Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Czechowicz (spr.)

Sędziowie: SO Renata Gąsior

SO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 sierpnia 2017 r. w Warszawie

sprawy I. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o odsetki

na skutek apelacji wniesionej przez I. T.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2017 roku sygn. akt VI U 202/16

oddala apelację.

SSO Renata Gąsior SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie I. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. dnia
18 marca 2016 r., znak: (...), w przedmiocie odmowy przyznania jej prawa do odsetek za zwłokę w wypłacie zasiłku macierzyńskiego.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 28 marca 2014 r. I. T. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem dziecka.

Ze względu na krótki okres ubezpieczenia i wysokość podstawy wymiaru składek, co w ocenie organu rentowego nosiło znamiona wyłudzenia świadczenia z ubezpieczenia społecznego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. Wydział Zasiłków w dniu 7 kwietnia 2014 r. zwrócił się do ZUS Inspektorat W. w W. o zajęcie stanowiska w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym i podstawy wymiaru składek.

W dniu 25 lipca 2014 r. ZUS Inspektorat W. w W. wydał zawiadomienie o wszczęciu postępowania z urzędu, które zostało doręczone pracodawcy i odwołującej. W powyższym piśmie organ rentowy zwracał się m.in o dostarczenie w ciągu
7 dni od otrzymania korespondencji umowy o pracę, potwierdzonych za zgodność z oryginałem akt osobowych ubezpieczonej, dowodów mogących potwierdzić fakt świadczenia pracy, dowodów wypłaty przyznanego wynagrodzenia, odprowadzania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od przyznanego wynagrodzenia. W odpowiedzi na powyższe zawiadomienie pracodawca złożył wniosek o przedłużenie terminu do złożenia wyjaśnień w związku z wyjazdem służbowym. W dniach 19 sierpnia 2014 r., 25 sierpnia 2014 r., 8 września 2014 r. pracodawca składał kolejne wnioski o przedłużenie terminu do złożenia wyjaśnień ze względu na stan zdrowia. Odwołująca i pracodawca zostali zobowiązani do złożenia wyjaśnień zgodnie z pytaniami zawartymi w zawiadomieniu. Zakład pracy przesłał dokumenty dotyczące przebiegu zatrudnienia I. T. w dniu 8 września 2014 r. zaś I. T. nie odpowiedziała na pismo z dnia 25 lipca 2014 r, które odebrała w dniu 4 sierpnia 2014 r. Dopiero w dniu 16 września 2014 r. prezes zarządu W. Ł. poinformowała drogą mailową, iż dokumenty dotyczące pracownika zostały przesłane drogą pocztową. Do dnia wydania decyzji żadne dokumenty nie wpłynęły i żadna ze stron nie zajęła stanowiska w sprawie.

Decyzją z dnia 25 września 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. Inspektorat W. wydał decyzję, w której stwierdził, że I. T. nie podlega ubezpieczeniom społecznym pracowników z tytułu zatrudnienia w Fundacji (...).

Od powyższej decyzji odwołała się I. T. oraz Fundacja (...), dołączając do odwołania w szczególności: umowę o pracę z dnia 30 grudnia 2013 r. i 31 stycznia 2014 r., zakres obowiązków pracownika, zaświadczenie lekarza medycyny pracy, zaświadczenie o odbytym szkoleniu w zakresie BHP, listę obecności, oraz wniosek o przesłuchanie świadków (nie wskazując ich z imienia i nazwiska).

W trakcie postępowania sądowego w sprawie o sygn. XIV U 5038/14 Sąd Okręgowy w Warszawie przeprowadził postępowanie dowodowe, w ramach którego dopuścił dowód z przesłuchania: J. R., P. G., I. T., R. Ż., S. L., H. M. i Z. M..

Na rozprawie w dniu 19 czerwca 2015 r. pełnomocnik odwołującej złożył dokumentację medyczną dotyczącą ciąży odwołującej. Sąd dopuścił również dowód z opinii biegłego ginekologa na okoliczność czy odwołująca I. T. była zdolna do pracy od dnia 1 stycznia 2014 r.

W wyroku z dnia 10 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uznał, iż I. T. jako pracownik Fundacji (...) w W. podlega ubezpieczeniom społecznym od 1 stycznia 2014 r. Wyrok uprawomocnił się w dniu 23 października 2015 r.

Wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres od 5 września 2014 r. do 3 września 2015 r. dokonano w dniu 23 listopada 2015 r. W dniu 8 grudnia 2015 r. organ rentowy uchylił decyzje z dnia 10 października 2014 r. i z dnia 3 listopada 2015 r. i przyznał odwołującej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 9 marca 2014 r. do 4 września 2014 r. i prawo do zasiłku macierzyńskiego od 5 września 2014 r. do 3 wrześni 2015 r.

