Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 5 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karol Paździoch

Protokolant: stażysta Paulina Gorczyńska

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa P. N.

przeciwko Ł. K.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII RC 572/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu w dniu 16 października 2017 r. P. N. wniósł o ustalenie wygaśnięcia z dniem 12 listopada 2015 r. swojego obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego syna Ł. K., jaki został ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2001 r., sygn. akt VIII RC 665/01, na kwotę 350 zł miesięcznie, a ponadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu tak sformułowanego żądania powód wskazał, że pozwany jest osobą pełnoletnią, w dniu (...) ukończył 18 lat i może się sam utrzymywać. P. N. ma niezbyt wysokie dochody, a obowiązek łożenia na utrzymanie syna stanowi duże obciążenie dla jego budżetu, nadto powód ma coraz większe problemy ze zdrowiem (k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew, wniesionej do Sądu w dniu 6 grudnia 2017 r., pozwany Ł. K. uznał powództwo w części dotyczącej żądania ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego i jednocześnie wniósł o oddalenie powództwa w części dotyczącej żądania zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że obecnie studiuje na I roku w (...) Uniwersytecie Technologicznym w S. na studiach stacjonarnych (k. 14).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Ł. K., urodzony w dniu (...), jest synem A. K. i P. N..

Niesporne.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2001 r., sygn. akt RVIIIC 665/01 podwyższono od P. N. na rzecz Ł. K. alimenty z kwoty po 250 zł miesięcznie do kwoty po 350 zł miesięcznie, płatne do dnia 15. każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejś z rat, poczynając od dnia 11 października 2001 r. Apelacja od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2002 r., sygn. akt X RCa 161/02.

Dowód:

1.  wyrok Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2001 r., sygn. akt RVIIIC 665/01, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k.17,

2.  wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2002 r., sygn. akt X RCa 161/02, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 43.

W czasie ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów w 2001 r. Ł. K. miał ukończone 4 lata, uczęszczał do przedszkola publicznego, którego łączny miesięczny koszt wynosił 160 zł.

Małoletni miał wadę serca, cały czas pozostawał pod kontrolą kardiologa. W 2000 r. małoletni przeszedł operację serca. Koszty operacji wyniosły 5 000 zł, które w całości pokryła matka. Dziecko wymagało wówczas intensywnej opieki medycznej.

Dowód:

1.  przesłuchanie A. K. , w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 10v,

2.  polecenie przelewu, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 3,

W czasie ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów A. K., matka małoletniego, miała 37 lat, z zawodu była nauczycielką. Zatrudniona była w pełnym wymiarze czasu pracy w Gimnazjum nr 3 w S. jako nauczycielka języka polskiego, za wynagrodzeniem ok. 1 500 zł netto miesięcznie. Nie otrzymywała już wówczas zasiłku opiekuńczego ani pielęgnacyjnego. Nie posiadała żadnych innych źródeł dochodu ani majątku.

A. K. mieszkała wówczas wraz z synem w jednopokojowym mieszkaniu swojej matki, która pomagała jej w opiece nad dzieckiem. Koszty utrzymania mieszkania wynosiły 500 zł miesięcznie. Średniomiesięczne koszty utrzymania dziecka oceniała na kwotę 700 zł miesięcznie. Poza małoletnim nie posiadała innych dzieci.

Dowód :

1.  przesłuchanie A. K. , w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 10v,

2.  karta wynagrodzeń, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 9.

W czasie ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów P. N. miał 45 lat,
z zawodu był kierowcą, posiadał prawo jazdy kategorii B i C. Od dwóch lat nie miał stałej pracy, czasami pracował dorywczo. Wcześniej, do dnia 31 października 1999 r., był zatrudniony jako kierowca w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...), za wynagrodzeniem ok. 1 700 zł brutto miesięcznie. Umowa ta została jednak rozwiązana za porozumieniem stron. Od dnia 25 listopada 1999 r. P. N. był zarejestrowany w PUP, a od dnia 26 maja 2000 r. bez prawa do zasiłku. Jednakże do dnia 27 grudnia 2001 r. PUP nie przedstawił mu żadnej propozycji pracy, pomimo, iż dysponował takimi ofertami. Najkorzystniejsza z ofert opiewała na kwotę brutto 1 930 zł miesięcznie.

