Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2017 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa R. B.

przeciwko TUZ Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia
31 marca 2015 r., sygn. akt IX GC 230/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo;

b)  w punkcie II w ten sposób, że oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów procesu za I instancję;

II.  zasądza od powoda R. B. na rzecz pozwanego TUZ Towarzystwa (...) w W. kwotę 9.489 (dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

I ACa 504/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 marca 2015 roku Sąd Okręgowy w Lublinie:

I.  zasądził od TUZ Towarzystwo (...) w W. na rzecz R. B. kwotę 189 773, 43 złote wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 17 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądził od TUZ Towarzystwo (...) w W. na rzecz R. B. kwotę 13106 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia Sądu Okręgowego:

W dniu 09 kwietnia 2013 roku TUZ Towarzystwo (...) w W. oraz P. K. zawarli umowę (...)

R. B. w dniu 10 kwietnia 2013 roku zawarł z P. K. umowę nr (...), której przedmiotem były roboty dla projektu: Budowa budynku usługowo-biurowego w L. przy ulicy (...). Umowa ta przewidywała w (...) możliwość obciążenia wykonawcy przez zamawiającego karą umowną z tytułu odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy w wysokości 10% wynagrodzenia brutto.

Poprzez gwarancję ubezpieczeniową gwarant TUZ Towarzystwo (...) w W. „nieodwołalnie i bezwarunkowo" zobowiązał się spełnić świadczenie pieniężne w wysokości do kwoty 189772,43 złote z tytułu roszczeń związanych z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, zerwaniem umowy przez wykonawcę lub rozwiązaniem umowy przez zamawiającego z winy wykonawcy w terminie 14 dni od dnia otrzymania pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty z kopią dokumentów uzasadniających roszczenie. Okres ważności gwarancji strony określiły od 10 kwietnia 2013 roku do 30 marca 2014 roku.

Dnia 27 marca 2014 roku R. B. odstąpił od umowy nr (...) z przyczyn leżących po stronie wykonawcy z powodu nienależytego wykonywania kontraktu tj. niedotrzymania terminów umownych realizacji prac, sytuację ekonomiczną wykonawcy nie pozwalającą na wykonanie przedmiotu umowy. R. B. obciążył P. K. karą umowną w wysokości 189772,43 złote wyznaczając termin do zapłaty do dnia 28 marca 2014 roku. W dniu 28 marca 2014 roku R. B. wezwał TUZ Towarzystwo (...) w W. do zapłaty kwoty 189772,43 złote załączając kopię oświadczenia o odstąpieniu od umowy wraz z wezwaniem do zapłaty kary umownej. W dniu 09 kwietnia 2014 roku R. B. i P. K. sporządzili protokół inwentaryzacji robót budowlanych ze wskazaniem, że na dzień wypowiedzenia umowy nie wykonano 20% robót wykończeniowych i 25% robót zagospodarowania terenu. Na dzień 09 kwietnia pozostało do wykonania 1% robót wykończeniowych i 20% robót zagospodarowania terenu. Gwarant odmówił wypłaty żądanej kwoty podając, iż gwarancja nie obejmowała zapłaty kary umownej zastrzeżonej na wypadek odstąpienia od umowy.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o wskazane dowody z dokumentów oraz zeznania świadka P. K. i powoda R. B..

