Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 czerwca 2015 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 8.610 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 października 2014 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu w łącznej kwocie 2.777 zł, w tym: 300 zł tytułem opłaty od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 2.460 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzi zwrotu całości wynagrodzenia zapłaconego na rzecz pozwanego, albowiem pozwany nie wykonał swojego zobowiązania w sposób pozwalający na osiągnięcie celu umowy. Jako ewentualną podstawę żądania wskazał art. 471 k.c. podnosząc poniesienie szkody w wysokości równej co najmniej zapłaconemu wynagrodzeniu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany przyznał, że strony łączyła umowa z dnia 10 maja 2013 roku (zmieniona aneksem z dnia 05 lipca 2013 roku), na mocy której zobowiązał się do świadczenia na rzecz powoda usług doradczych mających na celu pozyskanie przez zamawiającego środków z Unii Europejskiej, w tym sporządzenie formalnie poprawnego wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami. W zamian za realizację usług, pozwany miał otrzymać od powoda wynagrodzenie w wysokości 8.610 zł. Pozwany podkreślił, iż dokumentacja aplikacyjna została przygotowana w oparciu o informacje przekazane przez powoda. Ponadto wskazał, że wniosek przeszedł pozytywnie ocenę formalną, a zatem pozwany wywiązał się z zawartej przez strony umowy. Z kolei brak obligatoryjnych kryteriów merytorycznych jest wyłączną winą powoda, albowiem pozwany przygotowywał wniosek w oparciu o wiedzę i dane otrzymane od powoda.

Na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2016 roku powód podtrzymał żądanie zasądzenia kwoty 8.610 zł, natomiast zmodyfikował swoje stanowisko w zakresie odsetek w ten sposób, że wniósł o zasądzenie ustawowych odsetek od kwoty 8.610,00 zł od dnia 16 października 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, zaś od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 maja 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (Zamawiający) oraz (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. (obecnie (...) spółka akcyjna z siedzibą w W.) (Wykonawca) zawarli umowę o świadczenie przez Wykonawcę usług doradczych, mających na celu pozyskanie przez Zamawiającego środków z Unii Europejskiej w ramach działania 8.1 „Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki (...), w tym sporządzenia wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami oraz monitoringu procesu oceny złożonej aplikacji i dokumentacji o pozyskanie środków z UE. Osobami odpowiedzialnymi za koordynację wykonania umowy oraz reprezentowanie stron miały być ze strony zamawiającego H. O., zaś ze strony wykonawcy – R. K..

Na podstawie wskazanej powyżej umowy Zamawiający zobowiązał się dostarczyć Wykonawcy materiały i informacje niezbędne do realizacji przedmiotu umowy oraz wymagane załączniki do wniosku o dofinansowanie (wymienione w załączniku 1 do niniejszej umowy) w ciągu 14 dni od podpisania przez strony umowy. W przypadku gdyby Wykonawca uznał, iż zakres dostarczonych informacji i materiałów jest niewystarczający do należytego wykonania przedmiotu umowy, miał wezwać Zamawiającego w terminie 3 dni od dnia upływu wskazanego 14-dniowego terminu w formie pisemnej pod rygorem nieważności do uzupełnienia dokumentacji wskazując precyzyjnie na zaistniałe braki. Zamawiający zaś zobowiązał się do dostarczenia informacji prawdziwych, rzetelnych i kompletnych, które wykonawca miał prawo traktować jako prawdziwe, rzetelne i kompletne (§ 2 Umowy).

