Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 5 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karol Paździoch

Protokolant: stażysta Paulina Gorczyńska

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej W. H.

przeciwko S. P.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanej S. P. na rzecz małoletniej powódki W. H. alimenty w kwocie po 500 (pięćset) złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 05 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 7 kwietnia 2017 roku;

II.  odstępuje od obciążania pozwanej S. P. nieuiszczonymi kosztami sądowymi;

III.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 165/17

UZASADNIENIE

W dniu 7 kwietnia 2017 r. małoletnia W. H., reprezentowana przez ojca J. H., wniosła do tutejszego Sądu pozew o zasądzenie od pozwanej S. P. alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 5. każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała m.in., iż rodzice małoletniej powódki żyją w rozłączeniu od końca 2015 r. i od tego czasu nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Pozwana w maju 2016 r. została aresztowana i prawomocnym wyrokiem skazana na karę 4 lat pozbawienia wolności, w związku z czym utrzymanie małoletniej w całości spoczywa na ojcu. Ojciec małoletniej pracuje za wynagrodzeniem 720 zł miesięcznie, korzysta również z pomocy finansowej (...), współpracuje z asystentem rodziny (k. 2v).

Pozwana S. P. uznała powództwo do kwoty po 300 zł miesięcznie od 1 kwietnia 2017 r. (k. 44)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia W. H., urodzona (...) w S., jest dzieckiem pochodzącym ze związku konkubenckiego J. H. i S. M. (obecnie P.).

Niesporne, a nadto dowód:

1.  odpis skrócony aktu urodzenia W. H., k. 3,

J. H. ma 51 lat, nie posiada wyuczonego zawodu. Jest uczestnikiem Centrum (...) w S.. Za pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie ok. 700 zł netto miesięcznie. Korzysta również z pomocy finansowej (...), współpracuje z asystentem rodziny. Oprócz małoletniej powódki nie ma na utrzymaniu żadnych innych osób. Na małoletnią powódkę otrzymuje świadczenie wychowawcze „500+”.

J. H. wraz z małoletnią powódką mieszka w S. przy ul. (...). Łokietka w mieszkaniu, którego najemcą jest S. P.. Oprócz nich, mieszkają tam 3 osoby. Mieszkanie jest zadłużone. J. H. nie płaci czynszu, nie zna nawet jego wysokości. Wcześniej czynsz płaciła S. P..

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 28 listopada 2005 r., sygn. akt VII RC 594/05, od J. H. zasądzono alimenty na rzecz małoletniej W. H. w kwocie po 300 zł miesięcznie, a wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 4 stycznia 2011 r., sygn. akt VIII RC 881/10, alimenty te zostały podwyższone do kwoty po 500 zł miesięcznie.

Dowód:

1.  przesłuchanie J. H., k. 19-20,

2.  świadczenia integracyjne, k. 4-5,

3.  kopia wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie, sygn. akt. VIII RC 881/10, k. 15.

Pozwana S. P. ma 43 lata, nie posiada wyuczonego zawodu. Odbywa karę 4 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, do 2020 roku. Obecnie przebywa w Areszcie Śledczym w K.. W areszcie nie pracuje. Nie posiada żadnego majątku. Oprócz małoletniej powódki, ma na utrzymaniu młodszą 8-letnią córkę E. P., która przebywa obecnie u M. P.. Na młodszą córkę nie ma zasądzonych alimentów. Przed osadzeniem pracowała dorywczo, uzyskując dochód w kwocie 500-600 zł miesięcznie. Innym źródłem utrzymania pozwanej były kradzieże. Nigdy nie miała legalnej pracy.

Dowód:

1.  przesłuchanie S. P., k. 44,

2.  przesłuchanie J. H., k. 19-20.

Małoletnia W. H. ma 15 lat, uczęszcza do VII klasy szkoły podstawowej. Małoletnia powódka uciekała z domu i nie realizowała obowiązku szkolnego.

Ojciec małoletniej ocenia koszty utrzymania córki na kwotę 800 zł miesięcznie, do tego dochodzą koszty wyżywienia w kwocie 400 zł miesięcznie. Łączna kwota utrzymania małoletniej opiewa na 1 200 zł miesięcznie.