Decyzją z dnia 18 marca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił prawa do wypłaty odsetek za zwłokę w wypłacie zasiłku macierzyńskiego przysługującego za okres od 5 września 2014 r. do 3 września 2015 r. Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji podniósł, że I. T. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres od 5 września 2014 r. do 3 września 2015 r. z tytułu zatrudnienia w Fundacji (...).

Przechodząc do rozważań nad zasadnością odwołania, Sąd I instancji w pierwszej kolejności wskazał, iż zgodnie z art. 64 ust.1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasiłki chorobowe i macierzyńskie wypłaca na bieżąco, po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się jednak nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on zobowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (art.64 ust.2 cyt. ustawy). Na podstawie art. 85 ustawy z
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli Zakład w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych nie ustalił prawa do świadczeń lub nie wypłacił tego świadczenia, jest zobowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Stosownie do powołanych przepisów odsetki za opóźnienie w wypłacie świadczenia przysługują tylko w sytuacji, gdy opóźnienie to nastąpiło z winy ZUS. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego organ rentowy ponosi winę za opóźnienie tylko w sytuacji, gdy dysponując wszystkimi niezbędnymi dowodami pozwalającymi na wypłatę świadczenia, tego świadczenia nie wypłacił.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji uznał, że ustalenie czy wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę i faktycznie świadczyła pracę, a w konsekwencji czy spełniła przesłanki do objęcia ubezpieczeniem i nabyła uprawnienia do zasiłku nie była oczywista. Odpowiednie dowody potwierdzające ten fakt zostały zgromadzone dopiero w postępowaniu sądowym zakończonym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 10 września 2015 r.

W ocenie Sądu Rejonowego analiza akt Sądu Okręgowego w Warszawie ( sygn. XIV U 5038/14) prowadziła do wniosku, iż organ rentowy miał prawo powziąć uzasadnione wątpliwości, co do rzeczywistej intencji stron stosunku pracy. Z akt organu rentowego wynika, że zarówno pracodawca jak i I. T. byli wzywani do złożenia wyjaśnień oraz dokumentacji pracowniczej, co pozostało bez odzewu. Dopiero na skutek odwołania od niekorzystnej decyzji strony w toku postępowania przed Sądem Okręgowym złożyły stosowne dokumenty potwierdzające fakt zawarcia umowy o pracę oraz składały wnioski dowodowe o przesłuchanie świadków. Sąd również z urzędu dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu ginekologii oraz przeprowadził dowód z przesłuchania stron. Sąd prowadził postępowanie dowodowe w zakresie ustalenia czy odwołująca faktycznie wykonywała czynności wynikające ze stosunku pracy. Wątpliwości co do pozorności zawartej umowy z odwołującą mogły wiązać się z faktem że pracodawca na wezwanie organu rentowego nie złożył dokumentacji pracowniczej. Dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i stwierdził, że odwołująca podlegała ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 stycznia 2014 r. na podstawie umowy o pracę.

W tych okolicznościach, zdaniem Sądu I instancji przyjąć należało, że niewypłacenie przez organ rentowy zasiłku w ustawowym terminie, było logiczną konsekwencją przeprowadzonego przez ten organ postępowania kontrolnego i dokonanych ustaleń, które doprowadziły do wydania decyzji odmawiającej objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem społecznym.

W ocenie Sądu I instancji nie mogło jednocześnie dojść do tego, by po wydaniu decyzji stwierdzającej niepodleganie ubezpieczeniom społecznym, organ wypłacił świadczenia z ubezpieczenia społecznego i czekał na rozstrzygnięcie postępowania sądowego w przedmiocie objęcia tymże ubezpieczeniem. Przesłanką wypłaty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego jest bowiem pozostawanie w ubezpieczeniu chorobowym, zatem wyłączenie z tegoż ubezpieczenia skutkuje automatycznie brakiem możliwości przyznania prawa do świadczeń.

Odnosząc się do twierdzeń odwołującej Sąd Rejonowy stwierdził, że nieuzasadnione są zarzuty wadliwości postępowania administracyjnego z tytułu uniemożliwienia stronie uczestnictwa w tym postępowaniu, jeżeli strona wiedziała o toczącym się postępowaniu oraz jego przedmiocie i zachowała w całym jego toku zupełną bierność. Powódka jak i pracodawca zostali wezwani przez organ rentowy do złożenia wyjaśnień i nie zrobili tego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych winien wydać decyzję nie później niż w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności istotnej dla sprawy. W ocenie Sądu Rejonowego wnioskodawczyni i pracodawca nie zostali zaskoczeni wymogami organu rentowego. Otrzymali bowiem pismo informujące, jakie informacje i dokumenty należy złożyć.

