Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 września 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 września 2017 roku

sprawy z wniosku PPHU (...) Spółka Jawna w Ł.

z udziałem Skarbu Państwa Starosty (...)

o zasiedzenie własności nieruchomości

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 19 grudnia 2016 roku, sygn. akt I Ns 251/16

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawcy PPHU (...) Spółki Jawnej w Ł. na rzecz uczestnika Skarbu Państwa Starosty (...) kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt: II Ca 496/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2016 r., w sprawie I Ns 251/16, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił wniosek PPHU (...) Spółka Jawna w Ł. o stwierdzenie zasiedzenia własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości o powierzchni 216 m ^{( 2 )}położonej w T. przy ulicy (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) oraz zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika Skarbu Państwa - Starosty (...) kwotę 1 200,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania sądu .

W T. przy ulicy (...) na działce nr (...) w połowie XX wieku została wzniesiona stacja paliw przez przedsiębiorstwo państwowe - Centralę (...) ( (...)). Przedsiębiorstwo to na podstawie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zostało przekształcone w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa. (...) S.A. w W. został przejęty przez (...) w 1998 roku. Akcjonariusze (...) podjęli uchwałę m.in. w przedmiocie zmiany nazwy spółki na (...) S.A. w 1999 roku. W roku 2000 nazwa handlowa spółki została zmieniona na (...) S.A. (...) zarządzał przedmiotową nieruchomością od chwili połączenia spółek (...) S.A. i (...) S.A., tj. od 1999 roku. Wcześniej grunt był w zarządzie (...) S.A. Po tym jak (...) S.A. jako następca prawny przejął zarząd nad nieruchomością użytkował ją bezumownie, jako własność Skarbu Państwa. W przypadku tej działki nie została wydana także decyzja o nabyciu użytkowania wieczystego.

PPHU (...) spółka jawna z siedzibą w Ł. na spornej nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą od 2002 roku. Od powyższej chwili do 2014 roku wspólnicy byli dzierżawcami stacji benzynowej i uiszczali na rzecz (...) czynsz Dnia 26 czerwca 2014 roku (...) S.A. z siedzibą w P. i PPHU (...) spółka jawna z siedzibą w Ł. zawarli umowę przelewu wierzytelności istniejących i przyszłych przysługujących względem każdoczesnego właściciela nieruchomości, wynikających z poczynionych przez (...) oraz jego poprzednika prawnego nakładów na gruncie, stanowiących naniesienia stacji paliw oraz umowę sprzedaży ruchomości stanowiących wyposażenie stacji benzynowej.

Wnioskodawca dokonał szeregu napraw i konserwacji urządzeń i naniesień znajdujących się na spornej nieruchomości. Dokonał także modernizacji znajdujących się na działce zbiorników na paliwo.

We wrześniu 2013 roku przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim zostało wszczęte postępowanie z wniosku Skarbu Państwa – Starosty (...) w przedmiocie stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie nieruchomości położonej w Tuszynie o nr ewidencyjnym 274 o powierzchni 0,0216 ha. A. M. składał wówczas zeznania jako świadek. Postępowanie to zostało zakończone wydaniem postanowienia w dniu 4 lipca 2014 roku w sprawie o sygn. akt I Ns 1515/13 stwierdzającego, że Skarb Państwa nabył z dniem 1 stycznia 1985 roku przez zasiedzenie prawo własności nieruchomości. Na podstawie postanowienia o zasiedzeniu własności nieruchomości została założona księga wieczysta nr (...). W dziale II, oznaczonym „Własność” wpisany jest Skarb Państwa – Starosta (...).

Jedna z działek gruntu, na której posadowiona jest stacja benzynowa, w chwili zawierania umowy przelewu pomiędzy wnioskodawcą a (...) S.A. była własnością Skarbu Państwa, natomiast druga działka była własnością Powiatu Ł.. Nabywca wierzytelności wiedział, iż (...) nie jest właścicielem gruntu i nie może go zbyć.

