Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa W. P.

przeciwko (...) z siedzibą w W. B.

o wydanie lub zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 8 stycznia 2016 roku, sygn. akt I C 581/15

oddala apelację i zasądza od pozwanego (...)z siedzibą w W. B.na rzecz powoda W. P. kwotę 600 ( sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR Bartłomiej Biegański

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 199/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 lipca 2015 roku wniesionym przeciwko pozwanemu(...)z siedzibą w W. B.powód W. P. wniósł o nakazanie pozwanemu wydania należącej do niego paczki nadanej przesyłką kurierską pod adres w W. B., bądź ewentualnie o zasądzenie na jego rzecz kwoty 6.000 złotych odszkodowania odpowiadającego wartości paczki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.

Pozwany wnosił o odrzucenie pozwu z uwagi na brak jurysdykcji sądu polskiego w sprawie, a na wypadek nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie powództwa.

Postanowieniem z dnia 20 października 2015 roku Sąd Rejonowy uznał, że sąd polski ma jurysdykcję do rozpoznania sprawy.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2016 roku, wydanym w sprawie I C 581/15, Sąd Rejonowy w Radomsku nakazał pozwanemu (...) z siedzibą w W., aby wydał powodowi W. P. i zwrócił do miejsca nadania w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku następującą ruchomość: paczkę w postaci kartonu o wymiarach 60 x 80 centymetrów, oklejonego brązową taśmą klejącą, opisanego imieniem, nazwiskiem i adresem na kartce przyklejonej do paczki, która to paczka została odebrana od powoda w dniu 7 stycznia 2015 roku w celu przewiezienia jej na wskazany adres w W. na podstawie zawartej umowy przewozu oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.517 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

W dniu 7 stycznia 2015 roku powód W. P. w ramach zawartej z pozwanym (...) z siedzibą w W. na odległość umowy przewozu nadał paczkę na adres w W.. Paczka została odebrana przez działającego w imieniu powoda kuriera (...) Spółki z o.o. w Ł. za pozostawieniem listu przewozowego zawierającego wyciąg z regulaminu świadczenia usług przez firmę (...) w obrocie krajowym.

W piśmie z dnia 9 stycznia 2015 roku pełnomocnik pozwanego poinformował powoda, iż nadana przez niego paczka została zatrzymana z uwagi na niedozwoloną zawartość, w związku z czym obciążono powoda karą umowną w wysokości 1.100 złotych. W treści pisma i załączonej noty obciążeniowej wskazano adres korespondencyjny pozwanego w P.: (...)-(...) Ś., (...).

W piśmie nadanym w dniu 28 stycznia 2015 roku powód odstąpił od umowy przewozu i wezwał pozwanego do zwrotu przesyłki w stanie nienaruszonym na adres nadania. Kolejnym pismem z dnia 23 lutego 2015 roku powód ponowił wezwanie do zwrotu przesyłki.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Motywując powyższe wskazał, że podstawę roszczenia powoda stanowi art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Zgodnie zaś z treścią art. 140 k.c. w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Uregulowane w art. 222 k.c. roszczenia, w tym windykacyjne, wynikają z prawa własności i stanowią korelat uprawnień właściciela przewidzianych w art. 140 k.c.

Zdaniem Sądu Rejonowego roszczenie powoda znajduje także uzasadnienie w treści art. 53 ust. 1 punkt 1 Prawa Przewozowego (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 915), który stanowi, że nadawca może odstąpić od umowy przewozu lub wprowadzić do niej zmiany żądając, aby przewoźnik zwrócił mu przesyłkę w miejscu nadania.

