Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 grudnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie D. K. (1) działającej przez przedstawiciela ustawowego A. K. od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w Ł. z dnia 4 stycznia 2017 roku w przedmiocie zmiany wskazań niepełnosprawności oraz przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz radcy prawnego M. J. kwotę 442,80 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powiększonej o stawkę podatku VAT.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. orzeczeniem z 27 października 2016 roku zaliczył małoletnią D. K. (2) do lekkiego stopnia niepełnosprawności wg symbolu 02-P 06-E od dnia 21 września 2016 roku ustalając, że niepełnosprawność istnieje od urodzenia. Zaskarżonym orzeczeniem z 4 stycznia 2017 roku pozwany utrzymał w mocy orzeczenie.

U małoletniej D. K. (1) występuje: niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim, zaburzenia zachowania i emocji, padaczka z napadami częściowymi, insulinooporność, nadwaga. Z neurologicznego punktu widzenia małoletnia nie wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, nie zachodzi konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Sprawność psychoruchowa małoletniej w istotny sposób zaburza i ogranicza jej funkcjonowanie powodując lekki stopień niepełnosprawności. Nie wymaga częściowej pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych. Nie wymaga zamieszkiwania w osobnym pokoju. Nie spełnia kryteriów zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Wnioskodawczyni cierpi oprócz tego na hipercholesterolemię, hipoglikemię reaktywną, zaburzenia miesiączkowania. Z endokrynologicznego punktu widzenia jest osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności. Występuje istotny postęp w leczeniu endokrynologicznym podczas leczenia w Instytucie Centrum (...).

U małoletniej występuje obniżona sprawność psychiczna, powodująca obniżenie zdolności do wykonywania pracy, nie wymaga jednak korzystania ze środowiskowego systemu wsparcia w samodzielnej egzystencji poza oczywistą koniecznością korzystania z pomocy rodziców wynikającą z niepełnoletności. Nie wymaga zamieszkiwania w osobnym pokoju. Małoletnia ma objawy zaburzeń zachowania w przebiegu upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim. Ze względu na stan psychiczny jest osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności od urodzenia, ustalony stopień istnieje od 21 września 2016 roku.

O istnieniu lekkiego stopnia niepełnosprawności decyduje u małoletniej współistnienie padaczki i pośledzenia psychicznego. Brak jest podstaw do orzeczenia wyższego stopnia niepełnosprawności.

Opieka, jakiej wymaga małoletnia, jest wyłącznie opieką rodzicielską wynikającą z niepełnoletności.

Lek T. jest stosowany głównie w leczeniu padaczki, dodatkowo wykorzystywany przez lekarzy psychiatrów, powoduje obniżenie łaknienia, może mieć wpływ na nastrój psychiczny pacjenta. Jego obniżenie może jednak powodować zwiększenie częstotliwości objawów padaczkowych, co z kolei może powodować obniżenie nastroju.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów, a w zakresie ustalenia stopnia niepełnosprawności i wskazań medycznych – na podstawie głównych i uzupełniających opinii biegłych. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania wniosków trzech wydanych opinii, bowiem odpowiedzi na wszystkie pytania pełnomocnika wnioskodawcy zostały przez biegłych udzielone w uzupełniających opiniach – ustnej (biegły psychiatra) i pisemnej (biegły neurolog). Dlatego wnioski o powołanie innych biegłych podlegały oddaleniu. Fakt, że zgodne wnioski opinii biegłych są niekorzystne dla wnioskodawcy, oraz że pełnomocnik działając z urzędu ma obowiązek kwestionowania niekorzystnych dla strony wniosków, nie jest podstawą do powoływania innych biegłych i przedłużania postępowania tak długo, jak długo wnioski nie okażą się dla strony korzystne.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Sąd I instancji odnosząc się do dyspozycji art. 4a ust. 1 oraz art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 123, poz. 776 ze zm.) wskazał, że z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych w oparciu przedstawione opinie biegłych wynika, że wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną w lekkim stopniu. Nie ma żadnych podstaw medycznych, do zmiany zaskarżonego orzeczenia ani wskazań medycznych w nim zawartych, w świetle całego zgromadzonego materiału dowodowego.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

Sąd orzekł o kosztach pomocy prawnej z urzędu na podstawie § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804), doliczając stawkę podatku VAT.

Powyższe orzeczenia w zakresie pkt 1 zaskarżyła pełnomocnik wnioskodawczyni.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 227 k.p.c. przez niedopuszczenie zgłoszonego prawidłowo dowodu z opinii innego biegłego lekarza sądowego z zakresu neurologii i psychiatrii na okoliczność wymagania przez małoletnią wnioskodawczynię konieczności czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, podczas gdy dowód ten dotyczył okoliczności mających dla sprawy istotne znaczenie, a sporne okoliczności nie zostały jeszcze dostatecznie wyjaśnione oraz art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną w miejsce swobodnej ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji przyjęcie, że odwołanie małoletniej wnioskodawczym nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze skarżąca wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie odwołania.

Ponadto skarżąca wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego lekarza sądowego z zakresu neurologii i psychiatrii na okoliczność wymagania przez małoletnią wnioskodawczynię czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych oraz o przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych oświadczając, że żądane koszty nie zostały zapłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd drugiej instancji nie dopatrzył się w postępowaniu pierwszoinstancyjnym naruszenia przepisów postępowania, skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Zgodnie zaś z treścią art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego.

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., Sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 L.). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 L.). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Żądanie ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania (wyrok SN z 1999-10-20 II UKN 158/99 OSNAPiUS 2001/2/51).

Samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych biegłych (wyr. SN z 6.10.2009 r., II UK 47/09, L.).