Zgodnie z § 3 Umowy Wykonawca zobowiązał się na etapie przygotowania dokumentacji aplikacyjnej do: a) przygotowania dokumentacji aplikacyjnej o dofinansowanie projektu zgodnie z wytycznymi oraz najlepszymi praktykami w dziedzinie sporządzania dokumentacji aplikacyjnej; b) doradztwa w zakresie przygotowania harmonogramu działań w projekcie; c) doradztwa przy przygotowaniu budżetu oraz montażu finansowego; d) nadzoru nad poprawnym skompletowaniem pozostałych załączników do wniosku o dofinansowanie w ramach ww. działania; e) złożenia dokumentacji w imieniu klienta w odpowiedniej Instytucji Wdrażającej; f) reprezentowania wnioskodawcy w kontaktach z instytucjami zaangażowanymi w proces wdrażania i zarządzania ww. działań do momentu podpisania umowy o dofinansowanie. Do obowiązków Wykonawcy na etapie rozliczenia projektu należało: a) doradztwo w zakresie rozliczania wydatków ponoszonych w ramach realizacji projektu zgodnie z wymogami UE i obowiązującym prawem; b) przygotowanie Wniosków o Płatność zgodnie z przyjętym harmonogramem płatności, w tym: przygotowanie i złożenie w Generatorze Wniosków właściwym dla ww. działań Wniosku o Płatność pośrednią oraz Wniosku o zaliczkę na poczet kosztów realizacji projektu, przygotowanie i złożenie w Generatorze Wniosków właściwym dla ww. działań Wniosków o Płatność pośrednią oraz Wniosku o Płatność końcową, przygotowanie wzorów opisów do dokumentów księgowych, będących podstawą kwalifikowania kosztów w ramach projektu, doradztwo w zakresie kompletowania przez zamawiającego załączników wymaganych przy składaniu Wniosków o Płatność pośrednią oraz Wniosku o Płatność końcową w ramach projektu, poprawa nieprawidłowości leżących w gestii wykonawcy wyszczególnionych przez Instytucję odpowiedzialną za ocenę złożonych Wniosków o Płatność pośrednią oraz końcową w ramach projektu; c) uczestnictwo w prowadzeniu korespondencji prowadzonej przez zamawiającego z Instytucją odpowiedzialną za ocenę złożonych Wniosków o Płatność pośrednią oraz końcową w zakresie wymiany informacji związanych z prawidłowym rozliczeniem projektu; d) doradztwo w zakresie kompletowania oraz archiwizacji dokumentacji finansowej projektu dokonywanej przez Zamawiającego.

Zgodnie z § 4 Umowy Wykonawca zobowiązał się świadczyć usługi określone w niniejszej umowie z zachowaniem najwyższej staranności wymaganej dla tego typu usług. Wykonawca mógł zlecić wykonanie czynności w ramach zawartej umowy osobom trzecim wybranym przez siebie, we własnym imieniu, na własne ryzyko i odpowiedzialność. Za działania tych osób Wykonawca miał odpowiadać wobec zlecającego i osób trzecich, jak za swoje działania w ramach tejże umowy. Wykonawca zobowiązał się ponosić odpowiedzialność wobec zlecającego oraz osób trzecich za skutki wykonania umowy. Wykonawca oświadczył, że opracowanie dostarczone Zamawiającemu będzie wynikiem jego własnej twórczości i w związku z tym nie zostaną naruszone prawa osób trzecich. Odpowiedzialność Wykonawcy w zakresie jego obowiązków wynikających z zawartej umowy była oparta na zasadach ogólnych określonych w Kodeksie Cywilnym z zastrzeżeniem zdania pierwszego niniejszego akapitu. Wykonawca nie ponosił odpowiedzialności za opóźnienia w rozpatrzeniu wniosku o dofinansowanie wynikające z zachowania osób trzecich, za które nie ponosił odpowiedzialności i innych podmiotów lub organów, za które również nie ponosił odpowiedzialności.

Zgodnie z § 7 ust. 1 – 3 Umowy w przypadku należytego wykonania zobowiązań,
Wykonawcy przysługiwało wynagrodzenie w następującej wysokości: z tytułu prawidłowego wykonania obowiązków określonych w przedmiotowej umowie Wykonawcy przysługiwało wynagrodzenie 8.610 zł brutto (7.000 zł netto oraz VAT 23%). Kwota 3.500 zł netto miała być płatna w ciągu 10 dni od podpisania umowy, zaś pozostała kwota 3.500 zł netto zł netto w ciągu 7 dni po złożeniu dokumentacji aplikacyjnej do właściwej instytucji przyjmującej wnioski w ramach działania 8.1 (...).