W ocenie Sądu Rejonowego kwestią sporną w sprawie było ustalenie, czy pozwanemu przysługuje skuteczne względem powoda uprawnienie do władania jego rzeczą. W tym zakresie ciężar dowodzenia spoczywał z mocy art. 24 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827) na stronie pozwanej, która nie dochowała terminów prekluzyjnych zakreślonych przez sąd, a tym samym nie podniosła skutecznych zarzutów wobec roszczeń powoda. W sytuacji, gdy powód odstąpił od umowy powołując się na niedopełnienie przez pozwanego przedsiębiorcę jego obowiązków informacyjnych wynikających z powołanej ustawy, to na pozwanym ciążył obowiązek dowiedzenia ewentualnej bezskuteczności tegoż odstąpienia. Tymczasem pozwany, zamiast skupić się na skutecznej obronie, oparł się na zarzucie braku jurysdykcji krajowej, którą to kwestię Sąd był zobowiązany zbadać z urzędu, mimo zaistniałej w sprawie prekluzji dowodowej – przy czym zarzut ten okazał się zupełnie nietrafiony. Podobnie nie mógł się ostać zarzut rzekomej nieprawidłowości doręczenia pierwszego wezwania w sprawie (które rzutowało na prekluzję dowodową w całej sprawie), skoro nastąpiło ono na adres powoływany w pismach przez samego pozwanego. Znamiennym jest, iż kwestię rzekomej nieprawidłowości doręczenia odpisu pozwu, pozwany podniósł dopiero po wdaniu się w spór, a więc po złożeniu odpowiedzi na pozew, która została mu zwrócona.

Sąd Rejonowy wyjaśnił również, że w przedmiotowej sprawie powód zawarł z pozwanym umowę przewozu rzeczy, w ramach której pozwany odebrał paczkę, a następnie od umowy powyższej skutecznie odstąpił, co powoduje po stronie pozwanego konieczność zwrotu powierzonej mu do transportu rzeczy na mocy powołanych wyżej przepisów. Istotne jest przy tym, iż do zawarcia umowy doszło w realiach nowych przepisów konsumenckich, wprowadzonych ustawą z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta, która obowiązuje od dnia 25 grudnia 2014 roku. Ustawa ta nakłada szereg obowiązków po stronie przedsiębiorcy, a przepisy art. 12, 14, 19 (regulujące kwestie udzielania informacji, sposobu ich przekazywania i utrwalania), 29 (zawierający odstępstwo od ogólnego terminu do odstąpienia od umowy zawartego w art. 27 ustawy) i przede wszystkim powołanego wcześniej art. 24 jednoznacznie wskazują na kim spoczywa ciężar udowodnienia ewentualnej bezskuteczności odstąpienia od umowy przez konsumenta.

Wobec nieprzedstawienia przez pozwanego informacji na temat istotnych postanowień wiążącej strony umowy przewozu, Sąd Rejonowy przyjął, iż w realiach sprawy nie znajduje zastosowania reguła ograniczająca możliwość odstąpienia od umowy przewozu rzeczy określona w treści art. 38 pkt 12 cytowanej ustawy o prawach konsumenta.

Niemożliwe jest także powoływanie się na realizację prawa zastawu na przesyłce powoda na podstawie ustawy Prawo Przewozowe. Treść art. 13 ust. 2 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (tzw. Konwencja CMR) przesądza, po pierwsze, że prawo zatrzymania ładunku jest uregulowane w Konwencji i dlatego odwoływanie się do polskiego Prawa przewozowego nie jest uprawnione w zakresie transportu międzynarodowego, z którym mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Ponadto prawo zatrzymania może zostać przez przewoźnika wykonane tylko wtedy, gdy z treści listu przewozowego wynika, że odbiorca jest obowiązany do zapłaty przewoźnego oraz gdy do takiej zapłaty nie dojdzie. Kwestie powyższe nie były jednakże w toku sprawy w ogóle podnoszone, a tym bardziej udowadniane stosownymi dokumentami świadczącymi o warunkach umowy czy też ich naruszeniu przez stronę powodową.

