Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2017 roku

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marcin Rogóż

Protokolant: Renata Schurgacz

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa J. J.

przeciwko (...) sp. z o.o. w W.

przy udziale interwenienta ubocznego Fabryka (...) spółka jawna w G.

o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza solidarnie od powoda J. J.oraz interwenienta ubocznego Fabryki (...) spółka jawnaw G.na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. w W.kwotę 2.461,50 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje powodowi J. J. oraz interwenientowi ubocznemu Fabryce (...) spółka jawna w G. aby uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu kwotę 196,44 zł tytułem niepokrytych wydatków sądowych.

I C 181/15

UZASADNIENIE

J. J.w pozwie skierowanym przeciwko (...) sp. z o.o. w W.zażądał nakazania pozwanej spółce przywrócenia stanu zgodnego z prawem, poprzez dokonanie na jego koszt przebudowy na działce nr (...)należącej do niego istniejącej infrastruktury w ten sposób, aby zapewnić ciąg komunikacyjny dwukierunkowy pieszo – jezdny do i z działki o nr (...)należącej do powoda z wydzieleniem części pieszej i zlikwidowanie obecnie istniejącej infrastruktury drogowej w postaci wyniesionych nad poziom jezdni wysepek z krawężnikami i małej architektury w postaci klombów roślinnych czy znaków restauracji oraz zaniechanie naruszeń na przyszłość.

W uzasadnieniu żądania J. J.powołując się na art. 251 k.c. w zw. z art. 222 § 2 k.c. wskazał, że jest właścicielem działki nr (...)stanowiącej niezabudowaną nieruchomość gruntową z przeznaczeniem na cele budowlane położonej w K.przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kędzierzynie - Koźlu prowadzi księgę wieczystą nr (...). Celem nieskrępowanego i prawidłowego korzystania z nieruchomości powoda, na nieruchomościach sąsiednich, należących do (...) sp. z o.o. w W.ustanowiono nieodpłatną służebność przejazdu i przechodu na rzecz każdorazowego właściciela działki nr (...). W ocenie J. J., strona pozwana poprzez dokonanie inwestycji na należących do niej działkach, polegających na wzniesieniu restauracji, jej zaplecza i infrastruktury drogowej uniemożliwia wykonywanie owej służebności i pozbawia powoda dostępu do drogi publicznej. Wezwanie do usunięcia naruszenia pozostało bezskuteczne.

Odpowiadając na pozew (...)sp. z o.o. w W.wniosła o oddalenie powództwa w całości. Spółka przyznała, że jest właścicielem działki ewidencyjnej o nr (...)położonej w K.objętej księgą wieczystą (...), na której wybudowała (...)wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Wskazana nieruchomość jest obciążona nieodpłatną służebnością gruntową, polegającą na prawie przejazdu i przechodu ustanowioną na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości działki nr (...), objętej księgą wieczystą nr (...). (...)sp. z o.o. w W.zaprzeczyła, aby poprzez jakiekolwiek działania uniemożliwiała J. J.wykonywanie przysługującej mu służebności. Spółka podkreśliła nadto, że zapewniła powodowi możliwość wykonywania służebności poprzez wybudowanie na własnej posesji ciągów komunikacyjnych oraz obniżenie krawężnika do poziomu jezdni na odcinku granicznym działek. W dalszej kolejności (...) sp. z o.o. w W.wywodziła, że w chwili ustanowienia służebności, nieruchomość obciążona była niezabudowana (stanowiła grunty orne i łąki trwałe), a w pasie gruntu przewidzianym do wykonywania służebności nie istniała żadna droga. Po nabyciu nieruchomości spółka własnym staraniem i na własny koszt wybudowała na niej m.in. budynek restauracji oraz istniejący układ komunikacyjny. Jak podkreśliła pozwana, do realizacji infrastruktury nie była zobowiązana na mocy umowy ustanawiającej służebność, natomiast układ komunikacyjny posadowiony jest w pasie służebności, co umożliwia J. J.wykonywanie przejazdu oraz przechodu. Według stanowiska spółki, zestawienie treści służebności drogowej, która została ustanowiona na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej oraz wyrażonego w pozwie żądania już na pierwszy rzut oka prowadzi do konstatacji, że żądanie J. J.nie ma na celu przywrócenia stanu zgodnego z prawem, lecz zmianę łączącego strony (jako właścicieli nieruchomości władnącej i obciążonej) stosunku prawnego służebności, co nie mieści się kategorii służebności oraz nie stanowi w istocie o naruszeniu posiadania. Konstatując strona pozwana wskazała, że dla uwzględnienia żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem niezbędnym jest, aby stan ten w przeszłości istniał, a następnie został naruszony.

