Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Protokolant Starszy sekretarz sądowy Jolanta Jaworska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2018 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa B. (...) (...)z siedzibą w G.

z przeciwko A. K.

o zapłatę kwoty 9491,95 zł z odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 24 października 2016 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku z dnia 9 czerwca 2017 roku, w sprawie I C 289/17

I. oddala apelację;

II. nie obciąża A. K. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez B. (...) (...)z siedzibą w G..

Sygn. akt II Ca 870/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 października 2016 roku, wniesionym do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku w dniu 24 października 2016 roku, powód – B. (...) (...) z siedzibą w G., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego – A. K. kwoty 9491,95 zł z odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 25 kwietnia 2008 roku pozwany zawarł z (...) Bank Spółką Akcyjną umowę kredytu gotówkowego numer (...). Wobec braku spłaty zadłużenia wierzytelność wynikająca z opisanej wyżej umowy została sprzedana powodowi w dniu 26 października 2011 roku.

Powód wskazał, że w dniu 19 kwietnia 2013 roku powód zawarł z pozwanym porozumienie. Na mocy porozumienia powód do dnia 31 grudnia 2015 roku naliczał odsetki za opóźnienie w wysokości równej czterokrotności aktualnej wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Od dnia 1 stycznia 2016 roku powód jest uprawniony do naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych, to jest w wysokości równej dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, ponieważ zgodnie z postanowieniami umowy, intencją stron było naliczanie odsetek w wysokości maksymalnej.

Powód wskazał, że na skutek nieterminowej spłaty zobowiązania wierzytelność z tytułu porozumienia z dniem 31 lipca 2015 roku została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. Łączna wysokość zadłużenia pozwanego z tytułu porozumienia na dzień 10 października 2016 roku została stwierdzona dokumentem księgowym w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda i wynosi:

a) 9109,51 z tytułu kapitału,

b) 90,16 zł z tytułu odsetek,

c) 292,26 zł z tytułu kosztów.

Powód wskazał, że dokonał w pozwie kapitalizacji roszczenia z tytułu odsetek i w związku z powyższym, zgodnie z art. 482 § 1 k.c., żąda dalszych odsetek od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 2-3)

*

W dniu 18 listopada 2016 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo (k. 20).

*

Od nakazu 18 listopada 2016 roku sprzeciw wniósł A. K., zaskarżając nakaz w całości.

Pozwany zarzucił pozbawienie go praw do obrony przed Sądem, brak uwzględnienia w pozwie kwoty comiesięcznej wpłaty, której dokonuje regularnie, zgodnie z porozumieniem z powodem oraz, że sprawa została skierowana do Sądu, mimo zapewnień w rozmowach telefonicznych o wznowieniu porozumienia.

Pozwany wskazał, że chce dobrowolnie spłacać kredyt, choć jest obecnie w trudnej sytuacji finansowej (k. 26-27).

*

W piśmie procesowym wniesionym w dniu 27 marca 2017 roku powód oświadczył, że ogranicza żądnie pozwu o kwotę 440 zł.

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 9051,95 zł, a także:

„a) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, które na dzień wniesieni pozwu wynoszą 14,00 % w skali roku od kwoty 9.491,95 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia 19.10.2016 r. tj. do dnia, w którym stron pozwana dokonała wpłaty w wysokości 202,00 po wniesieniu powództwa;

b) 9.271,95 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia 20.10.2016 r. do dnia 15.11.2016 r., w którym stron pozwana dokonała wpłaty w wysokości 220,00 po wniesieniu powództwa;

c) od kwoty 9.051,95 od dnia 16.11.2016 r. do dnia zapłaty” (k. 44-49).

*

Na rozprawie w dniu 31 marca 2017 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa i podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k. 66-67)

Na rozprawie w dniu 31 maja 2017 roku pozwany wniósł o rozłożenie płatności na raty w przypadku nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia (k. 78).

