Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Podniesiony w apelacji zarzut, zmierzający w istocie do wykazania, iż do wydania zaskarżonego wyroku doszło z obrazą art. 85 § 3 kk, polegającą na wadliwym zastosowaniu tego przepisu, uznać należało za słuszny. Przepis ten, kształtujący ujemną przesłankę łączenia kar stanowi, że jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu. Interpretując ten przepis, sąd I instancji uznał, że w okresie próby wyznaczonym w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem z odbywania kary pozbawienia wolności, kara ta jest w dalszym ciągu „ karą odbywaną ” w rozumieniu art. 85 § 3 kk, w związku z czym nie można jej łączyć z karami wymierzonymi za przestępstwa popełnione w okresie próby wyznaczonym w związku z tym warunkowym zwolnieniem. Stanowisko to uznać należy za nieprawidłowe, choć gwoli sprawiedliwości przyznać należy, iż w powyższym zakresie interpretacja art. 85 § 3 kk mogła nastręczać szeregu wątpliwości, czemu wyraz dał choćby SN w postanowienia z dnia 14 września 2017 r. w sprawie I KZP 6 / 17, przekazując powyższe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego. Dopiero w uchwale z 25 stycznia 2018 r. ( I KZP 11 / 17, Legalis el. ), wydanej w składzie siedmiu sędziów, SN uznał ostatecznie, iż popełnienie przez sprawcę przestępstwa w okresie próby wyznaczonym postanowieniem o warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności nie stanowi przewidzianej w art. 85 § 3 kk negatywnej przesłanki do orzeczenia kary łącznej obejmującej karę ( kary łączne ), z odbycia reszty której sprawca został warunkowo zwolniony oraz karę ( kary łączne ) za przestępstwo popełnione w okresie próby. Odnosząc się do tej uchwały – pełność zawartej w niej argumentacji, logika wywodu oraz spójność wniosków daje podstawę do przyjęcia, że pogląd prawny w niej wyrażony jest trafny. Przenosząc zaś jej znaczenie na grunt niniejszej sprawy – stanowisko Sądu I instancji, odmawiające – z odwołaniem się do negatywnej przesłanki z art. 85 § 3 kk – wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności z kar jednostkowych orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Bełchatowie w sprawach II K 548 / 12 i II K 769 / 16, następstwem czego było umorzenie na podstawie art. 572 kpk w tej części postępowania o wydanie wyroku łącznego – było wadliwe. Skorygowanie tego błędu na etapie postępowania odwoławczego poprzez połączenie tcyh kar dopiero przez sąd II instancji nie było prawnie dopuszczalne wobec zakazu płynącego z odpowiednio stosowanego w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego ( z racji art. 574 kpk ) przepisu art. 454 § 1 kpk. Postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego w sytuacji spełnienia warunków, o jakich mowa w przepisach art. 85 kk i art. 569 § 1 kpk ma bowiem charakter merytoryczny i wiąże się z ukształtowaniem na nowo kary z wyroków podlegających łączeniu, a zatem na nowo kreuje prawomocne skazanie. Jeśli więc sąd właściwy umorzył w określonym zakresie postępowanie w tym przedmiocie, mimo prawnie istniejących warunków orzeczenia kary łącznej, uchybienie to, wobec wynikającej z przepisu art. 454 § 1 kpk zasady ne peius, nie może zostać konwalidowane w postępowaniu odwoławczym ( tak SA w Katowicach w wyroku z dnia 10 stycznia 2008 r., II Aka 456/07, opubl. Legalis el., por. także komentarz do art. 574 kpk w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. prof. dr hab. Jerzy Skorupka, rok 2018 ). Podobnie w wyroku z dnia 4 kwietnia 2013 r. ( II AKa 53 / 13, Legalis el. ) SA w Katowicach uznał, iż pominięcie przez Sąd I instancji w wyroku łącznym orzeczenia o karze łącznej grzywny, mimo że istniały ku temu podstawy, zasadniczo nie stanowi przeszkody do tego, aby sąd odwoławczy, sanując to uchybienie, mógł orzec o karze łącznej bez konieczności uchylania wyroku i przekazywania sprawy do ponownego rozpoznania, o ile Sąd I instancji w tym zakresie nie umorzył postępowania na podstawie art. 572 kpk, a jedynie na podstawie art. 576 § 1 KPK argumentum a contrario ustalił, że w zakresie pozostałym rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach objętych wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu. Jednak w wypadku niezasadnego umorzenia przez Sąd I instancji postępowania w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym określonych kar sąd odwoławczy nie możne wydać orzeczenia o reformatoryjnym charakterze z uwagi na zakaz ne peius określony w art. 454 § 1 kpk. Mając na uwadze powyższe oraz aktualne brzmienie przepisów art. 437 § 2 kpk w zw. z art. 454 § 1 kpk, uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania sprawy było koniecznością.