W piśmie procesowym z 9 lipca 2015 r. (k 155) J. J.podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko podnosząc, że układ budynków i infrastruktury drogowej został zaplanowany i wykonany przez (...) w sposób uniemożliwiający prawidłowe wykonywanie służebności przechodu i przejazdu. W pasie służebności znajdowała się droga, która jest jednokierunkowa i prowadzi do stanowisk obsługi pojazdów, przez co istnieje na niej znaczne natężenie ruchu. Z uwagi na jej szerokość oraz pozostałe elementy infrastruktury drogowej nie jest możliwe wyjechanie w sposób bezkolizyjny z działki należącej do J. J.. Ponadto obniżony krawężnik powoduje, że żaden pojazd o większych gabarytach nie jest w stanie przejechać rzeczoną drogą, brak jest oznaczeń drogowych oraz chodnika na działce obciążonej zapewniającego bezpieczny przechód w pasie służebności.

W piśmie procesowym z 8 lutego 2016 r. (k.208) J. J.uwzględniając zasady współżycia społecznego domagał się - ponad zgłoszone już żądanie - także dokonania przebudowy uwzględniającej brak ograniczeń co do tonażu pojazdów mogących korzystać z drogi koniecznej ustanowionej w ramach służebności (w tym pojazdów ciężarowych), albowiem z treści służebności ustanowionej na działce obciążonej, nie wynika jakiekolwiek ograniczenie co do tonażu pojazdów, które mogą poruszać się pasem wyznaczonego dojazdu. J. J.uważał, że pozwana spółka umieszczając na własnym gruncie urządzenia drogowe, winna była uwzględnić, że sąsiadująca działka jest terenem przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi uciążliwe z dopuszczeniem lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, co wiąże się bezpośrednio z prowadzeniem na tym terenie działalności gospodarczej i wobec braku innej możliwości obsługi komunikacyjnej implikuje konieczność poruszania się drogą po działce pozwanego typowych pojazdów ciężarowych używanych dla dostaw towarów. Fakt ten był (...)sp. z o.o. od początku znany, a mimo to ustanowił w pasie zarezerwowanym ustanowioną służebnością własne urządzenia drogowe dostosowane wyłącznie do jego potrzeb, przez co ogranicza korzystanie przez właściciela działki władnącej z możliwości swobodnego przejazdu i przechodu. Stąd wniosek J. J., że (...) sp. z o.o. winna dostosować własne urządzenia drogowe w pasie ustanowionej służebności drogowej do potrzeb przejazdów i przechodu wynikających z przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego.

Pismem procesowym 9 lutego 2016 r. (k. 218) Fabryka (...) B. S.sp. j. w G.zgłosiła interwencję uboczną po stronie powoda na podstawie art. 76 k.p.c. wnosząc o przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez nakazania (...)sp. z o.o. na jej koszt dokonania przebudowy istniejącej na jego działce infrastruktury w ten sposób, aby zapewnić ciąg komunikacyjny dwukierunkowy pieszo – jezdny do / z działki władnącej z wydzieleniem części pieszej i zlikwidowanie obecnie istniejącej infrastruktury drogowej w postaci wyniesionych nad poziom jedni wysepek z krawężnikami i małej architektury w postaci klombów roślinnych czy znaków restauracji oraz zaniechanie naruszeń na przyszłość, jak też dokonania przebudowy uwzględniający brak ograniczeń co do tonażu pojazdów mogących korzystać z drogi koniecznej ustanowionej w ramach służebności (w tym pojazdów ciężarowych), albowiem z treści służebności ustanowionej na działce obciążonej, nie wynika jakiekolwiek ograniczenie co do tonażu pojazdów, które mogą poruszać się pasem wyznaczonego dojazdu. W ocenie Fabryki (...) B. S.sp.j. w G., (...)sp. z o.o. - przy zabudowie wyznaczonego pasa dojazdu, umieszczając w nim własne urządzenia drogowe - winien był uwzględnić, że sąsiadująca działka jest terenem przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi uciążliwe z dopuszczeniem lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, co wiąże się bezpośrednio z prowadzeniem na tym terenie działalności gospodarczej i wobec braku innej możliwości obsługi komunikacyjnej implikuje konieczność poruszania się drogą po działce pozwanego typowych pojazdów ciężarowych używanych dla dostaw towarów. Własność działki należącej do J. J.w dniu 11 grudnia 2015 r. w drodze umowy sprzedaży sporządzonej w formie aktu notarialnego została przeniesiona na rzecz Fabryki (...) B. S.sp.j. w G..

