Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 23 listopada 2016 r., znak:(...)

w sprawie: J. T.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o odsetki

oddala odwołanie.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wykonując prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 września 2016 r. dokonał wypłaty odsetek od dnia 21 stycznia 2009 r. do dnia 20 grudnia 2011 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż kwota doliczonych odsetek za ww. okres wynosi 3982,47 zł. Powyższe wyrównanie zostało przekazane wraz ze świadczeniem za grudzień 2016 r.

Ubezpieczony J. T. wniósł odwołanie od tej decyzji wskazując, że wyliczenie przedmiotowych odsetek jest niekompletne i błędne. Według wyliczeń ubezpieczonego powinien on otrzymać z tytułu odsetek po decyzji ZUS z dnia 11 października 2011 r. (zwłoka 3 lata) kwotę 6767,27 zł i z tytułu odsetek po decyzji ZUS z dnia 28 lipca 2015 r. (kwota niedopłacona) – 4026,20 zł, co łącznie daje kwotę 10793,47 zł. Według ubezpieczonego dniem zapłaty dla decyzji z 11 października 2011 r. był 20 października 2011 r., a dla decyzji z dnia 28 lipca 2015 r. – 20 lipca 2015 r., a nie jak podano w zaskarżonej decyzji ZUS – 20 grudnia 2011 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wyjaśnił, że decyzjami z dnia 15 grudnia 2011 r. i 21 grudnia 2011 r. od dnia 1 listopada 2011 r. dokonano przeliczenia świadczenia emerytalnego przyjmując wskaźnik 99,66%. Decyzją z dnia 28 lipca 2015 r. ustalono wysokość świadczenia z podstawą 99,66% za okres od(...)r. do 31 października 2011 r. i przyznano odsetki za okres od 21 grudnia 2011 r. Następnie, wobec odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 2 września 2015 r. odmawiającej wypłaty odsetek za okres (...)r. do 20 października 2011 r. w sprawie toczyło się postępowanie sądowe, czego finalnym efektem jest powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego. Zdaniem organu rentowego ubezpieczony domaga się odsetek za okres, za który zostały już one wypłacone, wobec tego żądanie jest bezzasadne.

W piśmie procesowym z dnia 16 lutego 2017 r. ubezpieczony wskazał, że nastąpiły różne zwłoki w wypłacie należnych mu świadczeń emerytalnych za czas od (...)r. do 31 października 2011 r. i prowadzono dwa odrębne postępowania sądowe o odsetki za te zwłoki. Postanowieniem Sądu Okręgowego te dwie sprawy zostały połączone w jedną pod wspólną sygnaturą (VI U (...)). Pierwsza zwłoka dotyczyła wydanej decyzji ZUS z dnia 11 października 2011 r. o przyznaniu emerytury, w tym za okres wsteczny od dnia (...)r. i wypłaty tego świadczenia. Decyzję wydano po okresie prawie trzech lat od wniosku ubezpieczonego o emeryturę z dnia 29 grudnia 2008 r. W tej decyzji naliczono ubezpieczonemu świadczenie emerytalne bardzo zaniżone – wg wwpw 46,73%. Zdaniem ubezpieczonego należne są mu odsetki za zwłokę w wypłacie zaniżonych wstecznych świadczeń emerytalnych obliczonych wg wwpw 46,73%, świadczeń wypłaconych mu dnia 20 października 2011 r. Druga zwłoka dotyczyła wydanej decyzji ZUS z dnia 28 lipca 2015 r. – po odwołaniu z dnia 7 listopada 2011 r. od pierwszej decyzji ZUS i po wyrokach sądowych,
o przyznaniu przez Sąd wyrównania należnej emerytury obliczonej wg wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 99,66% za ten sam okres – od dnia (...)r. do 31 października 2011 r. W ocenie ubezpieczonego należne są mu odsetki za zwłokę w wypłacie różnicy należnych świadczeń emerytalnych obliczonych do wysokości wwpw 99,66%, świadczeń wypłaconych dnia 20 lipca 2015 r.

