Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2017r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku, V Wydział Cywilny

w składzie:

Sędziowie: SSA Hanna Rucińska

SSA Teresa Karczyńska – Szumilas(spr.)

Protokolant : sekretarz sądowy Barbara Tobiasz

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2017r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa R. G.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 27 kwietnia 2016r., sygn. akt I C 27/12

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a. w punkcie 1. (pierwszym) o tyle tylko, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego ustawowe odsetki od kwoty 100.000 (sto tysięcy) zł od dnia 27 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty w miejsce odsetek ustawowych od dnia 22 listopada 2009r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

b. w punkcie 2. (drugim) w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 90.000 (dziewięćdziesiąt tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi od kwoty 70.000 zł (siedemdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 27 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 20.000 (dwadzieścia tysięcy złotych) złotych od dnia 27 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddala,

c. w punkcie 4.(czwartym) w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.217 (siedem tysięcy dwieście siedemnaście) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego powoda, d. w punkcie 5.(piątym) w ten sposób, że nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) kwotę 13.083,07 zł (trzynaście tysięcy osiemdziesiąt trzy złote siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

e. w punkcie 6. (szóstym) w ten sposób, że punkt ten uchyla;

II. oddala apelację powoda w pozostałym zakresie;

III. znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego;

IV. nie obciąża stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi w postępowaniu apelacyjnym.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 675/16

UZASADNIENIE

Powód R. G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 190.000 złotych z ustawowymi odsetkami od 22 listopada 2012 r. do dnia zapłaty, ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku, jakiego doznał powód oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że uczestniczył w wypadku samochodowym spowodowanym przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W. W wyniku wypadku powód doznał urazów ciała zagrażających jego życiu, przebywał w szpitali na leczeniu operacyjnym a następnie kontynuował leczenie oraz poddawany był rehabilitacji. Wypadek na wiele miesięcy wyłączył powoda z normalnego funkcjonowania, wskutek doznanych urazów zmuszony był on do korzystania z pomocy osób trzecich, nie mógł pomagać w czynnościach domowych ani w opiece nad dzieckiem, co spowodowało dodatkowe frustracje powoda. W ocenie powoda wypłacona przez pozwanego kwota 30.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia jest niewspółmiernie niska do doznanych przez niego urazów ciała, jego doznań psychicznych i fizycznych związanych z wypadkiem oraz konsekwencjami zdrowotnymi mogącymi wystąpić u powoda w przyszłości

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, wskazując, że roszczenie objęte pozwem (które łącznie ze świadczeniem wypłaconym już przez pozwanego wyniosłoby kwotę 160.000 złotych) pozostaje rażąco wygórowane. Mając na uwadze rodzaj i charakter doznanej przez powoda krzywdy w postaci uszczerbku na zdrowiu, jego trwałość i konsekwencje na przyszłość oraz stopień cierpień fizycznych i psychicznych powoda z tym związanych, zadośćuczynienie wypłacone przez pozwanego w wysokości 60.000 złotych spełnia kryteria dla pojęcia „sumy odpowiedniej" w rozumieniu przepisu art. 445 § l k.c.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w (...) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22.11.2009 r. do dnia 31.12.2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016r. do dnia zapłaty, w pozostałej części powództwo oddalił, ustalił odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku z dnia 30.09.2009r. mogące powstać w przyszłości oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

Sąd I instancji wyrok oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach:

W dniu (...) powód kierujący motocyklem uczestniczył w wypadku drogowym spowodowanym przez kierującego pojazdem marki N., którego posiadacz zawarł z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności OC.

W toku postępowania likwidacyjnego, pozwany tytułem zadośćuczynienia wypłacił powodowi kwotę 60.000 złotych. Pozwany zwrócił powodowi również koszty leczenia, opieki, dojazdów oraz zniszczonego mienia na łączną kwotę 11.167,48 zł.

Od dnia wypadku powód przebywał w szpitalu do dnia 20 listopada 2009 r. (...)

W wyniku wypadku powód doznał (...) Proces leczenia powoda był długotrwały i obarczony dużymi dolegliwościami bólowymi oraz niedogodnościami (...)i długą rehabilitacją. (...)Nie może dźwigać ciężkich przedmiotów, powinien utrzymywać stałą wagę ciała, unikać pozycji kucznych i klęczących.