Pismem procesowym z dnia 12 lipca 2017 r. (k. 253) (...) sp. z o.o. w W.podtrzymała swoje stanowisko w sprawie wnosząc o oddalenie powództwa, z uwagi na fakt, że przebudowa (w postaci zlikwidowania istniejącej infrastruktury obejmującej wyniesione ponad poziom jezdni wysepki z krawężnikami i małą architektura w postaci klombów roślinnych, czy znaków restauracji) została zrealizowana.

W odpowiedzi pismem procesowym z dnia 10 sierpnia 2016 r. (k. 274) i z dnia 07 września 2016 r. (k. 283) J. J. oraz Fabryka (...) B. S. sp. j. w G. również podtrzymali dotychczasowe stanowisko w sprawie argumentując, że na skutek przebudowy usunięto lub zmodyfikowano jedynie cześć elementów spornych. W szczególności zarzucili, że nie zmieniło się podstawowe ograniczenie w korzystaniu z wyznaczonego pasa przejazdu, wprowadzone przez pozwanego poprzez wybudowanie nawierzchni o niewystarczającej nośności (odpowiednio do przeznaczenia terenu nieruchomości władnącej), a tym samym narażonej na niezamierzone uszkodzenia w trakcie wykonywania służebności.

W odpowiedzi na powyższe (...) sp. z o.o. w piśmie procesowym z dnia 16 września 2016 r. (k.287) podtrzymał dotychczasowe stanowisko z uwagi na to, że żadne elementy infrastruktury restauracji poza utwardzoną nawierzchnią umożliwiającą przejazd i przechód nie znajdują się w pasie gruntu uzgodnionym jako miejsce korzystania ze służebności. Spółka przyznał przy tym, że nie usunęła istniejącej nawierzchni drogowej i nie dokonała jej przebudowy w standardzie, jaki życzyłby sobie J. J.oraz Fabryka (...) B. S.sp.j. w G.. Wskazała nadto, że powód i interwenient uboczny wskazali, jaki elementy infrastruktury pozostały nieusunięte, co wyłącza w ocenie spółki ustalenie, co jest sporne między stronami.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. J. był właścicielem działki nr (...) stanowiącej niezabudowaną nieruchomość gruntową z przeznaczeniem na cele budowlane położonej w K. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kędzierzynie - Koźlu prowadzi księgę wieczystą nr (...). W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przedmiotowa nieruchomość została przeznaczona pod usługi uciążliwe z dopuszczeniem lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

Dowód:

-

akt notarialny z dnia 30 października 2012 r. Repertorium (...)

-

wypis uchwały Rady Miasta K. z dn. 22 maja 2003 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta K. k. 223-229,

-

wyrys z planu zagospodarowania k.230

Z opisaną nieruchomością graniczy działka ewidencyjna o nr (...)objęta księgą wieczystą nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Kędzierzynie – Koźlu, której właścicielem jest (...)sp. z o.o. w W.. Nieruchomość ta jest obciążona nieodpłatną służebnością gruntową, polegającą na prawie przejazdu i przechodu w wyznaczonym pasie o szerokości 11 m ustanowioną wobec każdoczesnego właściciela nieruchomości działki nr (...)(obecnie działka o nr (...)) i (...)pasem drogowym biegnącym od drogi publicznej – Alei (...)do granicy działki uprawnionej nr (...)wchodzącej w skład nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej nr (...)na rzecz każdorazowego właściciela działki nr (...). W chwili ustanowienia służebności, nieruchomość obciążona była niezabudowana (stanowiła grunty orne i łąki trwałe), a w pasie gruntu przewidzianym do wykonywania służebności nie istniała żadna droga.

Na gruncie, którego (...)sp. z o.o. w W.została właścicielem wybudowała restaurację typu (...)wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Do granicy nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...)powierzchnia drogi wyłożona była kostką brukową, na terenie wyniesione były ponad poziom jezdni wysepki z krawężnikami i mała architektura w postaci klombów roślinnych i znaków restauracji. Pas służebności przebiegał przez wyodrębniony organizacyjnie plac ruchu, wyznaczony oznakowaniem poziomym wprowadzającym na całości ruch jednokierunkowy. Taki układ powodował, że przy naturalnym wyjeździe z posesji J. J.w pas służebności nakładały się na siebie dwa przeciwstawne kierunki ruchu, z których jeden stanowił jednokierunkową linię (...) sp. z o.o. w W.. Właściciel działki (...)wyjeżdżając z niej był więc zmuszony do zastosowania się do uregulowań drogi i w ramach ruchu jednokierunkowego okrążania restauracji. Nie było przy tym możliwe poruszanie się w ten sposób pojazdów ciężarowych, a to z racji niedostosowania infrastruktury wokół restauracji do celów prowadzenia ruchu niezwiązanego z jej obsługą, a także z uwagi na to, że ruch taki stanowiłby zagrożenie dla innych uczestników tj. przede wszystkim pieszych i aut osobowych. Na granicy obu nieruchomości usytuowany był krawężnik oddzielający obie posesje. W ówczesnym okresie nieruchomość władnąca stanowiła niezagospodarowany areał porośnięty trawą.