W przypadku przyznania Zamawiającemu dotacji, bez względu na fakt podpisania umowy o dofinansowanie, Wykonawcy przysługiwało dodatkowe wynagrodzenie success fee w wysokości 5,2% zależnego od wartości przyznanej dotacji płatne w następujących ratach: 20% w ciągu 14 dni od dnia uzyskania informacji o przyznaniu dofinansowania (od publikacji list projektów rekomendowanych do wsparcia); 80% w ciągu 14 dni od dnia po otrzymaniu przez Zamawiającego pierwszej zaliczki lub pierwszej transzy płatności dofinansowania. Zamawiający zobowiązał się poinformować niezwłocznie wykonawcę o otrzymaniu zaliczki lub pierwszej transzy, a także na jego żądanie udzielić mu pełnomocnictwa do uzyskania informacji o wypłacie w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

W przypadku, gdyby wniosek stworzony przez Wykonawcę nie spełniał warunków formalnych określonych przez (...) w ramach przedmiotowego konkursu, Wykonawca zobowiązał się zwrócić Zamawiającemu wszelkie otrzymane od niego wynagrodzenie.

( dowód: umowa z dnia 10 maja 2013 roku – k. 22-32)

W dniu 20 maja 2013 roku Zamawiający przelał na rachunek bankowy Wykonawcy kwotę 4.305 zł, zaś w dniu 31 lipca 2013 roku – kwotę 4.305 zł.

( dowód: okoliczność niesporna)

Wykonawca przygotował dokumentację aplikacyjną projektu oraz świadczył na rzecz Zamawiającego usługi doradcze. Wykonawca sporządził projekt wniosku o dofinansowanie. Zamawiający zaakceptował ten projekt bez zastrzeżeń (poprawiono jedynie literówki, brak natomiast zmian merytorycznych). Wykonawca złożył w imieniu Zamawiającego wniosek o dofinansowanie.

( dowód: okoliczności niesporne; wydruki wiadomości mailowych – k. 41-57; zeznania świadka W. O. – k. 185v; zeznania świadka R. K. – k. 186; przesłuchanie prezesa zarządu powoda H. O. – k. 186)

Pismem z dnia 8 sierpnia 2013 roku organizator konkursu poinformował o uzyskaniu przez wniosek pozytywnej oceny w wyniku weryfikacji zgodności z kryteriami oceny formalnej i przekazaniu wniosku do oceny merytorycznej.

( dowód: pismo z dnia 8 sierpnia 2013 roku – k. 108)

Pismem z dnia 27 września 2013 roku organizator konkursu poinformował, że wniosek o dofinansowanie o nr (...).08.01.00-14-775/13 nie uzyskał pozytywnej opinii pod względem oceny merytorycznej obligatoryjnej w zakresie następujących kryteriów: „Przedstawiony opis modelu biznesowego uwiarygodnia powodzenie rynkowe projektu”, „Projekt jest zgodny ze zdefiniowanymi potrzebami zidentyfikowanej grupy odbiorców”, „Planowane wydatki są kwalifikowane w ramach Działania, uzasadnione, racjonalne i adekwatne do zakresu i celów projektu”, „Środki będą wykorzystane w sposób efektywny (relacja nakład/rezultat)”, „Projekt jest wykonalny technicznie i finansowo, a jego przebieg rzeczowo-finansowy jest czytelny, szczegółowy i realny do wykonania”, „Wskaźniki produktu i rezultatu są: obiektywnie weryfikowalne, odzwierciedlają założone cele projektu, adekwatne dla danego rodzaju projektu, realne do osiągnięcia”.

( dowód: pismo z dnia 27 września 2013 roku – k. 110-114)

Wykonawca sporządził projekt protestu, który został złożony po akceptacji przez Zamawiającego.

( dowód: korespondencja mailowa – k. 115; protest – k. 116-119)

Pismem z dnia 23 czerwca 2014 roku Minister Administracji i Cyfryzacji stwierdził, że protest nie został uwzględniony.

( dowód: pismo z dnia 23 czerwca 2014 roku – k. 120-132)

