Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2017r.

Sąd Rejonowy w Giżycku w V Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Węgorzewie w składzie:

Przewodniczący – SSR Dorota Scott - Sienkiel

Protokolant – st. sekr. sąd. Anna Zaborowska- Przesmycka

w obecności Prokuratora -------------------

po rozpoznaniu w dniu 18.12.2017r. na rozprawie

sprawy J. G.

urodzonego (...) w W.

syna J. i A. z d. K.

oskarżonego o to, że: I. W okresie od 01 stycznia 2012 roku do 30 czerwca 2017 roku w W. przywłaszczył powierzoną mu cudzą rzecz ruchomą w postaci pieniędzy w kwocie 100 000 zł na szkodę Z. P.,

tj. o czyn z art. 284 §2 kk

II. W okresie od 01 czerwca 2014 roku do 05 czerwca 2017 roku w W. przywłaszczył powierzoną mu cudzą rzecz ruchomą w postaci pieniędzy w kwocie 37 000 zł na szkodę M. B. i D. B.,

tj. o czyn z art. 284 §2 kk

1.  Oskarżonego J. G. uznaje za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, z tym, że przyjmuje, iż czynu opisanego w pkt I aktu oskarżenia dopuścił się w dniu 1 stycznia 2012r., zaś czynu opisanego w pkt II aktu oskarżenia - w dniu 1 czerwca 2014r. i za to:

- za czyn opisany w pkt I aktu oskarżenia na podstawie art. 284§1 kk skazuje go na karę 1 (jeden) roku pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w pkt II aktu oskarżenia na podstawie art. 284§1 kk skazuje go na karę 8 (osiem) miesięcy pozbawienia wolności.

2.  Na podstawie art. 85§1 i 2 kk, art. 86§1 kk orzeka wobec oskarżonego karę łączną 1 (jeden) roku pozbawienia wolności.

3.  Na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 pkt 1 kk, art. 72§1 pkt 8 kk w zw. z art. 4§1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesza tytułem próby na okres 3 (trzy) lat, zobowiązując oskarżonego do wykonania nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Olsztynie z dnia 11 marca 2013r. w sprawie sygn. akt I Nc 34/14 poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Z. P. kwoty 100.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od 28.02.2013r. do dnia zapłaty, w terminie 6 (sześć) miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.

4.  Na podstawie art. 46§1 kk w zw. z art. 4§1 kk orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych M. B. i D. B. solidarnie kwoty 37.000 (trzydzieści siedem tysięcy) złotych.

5.  Zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego Z. P. kwotę 2.460 (dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

6.  Zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia opłat i pozostałych kosztów sądowych.

Sygn. akt V K 147/17

UZASADNIENIE

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. przez wiele lat w W. prowadził własną działalność gospodarczą pod nazwą M.- C. (...) zajmując się importem samochodów z zagranicy, ich sprzedażą. W tym czasie zyskał pozytywne opinie wśród klientów. Jednak w 2010r. firma oskarżonego zaczęła mieć problemy finansowe, którym J. G. próbował zaradzić zaciągając pożyczkę. Pieniądze w kwocie 100.000 zł pożyczył mu Z. P., przelewając je w dniu 29 czerwca 2010r. na konto oskarżonego. Ustna umowa zawierała ustalenie, iż pieniądze mają być zwrócone w 40 ratach miesięcznych po 2.500 zł każda. Do października 2011r. J. G. systematycznie spłacał pożyczkę, oddając łącznie kwotę 32.500 zł. W dniu 25 października 2011r. oskarżony zawarł z Z. P. umowę na sprowadzenie z Niemiec samochodu. Na poczet umowy pokrzywdzony wpłacił kwotę 100.000 zł, której przyjęcie J. G. pokwitował oraz zobowiązał się do wykonania umowy do dnia 31 grudnia 2011r. (potwierdzenie przyjęcia pieniędzy, k. 4). Od tego dnia oskarżony zaprzestał spłaty pożyczki, jak również do dnia dzisiejszego nie przekazał pokrzywdzonemu samochodu ani nie oddał wpłaconych na poczet jego zakupu pieniędzy (zeznania Z. P., k. 7-8, 217).

Nakazem zapłaty z dnia 11 marca 2013r. w sprawie sygn. akt I Nc 34/13 Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził od oskarżonego na rzecz Z. P. kwotę 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od 28 lutego 2013r. do dnia zapłaty (kserokopie akt sprawy INc 34/13, k. 16-30 ).

W dniu 6 maja 2014r. pieniądze w kwocie 37.000 zł oskarżonemu przekazali małżonkowie M. B. i D. B.. J. G. zobowiązał się do sprowadzenia za taką kwotę samochodu. Na okoliczność zawarcia umowy zostało sporządzone pokwitowanie. Oskarżony zobowiązał się do wykonania umowy do dnia 31 maja 2014r. J. G. do dnia dzisiejszego nie wywiązał się z umowy, nie przekazał pokrzywdzonym samochodu ani nie oddał wpłaconych na poczet jego zakupu pieniędzy, choć zobowiązał się do ich spłaty w ratach od początku 2017r. Ponaglany o wykonanie umowy, tłumaczył się problemami finansowymi (zeznania M. B., k. 217v, D. B., 136-137, pokwitowanie, k. 133, oświadczenie, k. 134).

Oskarżony przyznał się jedynie do czynu zarzucanego mu w pkt II aktu oskarżenia. Podał, że w latach 2005- 2006 prowadził działalność gospodarczą pod nazwą M. C. J. G. (...). Świadczył głównie usługi związane ze sprowadzaniem aut z Niemiec. Państwa B. znał od 30 lat. W maju 2014r. zobowiązał się wobec nich do sprowadzenia samochodu D. D. lub podobnego. Już w tym czasie jego firma miała problemy finansowe, lecz oskarżony ciągle liczył na to, że są one przejściowe. Na problemy złożyła się kontrola z Urzędu Celnego, w wyniku której musiał zapłacić podatek akcyzowy w wysokości około 80.000 zł. Oskarżony wyjaśnił, że pieniądze, które uzyskał od państwa B. przeznaczył na spłatę innych zobowiązań. We wrześniu 2014r. zawiesił działalność gospodarczą i wyjechał do Niemiec, gdzie do dnia dzisiejszego pracuje. Działalność gospodarczą w Polsce ostatecznie zlikwidował w 2016r. Do dnia dzisiejszego spłaca liczne zobowiązania (wyjaśnienia oskarżonego, k. 146, 216v-217).

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w powyższym zakresie, gdyż są one zgodne z zeznaniami M. B., D. B. oraz przedłożonymi przez nich dokumentami. Wymienione dowody stanowią spójną całość, nie budzą żadnych wątpliwości.

J. G. nie przyznał się natomiast do czynu zarzucanego mu w pkt I aktu oskarżenia. Podał, że Z. P. w roku 2010 przelał mu na konto kwotę 100.000 zł tytułem pożyczki na dofinansowanie działalności firmy. Co pół roku była spisywana nowa umowa przedłużająca termin spłaty pożyczki. Powstały trzy takie dokumenty. Były one gwarancją, potwierdzeniem dla pokrzywdzonego, że oskarżony winny jest mu pieniądze, że zobowiązanie nie zostało jeszcze wykonane. Zdaniem oskarżonego, umowa z 2011r. została przez Z. P. wykorzystana do żądania przez niego pełnej kwoty, choć częściowo została już spłacona, na co istnieją dowody przelewów na konto żony pokrzywdzonego- T. P.. Wyjaśnił, że powodem braku spłaty pożyczki było załamanie się koniunktury. Podkreślił, że auto handel jest ryzykowną działalnością. Firma oskarżonego generowała wysokie koszty utrzymania, zbiegło się to z poważną chorobą kręgosłupa oskarżonego, załamaniem kursu euro i kontrolą Urzędu Celnego za 5 lat wstecz. W obliczu takiej sytuacji był zmuszony do wyjazdu do Niemiec i podjęcia pracy za granicą. Podał, że nie uchyla się od zapłaty, lecz nie jest wstanie spłacać wszystkich zobowiązań jednocześnie (wyjaśnienia oskarżonego, k. 216v-217).

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego jeśli chodzi o okoliczności spisania w dniu 25 października 2011r. oświadczenia. Należy zwrócić uwagę, że J. G. nie był konsekwentny w wyjaśnianiu powodów powstania tego dokumentu. Choć zarówno w postępowaniu karnym, jak i cywilnym utrzymywał, że otrzymał od pokrzywdzonego Z. P. kwotę 100.000 złotych tylko raz, to jednak różnie wyjaśniał powody przekazania pieniędzy. W sprzeciwie od nakazu zapłaty w sprawie I Nc 34/13 (k. 19-20) oraz w pozwie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w sprawie IC 681/13 (k. 40-41) utrzymywał, że umowa z 25 października 2011r. była tylko potwierdzeniem pierwszej umowy zawartej w 2010r. i dotyczyła sprowadzenia na rzecz Z. P. 2 samochodów, firmowego i terenowego. W związku z tym, że realizacja umowy przedłużała się, oskarżony podpisał oświadczenie z dnia 25 października 2011r. po to, by uaktualnić datę umowy i potwierdzić swoje zobowiązanie. Pierwszy samochód sprzedał pokrzywdzonemu w dniu 25 października 2010r. za kwotę 3.000 zł, na co wystawił fakturę. W związku z tym, że sprowadzenie drugiego pojazdu przedłużało się, oskarżony postanowił częściowo zwracać Z. P. pobraną od niego kwotę. Z tego tytułu od sierpnia 2010r. do maja 2012r. na wskazane konto przelał łącznie kwotę 35.500 zł. Drugi z zamówionych przez pokrzywdzonego samochodów przekazał mu w dniu 21 lipca 2012r. Podniesiona przez oskarżonego argumentacja nie przekonała sądów cywilnych. Sąd Rejonowy w Giżycku w uzasadnieniu do wyroku z dnia 1 sierpnia 2014r. w sprawie sygn. akt IC 681/13 oddalającym powództwo oskarżonego o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności podniósł, że jest bezsporne, że powód otrzymał kwotę 100.000 zł przelaną mu przez Z. P. w dniu 29 czerwca 2010r. Od sierpnia 2010r. powód rozpoczął dokonywanie na rachunek żony pozwanego spłat kwot w wysokości po 2.500 zł miesięcznie. Pomimo tego w dniu 25 października 2011r. powód pisemnie pokwitował odbiór od pozwanego kwoty 100.000 zł. Stosownie do art. 245 kpc dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Sąd podkreślił, że oprócz swoich twierdzeń powód nie przestawił dowodów, które wykazałyby, że dokument podpisany przez niego samego nie zawiera prawdy (z uzasadnienia do wyroku z dnia 1 sierpnia 2014r. w sprawie sygn. akt IC 681/13, k. 55-56). Argumentację tą podzielił Sąd Okręgowy w Olsztynie, który wyrokiem z dnia 27 stycznia 2015r. w sprawie sygn. akt IX Ca 887/14 oddalił apelację powoda. W uzasadnieniu do wyroku podniósł, że twierdzenia powoda nie zasługują na uwzględnienie z tego względu, że są wzajemnie sprzeczne, a nadto nielogiczne. Skoro powód prowadzi działalność gospodarczą przyjmując na poczet zobowiązań takie kwoty jak 100.000 zł, zasadnym jest przyjęcie, iż musiał zdawać sobie sprawę z konsekwencji zawieranych umów i składanych podpisów. Nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko, że pokwitowanie dotyczyło faktycznie dokonanego przelewu. W opozycji do stanowiska powoda stoi dowód w postaci faktury VAT wystawionej przez samego powoda z dnia 25 października 2010r. za zakup pojazdu marki M.. Faktura ta dowodzi dwóch rzeczy, po pierwsze, że nie było jakiejś szczególnej opieszałości w wykonaniu umowy sprowadzenia pojazdów z czerwca 2010r., na jaką powołuje się powód, co wywołałoby konieczność pokwitowania otrzymania pieniędzy na ten cel ponad rok później. Po drugie, dowodzi, że na zakup ten powód otrzymał od pozwanego gotówkę.