Sąd Okręgowy podniósł, że istota rozstrzygnięcia niniejszej sprawy sprowadza się do oceny, czy zostały spełnione warunki formalne do wypłaty sumy gwarancyjnej przez TUZ Towarzystwo (...) w W.. Gwarancja ubezpieczeniowa jest umową nienazwaną, której − podobnie jak w przypadku umowy gwarancji bankowej − towarzyszą zazwyczaj dwa dodatkowe stosunki prawne: tzw. stosunek podstawowy pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem − beneficjentem gwarancji oraz umowa zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej zawierana pomiędzy dłużnikiem ze stosunku podstawowego albo osobą trzecią i zakładem ubezpieczeń − gwarantem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2004 r., I CK 102/03, niepubl.). Ze stosunku podstawowego wynika obowiązek udzielenia wierzycielowi gwarancji ubezpieczeniowej, której celem jest zabezpieczenie wykonania zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego. Wykonanie obowiązku udzielenia wierzycielowi zabezpieczenia przez ustanowienie gwarancji ubezpieczeniowej następuje przez zlecenie − przez dłużnika ze stosunku podstawowego albo osobę trzecią − udzielenia gwarancji ubezpieczeniowej przez zakład ubezpieczeń. W wykonaniu tego zobowiązania gwarant, będący zakładem ubezpieczeń, zawiera umowę gwarancji ubezpieczeniowej z beneficjentem, a zarazem wierzycielem ze stosunku podstawowego. Zazwyczaj zawarcie umowy gwarancji następuje przez przyjęcie przez beneficjenta oferty gwaranta zawierającej treść umowy gwarancji. Takie wyróżnienie trzech odrębnych stosunków zobowiązaniowych ma doniosłe znaczenie, pozwala bowiem na ustalenie granic stosunku zobowiązaniowego powstałego pomiędzy gwarantem a beneficjentem gwarancji, a więc w okolicznościach rozpoznawanej sprawy pomiędzy pozwanym a powodem. Ocena zobowiązania pozwanego wobec powoda, wynikająca z udzielonej gwarancji ubezpieczeniowej, winna więc zostać dokonana wyłącznie przez pryzmat postanowień samej umowy gwarancji, które znalazły się w dokumencie gwarancji wydanej przez pozwanego a przyjętej przez powoda. Zobowiązanie gwaranta z umowy gwarancji ubezpieczeniowej ma bowiem charakter zobowiązania samodzielnego, nieakcesoryjnego, którego istnienie i zakres nie zależy od istnienia i zakresu innego zobowiązania, w szczególności zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1999 r., II CKN 402/98, OSNC 2000, nr 1, poz. 16 oraz z dnia 14 stycznia 2004 r., I CSK 102/03). Konsekwencją braku cechy akcesoryjności zobowiązania gwaranta jest to, że gwarant nie może wobec beneficjanta podnosić zarzutów z innego stosunku prawnego, w szczególności zarzutów ani z umowy zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej ani też zarzutów ze stosunku podstawowego (a więc zarzutów, które przysługują dłużnikowi ze stosunku podstawowego wobec beneficjenta gwarancji − wierzyciela ze stosunku podstawowego).

Przedmiotowa gwarancja nr (...), która została podpisana przez pozwanego, zawierała w (...) postanowienie, że gwarant nieodwołalnie i bez stawiania warunków poza przewidzianymi w dokumencie zapłaci beneficjentowi należności do kwoty 189772,43 złote. W (...) gwarancji stwierdzono, że gwarancja zabezpiecza roszczenia beneficjenta w stosunku do zobowiązanego powstałe z tytułu niezapłacenia przez wykonawcę należności powstałych w okresie obowiązywania gwarancji, w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy lub zerwaniem umowy przez wykonawcę lub rozwiązaniem umowy przez zamawiającego z winy wykonawcy. Gwarancja określiła w (...)jej okres ważności, zaś TUZ Towarzystwo (...) w W. w (...) gwarancji zobowiązało się zapłacić beneficjentowi w terminie 14 dni od daty otrzymania pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty, gdy do wezwania dołączone zostaną dokumenty uzasadniające roszczenie. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawiera kategoryczne wskazanie skutku prawnego oraz wskazanie podstaw tej czynności ze wskazaniem na winę P. K., który potwierdził otrzymanie pisma z dnia 27 marca 2014 roku.

