Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ponowne ustalenie kapitału początkowego i o wysokość emerytury

na skutek odwołań J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 7 września 2017 r., znak (...)

10 października 2017 r., znak (...)

oddala odwołania

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt VU 890/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 10 października 2017 r., znak: (...), przyznał J. S. emeryturę od dnia 01 października 2017 r., od dnia nabycia prawa do świadczenia.

Z kolei decyzją z dnia z dnia 07 września 2017 r., wydaną w związku z ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w związku z wejściem w życie z dnia 01 października 2013 r. przepisów art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawcy. Do obliczenia podstawy wymiaru tego kapitału oraz obliczenia wskaźnika tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 01 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1994 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiary kapitału początkowego wyniósł 94,38%. Do obliczenia stosunku podstawy wymiaru składek oraz kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, w roku 1987 do przeciętnego wynagrodzenia za ten rok przyjęto sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok, odpowiednią do liczny miesięcy, w których J. S. podlegał ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przepisów prawa polskiego. Skutkiem tej zmiany pierwotnie ustalony dla 1987 r. na poziomie 76,06% stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za wskazany rok wzrósł do 82,98%.

W odwołaniu od powyższych decyzji J. S. stwierdził, że przechodząc z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach na emeryturę, nie otrzymał świadczenia w pełnej wysokości. Oczekiwał pełnej emerytury z osiągnięciem wieku 65 lat. W tym czasie zmianie uległa ustawa z dnia 28 lipca 2011 r., która weszła w życie z dniem 01 października 2013 r. Wnioskodawca podał, iż policzono mu „… lata bardziej korzystne od 1985 r. do 1994 r.”, zgodnie z jego oczekiwaniem sprzed 10 lat. Wskaźnik wymiaru kapitału początkowego „… procentowo wyszło o 26,31% …” na jego korzyść i nie zaliczono ostatnich lat pracy od 05 września 2016 r. do 28 lutego 2017 r. Zarzucił zmniejszenie emerytury o około 500 – 700 zł. J. S. stwierdził, że powinien mieć zaliczone 462 miesiące składkowe. 7 lat na umowę zlecenie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, ze przyznana od 01 października 2017 r. emerytura została ustalona zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wynosząca 1.694,40 zł emerytura jest mniej korzystna od dotychczas wypłacanej emerytury o symbolu (...), przyznanej decyzją z dnia 07 grudnia 2007 r. Odnosząc się do zarzutów wnioskodawcy organ rentowy podał, iż wysokość wcześniejszej emerytury została ustalona według starych zasad, zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej. Do ustalenia wysokości świadczenia przyjęto wskaźnik wwpw z 10 kolejnych lat kalendarzowych 1987 – 1996. Obecna świadczenie jest ustalone według nowych zasad, zgodnie z art. 26 ustawy, przy czym zgodnie z art. 55a ustawy emerytalnej, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę, do której miał ustalone prawo przed ustaleniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, określonego w art. 27 ust. 2 i 3, podstawę obliczenia emerytury zgodnie z art. 26 pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Organ rentowy wskazał również, że część składkową emerytury stanowi m.in. kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego. Stąd decyzją z dnia 07 września 2017 r. Oddział ustalił wnioskodawcy kapitał początkowy na dzień 01 stycznia 1999 r. Do tej konkretnie daty ubezpieczony udowodnił 26 lat, 8 miesięcy i 18 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych. Do stażu zaliczono wszystkie okresy zatrudnienia na podstawie przedłożonych przez wnioskodawcę dokumentów. W podstawie wymiaru uwzględniono kwoty wymiaru składek za lata 1985 – 1994, gdzie wskaźnik wynosił 94,38%.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Na podstawie wyroku z dnia 09 października 2007 r. organ rentowy decyzją z dnia 07 grudnia 2007 przyznał J. S. od określonego tym wyrokiem dnia 15 maja 2007 r. prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wysokość tego świadczenia ustalił zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rantach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął wynagrodzenie jakie wnioskodawca uzyskał w kolejnych 10 latach, obejmujących czas od stycznia 1987 r. do grudnia 1996 r. oraz ustalił wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 91,74%. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 34 lata i 2 miesiące, łącznie 410 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok i 2 miesiące okresów nieskładkowych (14 miesięcy). Kolejnymi decyzjami o przeliczeniu emerytury, w związku z dalszym podleganiem ubezpieczeniom, z 17 września 2010 r., 17 grudnia 2010 r., 28 lutego 2011 r., 14 kwietnia 2011 r., 22 lipca 2011 r., 19 października 2011 r., 18 stycznia 2012 r., 24 kwietnia 2012 r., 13 lipca 2012 r., 11 października 2012 r., 25 stycznia 2013 r., 11 października 2013 r., 24 stycznia 2014 r., 23 kwietnia 2014 r., 23 stycznia 2015 r., 28 kwietnia 2015 r., 27 lipca 2015 r. uwzględniono okresy składkowe w wyższym wymiarze, najpierw 414 miesięcy a następnie 416 miesięcy, 418 miesięcy, 420 miesięcy, 423 miesiące, 427 miesięcy, 429 miesięcy, 431 miesięcy, 434 miesiące, 436 miesięcy, 439 miesięcy, 442 miesiące, 445 miesięcy, 448 miesięcy, 455 miesięcy, 458 miesięcy, 461 miesięcy.

