Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. M.

przeciwko D. M.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powodowej - Gminy Miasto T.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 25 maja 2016 roku, sygn. akt I C 1784/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim na rzecz adwokata J. Z. kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy 80/100) złotych obejmującą podatek VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzielona z urzędu D. M. w postępowaniu odwoławczym

3.  oddalić wniosek interwenienta ubocznego o zasądzenie kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Mirosława Makowska

Sygn. akt II Ca 266/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 maja 2016 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. M. z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powodowej - Gminy M. T. przeciwko D. M. o opróżnienie lokalu mieszkalnego

1 nakazał pozwanemu D. M. opróżnienie wraz ze wszystkimi rzeczami stanowiącymi jego własność lokalu mieszkalnego usytuowanego na nieruchomości położonej w T. przy ul (...) i wydanie go powódce J. M.;

2. orzekł, że pozwanemu D. M. nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

3. przyznał ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim na rzecz adwokata M. C. kwotę 221,40, w tym 41,40 zł podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce urzędu;

4. przyznał ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim na rzecz adwokata J. Z. kwotę 221,40, w tym 41,40 zł podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu 5 odstępuje od obciążania pozwanego D. M. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu w na rzecz interwenienta ubocznego oraz nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Nieruchomość położona w T. przy ul. (...), stanowi współwłasność matki powódki M. S. oraz brata matki powódki S. S. po 1/2 części. Nieruchomość ta objęta jest księgą wieczystą nr (...) i zabudowana jest budynkiem mieszkalnym.

Wyrokiem zaocznym z dnia 3 lipca 2013 roku wydanym w sprawie sygn. akt IC 785/13 Sąd Okręgów}' w P. rozwiązał związek małżeński powódki i pozwanego z wyłącznej winy pozwanego. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi M. M. (1) ur. (...) oraz M. M. (2) ur. (...) powierzył matce J. M.. W wyroku rozwodowym Sąd nie rozstrzygnął o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron oraz umorzył postępowanie w zakresie żądania eksmisji pozwanego.

Na podstawie umowy użyczenia budynek mieszkalny zajmowany jest przez strony postępowania J. M., D. M. oraz ich dzieci. W przedmiotowym lokalu mieszkalnym pozwany zameldowany jest od 27 lutego 2007 roku, faktycznie strony zamieszkują tam od około 20 lat. Dom składa się z dwóch izb, jedną z nich zajmują byli małżonkowie oraz najmłodszy syn M. M. (2), drugi pokój zajmują dwie córki - M. i M. M. (3). Najstarsza z córek M. M. (4), w 2012 roku po jednej z awantur, w trakcie której pozwany wyrzucił ją z domu, wyprowadziła się i mieszka w wynajętym mieszkaniu.

Pozwany D. M. ma 50 lat, z wykształcenia jest mechanikiem. W 2009 roku miał udar mózgu oraz wylew, od tamtej pory jest osobą niepełnosprawną. Orzeczeniem (...)Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 27 września 2012 roku pozwany został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym. W orzeczeniu stwierdzono, że wymaga długotrwałej opieki osoby drugiej w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Utrzymuje się z zasiłku z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w T. w wysokości 389 zł.

Od czasu gdy pozwany zachorował, niemal cały czas spędza w łóżku oglądając telewizję, stał się agresywny w stosunku do najbliższych. Pozwany przede wszystkim wykazuje dużo agresji słownej wobec najbliższej rodziny.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 11 maja 2015 roku w sprawie sygn. akt II K 534/14, pozwany uznany został za winnego tego, że w okresie od czerwca 2009 roku do 19 maja 2014 roku znęcał się psychicznie nad swoją byłą zoną J. M., córkami M., M. i M. M. (1) oraz nieletnim synem M. M. (2) w ten sposób, że wszczynał z nimi awantury domowe, podczas których wyzywał ich słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe, ubliżał im, poniżał, dręczył moralnie, krzykiem wymuszał opiekę nad sobą, wyganiał z domu oraz groził pozbawieniem życia i spaleniem domu, tj. dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 207 § 1 k.k. Za popełnione przestępstwo pozwany D. M. został skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej na okres próby 2 lat.

Pozwany nie jest chory psychicznie ani upośledzony umysłowo. U pozwanego występuje organiczne (poudarowe, naczyniopochodne) zaburzenie osobowości. U D. M. występuje również problem związany z nadużywaniem alkoholu. W czasie popełnienia zarzucanego mu czynu miał zachowaną zdolność rozpoznania jego znaczenia oraz pokierowania swoim postępowaniem.

Sąd Rejonowy zważył , iż powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 z późn. zm.), zgodnie z którym, współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Zgodnie z treścią art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Przytoczona regulacja skutkuje wyłączeniem dopuszczalności dokonywania w postępowaniu cywilnym ustaleń, co do których zachodzi związanie, w szczególności niedopuszczalne jest poczynienie ustaleń sprzecznych z treścią prawomocnego wyroku skazującego. W okolicznościach faktycznych sprawy niniejszej oznacza to, że fakt, iż pozwany D. M. znęcał się nad rodziną nie może być kwestionowany.

Strony postępowania zamieszkują przedmiotową nieruchomość nie mając samodzielnego tytułu prawnego do jej zajmowania. Należy uznać, że zarówno powódka jak i pozwany korzystają z nieruchomości na podstawie stosunku prawnego zbliżonego swym charakterem do umowy użyczenia. Zawarcie umowy użyczenia nie jest uzależnione od zachowania formy szczególnej, bez względu na przedmiot użyczenia. Umowa ta może być zawarta także w sposób dorozumiany.

Zauważyć w tym miejscu należy, że umowa użyczenia nadała stronom tego postępowania status lokatora w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt. 1 w/w ustawy lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności.

Powódka w dniu 7 sierpnia 2014 roku wniosła do tut. Sądu pozew o eksmisję D. M., który prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 11 maja 2015 roku, w sprawie sygn. akt II K 534/14, uznany został za winnego dokonania czynu zabronionego wyczerpującego dyspozycję art. 207 § 1 k.k. Jak już wskazano powyżej, prawomocny wyrok karny skazujący pozwanego za przestępstwa znęcania się nad pozwaną i ich wspólnymi dziećmi, ma charakter wiążący dla sądu cywilnego rozstrzygającego w niniejszej sprawie w przedmiocie żądania powódki o eksmisji pozwanego z lokalu mieszkalnego zajmowanego przez strony, a to z wyraźnej dyspozycji przepisu art. 11 k.p.c. Wobec tego orzeczenie sądu karnego musi być przyjęte przez Sąd I instancji za podstawę stosowania prawa materialnego, skutkując wydaniem rozstrzygnięcia merytorycznego uwzględniającego powództwo.

Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego nakłada na sąd obowiązek rozważenia z urzędu przesłanek uprawnienia osoby, która była lokatorem, do otrzymania lokalu socjalnego, oraz stosownego do wyniku tego badania orzeczenia w wyroku eksmisyjnym - o czym stanowi art. 14 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 3 powołanej ustawy sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. W myśl art. 14 ust. 4 Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do lokalu socjalnego wobec kobiet w ciąży, małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego oraz osób spełniających przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały. Takiego obowiązku sąd nie ma jedynie w pewnych, wyjątkowych okolicznościach, które zostały określone w art. 17 ustawy, zgodnie z którym przepisów art. 14 i 16 nie stosuje się, gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu. Sytuacja taka zachodzi w sprawie niniejszej. Dlatego też Sąd orzekł, że pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

W niniejszej sprawie Sąd mając na względzie obecną sytuację zdrowotną i materialną pozwanego doszedł do przekonania, że zgłoszenie przez powódkę żądania eksmisji pozwanego, uznać należy obecnie za działanie zgodne z zasadami współżycia społecznego i korzystające z ochrony prawnej. Zdaniem Sądu nie ulega żadnej wątpliwości, że opisane w prawomocnym wyroku karnym zachowanie pozwanego nacechowane agresją, wyrażającą się w poniżaniu, grożeniu pobiciem i pozbawieniem życia, a także w zniewagach powódki oraz dzieci, stanowią wystarczającą podstawę do stwierdzenia, że w sprawie została spełniona przesłanka "rażąco nagannego postępowania". Zatem jedynym rozstrzygnięciem, jakie może zostać orzeczone w niniejszej sprawie jest nakazanie pozwanemu D. M. opróżnienie budynku mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...).

W ocenie Sądu, brak było podstaw do oddalenia powództwa w niniejszej sprawie na podstawie art. 5 k.c., a więc w oparciu o to, iż roszczenie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Zgromadzony materiał dowody nie pozwolił przyjąć, że żądanie powódki stanowi nadużycie prawa podmiotowego. Wskazać należy, że pozwany nagannie zachowuje się w stosunku do swojej byłej żony i małoletnich dzieci, nie dba o mieszkanie i nie partycypuje w kosztach jego utrzymania. Ponadto jego niewłaściwe zachowanie czyni uciążliwym korzystanie z mieszkania, co należało wziąć pod uwagę rozstrzygając niniejszą sprawę. W tej sytuacji - w ocenie Sądu - uwzględnieniu żądania objętego pozwem nie sprzeciwia się wzgląd na zasady współżycia społecznego i dlatego domaganie się eksmisji przez powódkę należało uznać za w pełni uzasadnione. Jest poza sporem, ze nie może powoływać się na zasady współżycia społecznego ten, kto sam tych zasad nie przestrzega, a taka sytuacja występuje w przypadku pozwanego.

Orzekając natomiast jak w punkcie 5. sentencji wyroku Sąd oparł się na treści art. 102 k.p.c. i nie obciążył pozwanego kosztami przegranego procesu, albowiem obciążenie go tymi kosztami byłoby niesłuszne z punktu widzenia sytuacji materialnej pozwanego, a poza tym byłoby niecelowe, bo prowadziłoby do pogłębienia jego trudnej sytuacji osobistej i finansowej, która z uwagi na orzeczoną eksmisję uległa dodatkowemu pogorszeniu. Wskazać należy, iż do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych” w rozumieniu art. 102 k.p.c. należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, do drugich - sytuację majątkową i życiową strony, z zastrzeżeniem, że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Całokształt okoliczności, które uzasadniają zastosowanie tego wyjątku muszą być ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Z uwagi na charakter tego przepisu, może on być stosowany tylko wtedy, gdy okoliczności danej sprawy wskazują, że obciążenie strony przegrywającej kosztami byłoby oczywiście niesłuszne, niesprawiedliwe, nie zgodne z zasadami współżycia społecznego. W realiach rozpoznawanej sprawy Sąd miał na uwadze, że wobec eksmisji pozwanego, szczególnego uwzględnienia wymaga wyjątkowo trudna aktualnie sytuacji pozwanego zarówno w sferze osobistej, finansowej jak i zdrowotnej.

Mając na względzie, że w toku postępowania pozwany i powódka korzystali z przyznanej z urzędu pomocy prawnej, Sąd na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (j.t. Dz.U. z 2009 r., nr 146, poz. 1188 ze zm.) przyznał i nakazał wypłacić na rzecz ustanowionych z urzędu pełnomocników ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwoty po 221,40 zł, w tym 41,40 zł podatku VAT, tytułem wynagrodzenia, którego wysokość ustalił w oparciu o § 2 i §10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 461).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w części, a mianowicie w pkt 1 i 2, orzekającym wobec pozwanego eksmisję bez prawa do lokalu socjalnego.

Apelacja zaskarżonemu orzeczeniu zarzuca naruszenie art. 13 ust.2, art. 17 ust. l i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy, a także art. 5 k.c., co spowodowało wadliwe wyrokowanie w przedmiotowej sprawie.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, względnie zmianę wyroku w pkt 2 i orzeczenie, że pozwanemu przysługuje prawo do lokalu socjalnego i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, udzielonego z urzędu w/g norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest uzasadniona.

Podniesione w niej zarzuty obrazy zaskarżonym wyrokiem prawa materialnego są chybione i nie mogą odnieść zamierzonego skutku.

Treść wniesionego środka odwoławczego wskazuje, iż jego autor nie kwestionuje ustaleń Sądu oraz nie zarzuca obrazy przepisów prawa procesowego, a w szczególności dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem uznać, że skarżący akceptuje ustalenie sądu poczynione w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy przez Sąd I instancji. Niezależnie od tego należy stwierdzić, iż ocena przeprowadzonych dowodów jest prawidłowa. Nie jest ona dowolna, lecz mieści się w granicach swobodnej. Została przeprowadzona zgodnie z dyrektywami wyrażonymi w art. 233 § 1 k.p.c. Oceniając materiał dowodowy prawidłowo zastosowane zostały zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Sąd meriti dokonał wszechstronnych i prawidłowych ustaleń, które stanowią podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku. Ustalenia te znajdują akceptację Sądu Okręgowego, który przyjmuje je za własne. Dotyczy to w szczególności ustaleń dotyczących charakteru prawnego uprawnień obu stron do zajmowania lokalu mieszkalnego, charakteru władztwa oraz wzajemnych relacji pomiędzy stronami po ustaniu związku małżeńskiego. Na akceptację zasługują także te ustalenia, które dotyczą zachowania się pozwanego jako lokatora po ustaniu małżeństwa.

Bogaty materiał dowodowy został uzupełniony przez sąd rejonowy podczas ponownego rozpoznania sprawy. Istotnym fragmentem materiału dowodowego są dowody zgromadzone podczas rozpoznania sprawy karnej, prowadzonej pod numerem II K 534/14 (IV Ka 378/15). W sprawie tej dnia 11 maja 2015 roku zapadł wyrok karny mocą którego pozwany jako oskarżony został uznany za winnego tego, że od czerwca 2009 roku do 19 maja 2014 roku znęcał się psychicznie nad byłą żoną- powódką i dziećmi, w tym nad małoletnim synem M. M. (2) wszczynając awantury, wyzywając członków najbliższej rodziny słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, ubliżając im, poniżając, dręcząc moralnie, wymuszając opiekę nad sobą, wyrzucając z domu oraz grożąc pozbawieniem życia i spaleniem domu. Z sentencji orzeczenie wynika, że za ów czyn została mu wymierzona kara pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem.

Wyrok ten został poddany kontroli drugoistancyjnej (por. wyrok SO w Piotrkowie Tryb. z dnia 11 września 2015 roku, akta IV Ka 378/15). Rozstrzygnięcie Sądu karnego jest prawomocne.

Z opinii psychologicznej (por. opinię z dnia 23 czerwca 2014 roku k. 144 i nast. akt II K 534/14) wynika, że opiniowany nie jest chory psychicznie ani upośledzony umysłowo. W czasie popełnienia czynu miał zachowaną zdolność rozpoznawania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem. Nie stwierdzono także braku jego poczytalności.

Zgodzić się należało z Sądem I instancji, że wydany przez Sąd karny wyrok skazujący wiąże Sąd rozpoznający sprawę cywilną, co wyraźnie wynika z treści art. 11 k.p.c. Stanowi on, że ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku, co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym.

W zaistniałej sytuacji bezskuteczne są twierdzenia zawarte w apelacji, iż groźby pozbawienia życia, spalenia domu nie były realne, mając jedynie znaczenie werbalne. Akceptacja stanowiska skarżącego w tym zakresie prowadziłyby bowiem do zakwestionowania ustaleń Sądu poczynionych w postępowaniu karnym, co jak podniesiono wyżej, jest niedopuszczalne. Ustalenia Sądu karnego rozwiewają wątpliwości, które były sygnalizowane w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 30 października 2014 roku wydanym w sprawie II Ca 568/14. Zachowanie poczytalności pozwanego w dacie popełnienia czynu pozwala na stwierdzenie, że mógł on – pomimo stanu zdrowia – uniknąć popełnienia przestępstwa.

Zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie prawa lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 roku (Dz. U Nr 71, poz. 733 z późn. zmian.) został sformułowany wielce ogólnikowo. Autor apelacji nie wskazał na czym w istocie naruszenie tej normy prawnej polega. Zarzut ten nie został poparty żadnymi wywodami prawnymi w uzasadnieniu apelacji. Niezależnie od tego należy stwierdzić, iż lektura akt nie upoważnia do uznania, że nastąpiła obraza w/w przepisu.

Obszerny materiał dowodowy, w tym dowody przeprowadzone przez Sąd karny dostarczają aż nadto wiele argumentów, że pozwany w sposób rażący i jednocześnie uporczywy wykraczał przeciwko porządkowi domowemu.

Wbrew twierdzeniom autora apelacji nie można przyjąć, że wydanie wyroku nastąpiło z obrazą art. 5 k.c. Nie nastąpiło nadużycie prawa w realiach powołanego przepisu. Z punktu widzenia tego unormowania nie jest rzeczą obojętną ocena zachowania się pozwanego. Związana z tym zasada „czystych rąk” sprowadza się do dyrektywy według, której nie może korzystać z art. 5 k.c. ten, kto sam narusza prawo i zasady współżycia społecznego (por. nr orzecz. SN z 7 listopada 1962 roku, II CR 884/62, RPE 1965, Nr 1 sw. 343). Pozwany przez długi okres zachowywał się nagannie wobec byłej żony i dzieci, co potwierdza nie tylko wyrok karny skazujący, ale również dowody zgromadzone w niniejszej sprawie.

Uruchomienie sprawy o eksmisję nie było podyktowane chęcią zemsty czy dokuczenia pozwanemu. Opinie psychologiczne (por. k. 103 i n., k. 107 i n. k. 110 i n. akt II K 534/14) są jednoznaczne. Wynika z nich, że naganne zachowanie skarżącego opisane w sprawie karnej wywołało silne przeżycia traumatyczne najbliższych. U dzieci stwierdzono urazy psychiczne spowodowane stosowaniem przemocy psychicznej ze strony ojca. Są one narażone na trudności przystosowawcze i długotrwałe negatywne skutki. W wyniku takich doświadczeń zostały one narażone na bolesne poczucie utraty wartości, które mają wpływ dezorganizacyjny na ich funkcjonowanie. Dodać należy, że przedmiotowe mieszkanie jest małe. Dotychczas powódka wraz z dzieckiem zmuszona była przebywać ze skarżącym w jednym pokoju. Dalsze zamieszkiwanie pozwanego w lokalu jest niemożliwe, gdyż w przeciwnym wypadku powódka i dzieci byłyby nadal narażone na kolejne traumy i negatywne, bolesne przeżycia.

Sąd Okręgowy dostrzega trudną sytuację pozwanego, który jest chory i posiada niewielkie dochody. Należy z całą stanowczością stwierdzić, iż polepszenie sytuacji bytowej skarżącego należy do zakresu obowiązków właściwych organów państwa, które są zobligowane do niesienia pomocy osobom pozostającym w trudnej sytuacji życiowej.

Mając zatem na względzie powyższe ustalenia, rozważania i powołane w nich przepisy należało wniesioną apelację jako nieuzasadnioną oddalić, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Mirosława Makowska