Ubezpieczony wskazał, że dniem zapłaty zaległych świadczeń emerytalnych za okres od dnia nabycia uprawnień tj. od dnia 28 grudnia 2008 r. do października 2011 r. – świadczeń ustalonych przez ZUS w wysokości wwpw 46,73% był dzień 20 października 2011 r.,
a dniem zapłaty różnicy należnej emerytury za okres od dnia nabycia uprawnień tj. od (...)r. do października 2011 r. zasądzonej wg wysokości wwpw 99,66% był dzień 20 lipca 2015 r. Ubezpieczony wniósł o spowodowanie wypłacenia mu przez organ rentowy należnych niedopłaconych jeszcze odsetek za zwłokę w wysokości 6811 zł (10793,47 - 3982,47 zł).

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 17 grudnia 2008 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do emerytury. W związku z wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 14 lipca 2011 r. wydano decyzję przyznającą emeryturę od(...)r., w której ustalono należność za okres od (...)r. do 31 października 2011 r. Jako wskaźnik wysokości postawy wymiaru wskazano 46,73 %. Od tej decyzji ubezpieczony złożył odwołanie wnosząc o uwzględnienie przy obliczaniu emerytury wskazanych okresów i o wypłatę emerytury wstecznej za cały miesiąc grudzień 2008 r. oraz o zasądzenie na jego rzecz i wypłatę ustawowych odsetek od dnia nabycia uprawnień do emerytury. W dniu 15 grudnia 2011 r. organ rentowy wydał decyzję, w której przeliczył od dnia 1 listopada 2011 r. emeryturę wg wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 99,66%.

Decyzją z dnia 25 września 2014 r. organ rentowy odmówił wypłaty odsetek z tytułu przyznania emerytury od dnia (...)r. i przekazania wyrównania za okres od (...)r. do 31 października 2011 r. W związku z zaskarżeniem decyzji i apelacją od wyroku sprawa trafiła do ponownego rozpoznania do Sądu Okręgowego. W trakcie ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy połączył sprawę ze sprawami
z odwołań ubezpieczonego od decyzji organu rentowego z dn. 28 lipca 2015 r. i 2 września 2015 r. Decyzją z dnia 28 lipca 2015 r. organ rentowy wykonując wyrok Sądu ponownie ustalił podstawę wymiaru emerytury od (...)r. do 31 października 2011 r. Należność została przekazana wraz ze świadczeniem za miesiąc lipiec 2015 r. W tej decyzji ustalono przysługujące odsetki za okres od 21 grudnia 2011 r. w kwocie 8887,34 zł. Ze względu na to, że w ww. decyzji wskazano na przyznanie odsetek od daty, z którą ubezpieczony się nie zgadza nie można było tego traktować jako załatwienia wniosku o odsetki wskazanego w wyroku i w tej mierze winna być wydana decyzja. W konsekwencji w dniu 2 września 2015 r. organ rentowy wydał decyzję, w której odmówił wypłaty odsetek za okres od dnia (...) r. do 20 października 2011 r. Od wyroku Sądu Okręgowego, w którym orzeczono w sprawie odwołań od ww. trzech decyzji ubezpieczony wniósł apelację. Sąd Apelacyjny przyznał ubezpieczonemu prawo do odsetek od dnia 21 września 2009 r. do dnia zapłaty i zaskarżoną decyzją z dnia 23.11.2016 r. ZUS dokonał wypłaty odsetek za okres od dnia 21.01.2009 r. do dnia 20.12.2011 r.