Decyzją z dnia 13 listopada 2008 r. Oddział ZUS w L. ustalił kapitał początkowy J. S. na dzień 01 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru tego kapitału oraz obliczenia wskaźnika tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 01 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1994 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiary kapitału początkowego wyniósł 93,68%. Poza tym, do ustalenia wartości kapitału organ rentowy uwzględnił 26 lat, 8 miesięcy i 18 dni (łącznie 320 miesięcy) okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych (6 miesięcy).

Wartość kapitału początkowego organ rentowy ponownie ustalił wydaną w związku z ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w związku z wejściem w życie z dnia 01 października 2013 r. przepisów art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 07 września 2017 r. Do obliczenia podstawy wymiaru tego kapitału oraz obliczenia wskaźnika tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 01 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1994 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiary kapitału początkowego wyniósł 94,38%. Do obliczenia stosunku podstawy wymiaru składek oraz kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, w roku 1987 do przeciętnego wynagrodzenia za ten rok przyjęto sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok, odpowiednią do liczny miesięcy, w których J. S. podlegał ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przepisów prawa polskiego. Skutkiem tej zmiany pierwotnie ustalony dla 1987 r. na poziomie 76,06% stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za wskazany rok wzrósł do 82,98%.

(o k o l i c z n o ś c i n i e s p o r n e)

Wraz ze złożonym w dniu 04 września 2017 r. wnioskiem o emeryturę J. S. złożył wystawione przez Zakład (...) Sp. z o.o. (...) w S. świadectwo pracy z dnia 01 marca 2017 r., potwierdzające fakt zatrudnienia pracownika w okresie od 05 września 2016 r. do 28 lutego 2017 r. w wymiarze 1/8 etatu.

D o w ó d: świadectwo pracy w tomie z wnioskiem o emeryturę z 04.09.2017 r., k. 8.

Wydaną na skutek powyższego wniosku decyzją z dnia 10 października 2017 r. organ rentowy przyznał ur. (...) J. S. od 01 października 2017 r. emeryturę. Wskazał, że podstawę obliczenia tego świadczenia stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Odział ZUS stwierdził ponadto, że podstawa obliczenia emerytury podlega pomniejszeniu o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Do obliczenia świadczenia uwzględnił kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynoszącą 76.945,59 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego wynoszącą 502.579,12 zł, sumę kwot pobranych emerytur, które wynoszą 212.178,12 zł, średnie dalsze trwanie życia, które wynosi 216,80 miesięcy. Ostatecznie wysokość emerytury ustalono zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej na kwotę 1.694,40 zł.