Dowody:

-

odpis kw nr (...) w K. k.9-13,

-

pismo z dnia 24 stycznia 2010 r. z dowodem nadania k. 14-15,

-

kserokopia aktu notarialnego z dnia 14 maja 2008 r. k. 24-25,

-

opinia techniczna k. 32-96

-

akt notarialny z dnia 30 października 2012 r. Repertorium A k.108 - 109,

-

wypis z rejestru wraz z mapami k.121-125,

-

dokumentacja fotograficzna k.126-132

-

wyrok SR w Kędzierzynie- Koźlu z 28 marca 2013 r. k.135-141

-

Zeznania świadka B. K. e-protokół rozprawy z dn. 01 lipca 2015 r. 00:17:15-00:29:55,

-

zeznania świadka M. P. e-protokół rozprawy z dn. 01 lipca 2015 r. 00:32:18-00:52:46

-

zeznania świadka P. S. przesłuchanego w drodze pomocy sądowej akta Sądu Rejonowego Katowice - Wschód w Katowicach sygn. I Cps 25/16/6

-

dokumenty w aktach sprawy administracyjnej nr (...)

-

zeznania J. J. e-protokół rozprawy z 21 października 2015 r. 00:08:00 - 00:20:50

-

oględziny nieruchomości k.197-201,

-

opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa drogowego i bezpieczeństwa ruchu drogowego M. F. k.317-324

Własność działki należącej do J. J. w dniu 11 grudnia 2015 r. w drodze umowy sprzedaży sporządzonej w formie aktu notarialnego została przeniesiona na rzecz Fabryki (...) B. S. sp. j. w G..

Dowody:

-

wydruku ogłoszenia o przetargu k. 210 - 212,

-

odpis księgi wieczystej k.231

Dnia 25 lutego 2013 r. Starosta (...)wydał decyzję nr (...)o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę, obejmującą inwestycję polegającą na zagospodarowanie terenu: przebudowa zjazdu i wewnętrznego układu komunikacyjnego oraz przeniesienie elementów informacji wizualnej przy (...) w miejscowości K.obręb K.na działkach nr (...), kategoria obiektu VIII. Zakończenie budowy, stanowiącej realizację pozwolenia, nastąpiło w czerwcu 2016 r.

Aktualnie, po wykonaniu inwestycji, wjazd na nieruchomość obciążoną - na której posadowiony jest obecnie budynek salonu meblowego jest dwukierunkowy - z przejściem dla pieszych. Na samym placu brak jest wyznaczonych pasów, a jedynie przy budynku restauracji znajduje się oznakowanie poziome. Droga manewrowa na wjeździe na parkingi bezpośrednio przy budynku jest jednokierunkowa. Na wjeździe brak jest ograniczenia tonażu, które zostało umieszczone dopiero przy drodze manewrowej przy restauracji. Naprzeciw wjazdu w linii prostej znajduje się brama wjazdowa na budowę na działce (...). Całość terenu obsługiwana jest dwujezdniową ulicą do poszczególnych części pobliskiego centrum handlowego, ciągami pieszymi oraz przejściami dla pieszych.