Stan faktyczny sprawy został ustalony na podstawie twierdzeń niekwestionowanych przez drugą stronę, okoliczności bezspornych oraz przyznanych, a także na podstawie złożonych dokumentów, zeznaniach świadka R. K., częściowo zeznaniach świadka W. O. oraz przesłuchaniu prezesa zarządu powoda w charakterze strony.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka W. O. w zakresie tego, że pozwany zapewniał, iż wniosek „będzie dopuszczony do konkursu”, tj. przejdzie pierwszy etap oceny merytorycznej oraz w zakresie tego, że intencją stron była konieczność zwrotu wynagrodzenia również w przypadku nie spełnienia przez wniosek wszystkich kryteriów oceny merytorycznej. Uzasadnienie odmowy uznania za wiarygodne znajduje się w dalszej części uzasadnienia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie powód wnosił o zasądzenie kwoty 8.610 złotych wskazując, że dochodzi zwrotu całości wynagrodzenia zapłaconego na rzecz pozwanego na podstawie umowy z dnia 10 maja 2013 roku albowiem pozwany nie wykonał swojego zobowiązania w sposób pozwalający na osiągnięcie celu umowy. Jako ewentualną podstawę żądania wskazał art. 471 k.c. podnosząc poniesienie szkody w wysokości równej co najmniej zapłaconemu wynagrodzeniu.

Stan faktyczny był w zasadzie pomiędzy stronami niesporny. Pozwany przyznał, że zawarł z powodem umowę z dnia 10 maja 2013 roku. Nie kwestionował również, że złożony na podstawie tej umowy wniosek o dofinansowanie uzyskał pozytywną ocenę przy weryfikacji zgodności z kryteriami formalnymi oraz nie uzyskał pozytywnej oceny merytorycznej obligatoryjnej, a złożony protest nie został uwzględniony. Spór pomiędzy stronami koncentrował się natomiast nad przyczynami nie uzyskania pozytywnej oceny merytorycznej obligatoryjnej - powód ponosił, że odpowiedzialność za to ponosi pozwany, zaś pozwany wskazywał na odpowiedzialność powoda, oraz na tym, jakie były ich skutki dla odpowiedzialności pozwanego.

Zawarta pomiędzy stronami umowa stanowiła nienazwaną umowę o świadczenie usług. Należy bowiem wskazać, że przedmiotem umowy nie było wykonanie dzieła, tj. materialnego lub niematerialnego rezultatu, który ma indywidualny charakter i odpowiada osobistym potrzebom zamawiającego. Zgodnie bowiem z § 3 umowy, pozwany zobowiązał się świadczyć na rzecz powoda usługi związane z przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej, usługi doradcze, sprawować nadzór, złożyć dokumentację oraz reprezentować powoda w kontaktach z odpowiednimi instytucjami. Sporządzony przez pozwanego projekt wniosku o dofinansowanie był jedynie elementem świadczonych usług. Same zresztą strony w § 4 ust. 1 wskazały, że umowa dotyczy świadczenia usług i oparta jest na zobowiązaniu pozwanego do zachowania najwyższej staranności.

W konsekwencji do umowy tej, na podstawie art. 750 k.c., należy stosować odpowiednio przepisy o zleceniu. Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Stosownie zaś do treści art. 735 § 1 k.c. jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Umowa o świadczenie usług jest umową wzajemną, w której ekwiwalentem wynagrodzenia jest świadczona usługa. W przypadku stwierdzenia, że umowa jako całość była przez usługodawcę wykonywana, tj. że świadczył on usługi, roszczenie o zapłatę wynagrodzenia jest wymagalne. W przedmiotowej sprawie niesporny był fakt świadczenia przez pozwanego usług opisanych w umowie z dnia 10 maja 2013 roku, tj. usług doradczych, nadzorczych oraz związanych z przygotowaniem dokumentacji. Okoliczności te wynikają również z korespondencji mailowej i z zeznań przesłuchanych świadków. Ich wynikiem było złożenie wniosku o dofinansowanie, który przeszedł etap oceny formalnej i nie został zaakceptowany przy obligatoryjnej ocenie merytorycznej. W konsekwencji należało stwierdzić, że pozwany świadczył na rzecz powoda usługi opisane w umowie, a więc roszczenie o zapłatę wynagrodzenie było wymagalne.

W umowie z dnia 10 maja 2013 roku ustalono wynagrodzenie pozwanego na kwotę 8.610 złotych brutto, które zostało w całości zapłacone w trakcie wykonywania umowy. Ponadto pozwany miała prawo do dodatkowego wynagrodzenia prowizyjnego w przypadku uzyskania przez powoda dotacji.

