Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.)

Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera

Sędzia SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska

Protokolant Justyna Chojecka

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko B. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 18 maja 2017 r., sygn. akt VIII C 957/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.408 zł (siedem tysięcy czterysta osiem złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 24 marca 2016r. ,

b)  oddala powództwo w pozostałej części,

c)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.828,21 zł (tysiąc osiemset dwadzieścia osiem złotych i dwadzieścia jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.769 zł (tysiąc siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem zwrotu postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Maryla Majewska SSO Magdalena Balion SSO Lucyna Morys

– Lewandowska - Hajduk - Magiera

Sygn. akt III Ca 1635/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Zabrzu oddalił powództwo Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. przeciwko B. M. o zapłatę 10 882,55 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 marca 2016r.i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 10 października 2008r. pomiędzy pozwanym B. M. (jako klientem) a Bankiem (...) Spółką Akcyjną w W. zawarta została umowa o kartę kredytową, na podstawie której bank wydał klientowi kartę uprawniającą do dokonywania transakcji w ramach limitu kredytu na warunkach określonych w umowie oraz regulaminie. Bank przyznał pozwanemu limit kredytowy w wysokości 9 900 zł. Zgodnie z umową (§4 ust. 2) klient zobowiązany był do spłaty co najmniej minimalnej kwoty do zapłaty wskazanej w wyciągu. Spłata powinna nastąpić nie później niż we wskazanym w na wyciągu terminie, który nie może być krótszy niż 24 dni od daty wystawienia wyciągu. Pozwany aktywnie korzystał z karty kredytowej wydanej mu przez Bank (...) Spółkę Akcyjną w W.. Bank przesyłał pozwanemu każdego miesiąca wyciągi z rachunku karty, wskazując saldo zadłużenia, minimalną kwotę do zapłaty oraz termin płatności. Ostatnich wpłat pozwany dokonał w dniu 18 lipca 2013r.

Pozwany nie wywiązał się z zobowiązań wynikających z umowy o kartę kredytową i dlatego też pismem z dnia 28 października 2013r. Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wypowiedział umowę o kartę kredytową C. z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia licząc od daty otrzymania pisma.

W dniu 7 marca 2014r. Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym objął zobowiązania B. M. z tytułu umowy o użytkowanie karty kredytowej C. z dnia 10 października 2008r., wskazując wysokość zobowiązania pozwanego na kwotę 8 283,03 zł. W dniu 20 marca 2014r. Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...). Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014r. wydanym w sprawie o sygn. VIII Co 646/14 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Zabrzu uwzględnił wniosek i nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytuł egzekucyjny nr (...).

Na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wszczął egzekucję przeciwko pozwanemu, składając wniosek egzekucyjny do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Rybniku R. P.. Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2014r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach w sprawie KM 9245/14 wobec bezskuteczności egzekucji umorzył na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postępowanie egzekucyjne prowadzone z wniosku Banku (...) S.A. przeciwko dłużnikowi – pozwanemu B. M.

W dniu 23 listopada 2015r. pomiędzy Bankiem (...) Spółką Akcyjną w W. a Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. zawarta została umowa przelewu wierzytelności przysługujących bankowi. Wśród nabytych przez powoda wierzytelności była również wierzytelność przysługująca Bankowi (...) S.A. w stosunku do pozwanego, a wynikająca z umowy karty kredytowej z dnia 10 października 2008r.

W dniu 24 marca 2016r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych nr (...) w którym wskazał, iż przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanego w kwocie 10 882,55 zł w tym należność główna w kwocie 7 423,90 zł, odsetki naliczone do dnia wystawienia wyciągu w kwocie 2 768,23 zł, opłaty za obsługę oraz czynności windykacyjne związane z opóźnieniem w spłacie w kwocie 160 zł oraz koszty sądowo - egzekucyjne w kwocie 530,42 zł.

Pismem z dnia 25 lutego 2016r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 10 842,68 zł.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Spornym pomiędzy stronami było czy powód posiadał legitymację czynną w niniejszym procesie (czy skutecznie nabył wierzytelność w stosunku do pozwanego) co było kwestionowane przez stronę pozwaną oraz czy roszczenie powoda uległo przedawnieniu.

W ocenie Sądu i instancji, powód miał legitymację czynną, albowiem wykazał, że nabył wierzytelność przysługująca w stosunku do pozwanego. Okoliczności te wynikały ze złożonej umowy przelewu wierzytelności oraz załącznika do tejże umowy, w którym to załączniku wyraźnie wskazane zostało zobowiązanie pozwanego (kwota) oraz umowa, z której to zobowiązanie wynika, jak również sygnatura sprawy sądowej, w której zbywca wierzytelności uzyskał tytuł wykonawczy. Sąd Rejonowy uwzględnił jednak podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia.