W przepisie art. 80 pkt 1–5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ustawodawca określił obowiązki ubezpieczonego wobec organu rentowego związane z ustalaniem prawa do świadczeń (i ich wysokości). W art. 80 pkt 1 i 2 wskazano, że ubezpieczeni są zobowiązani do przedstawiania stanów faktycznych mających wpływ na prawo lub wysokość świadczeń, a także informowania o wszelkich zmianach mających wpływ na prawo do pobieranego świadczenia bądź jego wysokość. Artykuł 80 pkt. 3 stanowi, że w celu ustalenia prawa do świadczeń oraz ich wysokości ubezpieczeni obowiązani są do przedkładania na żądanie organu prowadzącego postępowanie środków dowodowych. Koresponduje to z kompetencjami organu rentowego wynikającymi z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412). Ustanawia ono szczegółowe zasady przyjmowania wniosków o dane świadczenie. Organ rentowy uznał, że wniosek odwołującej się zawierał braki, wezwał więc odwołującą i pracodawcę do ich usunięcia, a kiedy ich nie usunęli wydał zaskarżoną decyzję. Oceny tej nie podzieliła I. T. wskazując, że organ rentowy nie przeprowadził rozprawy administracyjnej.

Zatem z uwagi na prowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe i znaczenie przeprowadzonych dowodów dla rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy uznał, że dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnienia do przedmiotowych świadczeń był wyrok tegoż Sądu Okręgowego. Z tych względów odwołanie podlegało oddaleniu (wyrok Sądu Rejonowego z dnia 13 lutego 2017 r., k. 34, 39-47 a.s.).

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła odwołująca I. T. zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucając mu:

I.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a.  art. 116 ust. 1 w zw. art. 128a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez ich błędne zastosowanie w sytuacji gdy w niniejszej sprawie nie miały one zastosowania, co skutkowało uznaniem, że rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe wyłącza zastosowanie w sprawie dotyczącej ubezpieczeń społecznych toczącej przed organem rentownym ustawę z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego w zakresie postępowania dowodowego,

b.  art. 80 ustawy z dnia z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego zastosowanie w sytuacji gdy w niniejszej sprawie nie miał on zastosowania na podstawie art. 81 przedmiotowej ustawy, czego konsekwencją było uznanie, że ubezpieczona była zobowiązana do przedstawiania organowi rentowemu stanów faktycznych mających wpływ na prawo lub wysokość świadczeń, przedkładania na żądanie środków dowodowych, w sytuacji gdy ZUS miał możliwości mniejszym nakładem niż ubezpieczona ustalić okoliczności niezbędne do przyznania i wypłaty świadczenia,

c.  art. 81 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niezastosowanie gdy w realiach niniejszej sprawy miał on zastosowanie, czego skutkiem było oddalenie odwołania,

d.  art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 481 §1 k.c. poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy w realiach niniejszej sprawy miały one zastosowanie, czego konsekwencją było oddalenie odwołania.

II.  Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez naruszenie art. 11 k.p.c. w zw. z art. 233 §1 k.p.c.. objawiającą się dokonaniem nieprawidłowej oceny dowodów, co finalnie skutkowało nieprawidłowym ustaleniem, że:

a.  Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi winy za opóźnienie w wypłacie ubezpieczonej należnego jej zasiłku macierzyńskiego, a niewypłacenie przez organ rentowy zasiłku w ustawowym terminie było logiczną konsekwencją przeprowadzonego przez ten organ postępowania kontrolnego i dokonanych ustaleń, które doprowadziły do wydania decyzji odmawiającej wnioskodawczyni ubezpieczeniem społecznym,

b.  dokumentem niezbędnym do stwierdzenia uprawnienia do świadczenia był wyrok Sądu Okręgowego XIV Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 10 września 2015 r., sygn. akt: XIV U 5038/14.