W końcu za zupełnie chybiony w ocenie Sądu Rejonowego, uznać należało zarzut pozwanego, iż rzeczone prawo zastawu realizuje wobec naliczenia powodowi kary umownej, która to kara jawnie przeczy treści art. 483 k.c., zgodnie z którą w umowie można zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nastąpi przez zapłatę określonej sumy, tj. kary umownej. Możliwość taką ustawodawca przewidział wyłącznie w odniesieniu do zobowiązania niepieniężnego. W związku z tym bezprawne jest zastrzeżenie obowiązku zapłaty kary umownej na wypadek niewykonania świadczenia pieniężnego. W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia będącego następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, jest on zobowiązany do naprawienia powstałej w wyniku tego szkody na mocy art. 471 k.c. W przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego zgodnie z art. 481 § 1 k.c. wierzyciel może też żądać za czas opóźnienia odsetek umownych lub ustawowych.

Ponadto Sąd pierwszej instancji zauważył, że zarówno w przypadku świadczenia usługi pocztowej jak i świadczenia usługi przewozu główne zobowiązanie konsumenta ma charakter zobowiązania pieniężnego. Podstawowym obowiązkiem nadawcy (konsumenta) jest zapłata określonej w umowie (cenniku) kwoty pieniędzy – ceny, podczas gdy obowiązek przedsiębiorcy ma charakter zobowiązania niepieniężnego – doręczenia przesyłki w określonym miejscu i czasie osobie wskazanej w dowodzie nadania. Jak wynika z analiz Prezesa (...) firmy kurierskie w stosowanych przez siebie regulaminach nakładają na konsumenta obowiązek zapłaty kary umownej pomimo, że świadczenie konsumenta jest zobowiązaniem pieniężnym. Tymczasem zgodnie z uzasadnieniem Sądu Najwyższego do wyroku z dnia 21 sierpnia 2008 roku w sprawie IV CSK 202/08, Legalis „Kara umowna - jak wynika z art. 483 §1 k.c. – może zostać zastrzeżona wyłącznie w odniesieniu do zobowiązania niepieniężnego. Kategoryczne brzmienie art. 483 § 1 nie pozostawia wątpliwości, że przepis ten w odnośnym zakresie ma charakter iuris cogentis”.

O kosztach procesowych Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1.217 złotych oraz opłaty sądowej od pozwu w wysokości 300 złotych.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją pozwany. Skarżący zarzucił wyrokowi:

1.  obrazę przepisów postępowania mających wpływ na jego treść, tj.:

• art. 1099 k.p.c. poprzez jego błędne niezastosowanie i uznanie, przez Sąd I instancji iż ma jurysdykcję do rozpoznania przedmiotowej sprawy podczas gdy, w sprawie zachodzi brak jurysdykcji sądu polskiego, albowiem zgodnie z art. 5 ust. 1 unijnego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr (...) tzw. rozporządzeniem R. I z dnia 17 czerwca 2008 roku, firma (...) ma swą siedzibę (miejsce zwykłego pobytu) przewoźnika w W., a nie posiada on na terenie Polski miejsca zwykłego pobytu a ponadto miejscem dostawy przesyłki nr (...) również jest W., ponieważ na podstawie umowy przewozowej przesyłki przewożone są z P. do W.;

• nieważność postępowania na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c. albowiem na skutek naruszenia przepisów postępowania w szczególności art. 133 § 2a k.p.c., 207 § 6 k.p.c., 217 k.p.c. niezasadnie przyjął, iż nastąpiło skutecznie doręczenie pozwu na adres nie będący ani siedzibą organu spółki, ani adresem wpisanym do właściwego rejestru skutkiem czego bezpodstawnie dokonał zwrotu wszelkich pism procesowych zarówno zawierających stanowisko pozwanego, jak i jego wnioski dowodowe czym pozwany został faktycznie pozbawiony możliwości obrony swoich praw przed Sądem;

• nierozpoznanie istoty sprawy w związku z niezasadnym przyjęciem niedopuszczalności zastosowania kary umownej; w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji nie zbadał i nie odniósł się do samej kwestii istnienia podstaw do nałożenia kary umownej, a to naruszenia przez powoda regulaminu świadczenia usług przewozowych poprzez umieszczenie w przesyłce rzeczy, których przewóz pozwany wyłączył;

• nierozpoznanie przez Sąd I instancji zarzut braku jurysdykcji krajowej podniesionego w pismach procesowych oraz przez pełnomocnika na rozprawie w dniu 4 września 2015 roku, albowiem nie zostało wydane w tym przedmiocie postanowienie, w którym Sąd powinien był uwzględniając zarzut odrzucić pozew ewentualnie nie uwzględniając go oddalić postanowieniem wniosek, tym samym Sąd I instancji pozbawił pozwanego możliwości zaskarżenia takiego postanowienia;

• wydanie przez Sąd I Instancji postanowienia w dnia 20 października 2015 roku w którym Sąd I Instancji uznaje, że sąd polski ma jurysdykcję do rozpoznania sprawy a które to postanowienie nie jest wymienione w katalogu z art. 394 § 1 k.p.c., tym samym pozwany został pozbawiony możliwości zaskarżenia tegoż postanowienia;

• art. 133 § 2 i § 2a k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie przez Sąd I Instancji, iż sposób doręczenia odpisu pozwu oraz pozostałej w sprawie korespondencji jest prawidłowy, w sytuacji w której z przedstawionych okoliczności jednoznacznie wynika, iż odpis pozwu nie został skutecznie doręczony pozwanemu, gdyż pozwany posiada siedzibę w W., natomiast przesyłka została doręczona na adres magazynu;

• art. 207 § 6 k.p.c. w zw. z art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. art. 133 § 2a k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, iż w niniejszej sprawie nastąpiła prekluzja dowodowa, albowiem doręczenie pozwanemu w niniejszej sprawie wszelkich pism procesowych było prawidłowe i skuteczne podczas gdy pozwany posiada siedzibę rejestrową w W., natomiast adres do korespondencji podany w P. nie jest wskazany w aktach rejestrowych pozwanego oraz jest wykorzystywany jedynie dla wygody klientów, a tym samym pozwanemu nie doręczono skutecznie żadnego pisma w niniejszej sprawie zatem termin do wniesienia ewentualnych środków dowodowych nadal pozostaje otwarty;

• art. 227 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w sposób niepełny i jednostronny, nie dokonanie analizy całokształtu materiału dowodowego;

• art. 233 k.p.c. poprzez zastąpienie swobodnej oceny dowodów oceną dowolną, w szczególności poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w sposób niepełny, jednostronny i sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, polegający na przyjęciu, iż pozwany nie podniósł skutecznych zarzutów wobec roszczeń powoda, podczas gdy zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 18 kwietnia 2014 roku, sygn. akt I Acz 200/14 przyjmuje się, że przez wdanie się w spór, należy rozumieć każde przeciwstawienie się żądaniu pozwu niezależnie od tego, czy zamierza ono do oddalenia powództwa, bądź też do odrzucenia pozwu.

2.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

• art. 53 ust. 1 pkt. 1 Prawa Przewozowego (tekst jedn. Dz.U. z 2015r. poz. 915) poprzez przyjęcie, iż powód może odstąpić od umowy przewozu, w sytuacji w której powodowi na podstawie art. 38 ust. 12 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta prawo odstąpienia od umowy przewozu nie przysługuje, gdy zostaną łącznie spełnione dwie przesłanki poinformowanie konsumenta o dacie odbioru przesyłki do nadania przez kuriera oraz o prognozowanej dacie doręczenia przesyłki odbiorcy w W., które w niniejszej sprawie zostały spełnione;

• art. 38 ust. 12 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta poprzez jego błędne niezastosowanie i przyjęcie, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie znajduje zastosowania, podczas gdy zostały łącznie spełnione przesłanki tj. poinformowanie konsumenta o okresie świadczenia usługi, na co składają się następujące informacje: data odbioru przesyłki do nadania przez kuriera oraz prognozowana data doręczenia przesyłki odbiorcy w W., a tym samym powód nie miał uprawnienia do odstąpienia od umowy;

• art. 483 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie przez Sąd I instancji, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające nałożenie kary umownej, w sytuacji w której pozwany miał prawo nałożyć na powoda karę umowną, gdyż karę umowną można zastrzec na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania przez dłużnika obowiązku, określonego w umowie, który nie należy do obowiązków podstawowych, jeśli ma on charakter niepieniężny – nawet w sytuacji, gdy zasadnicze świadczenie polegało będzie na zapłacie sumy pieniężnej;

• art. 790 k.c. poprzez jego niezastosowanie przez Sąd I instancji i uznanie, iż pozwany nie posiada prawa zastawu na przesyłce, w sytuacji w której pozwanemu jako przewoźnikowi przysługuje prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu.

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia:

- polegający na uznaniu, iż jedynym obowiązkiem nadawcy - pozwanego jest zapłata określonej w umowie (cenniku) kwoty pieniędzy, podczas gdy obowiązkiem nadawcy jest nadanie przesyłki zgodnie z obowiązującym przekazanie przesyłki niezawierającej rzeczy zabronionych określonych w Regulaminie Pozwanego - przewoźnika co stanowi obowiązek niepieniężny,

Jednocześnie, na wypadek nieuwzględnienia zarzutu braku jurysdykcji krajowej oraz zarzutu nieważności postępowania a także zarzutu nierozpoznania istoty sprawy skarżący na podstawie art. 381 k.p.c. wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie w postępowaniu apelacyjnym dowodów z:

- listu adwokackiego z dnia 9 stycznia 2015 roku;

- noty obciążeniowej nr (...);

- listu z dnia 5 lutego 2015 roku;

- listu z dnia 5 maja 2015 roku;

- wydruku wiadomości tekstowej sms wysłanej na numer (...);

- regulaminu (...)

- nagrania złożenia zamówienia;

- przesłuchania w charakterze strony P. K. - na okoliczność ich treści, poinformowania zleceniodawcy o zakazie przewozu towarów akcyzowych, poinformowania nadawcy o treści Regulaminu, wysokości ubezpieczenia przesyłki w przypadku nie wskazania w liście przewozowym wartości przesyłki, potwierdzenia istnienia przesłanek uzasadniających wyłączenie prawa odstąpienia od umowy.

W związku z powyższym apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i odrzucenie powództwa w całości, podtrzymując zgłoszony zarzut braku jurysdykcji krajowej, ewentualnie o uchylenie wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, bądź też zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do decyzji procesowej, która zapadła przed zamknięciem rozprawy apelacyjnej przed Sądem Okręgowym, tj. do oddalenia wniosków dowodowych zawartych w apelacji. Jak chodzi o wymienione w apelacji dokumenty, to zostały one uwzględnione przez Sąd Okręgowy przy ocenie niniejszej sprawy, albowiem znajdują się one w aktach sprawy i były przedmiotem badania i stanowią podstawę ustaleń faktycznych.

Odnośnie nagrania złożenia zamówienia, to brak jest cech nowości tego dowodu, albowiem strona pozwana nie wykazała, że nie miała możliwości zgłoszenia tego dowodu. Zgodnie zaś z treścią art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Co ważniejsze w ocenie Sądu Okręgowego dowód ten nie może prowadzić do rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie zawiera on odzwierciedlenia rozmowy między powodem a pracownikiem pozwanego, tylko między córką powoda i konsultantką infolinii.

W ocenie Sądu Okręgowego nie było również potrzeby dopuszczania dowodu z przesłuchania stron, albowiem dowód ten w świetle treści art. 299 k.p.c. ma charakter subsydiarny i jego przeprowadzenie może mieć miejsce tylko wtedy, gdy na podstawie innych dowodów stan faktyczny w sprawie nie daje podstaw do wydania rozstrzygnięcia, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.

Odnosząc się merytorycznie do treści zarzutów apelacyjnych wskazać należy, iż nie zasługują one na podzielenie, chociaż Sąd Okręgowy dostrzega uchybienia procesowe, których dopuścił się Sąd Rejonowy w toku postępowania w pierwszej instancji. Procesowym uchybieniem ze strony Sądu Rejonowego jest w pierwszej kolejności to, że doszło po raz drugi do zwrotu odpowiedzi na pozew (k. 68), gdyż w aktach sprawy brak jest podstaw, że ta odpowiedź na pozew została złożona po terminie. Niemniej nie można podzielić stanowiska pozwanego, że został on w ten sposób pozbawiony możliwości obrony swych praw, albowiem pełnomocnik pozwanego stawił się na terminie rozprawy w dniu 4 września 2015 roku, na której wnosił o oddalenie powództwa i poparł wszystkie argumenty zawarte w odpowiedzi na pozew. W świetle powyższego jakkolwiek mamy do czynienia niewątpliwie z uchybieniem procesowym, to nie prowadzi od do pozbawienia pozwanego możliwości obrony swych praw i unieważnienia w tym zakresie postępowania.

Niewątpliwie również redakcja postanowienia odnoszącego się do zagadnienia dotyczącego jurysdykcji krajowej była nieprawidłowa i rację ma pełnomocnik pozwanego, że Sąd I instancji powinien był rozstrzygnąć o odrzuceniu pozwu, albo pozytywnie albo też negatywnie, co otworzyłoby stronie skarżącej prawo do wniesienia środka zaskarżenia. Sąd Rejonowy takiego rozstrzygnięcia nie wydał, nie mniej jednak Sąd Okręgowy przeprowadził kontrolę tego zarzutu i uznał, że w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do odrzucenia pozwu, a co za tym idzie wskazane uchybienie nie może także skutkować nieważnością postępowania.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko prezentowane przez stronę powodową, że przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) (...)z dnia 17 czerwca 2008 roku w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Dz. Urz. UE. L Nr 177, str. 6) – tzw. (...) nie mają zastosowania do kwestii jurysdykcji krajowej, tylko do kwestii właściwości prawa. Przepisy tego rozporządzenia dotyczą prawa prywatnego międzynarodowego, a nie prawa procesowego i jest to rozróżnienie, które powinno być profesjonalnemu pełnomocnikowi pozwanego znane.

W niniejszej sprawie o właściwości jurysdykcyjnej sądu polskiego decyduje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 12 grudnia 2012 roku w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz.UE.L Nr 351, str. 1). Z treści art. 7 pkt 5 tego rozporządzenia, wynika wprost, że sąd polski był władny rozstrzygnąć niniejszą sprawę. Zgodnie z tym przepisem osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim sprawach dotyczących sporów wynikających z działalności filii, agencji lub innego oddziału – przed sądy miejsca, w którym znajdują się filia, agencja lub inny oddział.

Ustosunkowując się do podniesionych w apelacji zarzutów prawa materialnego, to wskazać należy, że poza jakimkolwiek sporem pozostaje, że właścicielem będącej przedmiotem sporu przesyłki jest powód, a zatem może on co do zasady wytoczyć powództwo z art. 222 k.c. o wydanie rzeczy.

Jednocześni w ocenie Sądu Okręgowego spór jurydyczny, jaki zgłaszanymi w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji i w skardze apelacyjnej argumentami usiłuje wywołać strona pozwana, sprowadzający się do rozstrzygnięcia, czy doszło do rozwiązania umowy przewozu i czy powód mógł skutecznie wypowiedzieć tę umowę jest bezprzedmiotowy. Przesyłka została powierzona do przewozu, umowa ta nie została wykonana przez stronę pozwaną, a więc przesyłka powinna podlegać zwrotowi. Skuteczność, czy też prawidłowość rozwiązania umowy przewozu w trybie wypowiedzenie, czy też odstąpienia od umowy, można byłoby rozważać, gdyby pozwany chciał tę przesyłkę doręczyć. Tymczasem pozwany tej przesyłki nie doręczył, powołując się na to, że zawierała ona niedozwolone produkty i gotowości takiej nie zgłasza.

Rozważenia wymaga natomiast, czy strona pozwana miała prawo do skutecznego zatrzymania przesyłki. Sąd Okręgowy nie wyklucza, że w pewnych okolicznościach pozwany miałby takie prawo, ale tymi okolicznościami nie są z pewnością te, na które powołuje się w niniejszym postępowaniu. Co prawda pozwana spółką załączyła do akt sprawy regulamin dotycząc świadczenia usług transportowych (k. 120-124), jednakże pozwany wbrew zapisom wynikającym z ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz. U., poz. 827 z późn. zm.) nie przedstawił dowodu potwierdzającego fakt, że powód z regulaminem tym się zapoznał, a tym samym zawarł umowę przewozu, której elementem jest ten regulamin. Jeżeli strona decyduje się na zawieranie umów na odległość i zawieranie tych umów poza siedzibą przedsiębiorstwa, to musi ponosić konsekwencje wynikające z umowy konsumenckiej i musi zadbać o to, aby strona, która przystępuje do umowy, znała wszystkie jej warunki (art. 12 ustawy o prawach konsumenta). Takiego dowodu pozwany w toku postępowania nie przedłożył i nawet przeprowadzenie dowodów wnioskowanych przez apelującego nie doprowadziłoby do udowodnienia tego faktu. Z art. 15 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta wynika, że przedsiębiorca jest zobowiązany wydać konsumentowi dokument umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia, utrwalone na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku. Tymczasem przedstawiony przez stronę pozwaną list przewozowy nie potwierdza faktu, że pomiędzy powodem, a pozwanym doszło do zawarcia umowy przewozu, której elementem byłyby postanowienia wynikające z powołanego wyżej regulaminu. Brak dowodu potwierdzającego wskazaną wyżej okoliczność jest kluczowe dla oceny zasadności skuteczności zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu prawa zatrzymania przesyłki jako formy zabezpieczenia zapłaty przez stronę powodową kary umownej.

W tym miejscu podnieść należy, że Sąd Okręgowy nie wyklucza, iż strona pozwana poniosła określone koszty związane z próba przesłania przesyłki i jej magazynowania i że koszty te mogłyby obciążać powoda, jednakże nie było to przedmiotem obrony, a strona pozwana zgłaszała jedynie zarzut zatrzymania przesyłki.

W uzupełnieniu powyższych rozważań dodać jeszcze należy, że w ocenie Sądu Okręgowego powoływanie się przez stronę pozwaną na fakt, że wysłała powodowi wiadomość SMS z informacją, że regulamin dotyczący świadczenia usług transportowych znajduje się na stronie internetowej firmy – www. ekspresowepaczki.pl – jest niewystarczające do wykazania, że powód z regulaminem tym się zapoznał, tym bardziej że powód ma 76 lat i trudno wymagać, aby potrafił biegle korzystać z internetu. Strona pozwana powinna rozważyć, czy taki sposób informowania klientów o treści regulaminu jest właściwy w kontekście zasad współżycia społecznego, czy też dobrych obyczajów w stosunkach handlowych (art. 5 k.c.).

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą znajduje natomiast uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz przepisów § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1349 ze zm.).

SSA w SO A. Lisiecki SSO P. Hochman SSR B. Biegański

Na oryginale właściwe podpisy