*

Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku:

1. zasądził od A. K. na rzecz B. (...) (...)w G. kwotę 9051,95 zł z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych od dnia 16 listopada 2016 roku do dnia zapłaty;

2. zasądził od A. K. na rzecz B. (...) (...) w G. odsetki umowne w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych „liczonymi od kwoty 9491,95 zł od dnia 24 października 2016 roku do dnia 19 października”;

3. zasądził od A. K. na rzecz B. (...) (...)w G. odsetki umowne w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych „liczonymi od kwoty 9271,95 zł od dnia 20 października 2016 roku do dnia 15 listopada 2016 roku”;

4. umorzył postępowanie w zakresie kwoty 440 zł;

5. zasądził od A. K. na rzecz B. (...) (...) w G. kwotę 2117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 82-83).

*

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku postanowił sprostować oczywistą niedokładność w wyroku z dnia 9 czerwca 2017 roku w ten sposób, że „w punkcie 2 termin odsetek zamiast od dnia 24 października 2016 roku do dnia 19 października” wskazać „od dnia 10 października 2016 roku do dnia 10 października 2016 roku”” (k. 88).

*

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 25 kwietnia 2008 roku pozwany zawarł z (...) Bank Spółką Akcyjną umowę kredytu gotówkowego nr (...). A. K. nie spłacił w całości tego zobowiązania. Umowa kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 25 kwietnia 2008 roku została wypowiedziana w dniu 13 lipca 2010 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że wierzytelność wynikająca z umowy z dnia 25 kwietnia 2008 roku została sprzedana na rzecz powoda w dniu 26 kwietnia 2011 roku. Pozwany został zawiadomiony o przelewie.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 kwietnia 2013 roku powód i pozwany zawarli porozumienie nr (...), na mocy którego pozwany uznał swój dług wynikający z umowy kredytu gotówkowego nr (...), na który składały się należności z tytułu niespłaconego kapitału w kwocie 7165,18 zł, odsetki za okres od dnia wymagalności do dnia zapłaty, które na dzień 19 kwietnia 2013 roku wynosiły 3488,20 zł, koszty obsługi zadłużenia w kwocie 329,00 zł. Pozwany wyraził zgodę na poniesienie kosztów obsługi porozumienia w wysokości 219,65 zł oraz prowizji za sporządzenie porozumienia w wysokości 329,47 zł. Strony postanowiły, że zapłata należności nastąpi w 119 miesięcznych ratach, płatnych do 24 dnia każdego miesiąca. Termin płatności pierwszej raty przypadał na dzień 24 maja 2013 roku. W przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat, spłaty w kwotach niższych niż określone w porozumieniu, wierzyciel uprawniony był do złożenia oświadczenia woli o postawieniu w stan natychmiastowej wymagalności wszystkich dotychczas niespłaconych należności. W przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat, spłaty w kwotach niższych niż określone w porozumieniu bądź postawienia przez wierzyciela niespłaconych należności w stan natychmiastowej wymagalności wierzyciel był uprawniony do pobierania od kwoty wymagalnego kapitału i kosztów odsetek w wysokości odsetek maksymalnych, w rozmienieniu art. 359 § 2 k.c.

Sąd Rejonowy ustalił, że w związku z nieterminowym regulowaniem należności powód skierował do pozwanego ostateczne wezwanie do uregulowania zaległości i wezwał do zapłaty kwoty 462,66 zł oraz kwoty najbliżej raty 153,33 zł do dnia 23 lipca 2017 roku pod rygorem postawienia całej wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności. Pozwany nie uregulował całości zobowiązania wynikającego z porozumienia nr (...) z dnia 19 kwietnia 2013 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się:

1. kapitał w wysokości 9109,51 zł; będący równowartością niespłaconej przez pozwanego należności głównej, pomniejszony o wpłaty dokonane przez pozwanego,

2. koszty w wysokości 292,28 zł, naliczone w całości przez Bank, wynikające z kosztów poniesionych przez poprzedniego wierzyciela w związku z obsługą umowy,

3. odsetki umowne dynamiczne B. w wysokości 90,16 zł, naliczane zgodnie z § 5 ust. 3 porozumienia w okresie od oświadczenia o postawieniu wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu, w wysokości odsetek maksymalnych.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 509 k.c. i wskazał, że doszło do przelewu na rzecz powoda wierzytelności wynikającej z umowy kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 25 kwietnia 2008 roku.