Wojewoda Ł. nie wydawał decyzji w sprawie stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez (...) S.A. oraz jego poprzednika prawnego użytkowania wieczystego dla nieruchomości położonej w T. przy ul. (...).

Od roku 2004 do czerwca 2014 roku podatek od nieruchomości na rzecz gminy uiszczał (...) S.A. w P., natomiast od lipca 2014 roku do chwili obecnej podatek uiszcza PPHU (...) spółka jawna z siedzibą w Ł..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone do akt dokumenty: odpis z księgi wieczystej, wypisy z rejestru gruntów, umowy cesji wierzytelności, faktur i rachunków, zaświadczeń z Urzędu Gminy oraz (...) Urzędu Wojewódzkiego w Ł. oraz postanowienia o stwierdzeniu nabycia własności przez zasiedzenie, z akt sprawy Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. o sygn. I Ns 1515/13, jak również zeznania wnioskodawcy, którym to przyznano moc dowodu w sprawie.

Co do zasady Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy uznając, że przedstawiają pełną wiedzę wnioskodawcy o okolicznościach sprawy i obrazują logiczny ciąg zdarzeń. Mocy dowodu w sprawie Sąd odmówił zeznaniom w zakresie, w którym wnioskodawca wskazywał, iż w jego odczuciu nabycie przez zasiedzenie własności spornej nieruchomości było formalnością wymaganą do tego, aby w późniejszym czasie wnioskodawca mógł ją nabyć. Wiarygodne dla Sądu były również zeznania świadków: A. H., M. C., B. B., A. W. i G. W.. Zeznania te korespondowały ze sobą i wzajemnie się uzupełniały a ponadto znalazły odzwierciedlenie w pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Sąd pominął zeznania świadków L. P., J. W. (1) i P. A., gdyż okazały się nieprzydatne do ustalenia faktów istotnych w sprawie, ponadto świadkowie wskazywali okoliczności, które w sprawie sporne nie były.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nie zasługiwał na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie znajdą zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, dotyczące własności i posiadania, w szczególności art. 172 k.c. i następne oraz art. 336 k.c. Przesłanki zasiedzenia zostały sformułowane w art. 172 k.c. stanowiącym, że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1). W tym ostatnim przypadku posiadacz nieruchomości nabywa jej własność dopiero po upływie lat trzydziestu (§ 2). Stosownie do art. 176 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

W świetle tych przepisów kluczowe dla stwierdzenia zasiedzenia jest spełnienie dwóch przesłanek - nieprzerwanego posiadania samoistnego oraz upływu czasu wskazanego w ustawie. Dobra lub zła wiara nie należy zatem do przesłanek zasiedzenia a jedynie determinuje długość czasu, przez jaki posiadacz samoistny posiadać musi nieruchomość. Pojęcie posiadania samoistnego określone zostało w definicyjnej normie art. 336 k.c., zgodnie z którym posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel.

W ocenie Sądu możliwość nabycia przez wnioskodawcę prawa własności spornej działki w drodze zasiedzenia wykluczona jest wobec niespełnienia już pierwszej z przesłanek – samoistnego posiadania. Sąd zwrócił uwagę na to, iż posiadanie ma dwa prawnie doniosłe elementy: corpus element obiektywny, tj. faktyczne władztwo nad rzeczą i animus element subiektywny, tj. wolę wykonywania władztwa nad rzeczą. W świetle powyższego posiadacz samoistny nie tylko zachowuje się wobec rzeczy w sposób identyczny, jak właściciel, lecz równocześnie ma wolę traktowania rzeczy jako swojej własności – nawet jeśli ma świadomość, że rzecz jego własnością nie jest.