P. N. mieszkał wówczas u rodziców i był na ich utrzymaniu. Oprócz małoletniego, miał jeszcze dwoje dzieci ze związku małżeńskiego w wieku 15 i 17 lat, na które płacił alimenty w łącznej kwocie 400 zł miesięcznie. Starsze dziecko było w rodzinie zastępczej.

P. N. nie czuł więzi emocjonalnych ze swoim małoletnim synem, nie interesował się nim, w żaden sposób mu nie pomagał, nie robił prezentów.

Dowód :

1.  przesłuchanie P. N., w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 10-11,

2.  przesłuchanie A. K. , w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 10v,

3.  zaświadczenie PUP, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 24,

4.  informacja PUP w S. o ofertach pracy, w aktach sprawy o sygn. VIII RC 665/01, k. 14.

Obecnie Ł. K. ma 20 lat, mieszka razem z matką w mieszkaniu w S. przy ul. (...) III B. W.. Pozwany jest na wyłącznym utrzymaniu matki. Dzięki postępowaniu egzekucyjnemu prowadzonemu przez Komornika Sądowego otrzymuje od ojca zasądzone na swoją rzecz alimenty w kwocie po 350 zł miesięcznie. Poza wymienionymi, nie posiada żadnych innych źródeł utrzymania. W okresie od dnia 2 września 2013 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r. był uczniem Technikum Zawodowego nr 1 przy Zespole Szkół Budowlanych im. (...) w S.. Uzyskał maturę oraz zawód technika budowlanego. Obecnie jest studentem pierwszego roku studiów stacjonarnych I stopnia na Wydziale Budownictwa i Architektury w (...) Uniwersytecie Technologicznym w S.. Data planowanego ukończenia studiów to 15 lipca 2021 r. Ł. K. nigdy nie widział swojego ojca, nie utrzymywał z nim żadnych kontaktów.

Dowód :

1.  zaświadczenie o ukończeniu technikum, k. 15,

2.  zaświadczenie o studiach, k. 16.

Obecnie powód P. N. ma 61 lat. Mieszka sam. Zatrudniony jest u prywatnego przedsiębiorcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Za wykonywaną pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1 620 zł netto miesięcznie. Nie ma innych źródeł dochodu. Posiada samochód osobowy marki G. (...) rok produkcji 2000, który kupił za kwotę 4 000 zł cztery lata temu. Nie ma innych wartościowych ruchomości ani oszczędności. Nie jest właścicielem żadnych nieruchomości. W ciągu ostatnich 3 lat nie zbył żadnych praw majątkowych. Cały swój dochód przeznacza na swoje utrzymanie. Nie zna kwoty, jaką wydaje na swoje wyżywienie, ponieważ jeździ po Polsce. Nosi stare ubrania. Nie pali papierosów, nie pije alkoholu. Nie ma żadnych małoletnich dzieci na utrzymaniu.

P. N. nie utrzymuje żadnych kontaktów z synem, nie zna jego sytuacji rodzinnej ani materialnej. Nie uważa pozwanego za swojego syna, traktuje go jak osobę obcą.

Dowód :

1.  przesłuchanie pozwanego P. N., k. 21.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo oparte o przepis art. 138 k.r.o. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 i 3 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Rozpoznając niniejszą sprawę, Sąd miał na uwadze treść art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają bowiem zmianie, a tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do podwyższenia, obniżenia alimentów lub stwierdzenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest jednak tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje przez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi.

Kres obowiązku alimentacyjnego nie jest określony żadnym sztywnym terminem, ani nie jest związany z żadnym stopniem wykształcenia, ponieważ jedyną okolicznością, przesądzającą o jego ustaniu, jest możliwość samodzielnego utrzymania się osoby uprawnionej. Okoliczność, że Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wyznacza żadnej sztywnej przesłanki wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego i zastępuje ją klauzulą możliwości samodzielnego utrzymania się, powoduje, iż Sąd rozstrzygając w przedmiocie zgłoszonego w pozwie żądania, zobowiązany jest poczynić ustalenia faktyczne dotyczące obecnej sytuacji uprawnionego, w szczególności, czy pozwala ona na samodzielne zaspokajanie przez niego jego usprawiedliwionych potrzeb we własnym zakresie.