Sąd Rejonowy uznał, że porozumienie z dnia 19 kwietnia 2013 roku miało charakter ugody, o której mowa w przepisie art. 917 k.c.

Sąd uznał, że dochodzone przez powoda roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o żądaniu zapłaty odsetek Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 481 § 1, 2 ¹ i 2 ² k.c.

Sąd Rejonowy wskazał, że na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w części obejmującej żądanie zapłaty kwoty 440 zł, ze względu na ograniczenie powództwa w tej części.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 320 k.p.c. i wskazał, że nie uwzględnił wniosku pozwanego o rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty, z uwagi na to, że pozwany nie udowodnił okoliczności uzasadniających takie rozstrzygnięcie.

*

Od wyroku z dnia 9 czerwca 2017 roku apelację wniósł A. K., zarzucając, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił jego wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.

A. K. podniósł, że jest to druga sprawa z powództwa B. (...) (...)w G., a w poprzedniej sprawie Sąd rozłożył dług pozwanego na raty, które ten spłaca regularnie w kwocie po 200 zł miesięcznie (k. 107-107v).

Pozwany podniósł również, że chociaż na poczet zadłużenia zasądzonego w sprawie numer (...) dokonuje regularnych wpłat, to jego dług z kwoty 15156,32 zł zmniejszył się jedynie o kwotę 406,81 zł.

Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez rozłożenie zasądzonej kwoty na raty oraz o „umorzenie” kosztów procesu (k. 112).

÷

Na rozprawie apelacyjnej pozwany wskazał, że zaskarża wyrok z dnia 9 czerwca 2017 roku tylko w zakresie nieuwzględnienia jego wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, a nie w całości (k. 136v).

÷

W odpowiedzi na apelację powód, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 123-125).

÷

Na rozprawie apelacyjnej pozwany wnosił o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty w kwocie około 200 zł miesięcznie (k. 136v).

÷

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Okoliczności rozpoznawanej sprawy nie dają podstaw do oceny, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek przemawiający za rozłożeniem na raty zasądzonego przez Sąd pierwszej instancji świadczenia.

Pierwotna umowa, z której wynika wierzytelność dochodzona przez powoda w rozpoznawanej sprawie, zawarta została w dniu 25 kwietnia 2008 roku (k. 14-15). Zgodnie z tą umową, pożyczka miała zostać spłacona w 72 miesięcznych ratach, a więc w ciągu sześciu lat od jej zawarcia.

Dodatkowa umowa dotycząca spłaty wierzytelności z tytułu umowy pożyczki została zawarta w dniu 19 kwietnia 2013 roku. Zgodnie z tą umową, zapłata należności z tytułu zaległego kapitału, powiększonego o zaległe odsetki, oraz z tytułu umówionych odsetek kapitałowych miała nastąpić w terminie do dnia 24 marca 2013 roku w 119 miesięcznych ratach wynoszących 169,64 zł i ostatnia rata w kwocie 167,22 zł.

Gdyby należności z pierwotnej umowy pożyczki były płacone regularnie, nawet w niższej kwocie niż umówione raty, to do chwili obecnej cała wierzytelność byłaby już zapłacona.

Z przepisu art. 320 k.p.c. wynika, że może mieć on zastosowanie jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych. Sytuacja osobista lub zdrowotna osoby zobowiązanej może w okolicznościach konkretnej sprawy uzasadniać przyjęcie, że taki wypadek zachodzi, jednak sytuacja taka podlega rozważeniu na tle wszystkich okoliczności danej sprawy i nie oznacza automatyzmu w ocenie.