(...)

Z uwagi na trwałe następstwa w zakresie (...) powód nigdy nie odzyska zdolności do pracy fizycznej na budowie. Odzyska jednak zdolność do pracy zarobkowej po zakończeniu rehabilitacji. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby powód jako młody człowiek nabył nowe kwalifikacje, np. w zakresie pracy biurowej z obsługą monitora ekranowego lub pracownika umysłowego.

Powód obecnie ma 30 lat, przed wypadkiem pracował w Norwegii jako pracownik fizyczny. Był w pełni sprawny, jego pasją były motocykle. Powód miał szerokie grono znajomych, był osobą towarzyską, lubił spotykać się z przyjaciółmi, organizować wycieczki, miał wiele planów na przyszłość, lubił tańczyć. Obecnie powód nie wychodzi prawie z domu. (...) (...) Obecnie powód uczęszcza do liceum, chciałby w przyszłości pracować jako pracownik umysłowy.

Stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty, a także na podstawie zeznań świadków, przesłuchania powoda i opinii biegłych z dziedziny ortopedii i traumatologii, z dziedziny neurologii i rehabilitacji oraz medycyny pracy.

Wskazując na treść przepisów art. 445 § 1 k.c. i 444 k.c. Sąd Okręgowy stwierdził, że powód w wyniku wypadku doznał obrażeń ciała, poddany był kilkakrotnemu leczeniu operacyjnemu, a następnie zabiegom usprawniającym i rehabilitacyjnym; zakres doznanych przez powoda cierpień natury fizycznej był niewątpliwie znaczny. Po wypadku powód z uwagi na unieruchomienie wymagał pomocy i opieki osób trzecich, mimo przebytego leczenia usprawniającego i rehabilitacyjnego nie jest już w pełni sprawny fizycznie, o czym świadczą odczuwane przez niego dolegliwości bólowe, jak również niemożliwość dźwigania czy też podnoszenia. Po przebytym wypadku ograniczeniu uległa również dotychczasowa aktywność fizyczna powoda, co dla powoda jako osoby poprzednio w pełni sprawnej i aktywnej ruchowo stanowi dodatkowe cierpienia natury zarówno fizycznej jak i psychicznej. Po wypadku dezorganizacji i zmianie uległo również życie rodzinne powoda Z opinii biegłych wynika, że rokowania co do poprawy stanu zdrowia powoda są co do zasady niepomyślne; nie jest też wykluczona możliwość wystąpienia konieczności ponownego zabiegu operacyjnego. Mając na uwadze powyższe skutki wypadku z dnia (...), ograniczoną sprawność powoda, doznane przez niego cierpienia natury fizycznej i psychicznej, rokowania co do poprawy jego stanu zdrowia, a także dotychczas wypłaconą powodowi przez pozwanego kwotę 60.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, Sąd I instancji uznał, że kwota 100.000 tysięcy złotych zadośćuczynienia będzie kwotą odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Kwota ta realizuje kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia, zaś jej wysokość przedstawia ekonomicznie odczuwalną wartość; nie było zaś podstaw do uwzględnienia dalej idącego żądania powoda w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Sąd Okręgowy wskazał także, że biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, w tym wnioski wynikające z opinii biegłych, którzy nie wykluczyli dalszych następstw przedmiotowego zdarzenia w zakresie stanu zdrowia powoda zasadnym było również ustalenie na mocy art. 189 k.p.c. odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 30 września 2009 roku mogące ujawnić się u powoda w przyszłości.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na podstawie przepisu art. l00 k.p.c. znosząc pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego i art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelacje od wyroku Sądu Okręgowego w (...) wywiodły obie strony postępowania. Powód zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w część tj. w zakresie oddalenia powództwa oraz zniesienia pomiędzy stronami kosztów zastępstwa procesowego.

