Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni

Wydział I Cywilny - Sekcja d.s. rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marzanna Stefaniuk-Muczyńska

Protokolant: sek. Sąd. T. Ł.

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2017 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) spółki z o.o. w G.

przeciwko: G. K.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej G. K. na rzecz powoda (...) spółki z o.o. w G. kwotę 1.997 zł 49 gr (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych 49/100) wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, nieprzekraczającym wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty:

a)  1.558 zł 57 gr (jeden tysiąc pięćset pięćdziesiąt osiem złotych 57/100) od dnia 23 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

b)  7 zł 5 gr (siedem złotych 05/100) od dnia 2 września 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.247 zł (jeden tysiąc dwieście czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Przedmiotowym pozwem powód (...) spółka z o.o. w G. wystąpiła z żądaniem zasądzenia od pozwanej G. K. kwoty 1.997,49 zł wraz z naliczanymi od kwoty 2.194 zł odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 1.558,57 zł od dnia 23 marca 2016 r. i od kwoty niespłaconych odsetek od kapitału w wysokości 7,05 zł od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że dochodzona wierzytelność wynika z zaciągniętej u niego przez pozwaną pożyczki nr (...) w wysokości 5433,04 zł, na którą składała się kwota kapitału pożyczki w wysokości 3.024 zł, która po potrąceniu opłaty przygotowawczej w kwocie 224 zł została przekazana pozwanej gotówką (zgodnie z pkt. 7 umowy), kwota 171,67 zł stanowiąca oprocentowanie pożyczki (odsetki od kapitału) za cały okres trwania pożyczki stosownie do pkt. 4 umowy oraz kwota 2.237,37 zł stanowiąca koszt cotygodniowej obsługi domowej, tj. spłat rat w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy do rąk przedstawiciela pożyczkodawcy, stosownie do pkt. 12 umowy. Powód wyjaśnił też, pozwana nie zobowiązała się spłacić pożyczkę w cotygodniowych ratach. Z łącznej kwoty, na którą opiewała pożyczka zapłaciła jednak jedynie 3.435,55 zł, w konsekwencji czego pozostała do spłaty kwota 1.997,49 zł obejmująca: niespłacony kapitał - 1.558,57 zł, odsetki - 7,05 zł i obsługę domową 431,87 zł. Nadto powód podał, że żądanie pozwu uwzględnia wszystkie płatności pozwanej, także te, które zostały dokonane już po rozwiązaniu umowy pożyczki, co nastąpiło z upływem okresu, na który pożyczka został zawarta, tj. w dniu 22 marca 2016 r. Podła też, że żądania odsetek od dnia następnego, tj. 23 marca 2016 r. na podstawie art. 481 §1 kc, zaś wobec postanowień art. 482 §1 kc od kwoty oprocentowania pożyczki (tj. odsetek kapitałowych) od dnia wniesienia pozwu. Wyjaśnił również, iż stopa odsetek za opóźnienie została ustalona w umowie w pkt. 3 w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwana, nie zgłaszając żadnych wniosków dowodowych, wniosła o oddalenie powództwa w całości, zarzucając powodowi naruszenie art. 29 ust. 1 oraz art. 30 ust. 1 pkt 3-8 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, co winno jej zdaniem skutkować zwrotem kredytu bez odsetek i innych kosztów należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie (tzw. sankcja kredytu darmowego - art. 45 ust. 1 powołanej ustawy). Pozwana zarzuciła brak wykazania przez powoda faktu spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, brak upoważnienia przedstawiciela A., który podpisał pożyczkę do reprezentowania powoda. Zaprzeczyła też by spłacała wszystkie raty w miejscu swego zamieszkania, by wyraziła świadomą i przemyślaną zgodę na nietransparentne warunki Domowego pogotowia pożyczkowego, miała możliwość uprzedniego zapoznania się z Regulaminem udzielania pożyczek przez powoda oraz Tabelą oprocentowania i prowizji. Pozwana podniosła też, że jej zdaniem następcze usunięcie wyżej wskazanych braków w materiale dowodowym należy uznać za naruszenie zasady koncentracji materiału dowodowego (art. 217 w zw. z art. 207 kpc). Nadto, w przypadku uznania, iż odpisu umowy załączony do pozwu, jak również wydruk Regulaminu i Tabeli stanowią dowody zwrotu pożyczki w miejscu zamieszkania pozwanej - podniosła ona zarzut częściowej nieważności prawnej pkt. 12 umowy pożyczki, jako zmierzającego do obejścia zakazu umawiania się na odsetki kapitałowe wyższe od odsetek maksymalnych (art. 58 w zw. z art. 359 kc) oraz przytoczony wyżej zarzut naruszenia art. 29 ust. 1 oraz art. 30 ust. 1 pkt 3-8 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanej powód podtrzymał żądanie pozwu w całości, obszernie i szczegółowo uzasadniając swoje stanowisko.