Przy ocenie, czy w konkretnej sprawie zachodzą podstawy faktyczne do zastosowania przepisu art. 320 k.p.c., należy mieć również na uwadze interes osoby uprawnionej do otrzymania świadczenia. Wykładnia przepisu art. 320 k.p.c. nakazuje przyjąć, że jego zastosowanie nie może prowadzić do pokrzywdzenia wierzyciela w większym stopniu, niż stopień niedogodności dłużnika wynikający z niezastosowania tego przepisu, to jest z nierozłożenia zasądzonego świadczenia na raty.

Trafne jest również stanowisko Sądu pierwszej instancji co do tego, że pozwany nie przedstawił w rozpoznawanej sprawie dowodów, które pozwalałyby na ustalenie, że zachodzą tego rodzaju okoliczności faktyczne, które można uznać za szczególnie uzasadniony wypadek w znaczeniu określonym przez przepis art. 320 k.p.c.

Podnoszona w apelacji okoliczność, że w innej sprawie sądowej inny sąd rozłożył zasądzone od pozwanego świadczenie na raty, nie jest wystarczająca do zastosowania przepisu art. 320 k.p.c. Okoliczności każdej sprawy sądowej są inne, a pozwany nawet nie wskazał okoliczności, które w innej sprawie stanowiły podstawę faktyczną rozstrzygnięcia rozkładającego świadczenie na raty.

÷

W rozpoznawanej sprawie nie mają żadnego znaczenia podniesione w apelacji zarzuty pozwanego dotyczące prawidłowości rozliczeń jego wpłat dokonywanych na poczet należności wynikających z innej umowy i zasądzonych przez sąd w innej sprawie.

*

Tylko ubocznie należy wskazać, że Sąd Rejonowy orzekł częściowo ponad żądanie, gdy chodzi o odsetki od należności głównej objętej pozwem. Powód w rozpoznawanej sprawie domagał się zapłaty odsetek za fakt opóźnienia w zapłacie kwoty 9491,95 zł od dnia wniesienia pozwu. Pozew w rozpoznawanej sprawie wniesiony został w dniu 24 października 2016 roku.

Oceny powyższej nie zmienia stanowisko powoda zajęte w piśmie z dnia 17 marca 2017 roku. O ile nawet intencją powoda było rozszerzenie żądania z tytułu odsetek za okres sprzed dnia 24 października 2016 roku, to z całą pewnością nie był to dzień 10 października 2016 roku, jak przyjął to Sąd pierwszej instancji.

W rzeczywistości powód pomylił się co do daty, w której wniósł pozew, a w związku błędne jest twierdzenie powoda, że po wniesieniu pozwu pozwany dokonał dwóch wpłat, gdyż w rzeczywistości dokonał tylko jednej wpłaty, to jest w dniu 15 listopada 2016 roku. Wpłata w dniu 19 października 2016 roku nastąpiła jeszcze przed wniesieniem pozwu.

W związku z tym, że pozwany zaskarżył wyrok tylko w zakresie nieuwzględnienia jego wniosku o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty, brak jest podstaw do uchylenia wyroku w części orzekającej ponad żądanie.

*

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył A. K. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez powoda.

Pozwany nie kwestionował ostatecznie zasady żądania oraz jego wysokości i zaskarżył wyrok jedynie w zakresie nie uwzględniającym wniosku pozwanego o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Przytoczone na rozprawie apelacyjnej okoliczności faktyczne dotyczące aktualnej sytuacji finansowej pozwanego i jego sytuacji rodzinnej w zestawieniu z aktualnym stanowiskiem pozwanego co do zasadności powództwa przemawiają za nieobciążaniem pozwanego kosztami postępowania odwoławczego.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.