Kolejnym argumentem wskazującym na to, że strony mogły zawrzeć dwie umowy, a pierwsza stanowiła pożyczkę, świadczą spłaty, jakich dokonywał powód w ratach na przestrzeni sierpnia 2010r. do maja 2012r. Skoro pierwszy pojazd był sprowadzony w październiku 2010r., to niezrozumiałym jest, dlaczego powód dokonywał spłat na rachunek żony pozwanego już w sierpniu 2010r. Także data zaprzestania spłat nie koreluje z datą faktury za sprowadzenie drugiego z pojazdów- z lipca 2012r. Natomiast forma opłacenia tej faktury przeczy stanowisku powoda, jakoby pierwsza z przelanych kwot 100.000 zł była przeznaczona na zakup między innymi tego pojazdu (z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 27 stycznia 2015r. w sprawie sygn. akt IX Ca 887/14, k. 151v-152).

Oskarżony w procesie karnym zmienił linię obrony twierdząc, że pokwitowanie z dnia 25 października 2011r. było potwierdzeniem dla pokrzywdzonego, że oskarżony winny jest mu pieniądze z tytułu umowy pożyczki. Jednak wyjaśnienia te należy ocenić poprzez pryzmat jego wcześniejszego stanowiska prezentowanego w postępowaniach cywilnych. W związku z tym, że linia obrony oskarżonego nie jest konsekwentna, pozostaje ze sobą w sprzeczności, jako taka nie zasługuje na wiarę. Nadto wyjaśnienia oskarżonego złożone na rozprawie wydają się nielogiczne. Oskarżony nie wyjaśnił w sposób zrozumiały, dlaczego potwierdzając pokwitowaniem z dnia 25 października 2011r. zawarcie umowy pożyczki w roku 2010r., w oświadczeniu nie nawiązał do tego faktu i nie pomniejszył kwoty 100.000 zł o kwotę już zwróconą pokrzywdzonemu. Przywołane okoliczności uzasadniają wniosek, że zeznania pokrzywdzonego Z. P. są w pełni wiarygodne i świadczą o tym, że oskarżony dwukrotnie przyjął od pokrzywdzonego kwoty po 100.000 zł oraz, że przedmiot umów był za każdym razem inny. Pokrzywdzony od samego początku pozostawał konsekwentny, szczegółowo opisał okoliczności zawarcia dwóch umów, przedłożył na tą okoliczność dokumenty.

Mając powyższe ustalenia na uwadze, należy stwierdzić, że oskarżony swoim zachowaniem dwukrotnie wyczerpał znamion przestępstwa z art. 284§2 kk.

Przestępstwo określone w art. 284§2 kk jest przestępstwem indywidualnym, które może popełnić jedynie sprawca mający określone kwalifikacje, a mianowicie osoba, której powierzono cudzą rzecz ruchomą. Przestępstwo określone w art. 284§2 kk ma charakter materialny. Do jego znamion należy skutek w postaci utraty przez właściciela (posiadacza) rzeczy ruchomej powierzonej sprawcy. Powierzenie rzeczy ruchomej polega na przekazaniu władztwa nad rzeczą sprawcy, z zastrzeżeniem jej zwrotu właścicielowi (posiadaczowi) lub osobie posiadającej inne prawo do rzeczy. Powierzenie oznacza więc przeniesienie władztwa nad rzeczą z uprawnionego na sprawcę bez prawa rozporządzania nim jak swoją własnością, z jednoczesnym konkretnym oznaczeniem sposobu jego wykonywania przez osobę, której rzecz jest powierzana. Zachowanie sprawcy polega na przywłaszczeniu cudzej rzeczy lub prawa majątkowego, a więc rozporządzeniu nimi przez włączenie do majątku swego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób stanu posiadania swojego lub innej osoby. Sprawca tego przestępstwa ma zamiar dysponowania rzeczą jak właściciel, z pominięciem osoby uprawnionej, a nie tylko czasowe utrudnianie bądź uniemożliwianie właścicielowi korzystania z rzeczy (J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, s. 456; O. Górniok (w:) System prawa karnego..., s. 413; W. Świda (w:) I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny..., s. 617, wyrok SA w Poznaniu z 26 marca 2013 r., II AKa 44/13, LexPolonica nr 6800661).

Oskarżony G. G. przyjmując od pokrzywdzonych pieniądze na konkretny cel- sprowadzenie samochodów, nie miał prawa nimi rozporządzać i spłacać przy ich użyciu swoich zobowiązań, tym bardziej, że w obliczu utraty płynności finansowej od samego początku musiał liczyć się z tym, że nie będzie w stanie wykonać umów. Mając na uwadze terminy, w jakich oskarżony zobowiązał się względem pokrzywdzonych do wykonania umów, sąd zmienił opis czynów i przyjął, że przestępstwa przywłaszczenia na szkodę Z. P. oskarżony dopuścił się w dniu 1 stycznia 2012r., zaś na szkodę małżeństwa B.- w dniu 1 czerwca 2014r.

