącznego, zaprezentowanej także przez Sąd Najwyższy we wskazanym powyżej orzeczeniu.

W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok uchylono, zaś postępowanie w sprawie o wydanie wyroku łącznego umorzono na podstawie art. 572 kpk, kosztami procesu w sprawie obciążając Skarb Państwa.