Podkreślić należy również, iż dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.). Zwraca na to także uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lipca 1999 roku, II UKN 37/99 OSNAPiUS 2000/20/741 wskazując, że sąd nie jest obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy (art. 217 § 2 k.p.c.).

Z kolei w myśl art. 217 § 1 i 3 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Zdaniem Sądu II instancji niewątpliwym jest, że ocena stopnia niepełnosprawności wnioskodawczyni, to jest ocena jej stanu zdrowia oraz niezdolności do pracy bądź ograniczonej zdolności do pracy (wyłącznie w warunkach pracy chronionej) nadto ewentualnej konieczności zapewnienia jej w celu pełnienia ról społecznych, częściowej albo czasowej pomocy innych osób, wymaga wiadomości specjalnych i musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych nie zaś tylko subiektywnym odczuciu zainteresowanej rozstrzygnięciem strony.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy uczynił podstawą swego rozstrzygnięcia opinie biegłych lekarzy neurologa, endokrynologa i psychiatry. Wskazani biegli orzekli wprost, iż wnioskodawczynię z uwagi na posiadane przez nią schorzenia cechuje jedynie lekki stopień niepełnosprawności.

Podkreślenia wymaga fakt, iż biegli dochodząc do powyższych wniosków oparli się nie tylko na badaniu wnioskodawczyni, ale także na dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy. W związku z tym końcowe wnioski orzecznicze były wypadkową oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni przy uwzględnieniu wszelkiej dostępnej dokumentacji, badania przedmiotowego oraz wywiadu od ubezpieczonej. A co za tym idzie opinie - wbrew zarzutom apelacji - były spójne, logiczne i znajdujące potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Skarżąca w apelacji generalnie podtrzymując zastrzeżenia do opinii biegłych, nie wskazała jednak jakie aspekty dotyczące jej stanu zdrowia nadal nie zostały w sprawie wyjaśnione. Nie podważyła skutecznie spójności i rzetelności wniosków lekarzy specjalistów co do stanu zdrowia małoletniej. W apelacji ponownie została poruszona kwestia braku samodzielności wnioskodawczyni oraz incydentów samobójczych. Z opinii podstawowej biegłego psychiatry wynika, że posiadał on wiedzę, co do prób samobójczych, ponieważ fakt ten został odnotowany w wywiadzie zebranym od opiekuna wnioskodawczyni. Natomiast we wnioskach końcowych wprost stwierdził, że u małoletniej występuje obniżona sprawność psychiczna, powodująca obniżenie zdolności do wykonywania pracy, nie wymaga jednak korzystania ze środowiskowego systemu wsparcia w samodzielnej egzystencji poza oczywistą koniecznością korzystania z pomocy rodziców wynikającą z niepełnoletności. Z kolei kwestia nadzoru nad codziennymi czynnościami, stosowanie odpowiedniej diety, podejmowanie właściwych decyzji leży jedynie w gestii rodziców jako zwykłej opieki nad małoletnim dzieckiem. Trudno aby wnioskodawczyni, która obecnie ma 16 lat nie wymagała wsparcia, opieki czy nadzoru rodziców. Z tych też względów w ocenie Sądu Okręgowego brak postaw do przyjęcia, iż uzyskane od biegłych wiadomości specjalne, nie były wystarczające do merytorycznego i prawidłowego rozstrzygnięcia. A co za tym idzie w tej sytuacji nie sposób podzielić twierdzeń o potrzebie dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych z zakresu psychiatrii i neurologii.

Wskazać ponownie należy, iż wydane w sprawie opinie biegłych sądowych tj. psychiatry i neurologa dostarczyły Sądowi wiedzy w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia, były kompletne i prawidłowe, odnosiły się do całości dokumentacji medycznej przedłożonej w sprawie i przedmiotowego badania wnioskodawczyni, a skarżąca jedynie w sposób subiektywny odmiennie niż specjaliści ocenia swój stan zdrowia w zakresie schorzeń kręgosłupa. Oznacza to, że dotychczas wydane opinie przez biegły stosownie do posiadanych przez powódkę schorzeń były w pełni wystarczające do oceny stanu jej zdrowia w kontekście ustalenia stopnia niepełnosprawności. Ze względu na powyższe brak było więc podstaw do zbędnego przedłużania postępowania w sprawie i wobec dostatecznego wyjaśnienia okoliczności spornych wniosek odwołującej o dopuszczenie dowodu z opinii lekarza neurochirurga zgodnie z treścią art. 217 § 3 k.p.c. podlegał oddaleniu przez Sąd I instancji.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wniosków Sądu Rejonowego opartych na opiniach powołanych biegłych i stwierdzenia, iż nie odzwierciedlały one stanu zdrowia wnioskodawczyni. Wskazać należy, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie. Rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie trafnie wywiódł, iż wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, nie zaś umiarkowanym. Natomiast twierdzenia skarżącej, poparte tylko i wyłącznie jej subiektywnym stanowiskiem, iż okoliczności dotyczące stanu zdrowia wnioskodawczyni wyglądały inaczej, jako bezzasadna polemika z opiniami biegłych nie mogły przynieść spodziewanego przez skarżącą skutku procesowego.

Reasumując, żaden z zarzutów apelacyjnych dotyczących zarówno naruszenia prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c., art. 217 k.p.c. oraz art. 227 k.p.c. poprzez uchybienia w zakresie przeprowadzonego postępowania dowodowego i oceny dowodów nie jest uzasadniony.

Orzeczenie Sądu I instancji w pełni zatem odpowiada prawu.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawczyni jako bezzasadną.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd orzekł na podstawie 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu w związku z § 2 pkt 1, § 3, § 4 ust 3, § 16 ust 1 pkt 1 (Dz.U z 2016 roku, poz.1715 ze zm.) podwyższając należne koszty o podatek VAT.

Przewodnicząca: Sędziowie:

E.W.