Mając na uwadze powyższe odwołująca wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zmianę zaskarżonej decyzji w całości i przyznanie jej prawa do odsetek za zwlokę w wypłacie zasiłku macierzyńskiego przysługującego za okres od dnia 5 września 2014 r. do dnia 3 września 2015,

- zasądzenie od organu rentownego na jej rzecz kosztów postępowania II instancji oraz kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych,

- o przedstawienie na podstawie art. 193 Konstytucji RP w zw. art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym pytania Trybunałowi Konstytucyjnemu, czy przepisy art. 116 ust. 1 w zw. art. 128a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie których zostało wydane rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowa, w którym jak wskazał Sąd I instancji zostały ustanowione zasady postępowania dowodowego odmienne od obowiązujących w Kodeksie postępowania administracyjnego, są zgodne z Konstytucją, w zakresie w jakim powodują wyłączenie stosowania przepisów o randze ustawowej, tj. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( apelacja z dnia 12 kwietnia 2017 r., k.51-60 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja I. T. jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Zaskarżony wyrok jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując przy tym żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to, że ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, natomiast tok rozumowania sądu, wskazujący na sposób rozpatrywania kwestii dowodowych powinien znaleźć odzwierciedlenie w motywach wyroku. Przepis ten stanowi wyraz zasady swobodnej oceny dowodów, którą rozumie się jako wybór, co do określonych środków dowodowych oraz sposobu ich przeprowadzenia. Ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc i wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98). Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi, może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie powyższych kryteriów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2015 r., I ACa 1501/14, Legalis).

Zaznaczenia wymaga, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego samo przytoczenie w apelacji odmiennej własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może być uznane za wystarczające do podważenia dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych oraz ich oceny i znaczenia jako przesłanek rozstrzygnięcia sprawy i nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 1969 r., PR 228/69, niepublikowany; z dnia 7 stycznia 2005 r., IV CK 387/04, LEX nr 177263; z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, LEX nr 164852).

Oceniając ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie, Sąd Okręgowy uznał, że ustalenia te są pełne i prawidłowe.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty podniesione w apelacji sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu I instancji i jako takie nie mogą się ostać. Odwołująca przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd I instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego. Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w zasadzie odmienne wnioski wyprowadzone na podstawie tych samych okoliczności pozostają jedynie w sferze dyskusji i nie są wystarczające do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a jego ocena dowodów jest dowolna.

I. T. podniosła w apelacji zarzut naruszenia: art. 80 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963, dalej: „ustawa systemowa”) poprzez jego zastosowanie, a także art. 81 ustawy systemowej poprzez jego niezastosowanie, gdy w realiach niniejszej sprawy miał on zastosowanie. Przepis art. 80 ustawy systemowej stanowi, że w celu ustalenia prawa do świadczeń oraz ich wysokości ubezpieczeni obowiązani są do przedkładania na żądanie środków dowodowych. Z kolei zgodnie z art. 81 ustawy systemowej art. 80 ustawy systemowej nie stosuje się, jeżeli: 1) Zakład ma możliwości mniejszym nakładem niż ubezpieczony ustalić okoliczności niezbędne do przyznania i wypłaty świadczenia; 2) badanie mogłoby narazić ubezpieczonego na pogorszenie stanu zdrowia lub zagrażać jego życiu. W ocenie Sądu Okręgowego zarzut naruszenia tych przepisów przez Sąd I instancji przez ich niezastosowanie lub zastosowanie nie może być skuteczny, bowiem po pierwsze art. 80 i 81 ustawy systemowej regulują fragment postępowania dowodowego przed organem rentowym, a zatem to organ rentowy jest pierwotnym adresatem tych przepisów, po drugie - sąd rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego nie stosuje w sensie ścisłym tych przepisów, lecz przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące dowodów, a zatem Sąd nie mógł dopuścić się naruszenia poprzez ich zastosowanie lub niezastosowanie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
7 października 2004 r., II UK 485/03, Legalis).

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, iż naruszenie prawa przez niewłaściwe jego zastosowanie, to kwestia prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego, sprawa właściwego skonfrontowania okoliczności stanu faktycznego z hipotezą odnośnej normy prawnej i poddanie tego stanu ocenie prawnej na podstawie treści tej normy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 r., I CKN 160/01, Legalis, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03, Legalis), a zatem zarzut naruszenia prawa przez jego niewłaściwe zastosowanie, w tym niezastosowanie, powinien być odnoszony do naruszenia prawa materialnego, natomiast ani art. 80, ani też art. 81 ustawy systemowej nie jest przepisem prawa materialnego.

Zarazem jednak nie ulega wątpliwości, że wnoszący apelację może ją oprzeć na podstawie naruszenia przez sąd przepisu postępowania przez jego niezastosowanie, jednakże zarzut ten może dotyczyć przepisów postępowania cywilnego, które mogą i powinny być zastosowane przez sąd, a do takich z pewnością nie należą art. 80 i 81 ustawy systemowej.