Zawarty w § 7 ust. 3 umowy obowiązek zwrotu wynagrodzenia stanowił w istocie karę umowną. Zgodnie bowiem z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 zd. 1 k.c.). Strony przyznały powodowi możliwość żądania zapłaty kary umownej w wysokości całego uiszczonego na rzecz pozwanego wynagrodzenia tylko w jednym przypadku nienależytego wykonania zobowiązania – gdy wniosek nie spełni warunków formalnych określonych przez (...) w ramach konkursu. Strony umowy w sposób precyzyjny rozróżniły przyczyny formalne od negatywnej oceny merytorycznej. Obie oceny (formalna i merytoryczna) następowały kolejno i niezależnie od siebie, a projekt nie powinien przejść do oceny merytorycznej bez spełnienia warunków formalnych.

Brak było podstaw do uznania za wiarygodne zeznań świadka W. O. w zakresie tego, że pozwany zapewniał, iż wniosek „będzie dopuszczony do konkursu”, tj. przejdzie pierwszy etap oceny merytorycznej oraz w zakresie tego, że intencją stron była konieczność zwrotu wynagrodzenia również w przypadku nie spełnienia przez wniosek wszystkich kryteriów oceny merytorycznej. W pierwszej kolejności należy wskazać, że świadek W. O. nie był w stanie wskazać, kto i kiedy w imieniu pozwanego składał takie zapewnienia. Ponadto, zeznania te pozostają w sprzeczności ze stanowiskiem pozwanego, treścią zawartej pomiędzy stronami umowy oraz zeznaniami świadka R. K.. W treści § 7 ust. 3 strony w sposób wyraźny wskazały na nie spełnienie „warunków formalnych określonych przez (...) w ramach konkursu”. Odwołały się w ten sposób do procedury przyjętej przez organizatora. Ze złożonej do akt sprawy decyzji organizatora konkursu wynika, że wniosek przeszedł pozytywnie etap oceny formalnej. Na taki sposób rozumienia tego postanowienia umowy wskazywał pozwany. Również świadek R. K. jednoznacznie zeznał, że zwrot wynagrodzenia miał dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy wniosek nie przejdzie etapu badania formalnego, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Nie istnieje więc podstawa do zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty jako zwrotu zapłaconego wynagrodzenia (usługi były świadczone) oraz jako kary umownej opisanej w § 7 ust. 3 umowy (wniosek spełnił warunki formalne).

W dalszej kolejności należało ocenić, czy można była zasądzić dochodzoną pozwem kwotę jako odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania przez pozwanego umowy.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Powód wskazując na odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego powinien wykazać nienależyte wykonania zobowiązania przez pozwanego, szkodę i jej wysokość oraz związek przyczynowy pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania i szkodą.

W ocenie Sądu, powód nie udowodnił faktu nienależytego wykonania zobowiązania przez powoda oraz powstania szkody.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kwestii nienależytego wykonania zobowiązania należy wskazać, że powód uzasadniał ten zarzut wyłącznie w oparciu o decyzję stwierdzającą nie uzyskanie przez projekt pozytywnej oceny merytorycznej. Samo wydanie takiej decyzji nie może być jednak uznane za nienależyte wykonanie przez pozwanego umowy. Jak wynika bowiem ze stanowiska pozwanego oraz zeznań świadka R. K., ocena merytoryczna dotyczyła przekazanych przez powoda danych, które nie mogły być modyfikowane, a jedynie odpowiednio opisywane. W konsekwencji powód powinien udowodnić, że to niezgodne z umową zachowanie pozwanego doprowadziło do wydania odmownej decyzji. W przedmiotowej sprawie dowód taki nie został przeprowadzony. Świadek R. K. nie był w stanie udzielić w tym zakresie jednoznacznej odpowiedzi, a powód nie zgłosił innych wniosków, w tym w szczególności wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.

Ponadto powód nie udowodnił faktu powstania szkody oraz jej wysokości. Powód wskazywał, że poniesioną przez niego szkodą jest kwota uiszczonego wynagrodzenia. Należy jednak wskazać, że wynagrodzenie stanowi ekwiwalent za świadczone przez pozwanego usługi i znajduje podstawę w zawartej pomiędzy stronami umowie. Nie może być więc uznane za poniesioną przez powoda szkodę.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty procesu poniesione przez pozwanego składały się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.200 złotych tytułem zwrotu zastępstwa procesowego.