Charakter działki (...) - w zakresie pasa służebności - nie wykazuje potrzeby przebudowy. Teren posiada obecnie charakter wolnego placu manewrowego. Brak jest przez to ograniczeń dla ruchu pojazdów zarówno osobowych jak i ciężarowych. Teren jest utwardzony kostką betonową z zapewnionymi spadkami i kanalizacją deszczową, która odbiera wody opadowe. Pod względem technicznym brak jest ograniczeń utrudniających przejazd i przechód. Pod względem organizacji ruchu i bezpieczeństwa uczestników ruchu, w tym pieszych należy uporządkować pasy oraz kierunki ruchu wraz z wyznaczeniem ciągów pieszych na placu celem wskazania, która cześć placu przeznaczona jest dla przemieszczania się poszczególnych rodzajów uczestników ruchu. Obecny stan nie stanowi jednak wysokiego poziomu zagrożenia, a jedynie wprowadza poczucie braku wyznaczonych stref poruszania się dla pojazdów i pieszych. Aktualne rozwiązania infrastrukturalne oraz wprowadzony przez spółkę system organizacji ruchu nie naruszają swobodnego przechodu i przejazdu, zapewniając pełną dostępność tj. pełną swobodę przejazdu i przechodu i właściwą obsługę działki nr (...). Funkcjonujące w otoczeniu centrum handlowe składające się z kilku sklepów wielkopowierzchniowych obsługiwane jest poprzez dwukierunkową ulicę (...) o nawierzchni z betonu asfaltowego. Całość układu nie nosi charakteru tranzytowego, a jedynie obsługujący teren centrum. Natężenie ruchu nie ma wpływu na kwestię swobodnego przechodu i przejazdu do działki władnącej przez działkę obciążoną.

Dowody:

-

pisma strony pozwanej z dn. 16 lutego 2012 r., 19 kwietnia 2012 r., 28 czerwca 2012 r. k.26-28,

-

wiadomość z dnia 26 września 2012 r. k. 29,

-

mapki k.30-31,

-

decyzja Starosty nr (...) z 25.02.2013 r. k.133-134,

-

kopia dokumentacji powykonawczej oraz dokumentacji zdjęciowej k.259-261

-

opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa drogowego i bezpieczeństwa ruchu drogowego M. F. k.317-324

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wyjaśniając zważyć należy, że powód oraz interwenient oboczny domagali się nakazania pozwanej spółce przywrócenia stanu zgodnego z prawem, poprzez dokonanie na jej koszt przebudowy infrastruktury na działce nr (...) w ten sposób, aby zapewnić ciąg komunikacyjny dwukierunkowy pieszo – jezdny do działki oraz z działki o nr (...) z wydzieleniem części pieszej i zlikwidowanie wyniesionych nad poziom jezdni wysepek z krawężnikami, klombów roślinnych, znaków restauracji oraz nakazanie pozwanej zaniechania naruszeń w przyszłości.

W oparciu o tak opisany i ustalony stan faktyczny Sąd uznał, że powód J. J. oraz interwenient uboczny Fabryka (...) B. S. sp.j. w G. domagali się udzielenia ochrony negatoryjnej z art. 251 k.c. w zw. z art. 222 § 2 k.c. oraz roszczeń uzupełniających. W myśl pierwszego z powołanych przepisów do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Na podstawie art. 222 § 2 k.c. właścicielowi przysługuje roszczenie negatoryjne, które służy jego ochronie przed bezprawną ingerencję osób trzecich. Przedmiotem zatem powództwa negatoryjnego jest ochrona przed naruszeniem prawa własności, a celem i treścią roszczenia z art. 222 § 2 k.c. jest przywrócenie i zapewnienie istnienia na przyszłość stanu zgodnego z prawem. Przywrócenie owego stanu polega z kolei na odwróceniu takiego stanu, który powstał na skutek wkroczenia w cudzy przedmiot, a więc stanu władztwa nad rzeczą wolnego od ingerencji innych osób, natomiast zaniechanie dalszych naruszeń oznacza zaprzestanie bezprawnej ingerencji w sferę cudzego prawa własności ( por. wyrok Sądu z dnia 8 lipca 2005 r. sygn. II CK 678/04, publ. Legalis nr 246063). Ponieważ w niniejszej sprawie przedmiotem ochrony jest służebność gruntowa, treść drugiej normy należało stosować odpowiednio z uwzględnieniem zakresu ustanowionego ograniczonego prawa rzeczowego. Ogólni definiuje go art. 285 § 1 k.c., zgodnie z którym nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej. W myśl § 2 przepisu, służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych ( art. 287 k.c. ). Przy czym służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej ( art. 288 k.c.). Obowiązek właściciela nieruchomości obciążonej ma zasadniczo charakter bierny, polegający na znoszeniu tego, że uprawniony korzysta z jego nieruchomości.

