Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SO Anna Zawadka

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Suwalska

przy udziale prokuratora Józefa Gacka

po rozpoznaniu dnia 12 marca 2018 r.

sprawy E. S. córki A. i M., ur. (...) w W.

oskarżonej o przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 20 grudnia 2016 r. sygn. akt VIII K 36/14

wyrok w zaskarżonej części wobec oskarżonej E. S., a na podstawie art. 435 kpk wobec oskarżonego M. Z. uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi- Północ w Warszawie do ponownego rozpoznania; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. G. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

Sygn. akt VI Ka 681/17

UZASADNIENIE

E. S. została oskarżona o to, że:

w bliżej nieustalonym okresie do dnia 08.11.2011 r. w W. w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. Z., wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, posiadała środki odurzające w postaci: granulatu, będącego żywicą jonowymienialną, oraz płynną substancję z zwartością alkoidów opium, będące produktami przerobu słomy makowej, a także susz roślinny w postaci maku lekarskiego, wysokomorfinowego oraz wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przetwarzała wymienione produkty przerobu słomy makowej, w wyniku czego możliwym było uzyskanie wyciągu ze słomy makowej w postaci tzw. kompotu;

tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

M. Z. został oskarżony o to, że:

w bliżej nieustalonym okresie do dnia 08.11.2011 r. w W. w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z E. S., wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, posiadał środki odurzające w postaci: granulatu, będącego żywicą jonowymienialną, oraz płynną substancję z zwartością alkoidów opium, będące produktami przerobu słomy makowej, a także susz roślinny w postaci maku lekarskiego, wysokomorfinowego oraz wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przetwarzał wymienione produkty przerobu słomy makowej, w wyniku czego możliwym było uzyskanie wyciągu ze słomy makowej w postaci tzw. kompotu, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne;

tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.;

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2016r. w sprawie VIII K 36/14 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie:

1.  oskarżonego, M. Z., uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu, który wyczerpuje dyspozycję występku z art. 62 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 53 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz w zw. z art. 64 § 1 k.k., i za to na podstawie powołanych wyżej przepisów skazał go, zaś na zasadzie art. 62 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz w zw. z art. 37 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  oskarżoną, E. S., uznał za winną popełnienia zarzucanego jej w akcie oskarżenia czynu, który wyczerpuje dyspozycję występku z art. 62 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 53 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k., i za to na podstawie powołanych wyżej przepisów skazał ją, zaś na zasadzie art. 62 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz w zw. z art. 37 k.k. wymierzył jej karę 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k.) zaliczył oskarżonemu, M. Z., na poczet kary pozbawienia wolności wymierzonej mu w punkcie 1 (pierwszym) sentencji niniejszego wyroku okres rzeczywistego pozbawienia wolności jego osoby w tej sprawie w postaci zatrzymania od godziny 17:50 dnia 8 listopada 2011 roku do godziny 13:00 dnia 10 listopada 2011 roku, zaokrąglając do pełnego dnia i przyjmując 1 (jeden) dzień tego rzeczywistego pozbawienia wolności jako równy 1 (jednemu) dniowi wspomnianej kary pozbawienia wolności i uznając tę karę za wykonaną do 3 (trzech) dni;

4.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k.) w zw. z art. 69 § 2 k.k. oraz w zw. z art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k.) wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej, E. S., w punkcie 2 (drugim) sentencji niniejszego wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił jej na okres próby wynoszący lat 4 (cztery);

5.  na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł obowiązek uiszczenia nawiązki na cele zapobiegania i zwalczania narkomanii na rzecz „Fundacji (...)”, która ma siedzibę przy ulicy (...) w W.:

-od oskarżonego, M. Z., w kwocie 500 (pięciuset) złotych, zaś

-od oskarżonej, E. S., w kwocie 400 (czterystu) złotych;

6.  na podstawie art. 70 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa poprzez ich zniszczenie dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych o numerze 1/-/11 na karcie 39 akt, a zarejestrowanych pod numerami: od 1 do 5 (od Drz – 6068/11 do Drz – 6072/11);

