Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Roger Michalczyk

Sędziowie SO Włodzimierz Wojtasiński

SO Mirosław Kędzierski - sprawozdawca

Protokolant st. sekr. sądowy Dominika Marcinkowska

przy udziale Adama Andrejczuka - prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tucholi

po rozpoznaniu dnia 26 marca 2018 r.

sprawy G. C. s. S. i T. ur. (...)

w C.

art. 270 § 1 k.k., art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 64 §1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tucholi

z dnia 16 października 2017 r. sygn. akt II K 335/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej (pkt 3);

- wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności orzeczoną za czyn opisany w pkt. II aktu oskarżenia obniża do 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy;

- na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych kar jednostkowych pozbawienia wolności orzeka wobec oskarżonego karę łączną 3 (trzech) lat 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

SSO Włodzimierz Wojtasiński SSO Roger Michalczyk SSO Mirosław Kędzierski

Sygn. akt IV Ka 148/18

UZASADNIENIE

G. C. oskarżony został o to, że :

I.  w dniu 1 maja 2017r. w S. na ul. (...) przedłożył legitymującym go policjantom jako autentyczne, sfałszowane prawo jazdy nr (...) seria (...) kategorii A, B, C wystawione na nazwisko L. B., tj. o czyn z art.270§1 kk;

II.  w dniu 1 maja 2017r. w S. na ul. (...) prowadził w ruchu lądowym samochód marki (...) nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości (1,25 mg/l) alkoholu w wydychanym powietrzu, będąc uprzednio karnym prawomocnymi wyrokami : Sądu Rejonowego w Żyrardowie sygn. akt II K 858/10 za przestępstwo z art.178§4 kk , Sądu Rejonowego Warszawa Wola sygn. akt III K 1245/12 za przestępstwo z art.178a§1 kk i Sądu Rejonowego Warszawa Żoliborz sygn. akt IV K 1104/11 za przestępstwo z art.178a§4 kk, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia w okresie od 18 grudnia 2011r. do 16 grudnia 2012r. kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Żyrardowie II Wydział Karny sygn. akt II K 858/10 za czyn stypizowany w art.178a§4 kk, tj. o czyn z art.178a§4 kk w zw. z art.64§1 kk.

Wyrokiem z dnia 16 października 2017r. Sąd Rejonowy w Tucholi w sprawie II K 335/17 oskarżonego G. C. uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia, tj. przestępstwa z art.270§1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności; oskarżonego G. C. uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punktu II aktu oskarżenia, tj. przestępstwa z art.178a§4 kk w zw. z art.64§1 kk i za to na podstawie art.178a§4 kk w zw. z art.64§1 kk wymierzył mu karę 5 lat pozbawienia wolności; na podstawie art.85 kk i art.86§1 kk w miejsce orzeczonych powyżej kar, orzekł w stosunku do oskarżonego karę łączną 5 lat pozbawienia wolności; na podstawie art.44§2 kk orzekł przepadek sfałszowanego prawa jazdy numer (...) , seria (...) kategorii A, B, C wystawione na nazwisko L. B.; na podstawie art.43a§2 kk zasądził od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w wysokości 10.000 zł; na podstawie art.42§3 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio; zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki w wysokości 437,54 zł oraz opłatę w wysokości 400 zł.

Od powyższego wyroku apelację wniósł oskarżony osobiście „zaskarżając powyższy wyrok w części orzeczenia o karze. Zarzucił rażącą surowość orzeczonej wobec niego kary i wniósł o zmianę wyroku przez znaczne jej złagodzenie”. W uzasadnieniu apelacji , precyzując ten zarzut stwierdził, że „wymierzenie mu 5 lat pozbawienia wolności, dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz grzywna w wysokości 10.000 zł nosi cechy rażącej surowości w stosunku do czynu … i wniósł o znaczne złagodzenie kary.”

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja oskarżonego jest zasadna w części w której kwestionuje wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności i w tym zakresie podlegała uwzględnieniu. Nie jest natomiast zasadna w części, w której domagała się obniżenia orzeczonego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi oraz świadczenia pieniężnego.

Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy i na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie wykazał winę oskarżonego.

Ocena materiału dowodowego dokonana przez sąd I instancji nie wykazuje błędów, nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów chronionej przepisem art.7 kpk.

Rozważania dotyczące oceny dowodów odznaczają się szczegółowością i wnikliwością. Do przypisanego oskarżonemu czynu Sąd Rejonowy zastosował także właściwą kwalifikację prawną.

Z kolei w części zaskarżonego wyroku dotyczącego rozstrzygnięcia o karze wymierzonej oskarżonemu sąd podzielił zarzut oskarżonego o rażącej niewspółmiernej surowości tego rozstrzygnięcia w zakresie wymiaru kary pozbawienia wolności za przypisany mu czyn z art. 178a § 4 kk.

Odnosząc się do tak postawionego zarzutu apelacji należy wskazać, że jako podstawę odwoławczą ustawodawca traktuje tylko taką niewspółmierność kary, która ma charakter rażący. Niewspółmierność musi zatem już przy wstępnym oglądzie rzucać się w oczy i nie nadawać się do zaakceptowania, nie może być więc to dysproporcja mała ale znaczna. Z sytuacją rażącej niewspółmierności mamy do czynienia w szczególności wówczas, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach.

Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z 2 lutego 1995 roku wyraził pogląd, iż nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (KRN 198/94 OSNKW 1995, z.6, poz.18). Zatem rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary art.53 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1973r, III KR 254/73 OSNPG 1974, z.3-4, poz.51).