Powód zarzucił wyrokowi:

1.  naruszenie prawa materialnego - przepisu art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu kwoty 160.000 zł. za sumę odpowiednią, podczas gdy rozmiar krzywdy powoda uzasadniał ustalenia zadośćuczynienia w kwocie 250.000 zł. i zasądzenie z tego tytułu dalszego zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 90.000 zł;

2.  sprzeczność dokonanych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, że trwały uszczerbek na zdrowiu doznany przez powoda wynosił 55%, natomiast uszczerbek ten został oszacowany przez biegłych na przynajmniej 60% oraz pominięcie, że u powoda nadal nie nastąpiło zrośniecie kości przedramienia lewego i powstał staw rzekomy wymagający kolejnej operacji;

3.  naruszenie prawa materialnego - przepisu art. 481 §1 i 2 zd. l k.c. w związku z art. 455 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie oraz przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym oraz Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), poprzez jego niezastosowanie i oddalenie roszczeń powoda o zapłatę ustawowych odsetek w odniesieniu do kwoty 30.000 zł., którą pozwany zapłacił po wytoczeniu powództwa.

Powód domagał się zmiany wyroku w zaskarżonej części poprzez zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda dalszej kwoty 90.000 zł. tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 70.000 zł od 22 listopada 2009 do dnia zapłaty, od kwoty 20.000 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda ustawowych odsetek za opóźnienie do kwoty 30.000 zł. naliczanymi od 22 listopada 2009 do 13 lutego 2012 wynoszących 8.676,16 zł. i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem Okręgowym stosownie do wyniku sporu oraz zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślił, że biegły (...) określił trwały uszczerbek na zdrowiu powoda na 45 %, biegła neurolog na 10%, jednakże na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2016r., po zapoznaniu się z dalszą dokumentacją medyczną i stwierdzeniem powstania stawu rzekomego przedramienia lewego, biegły (...) wskazał, że uszczerbek na zdrowiu powoda jest o 5 -7 % większy. Doznane przez niego obrażenia ciała w sposób istotny ograniczają funkcjonowanie powoda w codziennym życiu, powodują silne dolegliwości bólowe oraz doprowadziły do rozpadu jego małżeństwa, albowiem żona powoda wystąpiła z pozwem rozwodowym. . Skarżący wskazał, że w dacie wypadku miał 24 lata, prowadził aktywne życie towarzyskie oraz wykonywał zawód robotnika budowalnego, który wymagał sprawności fizycznej. Powód bezpowrotnie utracił nie tylko zdolność do pracy fizycznej, ale także do swobodnego poruszania się i przez resztę życia będzie się zmagał z występującymi dolegliwościami, a w celu uch zminimalizowania będzie musiał się poddać dodatkowym zabiegom medycznym i usprawniającym; (...). Powód po wypadku spędził w szpitalach 253 dni, a proces leczenia nie został jeszcze zakończony.

Pozwany zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie odsetek zasądzonych od kwoty 100.000 zł za okres od 22 listopada 2009 r. do dnia 26 kwietnia 2016 r.

Pozwany zarzucił wyrokowi naruszenie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 § 1 k.c. i art. 363 § 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia za okres poprzedzający dzień wyrokowania tj. od dnia 22 listopada 2009 r., w sytuacji gdy podstawą ustalenia rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zasądzonego świadczenia były także okoliczności dotyczące stanu zdrowia powoda i konsekwencje dla życia codziennego i zdrowia powoda, planowane zabiegi operacyjne, ujawnione w toku niniejszego procesu, a w konsekwencji dopiero data wyrokowania (jako data ustalenia wysokości świadczenia należnego powodowi według stanu na dzień wyrokowania) powinna stanowić początek biegu odsetek za opóźnienie w zapłacie zasądzonego świadczenia.

Skarżący domagał się zmiany wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 100.000 zł od dnia 27 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty i oddalenia powództwa w zakresie odsetek ustawowych za okres poprzedzający te datę oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie uchylenia wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podkreślił, że Sąd I instancji określił wysokość zasądzonego na rzecz powoda zadośćuczynienia według kryteriów i przy uwzględnieniu okoliczności właściwych na datę wyrokowania, zatem odsetki od tego świadczenia należą się powodowi od daty wyrokowania.