7.  przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. G. kwotę 531,36 (pięciuset trzydziestu jeden i 36/100) złotych - uwzględniając należny podatek od towarów i usług (VAT) w wysokości 23 % - tytułem obrony udzielonej oskarżonej, E. S., w niniejszej sprawie z urzędu;

8.  na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oboje oskarżonych to jest: M. Z. i E. S., od ponoszenia kosztów sądowych przypadających na każdego z nich za tę sprawę w całości, przejmując ostatecznie wszelkie wyłożone co do nich z osobna wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonej E. S., który zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonej. Na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 3 kpk wyrokowi temu zarzucił obrazę przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

I.  art. 7 kpk poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny wyjaśnień oskarżonej E. S., sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz uznanie ich za niewiarygodne w zakresie dotyczącym przetwarzania przez oskarżoną granulatu, będącego żywicą jonowymienialną oraz płynną substancję z zawartością alkoidów opium, będącej produktami przerobu słomy makowej, a także suszu roślinnego w postaci maku lekarskiego, wysokomorfinowego, podczas gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu, który mógłby świadczyć o tym, iż oskarżona E. S. przetwarzała w/w środki odurzające i tym samym wypełniła znamiona czynu określonego w art. 53 ust 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, co w konsekwencji doprowadziło do nieprawidłowej kwalifikacji czynu przez Sąd I instancji oraz zwiększenia represji karnej wobec oskarżonej E. S..

II.  Art. 424 § 1 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku polegające na niewykazaniu w żadnym stopniu na podstawie jakich dowodów Sąd Rejonowy uznał, iż oskarżona E. S. przetwarzała środki odurzające, podczas gdy żaden z przeprowadzonych dowodów nie wskazuje na to, iż oskarżona dopuściła się w/w czynu.

A w konsekwencji powyższych uchybień obrońca zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, polegający na przyjęciu, iż oskarżona E. S. wypełniła swoim zachowaniem znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 53 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie prowadzi do wniosku, iż oskarżona E. S. jedynie posiadała środki odurzające.

Stawiając powyższe zarzuty na podstawie art. 427 § 1 kpk oraz art. 437 § 1 i 2 kpk obrońca wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W przypadku niepodzielenia powyższych zarzutów, na podstawie art. 438 § 4 kpk zaskarżonemu wyrokowi w pkt 2 i 4 zarzucił orzeczenie wobec oskarżonej E. S. rażąco niewspółmiernie surowej kary, w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący lat 4, przy wymiarze której Sąd I instancji nie dostrzegł w należytym wymiarze okoliczności łagodzących odpowiedzialność karną, a w szczególności przyznanie się oskarżonej do posiadania środków odurzających, uprzedniej niekaralności oskarżonej, nieutrudniania w żaden sposób postępowania w niniejszej sprawie, a nadto nie wziął pod rozwagę istotnych okoliczności sprawy poprzez niewystarczające uwzględnienie stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonej czynu, co sprawia, że wymierzona oskarżonej kara nie realizuje zarówno celu wychowawczego wobec sprawcy przestępstwa jak i wpływa niewłaściwie na kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa, a ponadto nie spełnia dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 kk, których to prawidłowe uwzględnienie sprawia, że dolegliwość kary wymierzonej wobec oskarżonej przekracza stopień jej winy i jest nieuzasadniona także z uwagi na cele zapobiegawcze i wychowawcze, które w stosunku do oskarżonej mają być osiągnięte.

Mając na uwadze powyższy zarzut obrońca oskarżonej wnosił o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez wymierzenie oskarżonej E. S. łagodniejszej kary w dolnych granicach jej ustawowego zagrożenia.

Wyrok w części dotyczącej oskarżonego M. Z. nie został zaskarżony.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej o tyle okazała się uzasadniona, że rozpoznając ją sąd odwoławczy stwierdził wystąpienie w realiach sprawy przesłanek z art. 440 kpk, uzasadniających konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia poza granicami zaskarżenia i postawionego zarzutu, także odnośnie oskarżonego M. Z., którego środek odwoławczy nie dotyczył, wobec uznania, że jego utrzymanie byłoby rażąco niesprawiedliwe. Ta oczywista niesprawiedliwość jest następstwem uchybienia przez sąd rejonowy przepisom postępowania, a konkretnie normie zawartej w art.439 § 1 pkt 10 kpk, które to uchybienie stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą. W tej sytuacji zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonej odnoszące się jedynie do dowolnej oceny dowodów oraz wadliwie sporządzonego pisemnego uzasadnienia wyroku, stały się bezprzedmiotowe.

Zaskarżony wyrok wydany został w następującym układzie procesowym. Oskarżona E. S. została w toku postępowania przygotowawczego poddana badaniom psychiatrycznym z uwagi na uzasadnione wątpliwości co do poczytalności oskarżonej. Z opinii psychiatrycznej wydanej w dniu 10.12.2013r. (k.320-321) wynika, że u E. S. nie rozpoznano choroby psychicznej, ale rozpoznano organiczne zaburzenia osobowości z lekkiego stopnia upośledzeniem umysłowym oraz uzależnienie od substancji psychoaktywnych. W czasie zarzucanych czynów oskarżona miała zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia czynów i zdolność do kierowania swoim postępowaniem. E. S. może brać udział w czynnościach postępowania, ale powinna być leczona z powodu uzależnienia mieszanego. Wobec treści opinii sąd rejonowy jeszcze w toku postępowania przygotowawczego na podstawie art. 79 § 4 kpk zwolnił adwokata P. S. z funkcji obrońcy z urzędu podejrzanej E. S. (k.334).

W toku postępowania sądowego oskarżona E. S. nie ustanowiła obrońcy z wyboru ani nie złożyła wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu, broniła się sama. Sąd rejonowy po przeprowadzeniu prawie całego postępowania dowodowego i przesłuchaniu wszystkich świadków, dopuścił dowód z opinii dwóch lekarzy psychiatrów na okoliczność aktualnego stanu zdrowia psychicznego oskarżonej, w szczególności tego czy obecny stan psychiczny pozwala jej na udział w postępowaniu i na prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Z opinii sądowo-psychiatrycznej wydanej w dniu 11.10.2016r. wynika, że biegli nie stwierdzili u oskarżonej objawów choroby psychicznej, rozpoznali u niej organiczne zaburzenia osobowości z lekkim upośledzeniem umysłowym, uzależnienie od opioidów oraz w wywiadzie uzależnienie od alkoholu i przebytą halucynozę alkoholową. Ten stan psychiczny oskarżonej w czasie czynu nie znosił ani nie ograniczał zdolności do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. W ocenie biegłych poczytalność oskarżonej w czasie czynu i w czasie postępowania nie budzi wątpliwości. Aktualny stan psychiczny badanej pozwala na udział w czynnościach procesowych, ale obrona może być nieswobodna i mało rozsądna ze względu na deficyt intelektualny. Badana wymaga pomocy prawnej (k.552).

Dopiero po wydaniu tej opinii sąd rejonowy w dniu 20 października 2016r. wyznaczył oskarżonej E. S. obrońcę z urzędu (k.561). Z udziałem obrońcy oskarżonej odbyły się tylko dwie ostatnie rozprawy, przy czym rozprawa w dniu 02.11.2016r. została odroczona na wniosek obrońcy, który nie miał czasu na przygotowanie się do obrony. Natomiast na rozprawie w dniu 06.12.2016r. obrońca złożył oświadczenie o braku potrzeby ponownego przeprowadzania jakichkolwiek czynności dowodowych. Sąd rejonowy nie przeprowadził wówczas żadnych innych czynności dowodowych poza zaliczeniem do materiału dowodowego kilku dokumentów, po czym zamknął przewód sądowy i odroczył wydanie wyroku (k.585-588).

