Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2017r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: st. sek. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2017r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa R. Ż.

przeciwko Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. na rzecz powoda R. Ż. kwotę 30 696 zł. 93 gr.(trzydzieści tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt sześć złotych 93/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lutego 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. na rzecz powoda R. Ż. kwotę 6352 zł. (sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

Sygnatura akt: I C 502/16

UZASADNIENIE

Stan faktyczny:

W dniu 8 lipca 2005r. wierzyciel (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością złożyła u Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. (wówczas Komornika Rewiru IV) wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi R. Ż.. Do wniosku wierzyciel dołączył tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 25 czerwca 1997r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie o sygnaturze akt V NG 934/97 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 4 sierpnia 1997r. przeciwko J. K. (1).

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji k. 1 akt Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. o sygnaturze Km 1329/05, tytuł wykonawczy tamże)

W dniu 4 sierpnia 1997r. Sąd Rejonowy w Gdyni oddzielnie nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności także w stosunku do powoda. Na podstawie tego tytułu wykonawczego Komornik sądowy F. K. prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygnaturze IV Km 306/97.

(dowód: tytuł wykonawczy k. 115)

Na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przeciwko J. K. (2) prowadził postępowanie egzekucyjne przeciwko R. Ż.. W toku postępowania K. dokonał zajęcia wynagrodzenia za pracę dłużnika oraz wierzytelności zasiłku chorobowego, a także wezwał Zakład Ubezpieczeń Społecznych do dokonywania potrąceń ze świadczenia przedemerytalnego albo renty i emerytury. W toku postępowania egzekucyjnego K. wyegzekwował od dłużnika i przekazał wierzycielowi kwotę 30.696,93 zł.

(dowód: zajęcie wynagrodzenia za pracę k. 8 akt Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. o sygnaturze Km 1329/05, wezwanie do dokonywania potrąceń ze świadczenia przedemerytalnego albo renty i emerytury k. 25 tamże, pismo komornika k. 175 tamże, karta rozliczeniowa tamże)

W dniu 7 marca 2006r. powód złożył skargę na czynności komornika w postaci zajęcia wynagrodzenia za pracę oraz wierzytelności zasiłku chorobowego i świadczenia przedemerytalnego. Postanowieniem z dnia 22 maja 2006r. wydanym w sprawie o sygnaturze VII Co 910/06 Sąd Rejonowy w Gdyni oddalił skargi na czynności komornika. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 30 maja 2006r. W postępowaniu tym powód nie był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika.

(dowód: skarga na czynności komornika k. 2 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Co 910/06, postanowienie z dnia 22 maja 2006r. k. 20 tamże)

W dniu 25 marca 2015r. pełnomocnik powoda złożył wniosek o umorzenie egzekucji, na podstawie art. 825 pkt 3 k.p.c., podnosząc, że klauzula wykonalności została wydana na J. K. (1) oraz wniósł o uchylenie wszystkich zajęć. Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2015r. K. umorzył postępowanie egzekucyjne (pkt 1), tytuł wykonawczy zwrócił wierzycielowi (pkt 2), przyznał wierzycielowi reprezentowanemu przez radcę prawnego koszty zastępstwa procesowego w egzekucji na kwotę 300 zł i obciążył nimi dłużnika, stwierdzając, że zostały one zapłacone (pkt 3), a także ustalił koszty postępowania egzekucyjnego na kwotę 4.755,57 zł i obciążył nimi w całości dłużnika, stwierdzając, że zostały one przez dłużnika zapłacone (pkt 4).

(dowód: wniosek k. 129 akt Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. o sygnaturze Km 1329/05, postanowienie k. 134 tamże)

Na powyższe postanowienie w zakresie pkt 3 i 4 skargę wywiódł pełnomocnik powoda. Postanowieniem z dnia 22 maja 2015r. Sąd Rejonowy w Gdyni uchylił pkt 3 i 4 postanowienia K. z dnia 3 kwietnia 2015r. w sprawie egzekucyjnej o sygnaturze akt Km 1329/09 (pkt 1), a także na podstawie art. 759 § 2 k.p.c. uchylił w pozostałym zakresie wszystkie czynności komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. w sprawie Km 1329/05 począwszy od zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 12 lipca 2005r. (pkt 2). Zażalenie na ww. postanowienie wywiódł K.. Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2015r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt III Cz 1163/15 Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił zażalenie K..