Powód w odpowiedzi na apelację pozwanego domagał się jej oddalenia oraz zasadzenia na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, wskazując na niezasadność wywiedzionego środka zaskarżenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługuje na uwzględnienie w części, zaś apelacja pozwanego pozostaje zasadna w całości. W pierwszej kolejności podzielić należy zarzut naruszenia prawa materialnego - przepisu art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu kwoty 160.000 zł. za sumę odpowiednią, podczas gdy rozmiar krzywdy powoda uzasadnia ustalenie zadośćuczynienia w żądanej przez powoda łącznej kwocie 250.000 zł. i zasądzenie z tego tytułu dalszego zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 90.000 zł. Ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w danym przypadku odpowiedniej sumy zadośćuczynienia pozostawione zostało sądowi, który dysponuje w takim wypadku większym zakresem swobody niż przy ustalaniu szkody majątkowej i odszkodowania koniecznego do jej naprawienia. Innymi słowy, charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że ostateczne ustalenie jaka konkretnie kwota jest odpowiednia z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, lecz nie może to być uznanie dowolne. Podkreślić należy, że w świetle ugruntowanego poglądu judykatury, korekta kwoty przyznanej z tytułu zadośćuczynienia jest uzasadniona tylko jeżeli w okolicznościach sprawy kwota ta jest rażąco wygórowana lub rażąco niska (vide; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., II CKN 651/98, publ.LEX nr 51063).

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji ustalając, że łączna kwota 160.000 zł pozostawać będzie odpowiednią dla powoda kwotą zadośćuczynienia wziął co prawda pod uwagę istotne okoliczności wpływające na jego wysokość, ale zasądzona kwota zadośćuczynienia pozostaje rażąco zaniżona. (...)

Słusznie też powód w apelacji zarzuca, błąd w ustaleniach poczynionych przez Sąd i instancji w zakresie rozmiaru uszczerbku na zdrowiu, jakiego doznał powód. B. (...) ustalił trwały uszczerbek na zdrowiu powoda na 45 %, a następnie na dodatkowe 10 – 12 %, zaś biegła(...) na 10 %, zatem łączny trwały uszczerbek na zdrowiu powoda, jaki odniósł on na zdrowiu wskutek wypadku wyniósł 65 % - 67%. Powód odczuł dotkliwie skutki wypadku również i z tego względu, że wpłynął on na jego dotychczasową aktywność. W dacie wypadku był on młodym, aktywnym człowiekiem, rozpoczynającym w istocie dorosłe życie, zamierzał założyć rodzinę. Doznane urazy zmusiły go do radykalnej zmiany trybu życia i koncentracji na najprostszych czynnościach oraz radzeniu sobie z praktycznie stałym bólem o różnym nasileniu. Powód stracił także sprawność pozwalającą na aktywność fizyczną, czynną opiekę nad dzieckiem czy wykonywanie cięższych czynności. Stan ten wpłynął również niekorzystnie na relację rodzinną powoda; pozwany nie kwestionuje wskazanej przez powoda w apelacji okoliczności, że małżeństwo powoda z uwagi na jego kalectwo, niezdolność do pracy zarobkowej i konieczność opieki nad powodem przeżywało kryzys, który skutkował złożeniem przez żonę powoda pozwu o rozwód. Powód dokonał też wyboru drogi zawodowej, był pracownikiem budowlanym, jednakże na skutek doznanych urazów nie był w stanie kontynuować zatrudnienia w wybranym zawodzie; obecnie powód podjął naukę w liceum, aby uzyskać wykształcenie, które umożliwiłoby mu znalezienie zatrudnienia nie wymagającego pracy fizycznej.

Długotrwałość leczenia powoda, jego niepełne skutki, cierpienia psychiczne i fizyczne powoda, a wreszcie skala i rodzaj innych skutków w życiu powoda, jakie związane są z doznanym przez niego urazem w pełni uzasadniają ocenę, że dopiero łączna kwota 250.000 zł w sposób należyty spełni kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia, jakie pozostaje należne powodowi.