Z uwagi na treść art. 505 ¹ kpc niniejsza sprawa rozpoznawana była w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2015 r. strony procesu zawarły umowę pożyczki nr (...) na podstawie której powód pożyczył pozwanej kwotę 3.024 zł. Jednorazowy odbiór kwoty pożyczki przy podpisaniu umowy pożyczki - w wysokości pomniejszonej o kwotę opłaty przygotowawczej, tj. w sumie 2.800 zł - pozwana potwierdziła swoim podpisem pod treścią umowy pożyczki. Opłata przygotowawcza stanowiła 8% umowy i wynosiła 224 zł. Pożyczka była oprocentowana w wysokości stałej wynoszącej 10% w skali roku. W pkt. 3 umowy określono, iż w przypadku zadłużenia przeterminowanego powód ma prawo naliczać odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Suma odsetek od kapitału za cały okres trwania umowy odpowiadała kwocie 171,67 zł (pkt 4 umowy).

W pkt. 5 umowy wskazano, iż całkowity koszt pożyczki, obejmujący opłatę przygotowawczą i odsetki wynosi łącznie 395,67 zł, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania 27,46 % (pkt. 6 umowy)

Spłata pożyczki została określona w 57 tygodniowych ratach począwszy od dnia 24 lutego 2015 r.

Pozwana skorzystała z opcji nie dokonywania spłaty rat pożyczki przelewami na konto bankowe pożyczkodawcy, lecz z wykorzystaniem usługi odbioru rat w miejscu swojego zamieszkania przez przedstawiciela powoda, za zapłatą z tego tytułu opłaty w wysokości 41,18% od każdej wpłaty. W umowie zostało określone, w tym przypadku kwota cotygodniowej spłaty pożyczki wraz opłatą za jej odbiór wyniesie 95,32 zł, z tym że w ostatnim tygodniu 95,12 zł, a łączne zobowiązanie do spłaty odpowiadać będzie kwocie 5.433,04 zł. Wybór tej opcji pozwana potwierdziła podpisem pod pkt. 12 umowy.

W treści pkt. 12 umowy zostało także określone, że w przypadku nieskorzystania z opcji obsługi umowy łączne zobowiązanie do spłaty składa się z kwoty przekazanej pozwanej i całkowitego kosztu pożyczki, tj. 3.195,67 zł z tygodniową ratą w wysokości 56,06 zł i ostatnią wyrównującą w wysokości 56,31 zł.

W pkt. 13 umowy wskazano, że spłaty dokonywane przez pozwaną będą w pierwszej kolejności zaliczane na poczet kosztów sądowych, opłat i prowizji, odsetek przeterminowanych, koszty odpłatnej obsługi świadczonej przez powoda, odsetki nieprzeterminowane i na końcu kapitał.

W pkt. 21 umowy zawarte zostało oświadczenie pożyczkobiorcy o zapoznaniu się z regulaminem udzielania pożyczek gotówkowych, harmonogramem spłat, tabelą opłat i prowizji oraz formularzem informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego oraz o zaakceptowaniu wszelkich warunków w nich zawartych.

W imieniu powódki umowę z pozwaną zawarł przedstawiciel powódki A. P. (1), działający na podstawie pełnomocnictwa z dnia 30 sierpnia 2012 r.