Analizując przebieg postępowania należy stwierdzić, że oskarżona była pozbawiona możliwości korzystania z pomocy obrońcy z urzędu przez zdecydowaną większość postępowania dowodowego, w szczególności na rozprawach kiedy złożyła wyjaśnienia i zostali przesłuchani wszyscy świadkowie w tej sprawie, a to pomimo obrony obligatoryjnej. Należy przyjąć, że każda potwierdzona przez biegłych wątpliwość co do psychicznej zdolności oskarżonego do "rozumnej obrony" skutkuje obroną obligatoryjną w dalszym postępowaniu (por. P.Hofmański, E.Sadzik, K.Zgryzek : op. cit., s. 446).

Oceniając z procesowego punktu widzenia sytuację zaistniałą przed sądem I instancji nie można mieć najmniejszej wątpliwości, że doszło do rażącego naruszenia prawa oskarżonej do obrony w sferze formalnej, skoro oskarżona nie miała obrońcy na rozprawach w dniach: 20.08.2015r., 08.10.2015r., 10.12.2015r., 17.02.2016r., 13.09.2016r., gdy przeprowadzono istotne czynności dowodowe – przesłuchanie oskarżonej oraz świadków, pomimo obrony obligatoryjnej. Po ustanowieniu obrońcy z urzędu sąd rejonowy kierując się stanowiskiem obrońcy i prokuratora, nie powtórzył żadnej czynności dowodowej w tej sprawie, co zdaniem Sądu Okręgowego w sposób istotny narusza prawo do obrony oskarżonej.

Podkreślić należy, że prawo do obrony, w tym korzystania z pomocy obrońcy winno być realne. Zatem bez znaczenia pozostaje fakt, że obrońca wyraził zgodę na niepowtarzanie żadnych czynności dowodowych, skoro ową realną obronę winien zapewnić sąd. Sąd nie może dopuścić do wykonywania obowiązków obrońcy w sytuacji wyraźnie wskazującej, że obrona może nie mieć realnego charakteru. Obecność obrońcy oskarżonego może być uznana za wystarczającą tylko wtedy, gdy obrońca rzeczywiście może wypełniać swoje obowiązki. Zauważyć tu należy, że dla powyższej oceny bez znaczenia jest fakt, iż obrońca w takich warunkach podjął się wykonywania swoich obowiązków.

Opisane zachowanie obrońcy, który nie wiadomo czy konsultował z oskarżoną E. S. takie stanowisko, gdyż oskarżona nie brała udziału w dwóch ostatnich rozprawach, uzasadnia przekonanie, że doszło do rażącego uchybienia, naruszającego prawo oskarżonej do obrony określone w art. 6 kpk. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 2011-06-29, III KK 406/10 (Opubl: Krakowskie Zeszyty Sądowe rok 2011, Nr 11, poz. 22) „ Rażąco naruszają poczucie sprawiedliwości uchybienia godzące w pełną realizację prawa do obrony i prowadzące ostatecznie do pozbawienia oskarżonego możliwości korzystania z pomocy obrońcy z urzędu”.

Powyższe uchybienia powodują, że w stosunku do oskarżonej E. S. wystąpiła bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 kpk, skoro obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy, a oskarżona nie miała obrońcy na rozprawach gdy przeprowadzono istotne czynności dowodowe, pomimo obrony obligatoryjnej.

Z mocy przepisu art. 440 kpk sąd drugiej instancji ma obowiązek zmienić orzeczenie na korzyść oskarżonego albo je uchylić, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, jeżeli jego utrzymanie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe. Stan rażącej niesprawiedliwości, uniemożliwiający utrzymanie orzeczenia w mocy zachodzi wówczas, gdy w toku procedowania doszło do takich uchybień, które rażąco naruszają poczucie sprawiedliwości (por. post. SN z 1 października 2010 r., V KK 71/10). Mając w polu widzenia argumentację przytoczoną na wstępie, charakter taki miały uchybienia godzące w pełną realizację prawa do obrony i prowadzące ostatecznie do pozbawienia oskarżonej możliwości korzystania z pomocy obrońcy z urzędu. Obowiązująca w polskim procesie karnym zasada prawa do obrony realizuje się na dwóch niezależnych od siebie płaszczyznach - obrony w sensie materialnym i formalnym. Ta pierwsza umożliwia oskarżonemu, aby w ramach obranej przez siebie linii obrony, przeciwstawiał się zarzutom i grożącym mu konsekwencjom prawnym, ta druga gwarantuje mu możliwość korzystania z pomocy obrońcy.