Sąd powołując się na regulację art. 117 § 1 i 2 k.c. i art. 118 k.c. oraz na przepis art. 6 nieobowiązującej już ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych, zgodnie z którym roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniały się z upływem 2 lat. Wskazana ustawa została uchylona przez ustawę z dnia 12 lipca 2013 roku o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, która to w przepisie art. 38 stanowiła, iż traci moc ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1232). Jednocześnie jednak ustawa uchylająca przewidywała, iż do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe. Ustawa z dnia 12 lipca 2013 roku weszła w życie z dniem 7 października 2013 roku. Z tej przyczyny Sąd wywnioskował, iż dla roszczeń banku wynikających z umów powstałych przed dniem 7 października 2013 roku będą miały zastosowanie szczególne zasady wynikające z ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, tj. 2 –letni termin przedawnienia.

Wobec zawarcia w dniu 10 października 2008r. umowy o wydanie karty kredytowej oraz przyznaniu w tejże umowie limitu kredytowego w kwocie 9 900 zł, podlega ona reżimowi ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych i roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy, w tym w szczególności uregulowanemu w niej 2 letniemu terminowi przedawnienia.

Zgodnie z regulacjami umownymi pozwany zobowiązany był do dokonywania co miesiąc spłaty limitu w minimalnej wymaganej kwocie. Sąd Rejonowy uznał, że brak spłaty kwoty minimalnej w terminie wskazanym na wyciągu powodował, że roszczenie o tę kwotę stawało się wymagalne z upływem tego terminu i bank mógł go dochodzić na drodze sądowej nie wypowiadając umowy, np. tak jak zaległej raty kredytu.

Umowa o kartę kredytową została rozwiązana z pozwanym wobec niewywiązywania się przez pozwanego z postanowień tejże umowy. Powód wskazywał jako datę rozwiązania umowy dzień 11 grudnia 2013r., a wobec braku zaprzeczenia przez pozwanego w tym zakresie Sąd uznał, iż okoliczność ta jest bezsporna. Zatem cała wierzytelność wobec pozwanego stała się wymagalna z dniem 11 grudnia 2013r. Ze złożonych przez powoda wyciągów z rachunku karty kredytowej obrazujących operacje na rachunku karty wynika, iż pozwany dokonywał częściowych spłat należności, z czego ostatnia wpłata nastąpiła w dniu 18 lipca 2013r. Zatem dwuletni termin przedawnienia roszczeń wynikających z karty kredytowej upływał z dniem 11 grudnia 2015r. , zaś powód wytoczył powództwo w dniu 24 marca 2016r.

Powód w apelacji zarzucił naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie błędnych lub niepełnych ustaleń faktycznych, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, polegające w szczególności na niewłaściwym zastosowaniu art. 6 ustawy z 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych, zamiast art. 118 k.c. - przez uznanie, iż stosunek prawny istniejący między stronami postępowania na podstawie zawartej umowy z 10 października 2008 roku podlega reżimowi prawnemu tej ustawy, podczas gdy istniejący stosunek prawny winien być oceniany jako zobowiązanie kredytowe, naruszenie art. 118 k.c., określającego trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym wynikających z czynności bankowych o charakterze kredytowym.

Skarżący wniósł o zmianę wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 10 882,55 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 marca 2016 roku i zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy w większości podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji, które znajdują odzwierciedlenie w zebranym materiale dowodowym. Nie można jednak zgodzić się z przyjętą Sąd Rejonowy podstawą prawną zaskarżonego wyroku i uwzględnieniem na podstawie ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych zarzutu przedawnienia.

Doprecyzowania wymaga jednak ustalenie zakresu w jakim powód nabył wierzytelność wobec pozwanego, gdyż tylko w takim zakresie powód posiada legitymację czynną.

Z umowy cesji wierzytelności z 23 listopada 2015r. oraz załącznika, określającego nabyta wierzytelność wynika, że powód nabył wierzytelność wobec pozwanego określoną w sprawie o sygn. VIII Co 646/14 Sądu Rejonowego w Zabrzu. Z akt tej sprawy natomiast wynika, że Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014r. nadal klauzule wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przeciwko pozwanemu w zakresie należności pieniężnych objętych tym tytułem oraz zasądził od dłużnika, a pozwanego w niniejszej sprawie 127 zł kosztów postępowania. Z bankowego tytułu egzekucyjnego wynika, że należności wynoszą 8283,03zł z umownymi odsetkami w wysokości 16% rocznie od 25 stycznia 2014r. Zatem powód posiada legitymację do dochodzenia od pozwanego wyłącznie wskazanej w tym tytule kwoty wraz z kosztami postępowania w wysokości 127zł. Żądanie określone w pozwie dotyczące przewyższających tą wysokość należności tj. należności głównej ponad 8283,03 zł oraz pozostałych kwot dochodzonych z tytułu niespłaconych odsetek z tytułu umowy, opłat manipulacyjnych za czynności windykacyjne, kosztów sądowo – egzekucyjnych nie mogły zostać uwzględnione, gdyż nie były to należności objęte umową przelewu wierzytelności.