W treści sporządzonego w dniu 17 lutego 2015 r. formularza informacyjnego dotyczącego przedmiotowej umowy powód wskazał, iż:

-

całkowita kwota kredytu wynosi 3.024 zł,

-

okres obowiązywania umowy to 57 tygodni,

-

opłata przygotowawcza jest potrącana w chwili wypłaty kwoty pożyczki

-

koszt obsługi domowej wynosi 2.237,37 zł oraz że opłata ta zostanie podzielona na równe raty, płatne łącznie z ratami kapitałowo-odsetkowymi

-

całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta wynosi 5.433,04 zł

-

stała stopa oprocentowania kredyty wynosi 10 % w skali rocznej, jednak nie więcej niż wysokość czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP

-

(...) wynosi 27,46% na okres 57 tygodniowych spłat

-

całkowity koszt pożyczki, na który składa się opłata przygotowawcza i oprocentowanie wynosi 395,67 zł

-

opłata przygotowawcza wynosi 224 zł

-

innym kosztem, który konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową - w przypadku opcji z obsługą domową jest koszt tej obsługi wynoszący 2.237,37 zł

Przed zawarciem przedmiotowej pożyczki pozwana dwukrotnie wcześniej zawierała umowy pożyczek z powodem: w dniu 22 kwietnia 2011 r. oraz 18 lipca 2014 r., za każdym razem korzystając z opcji odpłatnego odbierania wpłat przez przedstawiciela powoda w miejscu zamieszkania pozwanej.

dowód: umowa pożyczki (...) - k. 4-4v; wniosek o pożyczkę - k. 62-63; wezwanie do zapłaty z 08.12.2015 - k. 48; pełnomocnictwo dla A. P. - k. 50; umowa pożyczki z dnia 22.04.2011 - k. 51-53; umowa pożyczki z dnia 18.07.2014 r. - k. 54-56

Sąd zważył, co następuje:

Ustalając powyższy stan faktyczny, jako wiarygodne, Sąd ocenił przedłożone przez powoda dokumenty prywatne, albowiem brak było podstaw do odmówienia im waloru wiarygodności.

W świetle ustalonego wyżej stanu faktycznego sprawy Sąd uznał, iż powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, nie budził bowiem wątpliwości ani sam fakt zawarcia przez strony procesu umowy pożyczki, ani jej warunki. Brak było też podstaw do gołosłownego zarzucania powodowi, iż nie udowodnił on faktu przekazania pozwanej kwoty pożyczki, skoro dowodem potwierdzającym spełnienie świadczenia, tj. wydania pozwanej kwoty pożyczki było zawarte w treści pkt. 29 umowy podpisanej przez pozwaną jej oświadczenie, iż otrzymała jednorazowo kwotę pożyczki przy podpisaniu umowy.

Również umocowanie przedstawiciela powoda do zawarcia przedmiotowej umowy zostało przez niego należycie wykazane niezwłocznie po poniesieniu przez pozwaną zarzutu w tym przedmiocie, a czynności tej w żadnej mierze nie można było uznać za spóźnioną, szczególnie że samo wniesienie pozwu o zapłatę świadczeń wynikających z umowy zawartej przez przedstawiciela powoda w jego imieniu uznać należałoby już za potwierdzenie skuteczności tego umocowania przez mocodawcę występującego w roli powoda.

Co zarzucanego przez pozwaną braku świadomej i przemyślanej zgodny na warunki przedmiotowej pożyczki to wskazać należy, iż pozwana nie tylko nie wykazała, ale też i nie powoływała się by okoliczność taka stanowiła którąkolwiek z wad oświadczeń woli określonych w IV dziale IV tytułu Kodeksu cywilnego, co mogłoby w przypadku wykazania stosownych przesłanek skutkować uznaniem nieważności wyrażonego przez nią oświadczenia. Natomiast okoliczność, iż zaciągnięte przez nią zobowiązanie zostało przez nią wyrażone bez przemyślenia, o którym mowa w sprzeciwie, wbrew oczekiwaniom pozwanej, z przyczyn oczywistych nie może stanowić skutecznego zarzutu przeciwko roszczeniu powoda. Fakt ewentualnego lekkomyślnego zawarcia umowy pożyczki z powodem obciąża bowiem w konsekwencjach wyłącznie pozwaną. Samo zaś zaprzeczenie przez pozwaną, jakoby spłacała wszystkie raty w swoim miejscu zamieszkania, przy jednoczesnym uwzględnieniu jej twierdzenia o dokonaniu wpłaty 34 rat, a nie 57, w istocie rzeczy de facto potwierdzało jedynie zwarte w uzasadnieniu pozwu i piśmie z dnia 13 kwietnia 2017 r. oświadczenie powoda, iż pozwana nie spłaciła wszystkich należnych rat, gdyż od dnia 8 stycznia 2016 r. unikała kontaktu z powodem i zaniechała jakichkolwiek wpłat tytułem pożyczki, mimo cotygodniowych wizyt przedstawiciela powoda w jej mieszkaniu. Rację ma zatem powód podnosząc, iż z uwagi na powyższe przyznać trzeba, iż rezygnując z obowiązku spłaty rat i uniemożliwiając przedstawicielowi powoda odbiór rat, pozwana rzeczywiście nie wszystkie raty spłacała w miejscu zamieszkania, albowiem spłat tych nie dokonywała.

Abstrahując w tym miejscu od faktu nie wskazania nawet przez pozwaną skutków ewentualnego braku możliwości uprzedniego zapoznania się z treścią regulaminu, czy też tabeli opłat i prowizji, wskazać należy, iż pozwana okoliczności tej wogóle nie wykazała, zaś w treści samej umowy zawarte było jej oświadczenie o zapoznaniu się z apisami tych dokumentów (vide pkt 21 umowy), co zgłoszony przez nią w tym zakresie zarzut czyniło gołosłownym. Przy czym podkreślić należy, iż z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych sprawy wynikało, iż wszystkie konieczne i wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy warunki pożyczki zostały zwarte w treści podpisanej przez jej strony umowy oraz sporządzonym w dniu jej podpisania formularzu informacyjnych, z którymi to dokumentami pozwana nie zarzucała by nie zapoznała się przed podpisaniem umowy.

W ocenie Sądu, brak też było w sprawie niniejszej podstaw do uznania, iż powód naruszyłby którykolwiek z zapisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim w brzemieniu obowiązującym w dacie zwarcia umowy pożyczki (tj. z dnia 26 września 2014 r.,Dz.U. z 2014 r. poz. 1497) i by wskutek tego naruszenia pozwana była uprawniona do zwrócenia pożyczki bez odsetek i innych kosztów należnych pożyczkodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie, o czym stanowi art. 45 ust. 1 tej ustawy. Umowa została bowiem zawarta w formie pisemnej, sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały, a następnie doręczona pozwanej (który to wymóg ustanawia art. 29 ustawy), zawierała także wskazany w jej pkt. 8 okres jej obowiązywania, tj. 57 tygodni od dnia 24 lutego 2015 r. (art. 30 ust. 1 pkt. 3), w pkt. 1 wskazanie całkowitej kwoty pożyczki, tj. 3.024 zł (art. 30 ust. 1 pkt. 4), w pkt. 7 umowy - termin i sposób wypłaty pożyczki, tj. 2.800 zł jednorazowo w miejscu zamieszkania pozwanej, przy podpisaniu umowy (art. 30 ust. 1 pkt. 5), w pkt. 3 stopę oprocentowania pożyczki, tj. 10% w skali roku (art. 30 ust. 1 pkt. 6), w pkt. 5 (...) w wysokości 27,46% (art. 30 ust. 1 pkt. 7), w pkt. 8 i 13 zasady i terminy spłaty kredytu (art. 30 ust. 1 pkt. 8).

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, pozwana nie była uprawniona do skorzystania z sankcji tzw. darmowego kredytu, przy czym pokreślić należy, iż pozwana poza zgłoszeniem takiego zarzutu nawet nie przytoczyła okoliczności wskazujących na złożenie przez nią kiedykolwiek powodowi oświadczenia o jakim mowa w art. 45 ust. 5 omawianej ustawy. Podkreślić należy, iż do skorzystania z tej możliwości w żadnym razie nie mógł doprowadzić fakt samego zaniżenia przez powoda wysokości (...) poprzez nieuwzględnienie przy jego wyliczaniu kosztów obsługi spłaty pożyczki w domu, co niewątpliwie znacząco zwiększyłoby wymiar tego wskaźnika, gdyż sankcja określona w ust. 1 art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim przewidziana jest wyłącznie w sytuacjach gdy umowa nie określa takiego wskaźnika, a nie gdy podaje go w niewłaściwej wysokości. Ewentualne zaniżenie wielkości tego wskaźnika, gdyby miało wpływ na decyzję pozwanej, czego w niniejszym postępowaniu nie wykazała, mogłoby jedynie skutkować możliwością uchylenia się przez nią od skutków swego oświadczenia woli wyrażonego w warunkach błędu. Na takie okoliczności pozwana jednak nie wskazywała.

Sąd nie podzielił także stanowiska pozwanej, jakoby pkt. 12 umowy był nieważny z uwagi na obejście w ten sposób zakazu umawiania się o odsetki kapitałowe wyższe od odsetek maksymalnych. Po pierwsze poza samym sformułowanie takiego zarzutu pozwana nie przytoczyła żadnego uzasadnienia takiego stanowiska, mimo iż - jak podnosił pełnomocnik powoda - co do zasady pobieranie przez firmy pożyczkowe opłat z tytułu obsługi pożyczki w domu klienta poprzez odbiór z jego miejsca zamieszkania spłacanych rat nie jest niedopuszczalne, szczególnie że nawet po zawarciu umowy pożyczki z pozwaną (dokonując nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim z dniem 11 marca 2016 r.) ustawodawca nie zakazał firmom pożyczkowym pobierania takich opłat, a jedynie wprowadził do tej ustawy nową definicję pozaodsetkowych kosztów kredytu, potwierdzając tym samym możliwość i zgodność z prawem pobierania przez instytucje pożyczkowe dodatkowych - poza odsetkami - kosztów. Po drugie zaś, co również podnosił powód, wybór wygodnego, aczkolwiek odpłatnego wariantu obsługi pożyczki w domu polegającej na cotygodniowej wizycie przedstawiciela powoda w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy w celu odbioru raty - był opcją dodatkową, z której skorzystać pozwana mogła, lecz nie musiała. Pozwana nie wykazała zaś, iż nie miała możliwości skorzystania z bezkosztowego sposobu spłaty rat poprzez dokonywanie ich przelewem na konto powoda, tj. by powód odmówił jej takiej możliwości, bądź też, by możliwość skorzystania z tej opcji uzależniał od spełnienia dodatkowych warunków, które byłyby nadmiernie uciążliwe.

W tym miejscu wskazać również należy, iż Sąd nie znalazł podstaw do przeprowadzenia z urzędu badania klauzuli umownej zawartej w pkt. 12 umowy pod kątem jej abuzywności, o jakiej mowa w art. 385 ¹ §1 kc, mając na względzie, iż w sprawie niniejszej pozwana, która była reprezentowana przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, nie zgłosiła w tym zakresie zarzutów, ani nie podnosiła, by klauzula ta nie została z nią indywidualnie uzgodniona.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 720 §1 oraz art. 481 §1 i 482 §1 kc Sąd w pkt. I wyroku uwzględnił powództwo w całości, zastrzegając jedynie - zgodnie z brzmieniem art. 481 §2 ¹ i §2 ² kc w zakresie żądanych przez powoda odsetek umownych za opóźnienie, iż ich wysokość nie może przekroczyć wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, a więc wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

W konsekwencji pozwana, jako strona spór przegrywająca, została obciążona obowiązkiem zwrotu powodowi poniesionych przez niego kosztów procesu, na które składał sie zwrot opłaty od pozwu (30 zł) oraz wydatku poniesionego w związku ze złożeniem do akt sprawy dokumentu pełnomocnictwa procesowego (17 zł), a także zwrot kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej przez pełnomocnika będącego radcą prawnym. Ponieważ określona w sprawie wartość przedmiotu sporu stanowiła kwotę ponad 1998 zł, przewidziana w §2 pkt 3 rozp. Min.Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu (wrzesień 2016 r.) stawka wynagrodzenia pełnomocnika wynosiła 1.200. Orzeczenie w tym zakresie wydano na podstawie art. 98 kpc i 99 kpc w zw. z art. 108 kpc.