W dalszej kolejności, zakres obowiązków określa sama umowa stron, która w sprawie niniejszej ograniczona została wyłącznie do prawa przechodu i przejazdu. Realizacji praw i obowiązków należy zatem upatrywać w regulacjach ustawowych. I tak, w myśl art. 289 k.c. to na właścicielu nieruchomości władnącej spoczywa obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności. Nie ma zatem wątpliwości, że ewentualne prace (np. utwardzenie drogi) muszą dotyczyć wyłącznie urządzenia służącego do wykonywania służebności. Po drugie, ich cel musi być tożsamy z celem służebności, tj. zwiększeniem użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Po trzecie, muszą być wykonywane w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniały korzystanie z nieruchomości obciążonej. W przypadku służebności gruntowej istotny jest fakt, że służebność tę uważa się za część składową nieruchomości władnącej, a zatem właściciela tej nieruchomości obciąża obowiązek ponoszenia kosztów przeprowadzenia zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1984 r., sygn. III CRN 29/84). Ponadto, właściciel nieruchomości władnącej nie może w dążeniu do rozwoju gospodarczego własnej nieruchomości zwiększyć bez żadnych konsekwencji niedogodności nieruchomości służebnej. Nie może w szczególności oczekiwać, że gdy będzie tego wymagał rozwój gospodarczy jego nieruchomości, właściciel nieruchomości służebnej będzie dostosowywał się do tego rozwoju i brał na siebie ciężar związanych z tym kosztów. Takie oczekiwanie byłoby nieuprawnione w świetle art. 288 k.c. ( por. wyrok Sądu Najwyższego, z dnia 23 października 2001 r., sygn. I CKN 380/99). Inaczej rzecz ujmując właściciel nieruchomości władnącej obligowany jest do wykonywania przysługującej mu służebności w taki sposób, by niwelować uszczerbek i niedogodności właściciela nieruchomości obciążonej. Nie może natomiast korzystać ze swojego prawa wyłącznie według własnej komercyjnej potrzeby.

Na tle powyższych uwag Sąd uznał, że pod względem technicznym brak jest ograniczeń dla korzystania z pasa ruchu ustanowionego dla wykonywania służebności. Zapewniony jest przejazd i przechód, zgodnie z zakresem ograniczonego prawa rzeczowego. Przypomnieć należy, że J. J. oraz interwenient uboczny domagali się przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez dokonanie na koszt pozwanego przebudowy infrastruktury na działce nr (...). Faktem jest, że uprzednie jej usytuowanie mogło naruszać wykonywanie prawa powoda. Nie było bowiem możliwe poruszanie się pojazdów ciężarowych wokół budynku restauracji. Podkreślić jednak trzeba, że w dacie jej wzniesienia, nieruchomość władnąca nie była jeszcze niczym zabudowana, a zatem pozwana spółka nie była związana wykonywaniem przez władnącego przysługującego mu prawa w sposób obecnie żądany. Nieruchomość władnąca stanowiła bowiem nieuprawną cześć gruntową porośniętą trawą, która nie była w ogóle wykorzystywana zgodnie z przeznaczeniem określonym następnie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Nawet też jeśli, przy wyjeździe działki (...) w pas służebności nakładały się na siebie dwa przeciwstawne kierunki ruchu i wyjeżdżający był zmuszony do jednokierunkowego okrążania restauracji, to obecnie stan taki został zniwelowany - podobnie jak wszelkie utrudnienia dla samochodów ciężarowych. Aktualnie, po wykonaniu przez spółkę inwestycji przebudowy, wjazd na nieruchomość obciążoną jest dwukierunkowy. Na samym placu brak jest wyznaczenia pasów. Jedynie bezpośrednio przy restauracji znajduje się oznakowanie poziome.
Co istotne na wjeździe brak jest ograniczenia tonażu. Zostało ono umieszczone dopiero przy drodze manewrowej biegnącej wzdłuż północno – wschodniej granicy działki (...). Naprzeciw wjazdu na działkę, w linii prostej, znajduje się przejazd na działkę (...). Teren obu działek, który został przeznaczony do użytku, jest utwardzony kostką brukową tworząc powierzchnię ciągłą, nie stwarzającą utrudnień w wykonywaniu przechodu lub przejazdu między jedną działką, a drugą. Obecnie posiada on charakter wolnego placu manewrowego i brak jest przez to ograniczeń dla ruchu pojazdów zarówno osobowych jak i ciężarowych. Choć istnieją pewne utrudnienia dla pieszych uczestników ruchu, to jednak nie sposób rozpatrywać ich w kategoriach stanowiących podstawę żądanie pozwu.

