Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2018 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda Skarbu Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe nadleśnictwo L. na rzecz pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 107 złotych ( sto siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 2265/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 września 2017 roku powód Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 412,50 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot: 29,50 złotych za okres od dnia 15 marca 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 lipca 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 13 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 września 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 listopada 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 15 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty, 29,50 złotych za okres od dnia 13 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, 49 złotych za okres od dnia 15 lutego 2017 roku do dnia zapłaty, 49 złotych za okres od dnia 15 marca 2017 roku do dnia zapłaty i 49 złotych zł za okres od dnia 15 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 06 lipca 2013 roku zawarł z pozwanym umowę najmu lokalizacja numer (...), na podstawie której powód wynajął pozwanemu część powierzchni wieży obserwacyjnej o numerze inwentarzowym (...)oraz część gruntu obok wieży (działka numer (...), obręb S.), pod kontener o powierzchni 30 m ². Pozwany był zobowiązany do zapłaty czynszu w wysokości 2 300 złotych netto, przy czym czynsz najmu miał podlegać waloryzacji od dnia 01 stycznia każdego roku obowiązywania umowy, począwszy od dnia 01 stycznia 2010 roku, o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za poprzedni rok ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a wynikająca z tego tytułu zmiana nie wymagała pisemnego aneksu do umowy.

W 2016 roku i w 2017 roku inflacja nie wzrosła, zatem wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych był ujemny (-0,09 w 2016 roku oraz -0,06 w 2017 roku). Ponieważ pozwany zaczął pomniejszać wysokość uiszczanego czynszu, w dniu 04 kwietnia 2016 roku powód wystosował do pozwanego pismo, w którym poinformował go, że czynsz najmu w 2016 roku nie uległ zmianie, gdyż jest modyfikowany tylko wtedy, gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wzrasta. Pozwany nie zaakceptował takiego stanowiska i nie uiszczał pełnych kwot miesięcznego czynszu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dna 13 listopada 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 5290/17 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że osią sporu między stronami pozostaje zapis § 4 ust. 2 umowy zawierający klauzulę waloryzacyjną czynszu najmu. Mimo, że strony w umowie nieprecyzyjne przytoczyły nazwę wskaźnika waloryzacyjnego, to nie może budzić wątpliwości fakt, że chodziło im o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem strona powodowa dokonywała waloryzacji przez cały okres obowiązywania umowy aż do 2014 roku w oparciu o ten właśnie wskaźnik, a pozwany milcząco taką zmianę akceptował. Pozwany wskazał nadto, że skoro strony odwołały się do powyższego wskaźnika, to ze wszelkimi tego konsekwencjami akceptując fakt, że w danym roku może być on dodatni albo ujemny. Użycie zaś słowa „wzrost” przy nazwie tego wskaźnika nie wskazuje na zastrzeżenie waloryzacji jedynie w przypadku wskaźnika dodatniego, a stanowi oczywistą niedokładność w określeniu jego nazwy. Nie sposób więc przyjąć, by do waloryzacji czynszu mogło dojść jedynie w razie inflacji, bowiem celem umownej klauzuli waloryzacyjnej jest zabezpieczenie interesów obu stron umowy na wypadek zmiany siły nabywczej pieniądza. Gdyby zaś intencją stron było, aby waloryzacja następowała jedynie w razie wzrostu cen towarów i usług, to wówczas umowa stanowiłaby, że strony wyłączają możliwość obniżenia czynszu w razie deflacji (ujemnej wartości tego składnika).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 06 lipca 2013 roku Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę najmu (...) numer (...), której przedmiotem było wynajęcie części powierzchni wieży obserwacyjnej o numerze inwentarzowym (...)oraz części gruntu obok wieży (działka numer (...), obręb S.) pod kontener o powierzchni 30 m ².

Umowa została zawarta na czas określony 10 lat, począwszy od dnia 06 lipca 2009 roku.

Zgodnie z § 4 za używanie przedmiotu najmu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. był zobowiązany do zapłaty czynszu w wysokości 2 300 złotych netto miesięcznie (a także podatek VAT).

Powyższy czynsz miał podlegać waloryzacji od dnia 01 stycznia każdego roku obowiązywania umowy, począwszy od dnia 01 stycznia 2010 roku, o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za poprzedni rok ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a wynikająca z tego tytułu zmiana nie wymagała pisemnego powiadomienia najemcy (ust. 2 i ust. 3 § 4 umowy).

umowa najmu wraz z załącznikami – k. 8-17 akt

Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. dokonywał waloryzacji czynszu najmu w oparciu o ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W 2016 roku i w 2017 roku średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem był ujemny.

W 2016 roku wynosił w stosunku do 2015 roku 99,1 (spadek o 0,9), a w 2017 roku wynosił 99,4 (spadek o 0,6).

niesporne

Pismem z dnia 04 kwietnia 2016 roku Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. poinformował (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., że kwota miesięcznego czynszu najmu w 2016 roku pozostaje bez zmian i najemca nie ma prawa do obniżenia czynszu najmu.

Pismem z dnia 28 października 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zażądał wystawienia faktur korygujących za 2016 rok uwzgledniających obniżoną wartość czynszu najmu.

pismo – k. 20, 21 akt

Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. wystawiał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. co miesiąc faktury tytułem czynszu najmu w kwocie 3 278,50 złotych brutto.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. nie opłacił w całości czynszu najmu za okres luty 2016 roku, marzec 2016 roku, maj 2016 roku, czerwiec 2016 roku, lipiec 2016 roku, sierpień 2016 roku, październik 2016 roku, listopad 2016 roku, grudzień 2016 roku, styczeń 2017 roku, luty 2017 roku, marzec 2017 roku.

faktury wraz z potwierdzeniami przelewów – k. 24-47 akt

Pismem z dnia 18 maja 2017 roku Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. wezwał (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. do zapłaty zaległej kwoty wynikającej z powyższych faktur w łącznej kwocie 412,50 złotych, jednakże bezskutecznie.

wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i odbioru – k. 48-50 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

W niniejszej sprawie powód Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo L. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 412,50 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od poszczególnych wskazanych w pozwie kwot tytułem pozostałej części należności wynikających z wystawionych pozwanemu faktur obejmujących czynsz najmu, który nie był w całości uiszczany przez pozwanego.

Poza sporem pozostawało, że strony łączyła umowa najmu części powierzchni wieży obserwacyjnej o numerze inwentarzowym(...)oraz części gruntu obok wieży (działka numer (...), obręb S.) oraz że z tego tytułu w okresie od lutego 2016 roku do marca 2017 roku powód wystawiał faktury obejmujące czynsz najmu w kwocie 3 278,50 złotych. Niesporne było również to, że pozwany uiszczał powyższe należności w niepełnej wysokości pomniejszając je początkowo o 29,50 złotych, a następnie o 49 złotych.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się natomiast do interpretacji klauzuli waloryzacyjnej zawartej § 4 ust. 2 umowy najmu łączącej strony, zgodnie z którym czynsz najmu miał podlegać waloryzacji od dnia 01 stycznia każdego roku obowiązywania umowy, począwszy od dnia 01 stycznia 2010 roku, o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za poprzedni rok ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Zgodnie z treścią art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu

Nie ma wątpliwości, że celem procesu wykładni jest odtworzenie znaczenia, jakie obie strony nadawały składanemu oświadczeniu woli w momencie jego wyrażania (tzw. subiektywny wzorzec wykładni). Dopiero gdy okaże się, że nie da się stwierdzić, jak strony rozumiały sporne postanowienia umowy w chwili jej zawarcia, Sąd powinien ustalić ich znaczenie według wzorca obiektywnego opartego na założeniu, że zastosowanie reguł określonych w art. 65 k.c. nakazuje otoczyć ochroną adresata oświadczenia woli, który przyjął je określając jego treść przy zastosowaniu starannych zabiegów interpretacyjnych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2011 roku, sygn. akt I CSK 193/10).

W niniejszej sprawie niewątpliwie strony różnią się w zakresie sposobu rozumienia § 4 ust. 2 umowy.

W ocenie powoda fakt, że przy określaniu nazwy wskaźnika dodano słowo „ wzrostu” świadczy jednoznacznie o tym, że czynsz najmu miał być waloryzowany jedynie w przypadku wzrostu, tj. podwyższenia tego wskaźnika w stosunku do roku ubiegłego i miał nie ulegać zmianie w przypadku spadku jego wartości. Pozwany natomiast stał na stanowisku, że użycie powyższego słowa „ wzrostu” nie ma znaczenia, ponieważ przy określaniu klauzuli waloryzacyjnej strony miały na myśli urzędowy wskaźnik, jakim jest ogłaszany corocznie w formie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, a o który to wskaźnik czynsz najmu był przez powoda waloryzowany w poprzednich latach (gdy był on dodatni).

W przedmiotowej sprawie obie strony reprezentowane przez zawodowych pełnomocników nie wykazały żadnej inicjatywy dowodowej pozwalającej Sądowi na ustalenie, jaki był zgodny zamiar stron przy zawieraniu umowy. Tym samym interpretacji zapisu § 4 ust. 2 umowy w zakresie klauzuli waloryzacyjnej dokonać należało zgodnie zasadami dotyczącymi wykładni obiektywnej, w której właściwy sens oświadczenia woli ustala się na podstawie tego, jak adresat sens ten rozumiał i zrozumieć powinien przy dołożeniu starannych zabiegów interpretacyjnych, opierając się przede wszystkim jednak na tekście dokumentu i językowych regułach znaczeniowych, z uwzględnieniem kontekstu, w którym interpretowane wyrażenia zostały użyte, a także okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone oraz celu umowy. Prawidłowa wykładnia nie może bowiem abstrahować od treści zwerbalizowanej w danym piśmie. Sformułowania i pojęcia zawarte w treści tekstu, ale i sama semantyka oraz struktura aktu są jednym z istotnych wykładników woli stron, pozwalają ją poznać i ocenić. Jest więc oczywiste, że wykładnia umowy nie może prowadzić do stwierdzeń pozostających w sprzeczności z jej treścią. Należy przy tym mieć również na uwadze, że stronami przedmiotowej umowy były podmioty profesjonalne.

W niniejszej sprawie strony umowy posługując się pojęciem „wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za poprzedni rok ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego”, nazwę tego wskaźnika określiły niewątpliwie nieprecyzyjnie, skoro dotychczasowa praktyka powoda – akceptowana przez pozwanego – wskazywała, że wskaźnikiem, o jaki waloryzowany był czynsz, był w istocie urzędowy wskaźnik, tj. średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Jednocześnie w ocenie Sądu użycie słowa „ wzrost” przy nazwie tego wskaźnika nie może prowadzić do uznania, że zastrzeżono waloryzację jedynie w przypadku wskaźnika dodatniego, a stanowi oczywistą niedokładność w określeniu jego nazwy, strony nie posłużyły się bowiem sformułowaniem, że czynsz najmu będzie podlegał waloryzacji o wzrost przedmiotowego wskaźnika. Zgodzić należy się z pozwanym, że zamieszczenie w umowie klauzuli waloryzacyjnej w przypadku braku dodatkowych zastrzeżeń stanowi wyraz zabezpieczenia interesów obu stron umowy na wypadek zmiany siły nabywczej pieniądza i tym samym działa zarówno w przypadku inflacji, jak i deflacji, prowadząc odpowiednio do podwyższenia lub obniżenia świadczenia, co jest zasadne tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę cel waloryzacji, którym jest przywrócenie początkowej wartości świadczenia i to dla obu stron (w braku odmiennych postanowień umowy). W niniejszym przypadku więc obniżenie wysokości uiszczanego czynszu pozwala na zachowanie początkowej wartości świadczenia i zapobiega uzyskaniu przez powoda świadczenia nie tylko wyższego nominalnie, ale również i realnie. Podkreślić bowiem raz jeszcze należy, że waloryzacja świadczeń zmierza do przywrócenia realnej wartości umówionego świadczenia. Stosownie do zasad waloryzacji przedmiotem świadczenia w rzeczywistości jest nie tyle suma jednostek pieniężnych, ile oznaczona wartość ekonomiczna niezmienna w czasie, a wyrażona w odpowiedniej sumie jednostek pieniężnych, a suma tych jednostek w zależności od zmiany siły nabywczej pieniądza może ulegać zwyżce lub obniżeniu na podstawie odpowiedniego przeliczenia uwzględniającego zmiany siły nabywczej pieniądza (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 01 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I ACa 1239/14).

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 358 ¹ § 2 k.c. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z § 4 ust. 2 umowy z dnia 06 lipca 2013 roku stosowanych a contrario powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i zasądził od powoda jako strony przegrywającej niniejszy proces na rzecz pozwanego kwotę 107 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, na którą składają się kwoty: 90 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zmianami) oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 27 maja 2018 roku