Nie jest również trafny zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem dyspozycji art. 85 ustawy systemowej, który przewiduje, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Sąd Rejonowy trafnie przyjął istnienie w niniejszej sprawie takich właśnie okoliczności, które wyłączają odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W sposób prawidłowy Sąd Rejonowy ustalił, że dopiero postępowanie przed Sądem Okręgowym (sygn. akt XIV U 5038/14), w tym między innymi zeznania świadków wykazały, iż umowa o pracę zawarta z odwołującą była faktycznie wykonywana i nie miała na celu obejścia przepisów ustawy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego. Postępowanie dowodowe przeprowadzone przed organem rentowym uzasadniało podejrzenia co do fikcyjności zatrudnienia odwołującej. Nie można więc w takiej sytuacji uznać, że organ rentowy w sposób zawiniony nie wypłacił odwołującej świadczeń.

Nie jest również uzasadniony kolejny jest zarzut sformułowany w apelacji co do naruszenia art. 116 ust. 1 w zw. art. 128a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem nie miał on zastosowania w niniejszej sprawie. Z tych też względów nie był uzasadniony wniosek o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, dotyczącym konstytucyjności powyższego przepisu. Na marginesie należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 193 Konstytucji RP każdy sąd może wystąpić z pytaniem dotyczącym zgodności aktu normatywnego z Konstytucją RP, jednak jak podkreśla się w orzecznictwie, przedstawienie pytania prawnego Trybunałowi Konstytucyjnemu musi być poprzedzone stwierdzeniem zaistnienia w konkretnej sprawie niedającej się usunąć w drodze wykładni, wątpliwości co do konstytucyjności aktu normatywnego, od której rozstrzygnięcia zależy orzeczenie o przedmiocie sprawy. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 marca 2010 r. (IV KZ 8/10, OSNwSK 2010/1/621), przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego przez sąd na podstawie art. 3 ustawy z 1997 o Trybunale Konstytucyjnym wchodzi w rachubę, gdy to sąd, a nie strona, poweźmie wątpliwości co do zgodności aktu prawnego z Konstytucją RP. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w wyroku z dnia 29 lutego 2008 r. II CSK 463/07 stwierdzając, że o potrzebie skorzystania z możliwości wynikającej z art. 193 Konstytucji RP decydują rzeczywiste wątpliwości sądu, co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, a nie wątpliwości podnoszone przez strony czy też praktyczna doniosłość rozważanego problemu.

Dodatkowo Sąd zaznacza, iż zgodnie z art. 180 Kodeksu postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy Kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach. Przepisem dotyczącym ubezpieczeń jest niewątpliwie art. 80 ustawy systemowej, który obliguje stronę ubiegającą się o prawo do świadczenia do przedstawiania stanów faktycznych mających wpływ na to prawo lub wysokość świadczenia. Zatem jak słusznie przyjął Sąd Rejonowy organ rentowy prawidłowo zastosował go w niniejszej sprawie. Jednocześnie zaakcentowania wymaga, iż wbrew twierdzeniom odwołującej, w postępowaniu przed organem rentowym nie zachodziły okoliczności z art. 81 ustawy systemowej. Przeczy bowiem logice, iż organ rentowy miał możliwość mniejszym nakładem niż odwołująca ustalić okoliczności niezbędne do przyznania i wypłaty świadczenia, podczas gdy to wyłącznie odwołująca i jej pracodawca dysponowali dokumentacją dotyczącą spornego zatrudnienia. Podkreślenia nadto wymaga, że organ rentowy wezwał ich od złożenia wymaganej dokumentacji i złożenia wyjaśnień, jednak oni pozostawili wezwanie organu rentowego bez odzewu. Z tych względów trudno czynić organowi rentowemu zarzut z tego, że nie pozyskał dokumentów, którymi dysponowały wyłącznie strony. Jak wskazał Sąd Rejonowy, dopiero przeprowadzenie postępowania dowodowego przed Sądem Okręgowym potwierdziło faktyczne wykonywanie pracy w ramach kwestionowanego przez organ rentowy stosunku pracy. Z tych względów Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że decyzja z dnia 18 marca 2016 r., którą organ rentowy odmówił I. T. prawa do odsetek odpowiadała prawu.

W kontekście powyższych rozważań Sąd Okręgowy przyjął, iż prezentowana w apelacji argumentacja jest chybiona i nie może być podstawą jej uwzględnienia. Sąd Okręgowy zważył, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zaskarżone rozstrzygnięcie było prawidłowe.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy w Warszawie na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną, o czym orzekł w sentencji wyroku.

SSO Renata Gąsior SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Agnieszka Stachurska

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)