Dowód:

1.  przesłuchanie J. H., k. 19-20,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powództwo oparto o przepis art. 133 § 1 k.r.o., zgodnie z którym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych rodziców względem dzieci każdorazowo wyznaczany jest przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego to te, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych. Podkreśla się przy tym, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, wyznacza natomiast treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice zobowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa. Powyższe nie oznacza obowiązku rodziców zaspokajania wszelkich potrzeb ich małoletnich dzieci, lecz jedynie tych, które są niezbędne z punktu widzenia celu ich wychowania i przygotowania do pracy. W tym kontekście należy zauważyć, że rodzic, który w związku z utrzymaniem dziecka ponosi koszty znacznie przekraczające standardowe i niezbędne wydatki związane z utrzymaniem dziecka, nie może żądać od drugiego rodzica, w szczególności znajdującego się w trudnej sytuacji majątkowej, partycypacji w ogóle ponoszonych opłat, a jedynie w tej części, którą wyznacza dyspozycja art. 96 k.r.o.

Pozwana jest matką powódki, a zatem zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. zobligowana jest do łożenia na utrzymanie małoletniej, która nie posiada majątku, ani źródeł dochodów, a zatem nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana przez pozwaną.

Ustalając wysokość alimentów należnych od matki na rzecz córki, Sąd wziął pod uwagę zarówno usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem powódki, jak i możliwości majątkowe i zarobkowe jej obojga rodziców.

Okoliczność, że małoletnia W. H. aktualnie mieszka z ojcem oraz że rodzice małoletniej żyją w rozłączeniu, jest niesporna.

W ocenie Sądu, deklarowane przez ojca małoletniej koszty związane z zaspokojeniem potrzeb córki w łącznej kwocie 1 200 zł, w tym 400 zł miesięcznie na wyżywienie, są wygórowane i nie mieszczą się w zakresie pojęcia „usprawiedliwionych potrzeb małoletniej” co do ich wysokości.

W ocenie Sądu, usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej powódki wynoszą ok. 1 000 zł miesięcznie. Obejmują one 1/5 kosztów utrzymania mieszkania w pięcioosobowym gospodarstwie domowym, czyli w kwocie 200 zł, koszty wyżywienia w kwocie 400 zł miesięcznie, koszty zakupu odzieży, bielizny i obuwia w kwocie 150 zł miesięcznie, koszty zakupu środków czystości i higieny w kwocie 50 zł miesięcznie, koszty związane z obowiązkiem szkolnym obejmujące zakup wyprawki, opłatę na radę rodziców, składkę klasową, wyjazdy integracyjne, wyjścia klasowe do kina czy teatru i ubezpieczenie, w łącznej kwocie 100 zł miesięcznie oraz na wypoczynek w okresie wakacji i ferii w kwocie 100 zł miesięcznie.

Konieczność odwołania się do zasad doświadczenia życiowego i zawodowego w zakresie ww. wydatków związanych z utrzymaniem powódki wynikała z tego, że strona powodowa nie tylko nie przedłożyła dokumentów, z których jednoznacznie wynikałyby wysokości wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem powódki, ale nawet nie wskazała ich rodzaju, a o ich wysokości nie mogą świadczyć same tylko subiektywne twierdzenia uprawnionego.

W ocenie Sądu, sytuacja majątkowa i zarobkowa S. P. jest obecnie niekorzystna. Pozwana odbywa karę pozbawienia wolności do 2020 roku. W tym czasie nie pracuje. Tym niemniej odbywanie przez pozwaną kary pozbawienia wolności jest niewątpliwie okolicznością od niej zależną i przez nią zawinioną, ponieważ stanowi bezpośredni skutek popełniania przez nią przestępstw. Naruszając zatem obowiązujący porządek prawny, S. P. powinna była liczyć się z realnymi tego konsekwencjami, w tym z pogorszeniem się jej sytuacji majątkowej, kiedy ma na utrzymaniu małoletnie dziecko. Dlatego, zdaniem Sądu, fakt pozbawienia wolności nie może wpływać na ocenę możliwości zarobkowych pozwanej, analogicznie do treści art. 136 k.r.o., zgodnie z którym jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Przed osadzeniem w zakładzie karnym pozwana pracowała dorywczo, uzyskując dochód w kwocie 500-600 zł miesięcznie. Co prawda, pozwana nie posiada wyuczonego zawodu, ale w tak dużej aglomeracji miejskiej, jaką jest S., bez trudności mogła uzyskać stałą pracę, chociażby za minimalnym wynagrodzeniem, jakie w 2016 roku, kiedy została pozbawiona wolności, wynosiło 1850 zł brutto miesięcznie tj. ok. 1350 zł netto miesięcznie. Jednak notorycznie trudniła się kradzieżami, uchylając się od stałej pracy. Przy wykorzystaniu wszystkich swoich możliwości legalnego zatrudnienia i nie wchodząc uprzednio na drogę przestępstwa, obecnie mogłaby uzyskiwać minimalne wynagrodzenie w kwocie 2100 zł brutto miesięcznie, czyli ok. 1530 zł netto miesięcznie. Takie są zatem aktualne możliwości zarobkowe pozwanej.