Dowody - akta organu rentowego: decyzja organu rentowego z dn. 11.10.2011 r. – k. 114, odwołanie ubezpieczonego od ww. decyzji – k. 115, decyzja organu rentowego z dn. 15.12.2011 r. – k. 157, decyzja organu rentowego z dn. 25.09.2014 r. – k.1 plik 3, decyzja organu rentowego z dn. 28.07.2015 r. – k. 5 plik 2, decyzja organu rentowego z dn. 02.09.2015 r. – k. 8 plik 2, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 września 2016 r. – k. 150 akt sądowych sygn. III AUa(...), decyzja z dnia 23.11.2016 r. z załącznikiem w aktach rentowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963) jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych z dnia 1 lutego 1999 r. (Dz.U. Nr 12, poz. 104) odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Zgodnie z ust. 6 omawianego paragrafu jeżeli świadczenie jest wypłacane osobie uprawnionej za pośrednictwem poczty lub na rachunek bankowy, za dzień wypłaty świadczeń uważa się dzień przekazania należności na pocztę lub do banku. Paragraf 3 stanowi, iż ustalenie należnych do wypłaty odsetek oblicza się przez pomnożenie kwoty opóźnionego świadczenia przez liczbę dni opóźnienia i przez roczną stopę procentową odsetek oraz przez podzielenie tego iloczynu przez 365.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie jest dzień zapłaty odsetek – według organu rentowego dniem zapłaty był 20 grudnia 2011 r., ponieważ decyzją z dnia 28 lipca 2015 r. przyznano odsetki za okres od 21 grudnia 2011 r. Zdaniem ubezpieczonego w sprawie występują dwa terminy zapłaty stosownie do każdej z decyzji i są nimi odpowiednio 20 października 2011 r. – za zwłokę w wypłacie zaniżonych wstecznych świadczeń emerytalnych obliczonych wg wwpw 46,73% i 20 lipca 2015 r. – za zwłokę w wypłacie różnicy należnych świadczeń emerytalnych obliczonych do wysokości wwpw 99,66%.

Na samym wstępie należy zauważyć, że obliczenia przedstawione przez ubezpieczonego są błędne. Tytułem przykładu (załącznik nr 2): za miesiąc styczeń 2010 r. ubezpieczony wskazał kwotę zaległości 576,30 zł, co jest zgodne z obliczeniem dokonanym przez ZUS, a wskazanym w załączeniu do zaskarżonej decyzji. Dalej ubezpieczony podaje, że ilość dni zwłoki wynosi 638 – przy czym ZUS obliczył, iż dni zwłoki było 699. Według obliczeń ubezpieczonego kwota odsetek za styczeń 2010 r. wynosi 247,27 zł,
a według obliczeń organu rentowego – 143,475 zł. Podstawiając dane podane przez ubezpieczonego czyli: 576,30 razy 638 razy 13% otrzymamy kwotę 47798,32 zł i dzieląc przez 365 otrzymamy kwotę należnych odsetek tj. 130,95, a nie jak wskazuje ubezpieczony – 247,27 zł. Takie błędy pojawiają się także przy innych miesiącach, tak więc obliczenia przedstawione przez ubezpieczonego w załączniku nr 2 nie są poprawne. Niezrozumiałym jest także podwójne liczenie odsetek dokonane przez ubezpieczonego w tych okresach. Ponownie tytułem przykładu: w załączniku nr 2 ubezpieczony wskazuje, że zwłoka w wypłacie emerytury wg wwpw 46,73% za styczeń 2009 r. jest od dnia 21 stycznia 2009 r. do 20 października 2011 r. i kwota zaległości to 543,16 zł. Za taki sam okres (i dalszy, bowiem do 20 lipca 2015 r.) jak wynika z załącznika nr 3, ubezpieczony domaga się ponownie odsetek za zwłokę w wypłacie różnicy należnej emerytury przyjmując tę samą różnicę – 543,16 zł. Załącznik nr 3 nie uwzględnia tego, że za okres od 21 stycznia 2009 r. do 20 października 2011 r. (pomijając fakt, że błędnie) ubezpieczony naliczył już sobie odsetki. Wobec powyższego, Sąd nie mógł przyjąć obliczeń ubezpieczonego.