(dowód: skarga k. 142-143 akt Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. o sygnaturze Km 1329/05, postanowienie z dnia 22 maja 2015r. k. 156 tamże, zażalenie k. 157-158, postanowienie z dnia 11 grudnia 2015r. k. 164 tamże)

Pismem z dnia 9 lutego 2016r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 30.696,93 zł w terminie 7 dni. Wezwanie zostało pozwanemu doręczone w dniu 10 lutego 2016r.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 26 wraz z dowodem nadania i doręczenia k. 27-30)

Ocena dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Co 910/06 oraz Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M.. Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, iż wszystkie wymienione powyżej dowody z dokumentów są wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Kwalifikacja prawna:

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jednolity Dz.U. z 2017 r. poz. 1277), zgodnie z którym komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Jak podnosi się w judykaturze dla przypisania komornikowi odpowiedzialności konieczne jest poza wykazaniem zaistnienia szkody, wykazanie obiektywnie bezprawnego zachowania komornika oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy takim zachowaniem a powstałą szkodą (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 lipca 2015r., I ACa 604/15, L.). Zwrócić przy tym należy uwagę, że odpowiedzialność odszkodowawcza komornika uregulowana w art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376) jest odpowiedzialnością deliktową, której przesłanką jest jego działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem, bez względu na zawinienie (por. wyrok SN z dnia 09 listopada 2016r., II CSK 39/16, L.).

W ocenie Sądu strona powodowa w niniejszej sprawie wykazała wszystkie przesłanki o jakich mowa w powyższych judykatach. Przede wszystkim udowodniła, że działanie pozwanego K. było niezgodne z prawem. W świetle zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie ulega bowiem wątpliwości, że egzekucja w sprawie o sygnaturze Km 1329/05 nie była prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przeciwko powodowi. Do wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel załączył bowiem tytuł w postaci nakazu zapłaty z dnia 25 czerwca 1997r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie o sygnaturze akt V NG 934/97 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 4 sierpnia 1997r., ale przeciwko J. K. (1). Jak podnosi się w judykaturze art. 804 KPC nie wyłącza obowiązku organu egzekucyjnego badania tytułu pod względem formalnym, w tym także tego, czy zachodzi identyczność osób w nim wymienionych z osobami występującymi w postępowaniu egzekucyjnym jako dłużnik i wierzyciel, a więc zbadania, czy podmiot wymieniony we wniosku jako wierzyciel jest, zgodnie z treścią orzeczenia, uprawniony do otrzymania świadczenia od osoby oznaczonej we wniosku jako dłużnik (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 279/09, L.). Jeśli dołączony do wniosku tytuł egzekucyjny nie został opatrzony klauzulą wykonalności przeciwko dłużnikowi wskazanemu we wniosku, obowiązkiem komornika było wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych w trybie art. 130 KPC, a w przypadku bezskutecznego upływu terminu określonego w tymże przepisie dokonać zwrot wniosku (por. A. Zieliński (red .), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. wyd. 9, Warszawa 2017). Nadto, co prawda wątpliwości organu egzekucyjnego w zakresie tego czy tytuł wykonawczy nadaje się do wykonania, mogą być rozstrzygane jedynie w drodze wykładni orzeczenia (por. uzasadnienie uchwały SN z 20.9.1988 r., III CZP 37/88, OSNC 1989, Nr 3, poz. 40), jednak zauważyć należy, iż z wnioskiem o dokonanie wykładni może wystąpić nie tylko wierzyciel czy dłużnik, ale także organ egzekucyjny. Oddalenie wniosku w przedmiocie wykładni uzasadnia odmowę komornika wszczęcia egzekucji (por. H. Pietrzkowski, [w:] T. Ereciński, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, t. 4, 2009, s. 165). Żadnej ze wskazanych powyżej czynności K. nie wykonał. Bez wątpienia zatem K. nie zachował należytej staranności przy czynnościach egzekucyjnych i prowadził przez wiele lat postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi na podstawie tytułu wykonawczego wydanemu przeciwko innemu dłużnikowi. Zważyć należy, iż o niezgodności z prawem czynności dokonanych przez K. świadczy m.in. treść orzeczeń wydanych przez Sąd Rejonowy w Gdyni oraz Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyniku rozpoznania skargi powoda na postanowienie K. w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego oraz obciążenia powoda kosztami tego postępowania. Postanowieniem z dnia 22 maja 2015r. Sąd Rejonowy w Gdyni uchylił postanowienie K. z dnia 3 kwietnia 2015r. w sprawie egzekucyjnej o sygnaturze akt Km 1329/09 w zakresie ustalenia kosztów postępowania i obciążenia nimi dłużnika, a nadto na podstawie art. 759 § 2 k.p.c. uchylił w pozostałym zakresie wszystkie czynności komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni K. M. w sprawie Km 1329/05 począwszy od zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 12 lipca 2005r. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia z dnia 11 grudnia 2015r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt III Cz 1163/15. Rozważania zawarte w uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd w pełni podziela. Jako bezzasadny należało uznać zarzut pozwanego K. dotyczący prawidłowości nadania klauzuli wykonalności. Zważyć bowiem należy, iż w uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 grudnia 2015r. Sąd Okręgowy w Gdańsku jednoznacznie stwierdził, że adnotacja dotycząca nadania klauzuli wykonalności tylko przeciwko dłużnikowi J. K. (1) widnieje nad pieczęcią klauzulową i stanowi jej część integralną. Nadto, należy zauważyć, że Sąd Rejonowy nadał ww. nakazowi zapłaty odrębnie klauzulę wykonalności przeciwko powodowi. Na podstawie tego tytułu wykonawczego Komornik sądowy F. K. prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygnaturze IV Km 306/97, która została umorzona, a tytuł został zwrócony wierzycielowi.

W dalszej kolejności zważyć należy, iż pozwany zarzucał powodowi, iż prowadzenie egzekucji przeciwko powodowi nie było wyłączone z uwagi na brak tytułu wykonawczego, albowiem tytuł taki istnieje i znajduje się w posiadaniu wierzyciela. Istnienie takiego tytułu – zdaniem pozwanego – wyklucza możliwość przyjęcia bezprawności egzekucji, a nie dołączenie tytułu wykonawczego nie może być samoistnym źródłem szkody. Z powyższego pozwany wyprowadził wniosek, że spełnienie świadczenia przez dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego nie spowodowało zmniejszenia jego pasywów. W ocenie Sądu powyższa argumentacja nie zasługuje na uwzględnienie. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 lutego 2010r., V CSK 272/09, L. przekazanie wierzycielowi przez komornika kwot ściągniętych od dłużnika w wyniku uznanej za bezprawną egzekucji nie może spowodować zmniejszenia lub wygaśnięcia zadłużenia dłużnika. Skutek taki może mieć tylko egzekucja, której prawna skuteczność nie została podważona. Niedopuszczalne jest co do zasady powołanie się przez osobę, której bezprawne działanie lub zaniechanie doprowadziło do uszczerbku majątkowego na to, iż dana szkoda nastąpiłaby także wskutek późniejszego zdarzenia, stanowiącego tzw. przyczynę rezerwową. Podobnie Sąd Najwyższy stwierdził w wyroku z dnia 14 stycznia 2005r., III CK 193/04 pozwany o naprawienie szkody nie może powołać się na to, że w wyniku jego późniejszego zgodnego z prawem zachowania się poszkodowany doznałby takiego samego uszczerbku - gdy rzeczywiste zachowanie się pozwanego stanowiło naruszenie norm mających zapobiec tej szkodzie. Przekazanie wierzycielowi przez komornika kwot ściągniętych od dłużnika w wyniku egzekucji uznanej za bezprawną nie może spowodować zmniejszenia lub wygaśnięcia zadłużenia dłużnika. Skutek taki może mieć tylko egzekucja, której prawna skuteczność nie została podważona (por. np. art. 852 KPC). W świetle powyższych orzeczeń wyegzekwowanie należności od powoda i przekazanie tych środków wierzycielowi nie doprowadziło do wygaśnięcia zobowiązania R. Ż. ani ograniczenia jego długu. Żadnego znaczenia nie miał fakt, że wierzyciel dysponował tytułem wykonawczym przeciwko powodowi, skoro nie został on dołączony do wniosku egzekucyjnego. Nadto, w przypadku wszczęcia egzekucji na podstawie prawidłowego tytułu wykonawczego powód mógłby wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia wynikającego z tytułu wykonawczego na zasadzie art. 125 k.c.

W ocenie Sądu bezzasadny okazał się także podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Wskazać należy, iż do dnia 9 sierpnia 2007r. obowiązywał przepis art. 442 § 1 k.c., zgodnie którym roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. W aktualnym stanie prawnym w myśl art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zdaniem Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy nie można przyjąć, ze doszło do przedawnienia roszczenia powoda ani w aktualnym ani w poprzednim stanie prawnym. Zgodnie z powszechnie przyjętą wykładnią, chwilą dowiedzenia się poszkodowanego o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia jest moment otrzymania przez poszkodowanego takich informacji, które obiektywnie oceniając, pozwalają z wystarczająco dużą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo określonemu podmiotowi. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2005r. III CK 408/04, L. „w sytuacji, gdy szkodę wyrządziło bezprawne działanie funkcjonariusza państwowego, poszkodowany do czasu ustalenia we właściwym trybie, że działanie to było bezprawne, nie ma podstaw do stwierdzenia, iż funkcjonariusz lub Skarb Państwa odpowiadają wobec niego z tytułu czynu niedozwolonego. Należy więc uznać, że samo podejrzenie czy przypuszczenie, a nawet subiektywne przekonanie poszkodowanego, iż funkcjonariusz państwowy swoim działaniem wyrządził mu szkodę nie jest równoznaczne z uzyskaniem wiarygodnej informacji w tym względzie. Dopiero, gdy poszkodowany z kompetentnych źródeł dowiedział się o bezprawności działania funkcjonariusza państwowego, można uznać, że „dowiedział się” o osobie obowiązanej do naprawienia szkody, w rozumieniu art. 442 § 1 i art. 442 ¹ § 1 KC, a także, że „dowiedział się o czynności lub zaniedbaniu komornika”, w rozumieniu art. 769 § 3 KPC”. W okolicznościach niniejszej sprawy należało przyjąć, że obiektywną wiedzę o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia dowiedział się najwcześniej w dniu wydania postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 22 maja 2015r. Pozew natomiast został wniesiony w dniu 16 marca 2016r., a więc przed upływem terminu przedawnienia. Dodatkowo należy wskazać, że powód w dniu 7 marca 2006r. złożył skargę na czynności komornika w postaci zajęciu wynagrodzenia za pracę oraz wierzytelności zasiłku chorobowego i świadczenia przedemerytalnego, lecz postanowieniem z dnia 22 maja 2006r. wydanym w sprawie o sygnaturze VII Co 910/06 Sąd Rejonowy w Gdyni oddalił tę skargę. Przedmiotowe postanowienie mogło powoda, który nie był wówczas reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, utwierdzić w przekonaniu, że postępowanie egzekucyjne prowadzone było zgodnie z prawem.

Strona powodowa wykazała także związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym działaniem K. a szkodą. Nie ulega bowiem wątpliwości, że gdyby K. prowadził egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przeciwko powodowi to albo doszłoby do spłaty długu przez powoda i wygaśnięcia zobowiązania albo powód mógłby skutecznie bronić się w postępowaniu przeciwegzekucyjnym zarzutem przedawnienia. Tymczasem, jak wskazano powyżej, w wyniku bezprawnej egzekucji nie doszło do zmniejszenia zadłużenia powoda, mimo ściągnięcia od niego znacznych kwot pieniężnych. Taki stan rzeczy był spowodowany zaniedbaniami K., który nie zweryfikował pod względem formalnym przedstawionego mu tytułu wykonawczego.

Wysokość szkody wynika z dokumentów zawartych w aktach egzekucyjnych tj. karty rozliczeniowej i pism komornika.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności – na mocy art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji – Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.696,93 zł. Od tej kwoty – na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia 18 lutego 2016r. do dnia zapłaty. Zważyć bowiem należy, iż pismem z dnia 9 lutego 2016r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 30.696,93 zł w terminie 7 dni.

Koszty procesu:

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na zasądzoną kwotę składają się: opłata sądowa od pozwu (1.535 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika powódki – radcy prawnego w stawce minimalnej (4.800 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).