W ocenie Sądu powyższe jednoznacznie wskazuje, że pas służebności przewidzianej dla właściciela nieruchomości władnącej jest pozbawiony ograniczeń w wykonywaniu przejazdu, czy przechodu i odpowiada treści służebności. Przychylić się zatem należało do stanowiska strony pozwanej, że wykonała ona - i to w sposób należyty - swoje obowiązki jako właściciel nieruchomości obciążonej. Z uwagi na powołane regulacje prawne oraz aktualny stan rzeczy, nie zachodzi po stronie obciążonego konieczność wykonywania dalszej przebudowy drogi. Nie wynika ona ani z zakresu ustanowionej służebności, ani też strony nie umówiły się na takie obciążenie po stronie pozwanego. Właściciel nieruchomości władnącej nie wyjaśnił przy tym w sposób przekonywujący, na jakiej podstawie wywodzi takie roszczenie, aby pozwany ponad czynności już wykonane miał przedsięwziąć jeszcze dodatkowe zmiany, w tym także dotyczące przebudowy nawierzchni drogi. Taka konkluzja nie wynika w szczególności z opinii biegłego sądowego, która nie została przez żadną ze stron zakwestionowana. Wskazać należy, że biegły sporządził swoją opinię w oparciu o wszystkie niezbędne parametry mające i mogące mieć wpływ na powstałe zjawisko opadania wody na teren strony powodowej. Opinia biegłego ma charakter kategoryczny, a jej treść jest czytelna i zrozumiała. Wnioski wysnute przez biegłego zostały poprzedzone analizą położenia geograficznego terenu, sposobu wykorzystania obu nieruchomości, ich pomiarów i oględzin tj. czynników mających wpływ na powstały spór. Konkluzje są spójne i oparte na wiedzy specjalistycznej. Nie posiadają luk w przedmiocie rozstrzygnięcia i zgodne są z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Z tych też przyczyn Sąd przyjął opinię w całości i nie uwzględnił zgłoszonego zarzutu naruszenia. Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się bowiem, że odpowiedni dostęp do drogi publicznej musi stwarzać rzeczywistą, bezpieczną możliwość swobodnego przedostawania się z nieruchomości do takiej drogi. Taki stan istnieje obecnie. Biegły nie wskazywał, że ruch pojazdów o wysokim tonażu jest niemożliwy, czy choćby nawet utrudniony. Przejazd mógłby być nieodpowiedni, gdyby przykładowo wyjazd z nieruchomości, która przylega do drogi stwarzał niebezpieczeństwo w ruchu, bądź też przejazd tą drogą przez znaczną część roku byłby utrudniony lub niemożliwy ze względu na jej zły stan techniczny. Powyższe okoliczności także nie mają miejsca. Stan techniczny placu jest prawidłowy. Co istotne, obie nieruchomości funkcjonują w otoczeniu centrum handlowego składającego się z kilku sklepów wielkopowierzchniowych, które są obsługiwane poprzez dwukierunkową Aleję (...), o nawierzchni z betonu asfaltowego. Całość układu nie nosi charakteru tranzytowego, a jedynie obsługujący teren centrum. Natężenie ruchu nie ma wpływu na kwestię swobodnego przechodu i przejazdu przez działkę strony pozwanej. Konkludując wskazać należy, że gołosłowny był zarzut, by spółka poprzez dokonanie inwestycji polegającej na wzniesieniu restauracji, jej zaplecza i infrastruktury drogowej uniemożliwia, czy choćby utrudnia, J. J. wykonywanie służebności. Po pierwsze, powód nie wykazał powyższej okoliczności. Po drugie teza ta stoi w sprzeczności z ustalonym stanem faktycznym. Wszak plac manewrowy, przez który przebiega służebność nie jest znaczny, a przy tym jest wykorzystywany przez użytkowników obu nieruchomości. W sposób należyty zabezpiecza korzystanie z obu posesji. Nie sposób natomiast oczekiwać od właściciela nieruchomości obciążonej, aby zmienił charakter użytkowania terenu, skoro aktualny stan rzeczy nie utrudnia wykonywania prawa przez właściciela nieruchomości władnącej. Po trzecie w końcu, trudno mówić o ograniczeniu praw J. J. z tytułu służebności, w sytuacji gdy nie jest on już właścicielem działki (...) i nie ma jej w swoim posiadaniu. Roszczenie negatoryjne służy ochronie własności, względnie uprawnionego z tytułu posiadanej służebności. Jako, że J. J. sprzedał nieruchomość, a służebność nie została ustanowiona osobiście na jego rzecz, utracił legitymację do wysuwania roszczeń negatoryjnych.

Już z tych tylko przyczyn powództwo podlegało oddaleniu.