Sąd Okręgowy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie strona powodowa nie była zobowiązana do wykazania istnienia i wymagalności swojej wierzytelności w stosunku do P. K., musiała natomiast udowodnić, że wypełniła warunki formalne związane z realizacją gwarancji, które zostały wykazane. Charakter gwarancji ubezpieczeniowej, podobnie jak bankowej, wiąże się niewątpliwie z oderwaniem odpowiedzialności gwaranta od stosunku stanowiącego podstawę udzielenia zabezpieczenia tego rodzaju i polega na zwolnieniu strony realizującej roszczenie gwarancyjne z obowiązku wykazywania zasadności oraz wysokości roszczenia stanowiącego przedmiot takiego zabezpieczenia, nie zaś na całkowitym zwolnieniu beneficjenta z ciężaru dowodu, który obejmuje, jak zaznaczono, konieczność wykazania warunków skutecznej realizacji roszczenia wynikającego z gwarancji. Abstrakcyjnemu charakterowi zabezpieczenia tego rodzaju nie sprzeciwia się ponadto dodanie zapisu przewidującego wypełnienie warunków stawianych w gwarancji, tj. przedstawienie dokumentu uzasadniającego roszczenie. Bezsporne jest, że powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy wraz z obciążeniem karą umowną i wezwanie do zapłaty tej kwoty.

Gwarancja ubezpieczeniowa stanowi rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które podlega regulacji zawartej w art. 805 i nast. k.c.

Sąd Okręgowy przyjął, że strona powodowa wykazała przesłanki formalne do wypłaty gwarancji ubezpieczeniowej, w tym przedstawiła dokumenty uzasadniające roszczenie zgodnie z (...) gwarancji nr (...). Oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z przyjęciem odpowiedzialności wykonawcy oraz obciążenie karą umowną wraz z wezwaniem do zapłaty w sposób wystarczający uzasadniają istnienie tej wierzytelności. Dokument ten został przyjęty bez zastrzeżeń przez P. K. i podpisany przez niego.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest również podstaw do przyjęcia zarzutu nadużycia prawa przez beneficjenta gwarancji skoro zrealizował on wszystkie formalne warunki gwarancji składając wymagane oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Bez szczegółowego badania stosunku podstawowego łączącego zamawiającego z wykonawcą wynikającego z umowy nr (...) w zakresie ustalonego przez strony terminu zakończenia prac, skuteczności odstąpienia od umowy z uwagi na zaistnienie winy po stronie wykonawcy w braku dotrzymania terminu oraz stanu majątkowego wykonawcy i możliwości dokończenia budowy przez niego nie można wskazać, czy działanie powoda zmierzało do nadużycia gwarancji przez jej beneficjenta.

Z tych względów Sąd Okręgowy na postawie cytowanych wyżej przepisów orzekł, jak w sentencji wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany Towarzystwo (...) w W., który zaskarżył wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

I. Przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyciągnięcie sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania oraz dowolnych wniosków z zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie uznania, że gwarancja łącząca pozwanego z powodem miała charakter zobowiązania samodzielnego, nieakcesoryjnego, którego istnienie i zakres nie zależy od istnienia innego zobowiązania, przez co pozwany nie mógł w szczególności podnosić zarzutów ani z umowy zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej, ani też zarzutów ze stosunku podstawowego, podczas gdy gwarancja łącząca pozwanego z powodem miała charakter warunkowy i nie była gwarancją wystawioną na pierwsze żądanie, zaś zarzuty podnoszone przez pozwanego wynikały z umowy gwarancji ubezpieczeniowej oraz opierały się na twierdzeniu o wykorzystywaniu przez powoda uprawnień wynikających z gwarancji sprzecznie z celem gwarancji, co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia zarzutów podnoszonych przez pozwanego,

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodu z zeznań świadka P. K., sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia, polegającą na przyjęciu, że zeznania świadka P. K. były niewiarygodne w zakresie przedłużenia terminu do wykonywania robót oraz z uwagi na treść protokołu inwentaryzacyjnego, podczas gdy z zeznań tego świadka wynikało, że nie akceptował on protokołu inwentaryzacyjnego, nie przystąpił do inwentaryzacji wykonanych prac i nie podpisał protokołu inwentaryzacyjnego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że P. K. przystąpił do inwentaryzacji wykonanych prac i podpisał się pod protokołem inwentaryzacyjnym wskazującym stopień zaawansowania prac na dzień odstąpienia od umowy,