Sąd Rejonowy w sposób niewłaściwy dokonał wykładni art. 6 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych oraz przepisu art. 26 ust. 1 ust uchylającej ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych. Przepis art. 6 ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych stanowi, że roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 2013 roku o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, na mocy której utraciła moc ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych, do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe. Ustawa ta weszła w życie w dniu 7 października 2013 roku. Sąd Rejonowy błędnie zastosował 2 letni termin przedawnienia do całego roszczenia powoda, błędnie uznając że skoro umowa o wydanie karty kredytowej oraz przyznaniu w tejże umowie limitu kredytowego została zawarta 10 października 2008r. , to podlega ona reżimowi ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych. Tymczasem jak wskazują wyżej cytowane przepisy termin 2 letni przedawnienia ma zastosowanie wyłącznie do roszczeń powstałych przed dniem 7 października 2013 roku, a więc wymagalnych przed tą datą, a nie do wszelkich roszczeń , który wynikają z umów zawartych przed dniem 7 października 2013 roku, nawet gdyby ich powstanie czyli wymagalność była późniejsza, niż wejście z życie ustawy z dnia 12 lipca 2013 roku. Roszczenia powstałe po tej dacie przedawniają się zgodnie z ogólnymi zasadami przedawnienia z art. 118 k.c., tj. właściwy będzie trzyletni termin przedawnienia.

W niniejszej sprawie pozwany zawarł umowę o kartę kredytową, która zalicza się do umów o elektroniczne instrumenty płatnicze. Pozwany na jej podstawie był zobowiązany do zapłaty kwoty minimalnej co miesiąc w terminach wskazanych w wyciągach z rachunku karty kredytowej. Z wyciągów z 25 sierpnia 2013r. i z 25 września 2013r. wynika, że pozwany miał zapłacić jako minimalna kwotę 957,03zł do 18 września 2013r., zatem roszczenie o zapłatę tej kwoty stało się wymagalne z dniem 18 września 2013r., tj. przed 7 października 2013r. tj. przed datą wejścia w życie ustawy z 12 lipca 2013 roku, co oznacza że do roszczenia o zapłatę tej kwoty ma zastosowanie 2 letni termin przedawnienia, który upłynął przed wniesieniem pozwu. W pozostałej części roszczenia, które powstały po 7 października 2013r. ma zastosowanie 3 letni termin przedawnienia. Z przedstawionych przez powoda dokumentów w postaci wyciągów z karty kredytowej wynika, że roszczenia te stały się wymagalne po 7 października 2013r. , tj. 21 października 2013r. – 1502,22zł, 20 listopada 2013r. – 1938,95zł, zaś na skutek wypowiedzenia umowy całość niespłaconego kredytu wynosząca 8064,48zł stała się wymagalna z dniem 11 grudnia 2013r., tj. z dniem kiedy upłynął termin wypowiedzenia umowy. Jak słusznie ustalił Sąd Rejonowy data ta była przez strony przyznana. Skoro kwota 957,03zł wchodząca w skład całości zadłużenia była przedawniona , do zapłaty pozostaje jako należność główna kwota 7017,45zł (8064,48zł - 957,03zł). Roszczenie to stało się wymagalne 11 grudnia 2013r. i podlega 3 letniemu terminowi przedawnienia zgodnie z art. 118 k.c., a zatem przedawniłoby się z dniem 11 grudnia 2016r., pozew zaś wniesiono w dniu 24 marca 2016r., nie doszło zatem do przedawnienia w tym zakresie.

Do kwoty tej należało doliczyć skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu za okres od 32 listopada 2015r. do 24 marca 2016r., co daje od kwoty 7017,45zł kwotę173,55zł oraz kwotę 127 zł tytułem kosztów postępowania w sprawie o sygn. VIII Co 646/14, które było objęte umową przelewu wierzytelności pozwany .

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i zasądził pozwanego na rzecz powoda łącznie 7408zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od wniesienia pozwu, oddalając powództwo w pozostałym zakresie jako częściowo przedawnione, a częściowo niewykazane . Natomiast na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację w pozostałej części.

Sąd Okręgowy rozliczył koszty postępowania w obu instancjach na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powód wygrał w obu instancjach w 68%. Przed Sądem Rejonowym koszty wyniosły 9 772,37 zł (opłata od pozwu 137zł, wynagrodzenia pełnomocników wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa 2 x 4 817 zł, 1,37zl prowizja e - C.). 68% tej kwoty wynosi 6 645,21 zł, które ponosi pozwany, poniósł już 4 817 zł, pozostaje do zwrotu powodowi 1 828,21 zł. W postępowaniu odwoławczym koszty wyniosły 4 145 zł (opłata od apelacji 545zł, wynagrodzenia pełnomocników 2 x 1 800 zł). 68% tej kwoty wynosi 3 569 zł, które ponosi pozwany, poniósł już 1 800 zł, pozostaje do zwrotu powodowi kwota 1 769 zł.

SSR(del)Maryla Majewska – Lewandowska SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Lucyna Morys – Magiera