Wobec powyższych okoliczności należało zaskarżony wyrok zmienić z mocy art. 386 § 1 k.p.c. i zasądzić na rzecz powoda dodatkową kwotę 90.000 zł. Pozwany zasadnie zaś zarzucił zarzucił wyrokowi naruszenie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 § 1 k.c. i art. 363 § 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od kwoty zadośćuczynienia przyznanej powodowi za okres poprzedzający dzień wyrokowania tj. od dnia 22 listopada 2009 r., w sytuacji gdy podstawą ustalenia rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zasądzonego świadczenia były także okoliczności dotyczące stanu zdrowia powoda i konsekwencje dla jego życia codziennego i zdrowia zaistniałe dopiero po tej dacie, czy ujawnione w toku procesu. Kwestia wymagalności zadośćuczynienia była w orzecznictwie Sądu Najwyższego niejednolicie interpretowana, niemniej przeważające pozostaje stanowisko wyrażone m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 r. w sprawie I CSK 433/06 (publ. LEX nr 274209 ) oraz z dnia 18 lutego 2010 r. w sprawie II CSK 434/09 (publ.LEX nr 602683), że zobowiązane do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe następuje z mocy art. 455 k.c. w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia. Zadośćuczynienie nie jest co prawda automatyczną konsekwencją wyrządzenia szkody na osobie i w kompetencji sądu pozostaje uznanie, czy osobie, której szkoda została wyrządzona, w kontekście całokształtu okoliczności faktycznych danego przypadku, należy się zadośćuczynienie i w jakiej wysokości, to jednak pozostaje ono konsekwencją czynu niedozwolonego, nie zaś wyroku sądu. Sąd I instancji ustalił, że odsetki od zasądzonego zadośćuczynienia należą się powodowi od 22 listopada 2009 r., jednakże z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, że same pobyty powoda w szpitalu trwały aż do 16 listopada 2012 r., a dalsze okoliczności związane ze skutkami urazów, jakich doznał powód w wyniku wypadku następowały również po dacie 22 listopada 2009 r. Jednocześnie pomimo przeprowadzenia w toku postępowania dowodów z opinii biegłych trzech specjalistów dopiero na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2016 r. doszło do ostatecznego określenia trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda. Z powyższych względów, w okolicznościach sprawy, zasadne pozostaje przyjęcie, wbrew wskazanej zasadzie, że ubezpieczyciel pozostaje w zwłoce z zapłatą na rzecz powoda zadośćuczynienia poczynając dopiero od dnia wydania wyroku w sprawie przez Sąd I instancji, tj. od 27 kwietnia 2016r. Zaskarżony wyrok podlegał zatem zmianie i w tym zakresie z mocy art. 386 § 1 k.p.c., zaś apelacja powoda w odniesieniu do żądania ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 70.000 zł oraz ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 30.000 zł od dnia 22 listopada 2009 r. do dnia 26 kwietnia 2016 r. oraz odsetek od kwoty 20.000 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego żądanie pozwu do dnia 27 kwietnia 2016r. oddaleniu z mocy art. 385 k.p.c. Jednocześnie od kwoty 70.000 zł zostały na rzecz powoda zasądzone odsetki ustawowe od dnia 27 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty, zaś od kwoty 20.000 zł odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 27 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty, albowiem w toku postępowania przed Sądem I instancji powód żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie sformułował jedynie w odniesieniu do kwoty 20.000 zł (pismo procesowe powoda z 22 marca 2016r. – k. 392-394), zaś rozszerzenie żądania pozwu nie jest dopuszczalne w toku postępowania apelacyjnego zgodnie z art. 383 k.p.c.

Z mocy art. 386 § 1 k.p.c., zmianie stosownej do rozstrzygnięcia o żądaniu powoda w zakresie roszczenia głównego, podlegało także orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego stron w postępowaniu przed Sądem I instancji, o których Sąd Apelacyjny orzekł z mocy art. 108 § 1 i 98 § 1 i 3 k.p.c. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (DZ.U. poz.1804) oraz o obowiązku pokrycia poniesionych w toku postępowania przed Sądem I instancji wydatków, o czym Sąd Apelacyjny orzekł z mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Z uwagi na charakter sporu oraz fakt, że apelacje stron zostały uwzględnione w porównywalnym zakresie w odniesieniu do wartości przedmiotu zaskarżenia, Sąd Apelacyjny postanowił z mocy art.108 § 1 i art. 100 k.p.c. znieść wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania, odstępując jednocześnie od obciążania stron kosztami sądowymi, które nie zostały uiszczone (opłata od apelacji wywiedzionej przez powoda).