-

art. 230 k.p.c. poprzez uznanie, że pozwany nie wypowiedział się o faktach odnośnie przekroczenia terminów umownych oraz braku ich wykonania do dnia 31.03.2014 r., podczas gdy pozwany w odpowiedzi na pozew twierdził, że brak jest jakichkolwiek podstaw do twierdzenia przez powoda, że do odstąpienia do umowy doszło z powodu niedotrzymania żadnego z terminów umownych dotyczących postępu prac budowlanych będących przedmiotem Umowy, co oznacza, że zaprzeczał jakoby P. K. nie dotrzymał jakiegokolwiek terminu umownego.

-

art. 253 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że na pozwanym spoczywał obowiązek udowodnienia prawdziwości dokumentu prywatnego protokołu inwentaryzującego, podczas gdy dokument ten od pozwanego nie pochodził, toteż obowiązek udowodnienia prawdziwości dokumentu spoczywał na powodzie, który chciał z tego dokumentu skorzystać,

-

art. 207 § 6 k.p.c. poprzez niepominięcie dowodu z protokołu inwentaryzacyjnego w sytuacji dowód ten został złożony wraz z pismem z dnia 31.03.2014 r., a strona powodowa nie uprawdopodobniła, że nie zgłosiła ich w pozwie lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy, oraz że uwzględnienie spóźnionych dowodów nie powodowało zwłoki w rozpoznaniu sprawy, a także że występowały w sprawie inne wyjątkowe okoliczności.

-

art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił, że przysługuje mu roszczenie z tytułu niezapłacenia przez Wykonawcę należności, powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy lub zerwaniem Umowy przez Wykonawcę lub rozwiązaniem Umowy przez Zamawiającego z winy Wykonawcy, pomimo że nie wykazał zasadności i istnienia tego roszczenia odpowiednimi dowodami, w szczególności nie załączając do wezwania do zapłaty dokumentów uzasadniających roszczenie.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

-

art. 65 k.c. poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli zawartych w gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania (...) i uznanie, że wystawiona przez pozwanego gwarancja jest bezwarunkowa i płatna na pierwsze żądanie, co pozbawiało pozwanego możliwości podnoszenia względem powoda zarzutów opartych na stosunku podstawowym, w sytuacji gdy w treści (...)gwarancji pozwany gwarantował zapłatę do kwoty 189.772,43 zł nieodwołalnie i bez stawiania warunków poza przewidzianymi w dokumencie gwarancji, z której wynikało, że przedmiotowa gwarancja zabezpieczała roszczenie powoda w stosunku do Wykonawcy powstałe z tytułu nie zapłacenia przez Wykonawcę należności, powstałych w okresie obowiązywania Gwarancji, w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy lub zerwaniem Umowy przez Wykonawcę lub rozwiązania Umowy przez Zamawiającego z winy Wykonawcy oraz błędne uznanie, że zawarty w gwarancji zapis „dokumenty uzasadniające roszczenie” odnosił się do przedstawionego przez powoda dokumentu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy wraz z obciążeniem karą umowną i wezwanie do zapłaty Wykonawcy, podczas gdy nie są to dokumenty uzasadniające roszczenie.

Pozwany wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w tym zakresie, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych, ewentualnie o: uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, przy uwzględnieniu kosztów postępowania przed Sądem II instancji.

Na rozprawie odwoławczej pełnomocnik powoda R. B. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja, o ile wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku, jest uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy co do zawarcia umowy o roboty budowlane i umowy gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania kontraktu oraz jej treści.

