Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 marca 2018 r. w S.

odwołania E. T.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 28 kwietnia 2017 r. Nr (...)

w sprawie E. T.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranej emerytury rolniczej

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że E. T. nie ma obowiązku zwrotu kwoty 4774,80 (cztery tysiące siedemset siedemdziesiąt cztery złote i osiemdziesiąt groszy) za okres od dnia 04 października 2016 roku do dnia 31 marca 2017 roku.

Sygn.akt IVU 372/17

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 28.04.2017r. organ rentowy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zobowiązał ubezpieczoną E. T. do zwrotu kwoty 4774,80 zł określając jednocześnie, że kwota ta będzie potrącana z wypłacanego ubezpieczonej świadczenia po 372,39 zł miesięcznie poczynając od 01.05.2017r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczona zataiła fakt posiadania współudziału w gospodarstwie rolnym.

Od decyzji tej odwołanie złożyła ubezpieczona E. T. wnosząc o jej zmianę i orzeczenie, że pobrane przez nią świadczenie w okresie od 04.10.2016r. do 31.03.2017r. nie jest świadczeniem nienależnym i w związku z tym nie ciąży na niej obowiązek jego zwrotu.

W uzasadnieniu odwołania podniosła, że nie prowadzi działalności rolniczej, a grunty będące współwłasnością jej męża i jego rodzeństwa w całości użytkował brat męża J. T..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że E. T. nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, o czym świadczy fakt, że jej mąż jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej 1 ha. Fakt współwłasności ubezpieczona zataiła, pomimo stosownego pouczenia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona E. T. urodzona w dniu (...) od dnia 04.10.2016r. była uprawniona do emerytury rolniczej. W dniu 03.04.2017r. organ rentowy powziął wiadomość, że mąż ubezpieczonej K. T. był współwłaścicielem w 3/32 części gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,3515 ha nabytego w drodze dziedziczenia po zmarłym w dniu 02.05,1980r. ojcu S. T.. Fakt nabycia udziału we współwłasności gospodarstwa rolnego stworzył domniemanie prawne, że K. T. prowadzi działalność rolniczą na gruntach będących przedmiotem współwłasności. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika jednak, że K. T., ani ubezpieczona E. T. nigdy nie prowadzili działalności rolniczej na tych gruntach. Całość spadkowego gospodarstwa, będącego przedmiotem współwłasności użytkował wyłącznie jeden ze spadkobierców J. T.. Jedynie on pobierał z uprawy tej ziemi pożytki, otrzymywał dopłaty bezpośrednie i opłacał podatki.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania ubezpieczonej (k.29v i 23), zeznań świadków: A. T. (k.22v), K. T. (k.22v-23), J. T. (k.29-29v), zaświadczenia (k.28) oraz dokumentów znajdujących się w aktach KRUS.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Odwołanie jest uzasadnione.

Bezspornym jest, że ubezpieczona E. T. jest uprawniona do emerytury rolniczej. Zgodnie z art. 28 ust.3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 2016r. poz. 277 ze zm.) wypłata części uzupełniającej emerytury rolniczej podlega zawieszeniu w całości, jeżeli uprawniony prowadzi działalność rolniczą. Z kolei przepis art. 28 ust.4 cytowanej ustawy stanowi, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając:

1)gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie niebędącej:

a)małżonkiem emeryta lub rencisty,

b)jego zstępnym lub pasierbem,

c)osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,

d)małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c;

2)gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych;

3)gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia;

4)własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej własności (współwłasności) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.

W ocenie Sądu Okręgowego przepis art. 28 ust. 4 ustawy należy interpretować w zgodzie z art. 6 pkt 1 i 3, w którym podmiotem ubezpieczenia nie jest właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego, lecz wyłącznie osoba prowadząca działalność rolniczą w posiadanym gospodarstwie rolnym, oraz w zgodzie z art. 38 pkt 1, ustanawiającym domniemanie, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub zarejestrowany dzierżawca takich gruntów prowadzi na nich działalność. Domniemanie to można obalić przedstawiając dowody, iż pomimo własności gospodarstwa rolnego nie prowadzi się działalności rolniczej. Zawieszenie wypłaty świadczeń nie dotyczy osoby jedynie będącej właścicielem gospodarstwa rolnego, lecz tylko takiej, która gospodarstwo rolne prowadzi, więc powinno przynosić i z reguły przynosi jej dochód. Posiadacz gospodarstwa rolnego, który utracił możliwość jego prowadzenia i uzyskiwania tą drogą środków utrzymania, zachowuje prawo do świadczeń w pełnej wysokości. W kwestii tej wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. Dokonując wykładni art. 28 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w wyrokach z dnia 8 stycznia 1997 r., II UKN 39/96 (OSNAPiUS 1997 nr 16, poz. 299) i z dnia 27 maja 1997 r., II UKN 145/97 (OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 247) stwierdził, że przesłanką stosowania tego przepisu i zawieszenia wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty jest prowadzenie działalności rolniczej, nie jest nią natomiast samo posiadanie lub dysponowanie własnością gospodarstwa. W konsekwencji przyjął, że w odwołaniu od decyzji o częściowym zawieszeniu wypłaty świadczeń właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego może dowodzić, że nie prowadzi w nim działalności rolniczej. W uchwale z dnia 06.05.2004r. sygn. akt II UZP 5/04 (OSNP 2004/22/389) Sąd Najwyższy stwierdził, że wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nie ulega zawieszeniu na podstawie art. 28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy. Przywołane wyżej orzecznictwo Sąd Okręgowy podziela w całej rozciągłości.

Zdaniem Sądu Okręgowego ubezpieczona udowodniła, że w spornym okresie ani ona, ani jej mąż nie prowadzili działalności rolniczej. Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonej, że grunty te uprawiał brat jej męża J. T.. Zeznania ubezpieczonej potwierdzili świadkowie. A. T. (k.22v), K. T. (k.22v-23), J. T. (k.29-29v) zgodnie zeznali, że grunty będące przedmiotem współwłasności rodzeństwa T. użytkował wyłącznie J. T.. Ubezpieczona i jej mąż zatrzymali jedynie działkę przyzagrodową o powierzchni nie przekraczającej 1 ha przeliczeniowego. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, ponieważ są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają. Zeznania te znajdują potwierdzenie w dokumentach dotyczących dopłat bezpośrednich, decyzjach podatkowych znajdujących się w aktach KRUS. Dokumenty te wystawione zostały na nazwisko J. T..

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ par.2 kpc orzekł jak w wyroku