Sąd zwrócił także uwagę na fakt, że w odwołaniu ubezpieczony podaje, że razem powinien otrzymać 10793,47 zł odsetek. Natomiast po zsumowaniu odsetek przyznanych przez ZUS od 21 grudnia 2011 r. i zaskarżoną decyzją łączna kwota to 12869,81 zł. W piśmie procesowym od żądanej pierwotnie kwoty ubezpieczony odjął odsetki przyznane zaskarżoną decyzją i wskazał, że niedopłacone odsetki za zwłokę wynoszą 6 811 zł. Ubezpieczony uznał więc kwotę odsetek otrzymanych od dnia 21 stycznia 2009 r. do 20 grudnia 2011 r. Załączył także potwierdzenie wypłaty odsetek od 21 grudnia 2011 r. przyznanych wraz ze świadczeniem za lipiec 2015 r. Wobec tego nie jest jasne za jaki okres ubezpieczony miałby jeszcze otrzymać odsetki, bowiem powyższe wskazuje, że nastąpiło uregulowanie za cały okres zaległości, czyli za okres od 21 stycznia 2009 r. (data wskazana w wyroku SA) do 20 lipca 2015 r. (dzień zapłaty).

Ubezpieczony miał ustalone prawo do emerytury od (...)r. do 31 października 2011 r. wg wwpw 46,73%, a od 1 listopada 2011 r. wg wwpw 99,66%. W konsekwencji postępowań odwoławczych organ rentowy ponownie ustalił podstawę wymiaru emerytury od(...)r. wg wwpw 99,66% oraz przyznał odsetki za okres od 21 grudnia 2011 r. Zaległym, należnym świadczeniem ubezpieczonego była emerytura, obliczona wg ponownie ustalonej podstawy wymiaru ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 99,66%. To świadczenie zostało ustalone w decyzji organu rentowego z dnia 28 lipca 2015 r. i zaległa należność, jak również odsetki za okres od 21 grudnia 2011 r. zostały wypłacone ubezpieczonemu wraz ze świadczeniem za miesiąc lipiec 2015 r. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego ubezpieczonemu zostały zasądzone odsetki od emerytury ustalonej wg wwpw 99,66% (czyli takiej, jaka została ustalona ww. decyzją, która zapadła w wykonaniu prawomocnego wyroku SO) od dnia 21 stycznia 2009 r. Jak zostało wyżej wskazane, dniem zapłaty był dzień 20 lipca 2015 r. Jeśli odsetki zostałyby zasądzone od dnia 21 stycznia 2009 r. do dnia 20 lipca 2015 r. to wówczas doszłoby do podwójnej wypłaty odsetek w okresie od 21 grudnia 2011 r. do 20 lipca 2015 r., bowiem za ten okres odsetki zostały już obliczone i wypłacone. Odsetki należą się za czas opóźnienia, tj. poczynając od dnia wymagalności długu, a kończąc na dniu jego zapłaty. Na ten zamknięty okres składają się poszczególne dni opóźnienia,
a należność z tytułu odsetek narasta sukcesywnie, podwyższa się bowiem z każdym dniem o stosowną kwotę pieniężną.

Nie sposób przychylić się do stanowiska ubezpieczonego, jakoby przysługiwały mu dwa rodzaje odsetek. Poniekąd zauważa to także w swoim wyroku Sąd Apelacyjny stwierdzając, iż ubezpieczony treść swojego żądania określił jako uprawnienie do wypłaty odsetek ustawowych za zwłokę w naliczeniu i wypłacie jego świadczenia za cały okres zwłoki, a nadto wypłaconego wyrównania emerytury ustalonej wg 99,66% a nie wwpw 46,73%, niemniej jednak należy dojść do wniosku, że postulat ubezpieczonego de facto sprowadza się do przyznania prawa do wypłaty podwójnej kwoty odsetek od przyznanej emerytury ustalonej wg wskaźnika 99,66%, co nie znajduje oparcia w cytowanych wyżej przepisach prawa.

Wobec powyższego należy uznać, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do odsetek do dnia zapłaty zaległego świadczenia – tj. do dnia 20 grudnia 2011 r., bowiem od 21 grudnia 2011 r. organ rentowy już wypłacił odsetki.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Ewa Milczarek