Kierując się powyższymi zasadami Sąd Okręgowy podziela zawarty w apelacji zarzut upatrujący w orzeczeniu wobec oskarżonego G. C. kary 5 lat pozbawienia wolności rażącej niewspółmierności. Kara wymierzona przez Sąd Rejonowy w tej wysokości jest rażąco niewspółmiernie surowa do stopnia jego winy i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu. Powyższe stanowisko sąd odwoławczy oparł na uznaniu, iż wymierzając temu oskarżonemu karę Sąd Rejonowy w Tucholi nienależycie uwzględnił fakt, że wymierzając karę sąd przede wszystkim ocenia stopień winy sprawcy a okoliczności obciążające i łagodzące tylko dodatkowo mają wpływ na wymiar kary.

W ocenie Sądu odwoławczego kara 5 lat pozbawienia wolności mimo niewątpliwego nagromadzenia w sprawie okoliczności obciążających przekracza stopień winy oskarżonego i w konsekwencji razi surowością. Dlatego też Sąd zmienił zaskarżony wyrok poprzez obniżenie orzeczonej kary pozbawienia wolności do 3 lat i 6 miesięcy uznając ją za adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości jego czynu oraz że spełni ona wobec niego cele kary w zakresie wychowawczego oddziaływania.

Oskarżony we wnioskach apelacyjnych nie wskazał jakiej konkretnie kara za przypisany mu czyn z art. 178a § 4 kk domaga się, wnosząc o jej istotne złagodzenie. Pewną wskazówką może być jego wniosek złożony w Sądzie Rejonowym na rozprawie, gdzie w ostatnim słowie wnosił o karę 3 lat pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Okręgowego zachowanie oskarżonego na przestrzeni ostatnich lat nie wskazuje, aby zrozumiał on naganność dotychczasowego postępowania oraz że stosowane wobec niego kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, nie okazały się na tyle skuteczne, aby oskarżony uświadomił sobie skutki i konsekwencje związane z wejściem w konflikt z prawem. Oskarżony był wielokrotnie karany za przestępstwa, w tym z art. 178 a § 1 kk,. w tym w sumie 4-krotnie za przestępstwo z art. 178a § 1 kk oraz 8- krotnie za przestępstwo z art.244 kk.. Tym samym należy uznać, iż poprzednio orzeczone łagodne kary pozbawienia wolności okazały się niewystarczające dla osiągnięcia celów kary, nie wdrożyły go do przestrzegania porządku prawnego.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego tylko wymierzenie kary bezwzględnej pozbawienia wolności w wysokości zbliżonej do górnej granicy ustawowego zagrożenia ( choć nie maksymalnej ) będzie właściwą i zarazem wystarczającą karą dla osiągnięcia wobec tego oskarżonego wszystkich jej celów, a nade wszystko skłoni go do przemyśleń nad własnym postępowaniem i zmobilizuje go do poprawy zachowania w przyszłości.

Jak wyżej wskazano, orzekając karę sąd uwzględnia też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Chodzi tu o wpływ jaki orzeczona kara powinna wywrzeć w kierunku ugruntowania w społeczeństwie prawidłowych ocen prawnych i stosownego do tych ocen postępowania, o potwierdzenie przekonania, że w walce z przestępczością zwycięża praworządność, a sprawcy są sprawiedliwie karani. Wpływ ten oznacza, iż kara powinna oddziaływać przede wszystkim na środowisko sprawcy, aby ugruntować świadomość, że ten kto w przestępczy sposób narusza dobra pozostające pod ochroną prawną zostanie sprawiedliwie ukarany.

Kara jest istotnym środkiem zwalczania przestępczości.

Karą współmierną i dającą zarazem zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości jest kara, która uwzględnia wszystkie dyrektywy jej wymiaru zawarte w kodeksie.

W realiach przedmiotowej sprawy należy uznać, iż tylko surowa kara bezwzględna pozbawienia wolności może odnieść względem oskarżonego zamierzone skutki i zrealizować cel nadrzędny, to jest by go należycie wychować do życia w społeczeństwie.

Mając na uwadze powyższe argumenty sąd odwoławczy uznał za zasadne dokonanie zmiany w tej części zaskarżonego wyroku.

Inaczej rzecz się ma z rozstrzygnięciem o środku karnym. Przy tym należy mieć na uwadze obowiązujące w tym zakresie brzmienie przepisów prawa. Zgodnie bowiem z art. 42 § 3 kk Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Zakaz ten ma charakter obligatoryjny, choć przepis pozwala na odstąpienie od orzeczenia go w wyjątkowym wypadku uzasadnionym szczególnymi okolicznościami. Pewne jest więc, że zasadę stanowi orzekanie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych dożywotnio, zaś rezygnacja z jego orzeczenia jest wyjątkiem. W realiach niniejszej sprawy nie sposób dostrzec tego wyjątkowego wypadku uzasadnionego szczególnymi okolicznościami. Sam oskarżony zresztą w swoim środku odwoławczym takowego nie wskazuje. Należy mieć na uwadze zwłaszcza fakt, że niniejsza sprawa jest kolejną, gdzie oskarżony prowadził pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości. Nie mogło więc zapaść inne orzeczenie niż zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

Odnosząc się natomiast do zarzutu orzeczenia zbyt surowej grzywny ( w rzeczywistości chodzi o świadczenie pieniężne ) stwierdzić należy, iż według art. 43a § 2 kk. w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a § 4 sąd orzeka świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 10 000 złotych. W konsekwencji nie ma możliwości orzeczenia świadczenia pieniężnego w niższej kwocie niż uczynił to sąd w zaskarżonym wyroku.

Mając na uwadze powyższą argumentację, orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym orzeczono zgodnie z art.636 kpk w zw. z art.624§1 kpk, mając na uwadze aktualną sytuację rodzinną i majątkową oskarżonego oraz konieczność odbywania orzeczonej kary w warunkach więziennych.