Podstaw wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem syna powód upatrywał w fakcie uzyskania przez pozwanego pełnoletniości i możliwości rozpoczęcia stałej pracy zarobkowej, a w konsekwencji uzyskiwania dochodów umożliwiających mu samodzielne utrzymanie. Strona powodowa upatrywała kres obowiązku alimentacyjnego w dniu 12 listopada 2015 r.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza dokumentów przedłożonych przez pozwanego, Ł. K. nie powtarzał żadnych klas w Technikum Zawodowym Nr 1 w S. i terminowo zdał maturę. Uczniem tej szkoły był do dnia 31 sierpnia 2017 r. Bezpośrednio później, w październiku 2017 r., rozpoczął studia stacjonarne I stopnia na Wydziale Budownictwa i Architektury w (...) Uniwersytecie Technologicznym w S.. Od czasu uzyskania pełnoletniości, tj. od 12 listopada 2015 r., nie podejmował żadnej pracy zarobkowej i nie mógł tego robić ze względu na systematyczne kontynuowanie nauki w trybie dziennym; mieszkał razem ze swoją matką i był na jej wyłącznym utrzymaniu.

W ocenie Sądu, po stronie powoda nastąpiła pozytywna zmiana stosunków, ponieważ w 2001 r. możliwości zarobkowe powoda kształtowały się na poziomie ok. 1 500 zł miesięcznie. Co prawda, powód wówczas nie pracował, ale rozwiązał dotychczasową umowę o pracę za porozumieniem stron. Natomiast aktualnie powód ma stałą pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1 620 zł netto miesięcznie. Ustały również jego dotychczasowe zobowiązania alimentacyjne w stosunku do dwojga dzieci ze związku małżeńskiego, obecnie już pełnoletnich. Możliwości zarobkowe i majątkowe powoda uległy zatem poprawie w stosunku do stanu faktycznego istniejącego w 2001 r. Nie zdołał on nadto udowodnić, aby dalsze wykonywanie obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanego było połączone z nadmiernym dla niego uszczerbkiem.

Wprawdzie w odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo w części dotyczącej żądania ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, jednakże w myśl przepisu art. 213 § 2 k.r.o. Sąd nie może być tym uznaniem związany, ponieważ jest ono sprzeczne z prawem, a mianowicie art. 133 § 1 k.r.o., skoro pozwany nie jest w stanie aktualnie utrzymać się samodzielnie. Ponadto powyższe uznanie powództwa jest także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, albowiem na przestrzeni całego życia pozwanego powód nie czyni żadnych osobistych starań o jego byt, wychowanie i utrzymanie, radykalnie alienując go ze swojego życia. Jak wynika z treści odpowiedzi na pozew, uznanie powództwa było podyktowane jedynie dezaprobatą pozwanego wobec wieloletniej postawy powoda, a nie przyjęciem, że pozwany może utrzymać się samodzielnie.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie przesłuchania powoda oraz dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz sprawy o sygn. akt RVIIIC 656/01. Wiarygodność ww. dowodów nie była przez strony kwestionowana ani nie budziła wątpliwości Sądu, nie było zatem podstaw do odmiennej ich oceny.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda w zakresie uzyskiwanych przez niego dochodów oraz ponoszonych kosztów utrzymania, ponieważ nie były one sprzeczne z innymi dowodami.

Sąd nie był w stanie poczynić bardziej precyzyjnych ustaleń faktycznych w zakresie dotyczącym aktualnej sytuacji pozwanego, albowiem nie stawił się on na rozprawie bez usprawiedliwienia, zaś w odpowiedzi na pozew wskazał, iż nie chce być obecny w Sądzie. Takie stanowisko procesowe nie może dziwić, zważywszy na relacje powoda z pozwanym oraz zarzuty stawiane przez powoda matce pozwanego (k. 21).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.