Sąd Okręgowy (odwołując się do orzecznictwa) co do zasady trafnie określił charakter gwarancji ubezpieczeniowej jako zobowiązania samodzielnego i nieakcesoryjnego, a co za tym idzie trafnie wskazał, że co do zasady powód nie był zobowiązany do wykazania istnienia i wymagalności swojej wierzytelności w stosunku do P. K., a winien wykazać, że spełnia warunki formalne związane z realizacją gwarancji.

Treść umowy z (...) roku nie zawiera tego rodzaju postanowień, które nadawałyby stosunkowi stron niniejszego postępowania inny charakter i w tym zakresie nie jest uzasadniony zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 65 k.c. co do błędnej wykładni oświadczeń woli zawartych w przedmiotowej gwarancji, jak też naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., którego rozwinięcie w pierwszym podpunkcie punktu I.apelacji faktycznie nie odnosi się do oceny dowodów, a do oceny prawnej – charakteru przedmiotowej gwarancji.

Podobnie nieuzasadniony jest zarzut dotyczący naruszenia art. 232 k.p.c. (poprzez przyjęcie, że powód udowodnił, że przysługuje mu roszczenie z tytułu niezapłacenia przez Wykonawcę należności…) w sytuacji, gdy, jak wskazano, powód nie był zobowiązany do wykazywania istnienia i zakresu przysługującej mu wierzytelności, a jedynie do wykazania, że przedstawił pozwanemu dokument uzasadniający roszczenie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszym przypadku, nawet przy przyjęciu, że został przez powoda spełniony warunek formalny niezbędny do realizacji gwarancji (że przedstawione przez niego dokumenty były wystarczające i uzasadniały roszczenie) należy stwierdzić, że wystąpienie przez powoda o realizację tej gwarancji stanowi z jego strony nadużycie prawa w rozumieniu
art. 5 k.c.

Zgodnie z tym unormowaniem: nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powyższe wywody co do samodzielnego i nieakcesoryjnego charakteru zobowiązania z gwarancji i braku po stronie beneficjenta konieczności wykazywania istnienia wierzytelności i wymagalności wierzytelności wobec wykonawcy nie pozbawiało pozwanego możliwości odwoływania się do art. 5 k.c. i do wykorzystywania przez beneficjenta uprawnień sprzecznie z celem gwarancji, i nie oznacza, że w ramach zastosowania tej instytucji Sąd nie może i nie powinien brać pod uwagę także okoliczności ze stosunku podstawowego (tyle, że wówczas ciężar dowodu tych okoliczności jest przeniesiony na pozwanego gwaranta).

W tym względzie trafnie zarzuca skarżący, że Sąd Okręgowy nie odniósł się szerszej do kwestii nadużycia prawa i nie odniósł się do podnoszonych przez pozwanego zarzutów ograniczając się do stwierdzenia, że beneficjent zrealizował wszystkie formalne warunki gwarancji. Należy zaznaczyć, że istotą zastosowania art. 5 k.c. jest to, że najczęściej są spełnione formalne prawne przesłanki istnienia roszczenia, ale ze względu na oceny moralne lub inne cele zachodzi podstawa do ograniczenia lub wyłączenia uprawnienia do skorzystania z niego. Przy zastosowaniu art. 5 k.c. zawierającego tzw. klauzule generalne, Sąd winien uwzględniać szerokie spektrum okoliczności, w tym takie, które nie wpływają bezpośrednio na istnienie roszczenia.

Niemniej jednak w niniejszym przypadku na ocenę przyjęcia po stronie powoda nadużycia prawa ma wpływ przede wszystkim prawomocny wyrok karny skazujący powoda za oszustwo w związku z zawarciem umowy o budowę budynku przy ul. (...) w L. (z której roszczenia miała zabezpieczać przedmiotowa umowa gwarancji).