(o k o l i c z n o ś c i n i e s p o r n e)

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że zakres i przedmiot rozpoznania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza przedmiot decyzji organu rentowego i żądanie zgłoszone w odwołaniu wniesionym do sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 02 marca 2011 r., II UZ 1/11; LEX nr 844747). To stanowisko jest w orzecznictwie ugruntowane. Dla przykładu w wyroku z dnia z dnia 28 października 2014 r., sygn. akt III AUa 241/14 ( LEX nr 1551942) Sąd Apelacyjny w Gdańsku stwierdził, iż sąd ubezpieczeń społecznych nie może wykroczyć poza przedmiot postępowania wyznaczony w pierwszym rzędzie przez przedmiot zaskarżonej decyzji, a następnie przez zakres od niej odwołania.

W świetle treści odwołania niezadowolenie wnioskodawcy wynika z jego przekonania, że przyznana z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach emerytura nie była wypłacana w pełnej wysokości i w związku z tym wypłaty świadczenia w pełnej wysokości oczekiwał od chwili osiągnięcia wieku 65 lat. Z kolei w związku z treścią decyzji w przedmiocie przyznania decyzją z dnia 10 października 2017 r. prawa do emerytury ubezpieczony dopatruje się zmniejszenia świadczenia „… około 500 do 700 zł.” Zarzuca ponadto zaniechanie zaliczenia „… ostatnich lat pracy od 2016r.09.05 do 2017r.02.28.” oraz twierdzi, że powinien mieć zliczone 462 miesiące składkowe.

Odnosząc się kolejno do poszczególnych zarzutów należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że J. S. pozostaje w błędzie twierdząc, że z tytułu wykonywania pracy „… z warunków szczególnego charakteru przy obróbce azbestu …”, czyli z tytułu pracy w szczególnych warunkach, emerytura nie była wypłacana w pełnej wysokości. W tym zakresie należy stwierdzić, że prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 15 maja 2007 r. jak i wysokość tego świadczenia organ rentowy ustalił prawomocną decyzją z dnia 07 grudnia 2007 r. Wbrew przekonaniu wnioskodawcy, od chwili przyznania, świadczenie to wypłacane było i nadal jest wypłacane w pełnej wysokości. Wysokość emerytury organ rentowy ustalił zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kolejno bowiem ustalił najpierw zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 4 ustawy podstawę wymiaru świadczenia, następnie, zgodnie z art. 5, 6 i 7 okresy składkowe i nieskładkowe, na podstawie art. 19 kwotę bazową i w końcu zgodnie z art. 53 ustawy obliczył wysokość emerytury, w pełnej w świetle obowiązujących przepisów wysokości emerytury. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie ubezpieczonego z kolejnych 10 lat kalendarzowych od 01 stycznia 1987 r. do 31 grudnia 1996 r. Za 1987 r. J. S. udokumentował wynagrodzenie jakie uzyskał w okresach od 01 stycznia do 30 kwietnia 1987 r. i od 03 czerwca do 17 października 1987 r. w (...) S.A. (k. 20 w tomie I akt ubezpieczeniowych) oraz wynagrodzenie za czas od 23 października 1987 r. do końca 1987 r., uzyskane z tytułu pracy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym i Handlowym (...) sp. z o.o. w J. (k. 18 w tomie I akt ubezpieczeniowych), czyli łącznie za 11 miesięcy). Po ustaleniu zgodnie z art. 15 ust. 4 pkt 1 ustawy emerytalnej sumy kwot podstaw wymiaru składek w okresie każdego roku – a zatem także 1987 r. – z wybranych lat kalendarzowych, zgodnie z art. 15 ust. 4 pkt 2 organ rentowy obliczył stosunek każdej z tych sum do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok, w tym za 1987 r., wrażając go w procentach. Nie jest zatem uzasadnione przekonanie J. S. co do tego, że emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach pobierał w niepełnej wysokości.