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że spółka (...) była dzierżawcą urządzeń stacji benzynowej, jednakże wnioskodawca nie przedstawił w tym zakresie żadnej umowy z (...). Pomimo tego z zeznań samego wnioskodawcy wynika taki stan rzeczy, zresztą potwierdzony zeznaniami innych świadków. Posiadanie wnioskodawcy po pierwsze nie odnosiło się do działek gruntu, a po drugie miało ono charakter zależny. Posiadanie zależne dotyczy natomiast władania nad cudzą nieruchomością i z reguły wynika z umowy zawartej z właścicielem, która określa zakres korzystania z nieruchomości.

W ocenie Sądu warunki takie nie zaistniały w niniejszej sprawie. Wnioskodawca miał świadomość, iż nie przysługuje mu żaden tytuł własności do zajmowanej nieruchomości, a także, że poprzedniemu użytkownikowi, od którego przejął urządzenia stacji paliw, również żaden tytuł nie przysługiwał. Wnioskodawca wyjaśnił, iż w jego ocenie przysługiwały mu prawa takie, jakie miał poprzedni użytkownik – (...), jednakże z chwilą zawarcia umowy przelewu wierzytelności i sprzedaży ruchomości uzyskał on pewną wiedzę co do zakresu posiadania poprzednika.

Nie sposób pominąć również okoliczności, iż w chwili wydania postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie na rzecz Skarbu Państwa w sprawie I Ns 1515/13 w dniu 4 lipca 2014 roku wnioskodawca uzyskał wiedzę co do tego, kto jest właścicielem nieruchomości. A. M. w tej sprawie zeznawał w charakterze świadka. W swoich zeznaniach wskazywał jako samoistnego posiadacza właśnie Skarb Państwa, nie zaś siebie czy (...) S.A. Nawet gdyby przyjąć, że z chwilą zawarcia umowy przelewu wierzytelności posiadanie wnioskodawcy z zależnego stało się samoistnym, to nie upłynął wymagany przepisami prawa 30-letni okres tegoż posiadania. Nie jest przy tym możliwe doliczenie czasu posiadania poprzednika, skoro (...) S.A. nigdy nie był samoistnym posiadaczem tejże nieruchomości, korzystał z niej bez tytułu prawnego jak użytkownik.

W świetle powyższego wniosek w zakresie zasiedzenia własności nieruchomości wobec niespełnienia ustawowych przesłanek nie zasługiwał na uwzględnienie.

W odniesieniu do żądania alternatywnego wnioskodawcy w przedmiocie zasiedzenia użytkowania wieczystego przedmiotowej działki z mocy prawa - również i to żądanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Najwyższy w uchwale z 11 grudnia 1975 r. (sygnatura: III CZP 63/75) uchwalił zasadę prawną stwierdzającą dopuszczalność nabycia prawa wieczystego użytkowania przez zasiedzenie, biegnące przeciwko poprzedniemu wieczystemu użytkownikowi. W uzasadnieniu sąd ten wskazał, iż możliwość nabycia w drodze zasiedzenia prawa wieczystego użytkowania jest ograniczona, ponieważ dotyczy tylko już ustanowionego wieczystego użytkowania na rzecz konkretnej osoby. Niedopuszczalne jest zatem zasiedzenie wieczystego użytkowania przez posiadacza nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa lub gminy, która w użytkowanie wieczyste oddana nie została. Powstanie prawa użytkowania wieczystego przez zasiedzenie jest niedopuszczalne.

Materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu wykazał, iż Wojewoda Łódzki nie wydawał decyzji w sprawie stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez (...) S.A. oraz jego poprzednika prawnego użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Tuszynie przy ul. (...). Wobec braku użytkownika wieczystego również i to żądanie nie znajduje uzasadnienia.

O kosztach Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 520 § 3 k.p.c., zgodnie z którym jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika.

Od powyższego postanowienia apelację złożył wnioskodawca. Zaskarżył je w całości zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia tj.:

-

art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, sprzecznej z regułami logicznego myślenia oraz zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oceny dowodów zgromadzonych w sprawie:

a.  poprzez odmówienie wiary zeznaniom złożonym przez wnioskodawcę w zakresie, w jakim wskazywał, iż dopiero po podpisaniu z (...) S.A. w 2014r. umowy, na podstawie której nabył własności ruchomych składników stacji paliw, urządzonej na terenie nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia, uzyskał wiedzę odnośnie przysługującego Skarbowi Państwa prawa własności do spornej nieruchomości, co skutkowało przyjęciem, iż wchodząc w posiadanie nieruchomości wnioskodawca miał świadomość, iż zarówno jemu jaki i jego poprzednikowi prawnemu nie przysługuje tytuł własności do zajmowanej nieruchomości.

b.  poprzez przyjęcie, iż w chwili wydania postanowienia w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w sprawie o sygn. akt I Ns 1515/13 wnioskodawca uzyskał wiedzę odnośnie przysługującego Skarbowi Państwa prawa własności do spornej działki, w sytuacji gdy wówczas nieruchomość, co do której toczyło się postępowanie w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia, wszczęte z wniosku uczestnika, nie miała uregulowanego stanu prawnego,

c.  poprzez przyjęcie, iż posiadanie spornej działki przez wnioskodawcę miało charakter zależny, podczas gdy z zeznań wnioskodawcy uznanych w tym zakresie za wiarygodny dowód w sprawie, korespondujący z zeznaniami świadków B. B. i J. W. (2) wynika, iż wnioskodawca podejmował w sposób samodzielny,

d.  poprzez nie wzięcie pod uwagę przy ustalaniu stanu faktycznego jako uznanych za zbędne, dowodów z zeznań świadków L. P., J. W. (2) i P. A., powołanych na okoliczność ustalenia samoistnego posiadania nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia przez wnioskodawcę oraz jego poprzedników prawnych, charakteru tego posiadania oraz okresu posiadania, co skutkowało przyjęciem, iż posiadanie nieruchomości przez wnioskodawcę nie miało charakteru samoistnego i nieprzerwanego,

e.  poprzez nie wzięcie pod uwagę, przy ocenie samoistnego posiadania nieruchomości, podejmowanych przez wnioskodawcę czynności faktycznych w postaci m.in. uiszczanego od 2014r. podatku od nieruchomości, dokonywanych nakładów na nieruchomość, mających na celu zamanifestowanie na zewnątrz woli władania nieruchomością jak właściciel,

2.  naruszenie prawa materialnego :

- art. 172 k.c. w zw. i art. 336 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż w rozpoznawanej sprawie nie doszło do zasiedzenia własności nieruchomości po stronie wnioskodawcy, z uwagi na niespełnienie przesłanki samoistnego posiadania przez wnioskodawcę nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia,

- art. 176 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż nie jest możliwe doliczenie do okresu posiadania nieruchomości przez wnioskodawcę, czasu posiadania nieruchomości przez jego poprzedników prawnych, w sytuacji gdy nieruchomość objęta wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia od 1952r. pozostawała nieprzerwanie w posiadaniu Centrali (...), która uległa przekształceniu w (...) S.A., bezpośredniego poprzednika prawnego wnioskodawcy, sprawującego władztwo nad sporną nieruchomością,

- art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, iż (...) S.A. poprzednik prawny wnioskodawcy korzystał z nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia własności, bez tytułu prawnego, podczas gdy przedmiotowa nieruchomość z dniem wejścia w życie wyżej powołanej ustawy, stała się z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego przysługującego poprzednikowi prawnemu wnioskodawcy tj. spółce (...) S.A.

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności zabudowanej częścią stacji benzynowej nieruchomości, alternatywnie w razie nie uwzględnienia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości, o stwierdzenie zasiedzenia użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości i zasądzenie na rzecz wnioskodawcy od uczestnika postępowania zwrotu kosztów sądowych za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona. Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.c. skarżący kwestionuje stanowisko sądu pierwszej instancji, iż wnioskodawca uzyskał wiedzę, odnośnie przysługującego Skarbowi Państwa prawa własności przedmiotowej nieruchomości z chwilą wydania postanowieniem w sprawie I Ns 1515/13, gdy tymczasem zdaniem skarżącego nastąpiło to dopiero po podpisaniu w 2014 roku umowy z (...) S.A., na podstawie której nabył własność ruchomych składników stacji paliw. Kwestionuje także zakwalifikowanie jego posiadania jako zależne.

A. M., będący (...) spółki (...), był słuchany w charakterze świadka w sprawie I Ns 1515/13 wszczętej z wniosku Skarbu Państwa o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Zgłoszony został przez wnioskodawcę Skarb Państwa, a jego przesłuchanie odbyło się 4 lipca 2014 roku na rozprawie bezpośrednio po której wydano i ogłoszono postanowienie stwierdzające, że Skarb Państwa nabył z dniem 1 stycznia 1985 roku przez zasiedzenie własność nieruchomości oznaczonej działką (...) o powierzchni 216 m ^{( 2)}. Jednakże w aktach sprawy I Ns 1515/13 brak jest jakiejkolwiek informacji, by A. M. był obecny na sali sądowej podczas ogłaszania postanowienia. Stąd też, nie sposób w pełni zaakceptować stanowiska sądu pierwszej instancji, że już wówczas wiedział, że nieruchomość stała się własnością Skarbu Państwa. Jednakże okoliczność, czy o powyższym fakcie dowiedział się 4 lipca 2014 roku ( w dacie ogłoszenia postanowienia w sprawie I Ns 1515/13), czy też jeszcze później dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy nie ma większego znaczenia. Jest to konsekwencją tego, że wnioskodawca do daty 14 czerwca 2014 roku, będąc dzierżawcą stacji benzynowej, nie może być traktowany jako posiadacz samoistny nieruchomości, lecz jako jej posiadacz zależny. Posiadanie zależne nie prowadzi do nabycia własności przez zasiedzenie. Dla oceny prawidłowości powyższego stanowiska nie są przydatne zeznania świadków wymienionych w zarzucie apelacyjnym. Natomiast jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego postanowienia sad pierwszej instancji dopuszcza możliwość uznania wnioskodawcy za posiadacza samoistnego, ale dopiero od momentu zawarcia umowy nabycia wierzytelności przysługujących (...), tj od dnia14 czerwca 2014 roku. Jednocześnie sąd prezentuje stanowisko o niemożności doliczenia posiadania poprzednika wnioskodawcy, gdyż nie był on posiadaczem zależnym, a korzystał z nieruchomości bez tytułu prawnego, jako użytkownik.

Nawet przyjęcie odmiennej koncepcji prezentowanej w apelacji, uznającej (...) za posiadacza samoistnego i doliczenie do posiadania wnioskodawcy, w myśl przepisu art. 176§1kc, posiadania jego poprzednika nie może jednak prowadzić do zmiany zaskarżonego postanowienia i stwierdzenia zasiedzenia na rzecz wnioskodawcy. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia, jak przyznał sam wnioskodawca przed Sadem Okręgowym należy kwalifikować jako posiadanie w złej wierze. Skutkuje to koniecznością wykazania się okresem co najmniej 30 letniego posiadania samoistnego i to do dnia 4 września 2015 roku, to jest do wytoczenia przez właściciela nieruchomości przed Sądem Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi powództwa przeciwko wnioskodawcy o jej wydanie ( k 119) - przerywającego bieg zasiedzenia (art. 123§1 pkt 1 w zw. z art.173 kc). Wymagałoby to zaliczenia również posiadania Skarbu Państwa od 1985 roku. Tymczasem nie jest to możliwe, bo Skarb Państwa był właścicielem nieruchomości. Dlatego też wnioskodawca na rozprawie przed sądem drugiej instancji wnosił o doliczenie posiadania (...) i jego poprzedników od dnia 1 grudnia1995 roku (od dnia wpisania do rejestru handlowego spółki (...) SA). Przyjmując tę datę za początek biegu zasiedzenia do daty złożenia pozwu eksmisyjnego nie upłynęło 20 lat, zatem zasiedzenie na rzecz wnioskodawcy nie nastąpiłoby, nawet przy przejęcia posiadania w dobrej wierze.

Natomiast w związku z wnioskiem ewentualnym o stwierdzenie zasiedzenia użytkowania wieczystego i zarzutem apelacyjnym naruszenia przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości( Dz.U. nr 79, poz.464), to pomijając kwestię upływu terminu wymaganego do zasiedzenia, należy stwierdzić prawidłowość stanowiska sądu pierwszej instancji, że zasiedzenie użytkowania wieczystego wchodzi w rachubę tylko wtedy, gdy takie prawo wieczystego użytkowania już istnieje. W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy bezspornym jest, że nabycie prawa wieczystego użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na rzecz przedsiębiorstwa państwowego nie zostało stwierdzone decyzją wojewody. Zarzut apelacyjny naruszenia przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990r. sprowadza się do prezentowania poglądu, że brak takiej decyzji nie stanowi przeszkody do stwierdzenia zasiedzenia użytkowania wieczystego, bo decyzja wojewody ma jedynie charakter deklaratoryjny, a nabycie użytkowania wieczystego następuje z mocy samego prawa.

Stanowisko skarżącego nie jest prawidłowe. Nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntów, o którym mowa w art. 2 ust. 1 u.zm.u.g.g., oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali, o których mowa w art. 2 ust. 2 u.zm.u.g.g., wymagało - zgodnie z art. 2 ust. 3 u.zm.u.g.g. - stwierdzenia decyzją wojewody. Przewidziana w art. 2 ust. 3 u.zm.u.g.g. decyzja uwłaszczeniowa stanowiła ustawowe poświadczenie, że przedsiębiorstwo państwowe stało się z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. użytkownikiem wieczystym nieruchomości oraz właścicielem posadowionych na niej budynków, innych urządzeń i lokali. Poświadczenie to ma charakter stanowczy i aczkolwiek nabycie użytkowania wieczystego oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali nastąpiło z mocy prawa, to jednak w obrocie cywilnoprawnym przedsiębiorstwo państwowe dla wykazania swojego tytułu do nieruchomości nie może skutecznie powoływać się tylko na art. 2 u.zm.u.g.g. Do tego celu niezbędne jest uzyskanie decyzji wojewody. ( por np. postanowienia SN z 25 maja 2016 r V CSK 549/16, z dnia 18 maja 2007 r., I CSK 64/07). Kreując prawo użytkowania wieczystego po stronie przedsiębiorstwa państwowego, w którego zarządzie w dniu 5 grudnia 1990 r. pozostawała nieruchomość będąca jego przedmiotem, ustawodawca zdecydował, że potwierdzeniem powstania tego ze swej natury - cywilnego prawa będą zajmować się organy administracji - wojewodowie, w postępowaniu administracyjnym – jurysdykcyjnym. Wprowadzenie tego przepisu do systemu prawnego spowodowało wyłączenie drogi postępowania cywilnego do stwierdzenia powstania użytkowania wieczystego w warunkach określonych w przepisie art. 2 ust 1 u.zm.u.g.g . Tym samym sad cywilny nie może ustalać faktu nabycia przez z mocy prawa użytkowania wieczystego.

Mając na uwadze powyższe, uznając apelację jako pozbawiona uzasadnionych podstaw Sąd Okręgowy ją oddalił ( art.385 k.p.c.), a o kosztach postępowania odwoławczego orzekł na podstawie art. art. 520 § 3 k.p.c.,

StŁ/AOw

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera