Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Edyta Jefimko

Sędziowie: SA Marzena Miąskiewicz

SA Robert Obrębski (spr.)

Protokolant: apl. sędz. Aleksandra Leleniewska

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 20 czerwca 2016 r., sygn. akt IV C 461/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz (...) W. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Robert Obrębski Edyta Jefimko Marzena Miąskiewicz

Sygn. akt VA Ca 1181/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 maja 2013 r. (...) W. wniosło o zasądzenie na swoją rzecz od (...) spółki z o.o. w W. kwoty 189569,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem bezumownego korzystania przez pozwaną z lokalu użytkowego strony czynnej po ustaniu łączącej strony umowy jego najmu z 7 lipca 2010 r., wypowiedzialnej przez wynajmującego ze względu na zaległości w zapłacie czynszu przez stronę pozwaną, która mimo wezwań ze strony powoda, nie przystąpiła w ustalonym terminie do jego wydania, lecz zachowała do niego dostęp, w tym klucze, które nie zostały wydane stronie powodowej, która zmuszona została do komisyjnego przejęcie lokalu (...) marcu 2013 r. oraz obciążenia pozwanej wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z tego lokalu, naliczone od wygaśnięcia umowy do jego przejęcia komisyjnego, jak również obciążenie pozwanej poniesionymi za ten okres kosztami zużycia mediów, zgodnie z postanowieniami umowy łączącej strony.

W sprzeciwie od wydanego w tej sprawie wyroku zaocznego, pozwana wnosiła o oddalenie powództwa. Podnosił, że nie korzystała z wynajmowanego wcześniej lokalu na prowadzenie działalności gastronomicznej od momentu wypowiedzenia przez stronę powodową umowy najmu lokalu, który strona powoda mogła przejąć zaraz po jej wypowiedzeniu. Nie może więc obciążać pozwanej wynagrodzeniem za korzystanie z lokalu, z którego pozwana w ogóle nie korzystała przez okres wskazany w pozwie, pomimo zachowania kluczy do lokalu. Przyznając, że nie zostały one wydane, pozwana podnosiła, iż chodziło o czynność faktyczną o drugorzędnym znaczeniu dla oceny zasadności żądania, które nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wyrokiem z 20 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy utrzymał w mocy swój wyrok zaoczny wydany w tej sprawie oraz obciążył stronę pozwaną kosztami procesu poniesionymi przez stronę powodowa. Ich szczegółowe wyliczenie zaś pozostawił referendarzowi sądowemu.

Na podstawie zebranych dowodów, Sąd Okręgowy ustalił okoliczności związane z zawarciem przez strony umowy najmu lokalu użytkowego przy Al. (...) w W. z przeznaczeniem na działalność gospodarczą o charakterze gastronomicznym, wysokość czynszu i zasady ponoszenie przez najemcę kosztów mediów opłacanych przez wynajmującego na podstawie treści faktur wystawianych przez (...) W., jak też kaucji, o którą została pomniejszona należność objęta pozwem. Ustalone zostało, że zaległości w płatności czynszu uprawniały wynajmującego do wypowiedzenia umowy, jak też że ich wystąpienie spowodowało, że w dniu 22 lutego 2011 r., jak podał Sąd Okręgowy, wynajmujący skierował do najemcy pismo wzywające do zapłaty zaległości w kwocie 38893,51 zł, zaś pismem 21 lutego 2012 r., wypowiedział pozwanej umowę najmu lokalu oraz wyznaczył termin na jego wydanie na dzień 16 marca 2012 r., który nie został dotrzymany. Pismem zaś z 21 listopada 2012 r., ponownie wezwał pozwaną do wydania lokalu w terminie do 10 grudnia 2012 r., który również nie został dotrzymany. W dniu 1 marca 2013 r., jak podał Sąd Okręgowy, doszło do komisyjnego otwarcia lokalu bez użycia kluczy, które pozostawały w dyspozycji strony pozwanej. Następnie zaś wobec pozwanej zostały wystawione faktury z tytułu kosztów mediów poniesionych przez stronę powodową do 1 marca 2013 r. oraz z tytułu bezumownego korzystania przez pozwaną ze spornego lokalu za okres od wypowiedzenia umowy do 1 marca 2013 r. Wysokość tego wynagrodzenia została ponadto przez Sąd Okręgowy zweryfikowana dowodem z opinii biegłej na kwotę 153297,23 zł, do której doliczeniu podlegały koszty zużycia mediów przez stronę pozwaną w wysokości 8816,61 zł, czyli w łącznej wysokości objętej wyrokiem zaocznym, który został wydany w tej sprawie.