Mianowicie wyrokiem z dnia z dnia 22 grudnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Lublinie (k.228) uznał R. B. m.in. za winnego tego, że: w dniu 10 kwietnia 2013 roku w L. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził P. K. do niekorzystnego rozporządzenia jego mieniem znacznej wartości w postaci robót budowlanych wartości 1.897.724,34 złotych polegających na wykonaniu budynku usługowo-biurowego w ten sposób, że zawierając z wymienionym przedsiębiorcą umowę o roboty budowlane wprowadził go w błąd co do zamiaru zapłaty za jej wykonanie, to jest czynu wyczerpującego dyspozycję art.286 § 1 k.k. w zw. z art.294 § 1 k.k. i za to na mocy art.294 § 1 k.k. skazał go na karę 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Natomiast wyrokiem z dnia 31 maja 2017 roku Sąd Apelacyjny w Lublinie utrzymał w mocy powyższy wyrok (k. 244). Wyrokami powyższymi Sąd w niniejszej sprawie jest związany (art. 11 k.p.c.).

Z treści powyższych rozstrzygnięć karnych wynika, że założeniem powoda przy zawieraniu umowy o budowę było, że inwestycja przy ul. (...) w L. sfinansuje się sama, a ściślej, że zostanie sfinansowana przez wykonawcę (P. K.). Powyższe wyroki dotyczą samego momentu zawarcia umowy o roboty budowlane, ale skutki powyższego czynu powoda występują do chwili obecnej.

Aktualnie zachodzi sytuacja, w której przedmiotowy budynek został wybudowany kosztem wykonawcy i oddany do użytkowania (i taki stan był także w momencie składania prze powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy), a powód nie uiścił wykonawcy z tego tytułu żadnych kwot - do czego zmierzał od początku.

Taka nieuczciwa postawa powoda, który uzyskał zabudowę nieruchomości o wartości prawie 1,9 miliona zł w drodze przestępstwa oszustwa nie ponosząc żadnych kosztów, a jeszcze chce uzyskać dalsze środki z gwarancji, zasługuje na dezaprobatę i nie może podlegać ochronie. Uwzględnienie powództwa prowadziłoby do dalszego, nieuzasadnionego wzbogacenia powoda i pokrzywdzenia P. K., który w następnej kolejności musiałby pokryć środki wypłacone z gwarancji. Niewątpliwie cel gwarancji jest inny - tu miała służyć szybkiemu, zaspokojeniu ewentualnych słusznych roszczeń inwestora w związku z niewykonaniem umowy przez wykonawcę.

W tych warunkach korzystanie przez powoda ze swoich uprawnień z gwarancji w innym – nieuczciwym celu narusza zasady współżycia społecznego i jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego rodzaju praw i jako bezprawne nie podlega ochronie (art. 5 k.c.).

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo R. B..

Z powyższych względów zarzuty dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w odniesieniu do oceny dowodu z zeznań świadka P. K. i protokołu inwentaryzacyjnego oraz art. 230 k.p.c. w odniesieniu do kwestii przekroczenia terminowości wykonania prac są bezprzedmiotowe, gdyż okoliczności, których dotyczyły nie miały większego znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Należy jedynie wskazać, że nie jest uzasadnione stanowisko skarżącego jakoby Sąd Okręgowy naruszył art. 253 k.p.c. oraz art. 207 § 6 k.p.c. w odniesieniu do protokołu inwentaryzacji, gdyż dokument ten został złożony po zakreśleniu przez Sąd terminu na zgłoszenie wniosków dowodowych (k.47), a pozwany nie zaprzeczył prawdziwości tego dokumentu, co dopiero w świetle art. 253 k.p.c. aktualizowałoby obowiązek powoda udowadniania jego autentyczności, co trafnie wskazał Sąd Okręgowy.

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia w punkcie I jest zmiana rozstrzygnięcia co do kosztów procesu (pkt II zaskarżonego wyroku). Sąd Apelacyjny oddalił wniosek strony pozwanej o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję, gdyż takie koszty nie zostały przez pozwanego poniesione.

Z uwagi na to, że apelacja została uwzględniona Sąd na mocy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądził od powoda jako strony przegrywającej postępowanie odwoławcze na rzecz pozwanego kwotę 9489 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję – opłaty od apelacji.