Z tego powodu, w oparciu o dyspozycję wynikającą z art. 436 kpk Sąd Odwoławczy ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego wniesionego przez obrońcę oskarżonej tylko do uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, bowiem rozpoznanie sprawy w takim zakresie jest wystarczające do wydania wyroku, a odniesienie się do wszystkich podniesionych zarzutów w tej apelacji byłoby przedwczesne.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie występują przesłanki do uchylenia wyroku także wobec oskarżonego M. Z., którego środek odwoławczy nie dotyczył, a to na podstawie art. 435 kpk.

Wskazać należy, że oskarżony M. Z. w toku postępowania przygotowawczego został poddany badaniom sądowo-psychiatrycznym z uwagi na uzasadnione wątpliwości co do poczytalności. Z opinii psychiatrycznej wydanej w dniu 18.09.2013r. (k.273-275) wynika, że nie stwierdzono u M. Z. objawów choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. Biegli psychiatrzy rozpoznali u oskarżonego uzależnienie od opiatów, a w wywiadzie uzależnienie od amfetaminy i leków oraz osobowość nieprawidłową dyssocjalną. Ten stan psychiczny oskarżonego w czasie czynu nie znosił ani nie ograniczał zdolności do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Poczytalność badanego w czasie czynu i w czasie postępowania nie budzi wątpliwości. Aktualny stan psychiczny M. Z. pozwala (na dzień wydania opinii) na udział w postępowaniu.

Analizując treść opinii wskazać należy, że opinia nie zawierała informacji czy stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala na prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny, co w świetle stwierdzonego uzależnienia oskarżonego od opiatów, zdaniem sądu okręgowego budzi uzasadnione wątpliwości.

Pomimo niepełności opinii sądowo-psychiatrycznej sąd rejonowy nie dopuścił w toku postępowania sądowego opinii uzupełniającej i nie wyznaczył oskarżonemu obrońcy z urzędu, przy braku ustanowienia przez oskarżonego obrońcy z wyboru. W toku całego postępowania sądowego oskarżony M. Z. bronił się sam, a obrońca z urzędu został wyznaczony oskarżonemu na innej podstawie prawnej tj. art. 78 § 1 kpk, dopiero na etapie postępowania międzyinstancyjnego w związku ze złożonym zażaleniem (k.678). Tymczasem bezwzględna przyczyna uchylenia orzeczenia - o której mowa jest w art. 439 § 1 pkt 10 kpk w zw. z art. 79 § 1 pkt 3 kpk, a nadto w zw. z art. 79 § 4 kpk - zachodzi, gdy w postępowaniu przed sądem oskarżony nie miał obrońcy lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy, także wówczas, gdy wprawdzie poczytalność oskarżonego tempore criminis nie budzi wątpliwości, ale z opinii biegłych lekarzy psychiatrów nie wynika czy oskarżony może bez pomocy obrońcy prowadzić rozsądnej obrony, a organ procesowy w toku postępowania nie usunął tych wątpliwości (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z 2010-06-29, I KZP 6/10 Opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa rok 2010, Nr 8, poz. 65).

Niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonej E. S. oraz od granic zaskarżenia wyrok w zaskarżonej części, a także na podstawie art. 435 kpk wobec oskarżonego M. Z. należało uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie. Sąd Rejonowy dopuścił się bowiem uchybienia stanowiącego tzw. bezwzględną podstawę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu orzeczono w oparciu o treść § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

SSO Anna Zawadka