Oceniając znaczenie prawne ustalonych okoliczności, Sąd Okręgowy za prawidłowe uznał rozstrzygnięcie zawarte w wyroku zaocznym, w oparciu o art. 224 k.c. Uznał bowiem, że przez okres wskazany w pozwie strona pozwana bez tytułu i w złej wierze korzystała z lokalu, który wcześniej wynajmowała. Sąd Okręgowy nie dał tym samym wiary twierdzeniu pozwanej, jakoby przestała z tego lokalu korzystać po wygaśnięciu umowy w sytuacji, gdy z jej treści wprost wynikał obowiązek wydania lokalu wraz z kluczami, które w dalszym ciągu, do 1 marca 2013 r., pozostawały w posiadaniu pozwanej. O odsetkach orzekł zaś na podstawie art. 481 k.c. O kosztach procesu natomiast zgodnie z art. 98 k.p.c. i przy zastosowaniu art. 108 zdanie drugie k.p.c. w zakresie dotyczącym zlecenia referendarzowi szczegółowego ich rozliczenia.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła strona pozwana, która ten wyrok zaskarżyła w całości i zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków o przesłuchanie świadków zgłoszonych ze strony pozwanej na okoliczność zaprzestania korzystania z lokalu zgodnie z umową po jej wypowiedzeniu przez wynajmującego, jak również sprzeczne z art. 233 § 1 k.p.c. ocenienie dowodów przedłożonych przez powódkę oraz przyjęcie na ich podstawie, że od 16 marca 2012 do 1 marca 2013 r. pozwana korzystała ze spornego lokalu bez tytułu prawnego. Na postawie tych zarzutów pozwana wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie żądania pozwu i obciążenie strony powodowej kosztami procesu z obie instancje, jak też o przeprowadzenie dowodów ze świadków, które nie zostały dopuszczone przez Sąd Okręgowy, w postępowaniu apelacyjnym, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego jej rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie oraz obciążenie skarżącej poniesionymi kosztami postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaniu. Ustalenia, na których został oparty wyrok Sądu Okręgowego, były prawidłowe. Wynikały bowiem z dowodów zebranych w tej sprawie, w tym przede wszystkim dokumentów, jak również z niespornych pomiędzy stronami twierdzeń, w tym podnoszonych przez pozwaną, która nie zaprzeczała temu, że ani po otrzymaniu oświadczenia o wypowiedzenia umowy najmu łączącej strony, ani też wskutek kolejnych wezwań ze strony powódki, nie przystępowała do czynności wydania lokalu, w którym prowadziła swoją działalność gastronomiczną, jak również że nie wydała wynajmującemu kluczy do spornego lokalu, które zachowywała przez cały okres, za który powódka zgłosiła roszczenie oparte na art. 224 w zw. z art. 225 § 2 k.c. W ocenie Sądu Apelacyjnego, okoliczności podnoszone i przyznawane przez stronę pozwaną były więc w pełni wystarczające do przyjęcia, że przez cały okres od 16 marca 2012 r. do 1 marca 2013 r., pozwana korzystała ze spornego lokalu jako jego posiadacz zależny, pomimo tego, że przez trudny do ustalenia okres zmieniła jego przeznaczenie w tym znaczeniu, że zaprzestała prowadzenia w tym lokalu działalności gastronomicznej, w celu podjęcia której lokal ten wynajęła.

Zgłoszenie przez skarżącą wniosków o przesłuchanie świadków w celu wykazania, że od połowy marca 2012 r. pozwana nie prowadziła w spornym lokalu działalności gospodarczej, a następnie ponowienie tych wniosków, na podstawie art. 380 k.p.c., przy błędnym powołaniu art. 382 k.p.c., w apelacji, nie uzasadniało ich uwzględnienia oraz przeprowadzenia tych dowodów. Wskazana okoliczność nie miała żadnego istotnego znaczenia. Korzystanie przez pozwaną bez tytułu prawnego ze spornego lokalu nie musiało bowiem polegać na dalszej realizacji jego przeznaczenia, zgodnie z umową zawartą przez strony. Jako podstawę uwzględnienia powództwa opartego na powołanych przepisach można było wskazać każdy przejaw wykonywania przez pozwaną zależnego posiadania spornego lokalu. Powódka nie musiała więc wykazać, że przez cały wskazany w pozwie okres w lokalu tym pozwana prowadziła działalność gospodarczą.

Bezzasadność zarzutów podniesionych w apelacji, w tym ustalenia przez Sąd Okręgowy, że pozwana korzystała ze spornego lokalu do 1 marca 2013 r., wynikała z pominięcia okoliczności prawdopodobnej zmiany sposobu, w jaki pozwana przez podany czas korzystała z wynajmowanego wcześniej lokalu. Nie tylko do daty wypowiedzenia umowy najmu, lecz również przez dalszy czas, na ustalenie długości którego brak jest w aktach dowodów, pozwana prowadziła w tym lokalu działalność gastronomiczną. W trudnym do określenia momencie zrezygnowała z dalszego jej prowadzenia. Zachowała jednak władanie lokalem dlatego, że nie wywiązała z ustawowego i umownego obowiązku jego wydania stronie powodowej. Nie reagowała bowiem na wezwania do jego wydania. Poza sporem przede wszystkim pozostaje, że zachowała klucze, które pozwalały na stały dostęp do lokalu. Umożliwiały korzystanie z niego według uznania strony pozwanej, która pozostała jego posiadaczem zależnym w rozumieniu przyjętym w art. 230 k.c. Była tym samym zobowiązana wobec powódki do zapłaty na jej rzecz wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z tego lokalu w kwocie obliczonej przez biegłą, której skarżąca nie kwestionowała w apelacji. Ustalenie, że pozwana zachowała posiadanie zależne tego lokalu, nie wymagało więc ani przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków zgłoszonych przez pozwaną na inną okoliczność, dotyczącą zaprzestania prowadzenia w tym lokalu działalności gastronomicznej, ani też żadnych innych czynności dowodowych. Żaden więc z zarzutów apelacji nie zasługiwał na uwzględnienie. Obowiązek zapłacenie przez pozwaną należności odpowiadającej wysokości poniesionych przez powódkę wydatków na media wynikał natomiast z umowy łączącej strony, która w tym zakresie zachowała aktualność do momentu rozliczenia tych zobowiązań przez pozwaną, które apelacja nie zasługiwała z tych powodów na uwzględnienie.

Oddalenie apelacji uzasadniało obciążenie pozwanej kosztami procesu za drugą instancję. Na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i przy zastosowaniu 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5400 zł, na którą złożyła się podstawowa stawka wynagrodzenia za udział przed Sądem Apelacyjnym zawodowego pełnomocnika po stronie czynnej, stosownie do rodzaju sprawy oraz podanej w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów i art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Robert Obrębski Edyta Jefimko Marzena Miąskiewicz