Z dniem 01 października 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.960), która art. 174 ust. 3b nadała brzmienie, zgodnie z którym, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. Na zasadzie zaś art. 2 wskazanej ustawy, w sprawach, w których organ rentowy ustalił kapitał początkowy z uwzględnieniem przepisów art. 174 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, kapitał początkowy ustala się ponownie na wniosek osoby uprawnionej, a jeżeli osoba uprawniona nie wystąpi z takim wnioskiem – przy obliczaniu emerytury na zasadach określonych w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli jest to korzystniejsze dla emeryta. Wnioskodawca nie złożył w trybie art. 2 ustawy nowelizującej z 21 czerwca 2013 r. wniosku o ponowne ustalenie jego kapitału początkowego. Wobec tego prawidłowo obliczając na zasadach określonych w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach emeryturę, organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 07 września 2017 r. ponownie ustalił kapitał początkowy J. S. zgodnie z art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej. W tym celu, ustalając stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za 1987 r. przyjął sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok, która wynosi 350.208 zł, odpowiednią do liczby miesięcy, w których wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu, czyli 11 miesięcy. W związku z tym kwotę rocznego przeciętnego wynagrodzenia za 1987 r. wynoszącą 350.208 zł należało po podzieleniu na 12 miesięcy pomnożyć następnie przez 11 miesięcy (350.208 : 12 = 29.184 x 11 = 321.024 zł). Zatem stosunek podstawy wymiaru składek za 1987 r. w kwocie 266.371 zł do wyliczonego wyżej przeciętnego wynagrodzenia za 11 miesięcy tego roku 321.024 zł wynosi wyliczone przez organ rentowy (266.371 zł : 321.024 zł) 82,98%. Jest to jedyna, uwarunkowana wyłącznie nowelizacją prawa zmiana w zakresie ustalenia wartości kapitału początkowego, jaka w okolicznościach faktycznych sprawy mogła nastąpić. Po ustaleniu bowiem prawomocną decyzją z dnia 13 listopada 2008 r. kapitału początkowego, do chwili wydania zaskarżonej decyzji z dnia 07 września 2017 r., wobec nie przedłożenia nowych dowodów, które miałyby wpływ na wysokość kapitału początkowego, nie zaszły okoliczności uzasadniające weryfikację ustaleń decyzji z listopada 2008 r. (art. 175 ust. 4 w związku z art. 114 ustawy emerytalnej). W świetle zatem poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych i powyższych rozważań, odwołanie od decyzji w przedmiocie ponownego ustalenia kapitału początkowego nie jest uzasadnione.

Zaskarżoną decyzją z dnia 10 października 2017 r. organ rentowy uwzględniając wniosek z dnia 04 września 2017 r. przyznał urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. J. S. na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2017poz.38) prawo do emerytury w związku z osiągnięciem przez niego obowiązującego od 01 października 2017 r. wieku emerytalnego 65 lat. Wysokość tego świadczenia ustalił zgodnie z art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. Ustalając wysokość emerytury organ rentowy z mocy art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej miał obowiązek uwzględnić niesporny fakt, iż J. S. pobrał emeryturę na podstawie art. 184 i podstawę obliczenia przyznanej na podstawie art. 24 emerytury ustalonej zgodnie z art. 25 ust. 1 pomniejszyć o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zmniejszenie zatem podstawy obliczenia emerytury przyznanej decyzją z dnia 10 października 2017 r. o sumę kwot pobranych emerytur było prawnie uzasadnione. W związku z tym, że J. S. nadal jest uprawniony do przyznanej w 2007 r. emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, wyższej od emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, organ rentowy stosownie do art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej zdecydował o wypłacie świadczenia korzystniejszego.

W kontekście zarzutu nie zaliczenia okres zatrudnienia od 05 września 2016 r. do 28 lutego 2017 r. należy wskazać, że zgodnie z art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się okresy składkowe i nieskładkowe przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli przed dniem 01 stycznia 1999 r. Wobec tego wskazany wyżej, przypadający po dniu 01 stycznia 1999 r. okres pozostaje bez wpływu na wartość kapitału początkowego. Wskazany okres, rozumiany jako okres składkowy nie ma także wpływu na wysokość ustalonej decyzją z dnia 10 października 207 r. emerytury, której wysokość jest ustalona zgodnie z art. 25 i 26. Przy ustalaniu zgodnie z tymi przepisami wysokości świadczeń okresy składkowe i nieskładkowe nie mają wpływu na ich wysokość.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił.