Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 marca 2017 roku ZUS II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawczyni C. K. prawa do renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...) córce R. K../ decyzja w aktach ZUS/

Wnioskodawczyni w dniu 27 marca 2017 roku złożyła odwołanie od powyższej decyzji. Wskazała w nim ,że otrzymuję emeryturę z KRUS w kwocie 908 zł a zmarła córka w znacznym stopniu pomagała w jej utrzymaniu. Prowadziły wspólne gospodarstwo domowe i razem zamieszkiwały. Córka finansowała zakup opału, leczenie u specjalistów, opłacała rachunki./ odwołanie k- 2/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie . Podniósł ,że wnioskodawczyni ma emeryturę rolniczą co zapewnia jej źródło utrzymania / odpowiedź na odwołanie k-4-4odw/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. K. była córką wnioskodawczyni C. K.. Zmarła w dniu 16 stycznia 2017 roku. Zmarła R. K. była zatrudniona w Urzędzie Gminy w D. na podstawie umowy o pracę , za wynagrodzeniem ostatnio w kwocie ok. 3900 zł brutto miesięcznie. R. K. nie miała własnej rodziny ani dzieci na utrzymaniu. Zamieszkiwała wraz z matką C. K. – /okoliczności niesporne/.

R. K. i C. K. prowadziły wspólne gospodarstwo domowe. Mieszkały wspólnie w miejscowości L. nr 12, w domu mieszkalnym należącym wcześniej do C. K. i jej zmarłego męża. Wnioskodawczyni wraz ze zmarłą córką korzystały z dwóch pokojów i kuchni . Pozostałe dwa pokoje i drugą kuchnię z rodziną zajmuje druga córka wnioskodawczyni A. S.. Utrzymuje się ona z renty. Wraz z mężem osiągającym zarobki ok. 2000 zł brutto miesięcznie utrzymują dwoje uczących się dzieci. Prowadzą oni odrębne gospodarstwo domowe. R. K. z uwagi na osiągane stałe zarobki w Urzędzie Gminy pomagała w utrzymaniu się matce oraz siostrze i jej rodzinie. Z racji prowadzenia wspólnego gospodarstwa z matką C. K. dokonywała zakupów żywnościowych , opłacała bieżące rachunki oraz dla całego domu dokonywała zakupu opału na zimę./ zeznania świadka (...):27:19, P. 00:15:05, Świątek 00:35:19 , wnioskodawczyni 00:4940- w zw z 00:01:44 CD k-39/

Wnioskodawczyni leczy się z powodu nadciśnienia , na serce oraz na cukrzycę. Leki kupowała dla niej córka R. K. oraz finansowała wizyty u prywatnych specjalistów jak zachodziła taka potrzeba. Również ona woziła matkę do lekarza z uwagi na posiadanie własnego samochodu. Miesięczny koszt leków wraz z lekami na cukrzycę wynosi około 200 zł. Kwartalny koszt prądu zużywanego przez gospodarstwo domowe wynosi 500 zł. R. K. sfinansowała również ocieplenie domu i wymianę okien . ./ zeznania świadka (...):27:19, P. 00:15:05, Świątek 00:35:19 , wnioskodawczyni 00:4940- w zw z 00:01:44 CD k-39/.

Swoją emeryturę wnioskodawczyni przeznaczała za życia córki R. K. na zakup ubrania , środków czystości i higieny osobistej jak również zaspokajanie swoich potrzeb osobistych. Po śmierci córki jej sytuacja materialna uległa znacznemu pogorszeniu. Z emerytury dokłada się w miarę możliwości do zakupu opału, samodzielnie kupuje sobie żywność i leki. Z zakupu części rzeczy musi rezygnować aby nabyć najpotrzebniejsze produkty. /zeznania wnioskodawczyni 00:4940- w zw z 00:01:44 CD k-39/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na zeznaniach wnioskodawczyni oraz świadków P. S. i Świątek. Zeznania wnioskodawczyni oraz świadków są spójne , konsekwentne i wzajemnie potwierdzają się. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających odmówić im wiarygodności. Podnieść należy ,że świadek P. jest osobą zupełnie obcą w stosunku do wnioskodawczyni i nie ma żadnego interesu aby przestawiać okoliczności niezgodnie z prawdą. W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw aby odmówić wiarygodności zarówno zeznaniom świadków jak i wnioskodawczyni.

Sąd zważył co następuje

Odwołanie wnioskodawczyni jest zasadne i podlega uwzględnieniu.

Znajduje ono podstawę prawną w treści przepisu art.71 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U z 2016 r poz 887 ze zm.) . Przepis powyższy stanowi ,że rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania;

2) spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5 powyższej ustawy.

Organ rentowy zakwestionował prawo do renty rodzinnej C. K. po córce R. K. podnosząc wyłącznie ,że zmarła nie przyczyniała się utrzymania wnioskodawczyni ponieważ wnioskodawczyni posiadała własne źródło utrzymania w postaci renty rolniczej. Pozostałe warunki przyznania prawa do renty organ rentowy nie kwestionuje.

W ocenie Sądu powyższy zarzut jest nietrafny bowiem w procesie wnioskodawczyni wykazała ,że zmarła córka w sposób znaczący przyczyniała się do jej utrzymania. Przede wszystkim podnieść należy ,że wnioskodawczyni wraz ze zmarłą córką zamieszkiwały wspólnie i również wspólnie prowadziły gospodarstwo domowe. Dysproporcja dochodów zmarłej i wnioskodawczyni była znaczna. Dochody wnioskodawczyni stanowiły ok. ¼ dochodów jej córki R. K.. W procesie wnioskodawczyni wykazała ,że zmarła córka finansowała większość zakupów wynikających z codziennych potrzeb jak i utrzymania domu , w którym wspólnie zamieszkiwały. Jej pomoc finansowa i osobista dla matki była znacząca. Bez tej pomocy wnioskodawczyni tylko ze świadczeń z KRUS nie byłaby w stanie zapewnić sobie utrzymania na godziwym poziomie. Świadczenia te zabezpieczyłyby wyłącznie jej podstawowe potrzeby egzystencjalne jak wyżywienie , podstawowe środki higieny, odzież i niezbędne opłaty. W ocenie Sądu wysokość świadczenia z tytułu emerytury rolniczej należy ocenić jako bardzo niskie. Kwota ta może zabezpieczyć podstawową egzystencję ubezpieczonego ale z pewnością nie jest wystarczająca jeżeli ubezpieczony z uwagi na stan zdrowia musi ponosić wydatki na leki czy leczenie z uwagi na schorzenia na jakie uskarża się. Sad nie ma żadnych wątpliwości ,że twierdzenia wnioskodawczyni i świadków ,że zmarła R. K. w znaczący sposób pomagała matce w utrzymaniu są wiarygodne. Z zeznań tych wynika że wnioskodawczyni korzystała z pomocy córki zarówno finansowej jak i osobistej w szerokim zakresie ponieważ jej dochody nie pozwalały na sfinansowanie jej potrzeb w zakresie utrzymania domu, niezbędnych remontów , wykupienia leków czy zakupu opału. Z zeznań tych wynika również ,że po śmierci córki R. K. z zakupu wielu rzeczy wnioskodawczyni musi rezygnować a jej sytuacja uległa znaczącemu pogorszeniu.

Ponadto wskazać należy ,iż z treści samego przepisu wynika ,że przesłanką przyznania renty rodzinnej dla rodzica po zmarłym dziecku jest przesłanka przyczyniania się zmarłego ubezpieczonego do utrzymania rodziców a nie pozostawania na utrzymaniu ubezpieczonego jego rodziców. Przyczynianie się nie jest tożsame z pozostawaniem na utrzymaniu. Posiadanie przez rodzica własnego źródła utrzymania nie przesądza braku prawa do renty rodzinnej. W wyroku z dnia 20.04.2016 roku w sprawie o sygnaturze akt III AUa 1156/15 Lex nr 2063781 Sad Apelacyjny w Białymstoku wskazał ,że dla spełnienia przesłanki "przyczyniania się do utrzymania" wystarczające jest wykazanie choćby częściowego pozostawania na utrzymaniu zmarłego. Renta rodzinna po śmierci dziecka przysługuje rodzicom tylko wtedy, gdy sami nie mogli sobie zapewnić utrzymania i dziecko bezpośrednio przed śmiercią przyczyniało się do ich utrzymania. Renta rodzinna dla rodziców nie może wynikać z samej dysproporcji i większych dochodów dziecka niż dochody rodziców. "Przyczynianie się do utrzymania rodziców" nie może być też rozumiane tylko jako poprawa standardu życia rodziców. Sytuacja taka może zachodzić, mimo że mają oni swoje utrzymanie. Natomiast Sad Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 15 lutego 2012 w sprawie III AUa 1657/11 (Lex nr 1129726) stanął na stanowisku, że wykładnia celowościowa i logiczna sformułowania "przyczyniał się do ich utrzymania" nakazuje przyjąć, że w art. 71 pkt 1 u.e.r.f.u.s. chodzi o sytuację, w której emeryt lub rencista, realizując swój obowiązek alimentacyjny, poprzez pomoc finansową świadczoną na rzecz swoich rodziców, podnosił ich status materialny, a jego śmierć doprowadziła do pogorszenia się tego statusu. Z kolei samo określenie "przyczyniał się" należy rozumieć jako "dodał więcej, dołożył, przysporzył komuś czegoś". Wobec tego należy stwierdzić, że sformułowanie to powinno być rozumiane w ten sposób, że dla spełnienia zawartej w nim przesłanki prawa do renty rodzinnej wystarczające będzie wykazanie choćby częściowego pozostawania na utrzymaniu zmarłego. W wyroku z dnia 2 października 2007 roku w sprawie III AUa 560/07 (Lex nr 399979) Sad Apelacyjny w Katowicach zwrocil uwagę ,że użyte w art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych sformułowanie "przyczyniał się do ich utrzymania" winno być rozumiane w ten sposób, że do spełnienia zawartej w nim przesłanki prawa do renty rodzinnej wystarczające będzie wykazanie, choćby częściowego, pozostawania na utrzymaniu zmarłego. W sformułowaniu tym nie chodzi więc o to, że rodzice wymagali pomocy ze strony swego dziecka, lecz o to, czy pomoc ta była im faktycznie udzielona. Sad orzekający w pełni podziela zaprezentowane powyżej poglądy S. Apelacyjnych. W ocenie Sadu orzekającego trafne jest również rozpatrywanie prawa do renty rodzinnej rodzicow po zmarłym dziecku w kontekście pojęcia niedostatku , jakim posługują się przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W wyroku z dnia 4 czerwca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt I UK 18/13 (OSNP 2014/3/46) Sad Najwyższy wskazał ,że przyczynianie się ubezpieczonego zstępnego do utrzymania rodziców uzasadnia nabycie przez nich prawa do renty rodzinnej po zmarłym ubezpieczonym na podstawie art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) tylko wtedy, gdy polegało na spełnianiu, także dobrowolnym, obowiązku alimentacyjnego wobec rodziców pozostających w niedostatku (art. 133 § 2 k.r.o.). Należy jednak wskazać przepis art. 133 § 2 k.r.o. posługując się pojęciem niedostatku nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem niedostatku. Pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art. 135 § 1 k.r.o. Z jego brzmienia można wnosić, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Potrzeby te to potrzeby tak materialne jak i niematerialne, przy czym potrzeby każdego człowieka kształtują się inaczej. Obydwa te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie zapewnia godziwą egzystencję. W takim kontekście można mówić o zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwionych, które każdy uprawniony powinien mieć zapewnione. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej. ( vide : wyrok SN z dnia 5 maja 1998 roku w sprawie I CKN 95/98 Lex nr 1223697 )

W ocenie Sadu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie należy wskazać ,że wnioskodawczyni po śmierci córki R. K., tylko ze swoich dochodów z tytułu emerytury rolniczej nie ma możliwości zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb wynikających z wieku i jej stanu zdrowia i uniemożliwia godziwą egzystencję. Odmowa przyznania renty rodzinnej spowoduje ,że wnioskodawczyni popadnie w niedostatek i nie będzie w stanie sama sobie zapewnić godziwej egzystencji. Nie może umknąć uwadze okoliczność ,że wnioskodawczyni jest osobą schorowaną i racji na wiek jej potrzeby w zakresie chociażby leczenia czy zakupu leków będą wzrastały. Dochody z tytułu renty rolniczej z uwagi na ich wysokość mogą zapewnić wyłącznie minimum egzystencjalne ale nie są w stanie zapewnić usprawiedliwionych potrzeb wnioskodawczyni. Nie ulega wątpliwości Sadu ,że zmarła córka w znacznym stopniu przyczyniała się do utrzymania wnioskodawczyni i zaspokojenia przez nią podstawowych potrzeb.

Wobec powyższego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do renty rodzinnej po córce R. K. od dnia 16 stycznia 2016 roku. O dacie, od której wnioskodawczyni przysługuje świadczenie Sad orzekł na podstawie art.129§2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych powyższej ustawy.