Przy wymiarze kary za poszczególne przestępstwa Sąd wziął pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynów oraz stopień zawinienia oskarżonego, a jednocześnie miał na uwadze to, że nie był on uprzednio karany (karta karna k. 210 ). Oskarżony dopuścił się przywłaszczenia znacznych kwot pieniędzy, w szczególności w stosunku do pokrzywdzonego Z. P.. J. G. wykorzystał ufność pokrzywdzonych w jego rzetelność jako przedsiębiorcy i doprowadził do tego, że zostali pozbawieni oszczędności życia, także na wiele lat możliwości zakupu i użytkowania pojazdów.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że karą adekwatną do okoliczności czynów będzie kara 1 roku pobawienia wolności -za czyn opisany w pkt I aktu oskarżenia oraz kara 8 miesięcy pozbawienia wolności -za czyn opisany w pkt II aktu oskarżenia. Uwzględniając okoliczność, że oskarżony obu czynów dopuścił się w ramach prowadzenia tej samej działalności gospodarczej, w tych samych warunkach finansowych przedsiębiorstwa, z tego samego powodu, przy wymiarze kary łącznej Sad zastosował zasadę absorpcji i karę łączną orzekł w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności.

W związku z tym, że J. G. nie był dotychczas karany, zasadnym było warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności na okres próby 3 lat. Okres ten pozwoli na zweryfikowanie postawionej względem oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej, a przede wszystkim umożliwi wyegzekwowanie nałożonego na niego obowiązku wykonania nakazu zapłaty oraz środka kompensacyjnego. W związku z tym, że po dacie popełnienia przez oskarżonego przestępstw, zmieniły się przepisy regulujące zasady warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, Sąd na zasadzie art. 4 §1 kk zastosował przepisy sprzed nowelizacji, względniejsze dla oskarżonego.

Mając na uwadze okoliczność, że pokrzywdzony Z. P. dysponuje tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty w sprawie I Nc 34/13, niemożliwym było uwzględnienie wniosku jego pełnomocnika o orzeczenie w wyroku karnym obowiązku naprawienia szkody na zasadzie art. 46§1 kk (art. 415§1 kpk). W związku z tym, że oskarżony do dnia dzisiejszego nie zwrócił Z. P. kwoty 100.000 zł, choć od dnia wymagalności zobowiązania minęło 6 lat, Sąd uznał za zasadne nałożenie na oskarżonego na zasadzie art. 72§1 pkt 8 kk obowiązku wykonania nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Olsztynie z dnia 11 marca 2013r. w sprawie sygn. akt I Nc 34/14 poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Z. P. kwoty 100.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od 28.02.2013r. do dnia zapłaty, w terminie 6 (sześć) miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.

W związku z żądaniem naprawienia szkody zgłoszonym przez M. B. i D. B., Sąd orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na ich rzecz solidarnie kwoty 37.000 zł. Sąd nie uwzględnił żądania pokrzywdzonych o zapłatę odsetek, gdyż przepisy obowiązujące na dzień popełnienia przez oskarżonego przestępstwa takiej możliwości nie przewidywały- zgodnie z regułą wyrażoną w art. 4§1 kk, która nakazuje stosowanie przepisów względniejszych dla sprawcy.

Stosownie do art. 627 kpk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego poniesione przez niego wydatki z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika w wysokości 2.460 zł. Kwota ta uzasadniona jest niezbędnym nakładem pracy adwokata w sprawie, jego uczestnictwem w rozprawie poza siedzibą kancelarii, jednocześnie mieści się w granicach sześciokrotności stawki przewidzianej za udział adwokata w sprawie przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym (§11 ust. 2 pkt 3 i ust. 7, §15 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22.10.2015r., Dz. U. z 2015r., poz. 1800).

Mając na uwadze sytuacje majątkową oskarżonego, konieczność wywiązania się z zobowiązań względem pokrzywdzonych, Sąd na zasadzie art. 624§1 kpk zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.