J. H. nie posiada wyuczonego zawodu. W okresie przed pozbawieniem wolności jego konkubiny S. P. miał zasądzone alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie na rzecz obecnej powódki. Już wtedy uchylał się notorycznie od pracy, a alimenty małoletnia otrzymywała z funduszu alimentacyjnego. Obecnie korzysta z pomocy instytucji społecznych. Jest uczestnikiem Centrum (...) w S., za pracę otrzymuje ok. 700 zł netto miesięcznie. Poza tym korzysta z pomocy finansowej (...) oraz asystenta rodziny. J. H. jest osobą zdrową, nie ma orzeczenia o niepełnosprawności ani o niezdolności do pracy, wobec tego nie ma żadnych przeszkód, aby podjął stałą pracę, chociażby za minimalnym wynagrodzeniem 2100 zł brutto, tj. ok. 1530 zł netto miesięcznie. W ten sposób poprawiłby swoją sytuację finansową oraz małoletniej powódki, którą ma na swoim utrzymaniu.

Dokonując ustaleń co do zakresu partycypacji każdego z rodziców w kosztach utrzymania małoletniej powódki, Sąd wziął pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe każdego z rodziców i doszedł do przekonania, że matka dziecka powinna w większym stopniu niż jego ojciec przyczyniać się do utrzymania małoletniej, ponieważ ojciec realizuje swój obowiązek alimentacyjny również poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka, podczas gdy matka w ogóle w tym nie uczestniczy, ze względu na odbywanie kary pozbawienia wolności. Tym niemniej, zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c., Sąd nie mógł zasądzać ponad żądanie strony powodowej.

Sąd dokonał oceny zgromadzonych dowodów w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c. Sąd nadał moc dowodową i przymiot wiarygodności zgromadzonym w toku postępowania dokumentom, które nie były przez strony kwestionowane ani nie budziły wątpliwości Sądu. Powyższe dowody pozwoliły na ocenę sytuacji majątkowej i zarobkowej rodziców małoletniej powódki oraz zakresu jej usprawiedliwionych potrzeb, zweryfikowanego w oparciu o zasady doświadczenia życiowego i zawodowego. Ponadto Sąd czynił ustalenia faktyczne w oparciu o dowody z przesłuchania stron, w częściach, w których nie zostały one powyżej uznane za niewiarygodne.

Tak ustalając, Sąd zasądził od pozwanej S. P. na rzecz małoletniej powódki W. H. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 7 kwietnia 2017 r., tj. od dnia wniesienia pozwu.

W ocenie Sądu, powyżej wskazane aktualne możliwości zarobkowe pozwanej pozwalają jej na uiszczanie alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie. Skądinąd należy wskazać, iż w sprawie VIII RC 881/10 już 8 lat temu domagała się ona alimentów na małoletnią W. H. od J. H. w kwocie po 1000 zł miesięcznie, czyli dwukrotnie wyższej niż zasądzona obecnie, po zmianie siły nabywczej pieniądza oraz wzroście potrzeb małoletniej wraz z jej wiekiem.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Aktualna sytuacja pozwanej nie pozwala jej na uiszczenie kosztów sądowych bez uszczerbku dla wykonywania obowiązku alimentacyjnego.

Rygor natychmiastowej wykonalności został nadany na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, postanowiono jak w sentencji wyroku.