Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2018 r. w Szczytnie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego

przeciwko J. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego J. G. na rzecz powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego kwotę 906,89 zł (dziewięćset sześć 89/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 lutego 2018 roku do dnia zapłaty

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 473 ( czterysta siedemdziesiąt trzy ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 450 ( czterysta pięćdziesiąt ) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

IV.  nadaje wyrokowi w okt. I rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 251/18 upr.

UZASADNIENIE

Powód E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny w G. w pozwie przeciwko J. G. domagał się zapłaty kwoty 1.814,81 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto, domagał się zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów sądowych w wysokości 30 złotych, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania powód podniósł, że na podstawie zawartej w dniu 10 grudnia 2015 roku z (...) S.A. umowy przelewu wierzytelności nabył wierzytelność przysługującą wobec pozwanej. Źródłem tej wierzytelności była umowa pożyczki o nr (...), jaką pozwana zawarła w dniu 2 grudnia 2015 roku i która z uwagi na to, że pozwana nie wywiązywała się z jej warunków została wypowiedziana i z dniem 31 grudnia 2016 roku stała się wymagalna. Na kwotę 1814,81 złotych dochodzoną niniejszym pozwem składają się:

- 824,50 zł – tytułem niespłaconego kapitału udzielonej pożyczki,

- 82,39 zł – tytułem odsetek umownych naliczonych od przeterminowanych rat kapitałowych oraz dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od dnia następnego po wypowiedzeniu umowy pożyczki do dnia sporządzenia pozwu oraz

- 907,92 zł – tytułem kosztów usługi odbioru rat przez przedstawiciela powoda w miejscu zamieszkania strony pozwanej naliczony zgodnie z warunkami umowy.

Pozwana J. G. zawiadomiona o terminie rozprawy nie stawiła się na termin rozprawy, nie usprawiedliwiła swoje nieobecności, nie złożyła odpowiedzi na pozew i nie zajęła żadnego stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 3 grudnia 2015 roku J. G. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w K. umowę pożyczki gotówkowej o nr (...) ((...)). Na jej podstawie pozwana uzyskała pożyczkę w wysokości 1.800 złotych, którą zobowiązała się zwrócić w 58 tygodniowych ratach. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 4.194 złotych, w tym kwota 2.394 złotych z tytułu opcjonalnego pakietu komfort oraz 1.800 tytułem kapitału pożyczki. Zgodnie z postanowieniami umowy, jeżeli pożyczkobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności pożyczkodawca będzie uprawniony do wypowiedzeniu umowy po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy w formie pisemnej do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wysokość odsetek od zadłużenia przeterminowanego została ustalona w wysokości odsetek maksymalnych określonych w kodeksie cywilnym.

(dowód: umowa nr (...) k. 13-14, wniosek o pożyczkę gotówkową k. 15)

Pismem sporządzonym w dniu 18 grudnia 2015 roku (...) S.A. poinformował pozwaną, iż z dniem 10 grudnia 2015 roku nastąpiła zmiana podmiotu, na rzecz którego winny być dokonywane spłaty rat pożyczki o nr (...), której stroną jest pozwana.

(dowód: pismo z dn. 18.12.2015r. k. 8)

Pismem z dnia 12 października 2016 roku powód E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny wezwał pozwaną do zapłaty 635,32 złotych w nieprzekraczalnym terminie do dnia 19 października 2016 roku pod rygorem wypowiedzenia pożyczki. W dniu 9 listopada 2016 roku powód wypowiedział pozwanej umowę pożyczki o nr (...) – pod rygorem zawieszającym - dokonania zapłaty zaległej kwoty do dnia 16 listopada 2016 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 9-10, wypowiedzenie umowy k. 11-12)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, zaś co do wysokości zasadne jest jedynie w części.

Sąd w sprawie niniejszej wydał wyrok zaoczny, albowiem pozwana J. G. zawiadomiona o terminie rozprawy nie stawiła się na termin rozprawy i nie wypowiedziała się co do żądań pozwu. W myśl przepisu art. 339 § 2 k.p.c. wydając wyrok zaoczny sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Wydanie wyroku zaocznego nie zwalnia więc sądu od badania roszczenia pod kątem jego zgodności z prawem. Sąd Najwyższy w stanowisku wyrażonym w wyroku z dnia 31 marca 1999 roku (I CKU 176/97 ) podkreślił, że domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest zawsze rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenia strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania.

Ustalenia stanu faktycznego sąd poczynił w oparciu o dokumenty przedłożone przez powoda w postaci umowy pożyczki, wezwań do zapłaty oraz oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pożyczki. Dokumenty te były ze sobą zgodne i tworzyły spójny obraz stanu faktycznego, który przez pozwaną nie został w żaden sposób zakwestionowany. Nie oznacza to jednakże, że żądanie pozwu w kształcie zgłoszonym przez powoda zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, która została zawarta przed dniem 8 września 2016 roku, a której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Zgodnie zaś z przepisem art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. 2016., poz. 1528) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

W warunkach niniejszej sprawy zawarcie przez strony umowy pożyczki było niewątpliwe. Okoliczność tą potwierdza umowa pożyczki załączona do pozwu. Pozwana, której wraz z odpisem pozwu doręczono wskazane dokumenty nie zakwestionowała faktu wypłaty kwoty pożyczki na podstawie zawartej umowy w wysokości 1.800 złotych w dniu 3 grudnia 2015 roku. Zgodnie z zawartą umową wysokość odsetek od zadłużenia przeterminowanego została ustalona w wysokości odsetek maksymalnych określonych w kodeksie cywilnym.

Wobec powyższego jako zasadne uznać należy żądanie pozwu w zakresie kwoty 824,50 złotych tytułem niespłaconego kapitału pożyczki oraz 82,39 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek umownych ustalonych od kwoty niespłaconego kapitału.

W ocenie Sądu niezasadne jest żądanie pozwu ponad wskazane powyżej kwoty, a obejmującą koszty usługi odbioru rat przez przedstawiciela powoda w miejscu zamieszkania strony pozwanej w wysokości 907,92 złotych. Zdaniem Sądu postanowienia umowy w tym zakresie nie wiążą pozwanej.

Koszt obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy jest kosztem związanym z wykonaniem umowy. Jest świadczeniem dodatkowym polegającym na tym, że osoba uprawniona do działania w umieniu pożyczkodawcy przychodzi w określonych datach do pożyczkobiorcy i odbiera od niego raty. W przedmiotowej sprawie powód nie wykazał jednak, iż usługa odbioru rat w miejscu zamieszkania pozwanej była rzeczywiście zrealizowana. Nawet w uzasadnieniu pozwu powód nie zawarł powyższych twierdzeń, zatem nie sposób byłoby uznać – wydając wyrok zaoczny – za prawdziwe tychże twierdzeń. Nadto podstawą rozstrzygnięcia w zakresie pkt 2 wyroku był przepis art. 5 k.c. Zgodnie z powołanym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. W realiach niniejszej sprawy mając na uwadze fakt, że kwota udzielonej pożyczki wynosiła 1.800 zł, to obciążenie przez powoda należnością w postaci opłaty za cotygodniowy odbiór rat w miejscu jej zamieszkania, w wysokości 907,92 zł było samo w sobie, zdaniem Sądu, nadużyciem prawa przez powoda. Pomijając okoliczność, iż usługa ta nie została w ogóle wykonana, gdyż brak na to dowodów, nie sposób przejść obojętnie wobec faktu, iż opłata ta stanowi ponad 50 % udzielonej pożyczki. Zdaniem Sądu skonstruowanie zapisu w ten sposób, iż w przypadku niespłacania pożyczki przez pożyczkobiorcę i braku kosztów związanych z koniecznością obsługi pożyczki w domu, pożyczkodawca w dalszym ciągu jest uprawniony do żądania całości opłaty za obsługę pożyczki w domu, jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i nakłada obowiązek zapłaty przez konsumenta za świadczenie, które nie otrzymał. Nadto Sąd zwraca uwagę, że zwyczajowo formą wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału są odsetki, ewentualnie także prowizja, na pokrycie kosztów ponoszonych przez pożyczkodawcę w związku z zawarciem umowy. Koszty te powinny zostać określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę, nie powinny stanowić ukrytego źródła zysku. Ustawodawca w art.359 § 2 ¹ k.c. wprowadził maksymalną wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej. Regulacja ta miała przeciwdziałać zjawisku lichwy, które było i jest oceniane negatywnie z punku widzenia zasad współżycia społecznego. Instytucja odsetek maksymalnych miała chronić interes słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zwykle są konsumenci. Wysokość odsetek maksymalnych jest uzależniona od aktualnej na rynku międzybankowym ceny pieniądza i poziomu inflacji. Pozwala z jednej strony na zapewnienie pożyczkodawcom godziwego zysku, uniemożliwiając im jednocześnie wykorzystywania swojej pozycji w stosunku do osób znajdujących się często w trudnej sytuacji materialnej, nie posiadających rozeznania rynkowego, a nierzadko również mających problemy intelektualne z rozeznaniem konsekwencji własnego działania.

Zgodnie z art. 385 ¹§1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). art. 385 ¹ § 4 k.c. stanowi, że ciężar dowodu, iż postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie (na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu, w szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta), spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Powód w niniejszej sprawie nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność tego, że indywidualnie uzgadniał z pozwaną warunki umowy pożyczki w zakresie dodatkowej usługi – obsługi pożyczki w domu. W związku z tym, Sąd uznał, że takich uzgodnień w przedmiotowej sprawie nie dokonano. Postanowienia umowy dotyczące obsługi pożyczki w domu (wykładane w opisany sposób) kształtowały obowiązki pożyczkobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Pozwana do swojej dyspozycji tytułem pożyczki otrzymać miała kwotę 1800 zł, tymczasem za obsługę pożyczki zapłacić miałaby około 150% tej kwoty. Zdaniem Sądu ewidentnie narusza to zasadę ekwiwalentności świadczeń. W konwencji takie postanowienia umowy nie mogą wiązać strony pozwanej.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl przepisu art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Przy przyjęciu wartości przedmiotu spory na kwotę 1.815 złotych powód wygrał sprawę co do kwoty 906,89 złotych, a więc w około 50%. Na koszty procesu składały się: opłata od pozwu w kwocie 30 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w wysokości wskazanej w żądaniu pozwu tj. 900 złotych oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. Uwzględniając więc część w jakiej powód proces wygrał Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego kwotę 473 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd zgodnie z przepisem art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)