Niemniej jednak nie były to jedyne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie sądu. Na uwagę zasługuje również i fakt, że posadowienie przez pozwanego placówki o charakterze użyteczności publicznej wymagało uzyskania stosownych pozwoleń i zgodności inwestycji - tak z obowiązującymi przepisami prawa powszechnego, jak i prawa miejscowego np. z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przeciwnym bowiem razie stanowiłoby samowolę budowlaną, czego tak J. J.i jak i interwenient nie wykazywali. Ocena, czy zamierzona inwestycja budowlana nie narusza praw osób trzecich, należy do organów administracji, pod kontrolą Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ponowne badanie tej okoliczności, jako przesłanki ochrony z art. 222 § 2 k.c., przez sąd powszechny byłoby bezpodstawne, gdyż podważałoby ostateczny charakter takiej decyzji. Właściciel nieruchomości sąsiadującej z terenem takiej inwestycji nie może zatem skutecznie zgłosić przed sądem powszechnym roszczenia negatoryjnego, opartego na przepisie art. 222 § 2 k.c. ( tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 1987r. sygn. III CRN 53/87, publ. LEX nr 5251). Nawet jeśli więc z daleko posuniętej ostrożności uznać, że obiekt restauracyjny powstał i posiadał infrastrukturę, która mogła w jakimś zakresie utrudniać swobodę przechodu i przejazdu, to stan taki został usankcjonowany wskutek wydania decyzji administracyjnych. Organ ustalający warunki zabudowy oraz wydający pozwolenie na budowę musiał natomiast przed wydaniem rozstrzygnięcia wziąć pod uwagę to, że sąsiadująca działka jest terenem przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi uciążliwe z dopuszczeniem lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Mimo to pozwana spółka otrzymała zezwolenie na takie zagospodarowanie terenu, jakie istniało w chwili wytoczenia powództwa. Natomiast po zmianie przez inwestora (jakim jest interwenient) przeznaczenia nieruchomości i wybudowania sklepu (...), pozwana spółka - znów w oparciu o decyzję administracyjną - dostosowała pas służebności likwidując ograniczenia wynikające z ruchu jednokierunkowego. W gruncie rzeczy, w świetle powyższego, trudno jest stwierdzić, na czym obecnie miałoby polegać zrealizowanie żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem, skoro działania pozwanej były oparte o prawomocne decyzje wydane przez odpowiednie organy administracyjne tj. właśnie zgodnie z prawem. Stan zgodności z prawem istniał mimo, że w ocenie przeciwnika procesowego mógł nie odpowiadać jego subiektywnemu rozumieniu treści służebności.

Jak już zaznaczono pozwana spółka na swój koszt dokonała przebudowy spornej infrastruktury mimo, że umowa ustanawiająca służebność tak dalece idących obowiązków na pozwanego nie nakładała. Zapewnienie odpowiedniego dostępu nie może polegać jak słusznie zauważa pozwana, na nałożeniu na obciążonego dodatkowych, nieustalonych wcześniej wymogów, ale za to zgodnych z zamierzeniem inwestycyjnym powoda. Takie stanowisko oznacza bowiem wykreowanie nowego, uprzednio nieistniejącego, stanu. Wskazać też należy, że już wcześniej istniejąca infrastruktura podwyższała standard użyteczności nieruchomości władnącej. Wszak działka powoda była niezabudowana i stanowiła grunty orne oraz łąki. Bez inwestycji pozwanej spółki pas drogi udostępniony właścicielowi nieruchomości władnącej byłby niewątpliwie w jeszcze gorszym stanie, zaś na właścicielu nieruchomości obciążonej nie tylko nie spoczywałby obowiązek wykonania nawierzchni o parametrach odpowiadających potrzebom powoda, ale w ogóle jakiejkolwiek nawierzchni.

W takim stanie rzeczy, mając na uwadze powyższą argumentację Sąd oddalił powództwo orzekając jak w punkcie I sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl ogólnej reguły odpowiedzialności za wynik postępowania wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. W skład zasądzonej kwoty wchodziły: opłaty skarbowe od pełnomocnictwa - 34,00 zł., wykorzystana część zaliczki na poczet wydatków związanych przeprowadzeniem dowodu z oględzin - 27,50 zł. oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego – 2.400,00 zł. ( § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - Dz.U.02.163.1349 z późn. zm. w brzmieniu z dnia wytoczenia powództwa).

Wskutek wyczerpania środków finansowych wpłaconych przez interwenienta ubocznego tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, brakującą część wydatków w kwocie 100,95 zł. pokrył tymczasowo Skarb Państwa. Wyłożył on również środki związane ze zwrotem kosztów stawiennictwa świadka P. S. w kwocie 95,49 zł. Stąd też działając zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U.05/167/1398 z późn. zm.) należało nakazać przegrywającym, aby uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa należną mu kwotę 196,44 zł. (orzeczenie w punkcie III sentencji).