Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił S. J. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 20 grudnia 2016 r., która stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/decyzja k.43 plik I akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył S. J. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do renty. S. J. wskazał ,że organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie ustalił wszystkich istotnych okoliczności sprawy , a także błędnie przyjął , że stan jego zdrowia uległ poprawie. W ocenie skarżącego , stan jego zdrowia uzasadnia przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/odwołanie k.2 – 4/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W treści odpowiedzi wskazano , że S. J. posiadał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w okresie od 17 października 2014 r. do 30 listopada 2016 r. , a orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2016 r. komisja lekarska ZUS nie uznała go za osobę niezdolną do pracy.

/odpowiedź na odwołanie k.5 - 5 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. J. urodził się (...) , z zawodu jest inżynierem intendentury okrętowej. W swojej karierze zawodowej pracował jako steward , pracownik biurowy – specjalista ds. importu , kierownik sekcji spedycji , kierownik działu , a także jako inżynier procesu w fabryce oświetlenia.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 17 października 2014 r. do 30 listopada 2016 r. S. J. posiadał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/ okoliczność bezsporna/

W dniu 7 listopada 2016 r. S. J. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek k. 39 - 39 odwrót plik I akt ZUS/

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawcy : nadciśnienie tętnicze poddające się leczeniu , niedomykalność zastawki aortalnej w okresie I/ (...) , zaburzenia adaptacyjne oraz zwężenie szyi pęcherza moczowego leczone farmakologicznie. Orzeczeniem z dnia 25 listopada 2016 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska z dnia 25 listopada 2016 r. k. 53 – 54 plik III akt ZUS, orzeczenie k.40 - 40 odwrót plik I akt ZUS/

Od powyższego orzeczenia wnioskodawca złożył sprzeciw.

/bezsporne/

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u wnioskodawcy: nabytą wadę serca pod postacią niedomykalności zastawki aortalnej w okresie względnej wydolności układu krążenia , nadciśnienie tętnicze poddające się farmakoterapii , zaburzenia dyzuryczne u osoby ze stwardnieniem szyi pęcherza i gruczolakiem stercza , zaburzenia psychosomatyczne oraz zaburzenia osobowości. Orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2016 r. komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska z dnia 20 grudnia 2016 r. k.65 – 66 plik I akt ZUS , orzeczenie k.42 – 42 odwrót plik I akt ZUS/

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

/decyzja k.43 plik I akt ZUS/

U wnioskodawcy rozpoznano: wyrównane nadciśnienie tętnicze oraz umiarkowaną wadę serca pod postacią niedomykalności zastawki aortalnej. Wartości ciśnienia tętniczego pozostają wyrównane stosunkowo umiarkowaną ilością leków. Jedynie okresowo występują skoki ciśnienia i wymagają one korekty leczenia w Poradni Kardiologicznej. Ewentualne zaś zaostrzenia chorobowe winny być realizowane w ramach czasowego zasiłku chorobowego.Naruszenie sprawności organizmu z przyczyn kardiologicznych nie powoduje u wnioskodawcy długotrwałej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej.

/opinia biegłego sądowego kardiologa R. G. k.13 – 15/

Na podstawie analizy akt sprawy wyników badania psychologicznego oraz obserwacji zachowania , u badanego stwierdzono: osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek rozpoczynających się zmian organicznych w o.u.n. , aktualnie w niewielki stopniu zakłócające codzienne funkcjonowanie , cechy osobowości bierno – zależnej z nasilonymi objawami lękowo – depresyjnymi , nasilenie objawów psychopatologicznych istotnie zakłócających codzienne funkcjonowanie.

/opinia biegłego sądowego neuropsychologa L. S. k.59 – 59 odwrót/

Wnioskodawca jest prawidłowo zorientowany we wszystkich kierunkach. Świadomość badanego jasna. W czasie badania spokojny, podporządkowany, polecenia spełnia. Początkowo nieufny. W wypowiedziach zborny. Na pytania odpowiada zgodnie z linią pytań. Odpowiedzi udziela po namyśle, w sposób nieco rozwlekły. Objawów psychotycznych nie zdradza. Bez zaburzeń formy myślenia oraz spostrzegania. Tok myślenia wydaje się być nieznacznie spowolniony. Intelekt rozwinięty adekwatnie do wykształcenia. Prezentuje dobry zasób wiadomości ogólnych. Nastrój obniżony z anhedonią i lękiem. Wyraz twarzy smutny. Badany z poczuciem krzywdy, dotkliwie odczuwa utratę pozycji społecznej. Badany skupiony na sobie i swoich dolegliwościach, z poczuciem choroby. Potwierdza myśli rezygnacyjne. Nieznacznie spowolniały psychoruchowo. Afekt dostosowany. Rytm dobowy wymuszany farmakologicznie. Badany z subiektywnym poczuciem spadku wydolności intelektualnej. W badaniu klinicznym nieznaczne osłabienie koncentracji uwagi i pamięci bezpośredniej na podłożu zaburzeń nastroju depresyjnych. Z autoanamnezy i dokumentacji medycznej epizod depresyjny na poziomie epizodu depresyjnego umiarkowanego będący niekorzystnym zejściem zaburzeń adaptacyjnych typu depresyjnego. Pomimo leczenia farmakologicznego( sretralina) u badanego nastąpiła niekorzystna jakościowa zmiana stanu psychicznego. Myślenie abstrakcyjne i przyczynowo-skutkowe badanego bez uchwytnych zaburzeń. Krytycyzm i wgląd zachowane. Umiejętności wyuczone ma zachowane. Aktywność spontaniczna i złożona w normie. Zainteresowania zubożałe. Aktualne, najszerzej rozumiane, funkcjonowanie badanego w sposób istotny odbiega od możliwości jego potencjału. Niemożność poradzenia sobie z zaistniałą sytuacją musi mieć więc podłoże chorobowe. Współistnienie schorzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych, źle poddających się leczeniu, uzasadnia orzekanie częściowej niezdolności do pracy. Zaburzenia psychiczne występujące u S. J. w sposób istotny naruszają jego codzienne funkcjonowanie. Złożona etiologia zaburzeń psychicznych pogarsza rokowanie co do jego wyleczenia.Za datę powstania częściowej niezdolności do pracy należy przyjąć dzień, w którym lekarz leczący rozpoznaje u badanego epizod depresyjny. Niezdolność S. J. do pracy powstała w dniu 17 października 2017 r. i trwała w chwili badania sądowo – psychiatrycznego. Przewidywany czas trwania niezdolności do pracy u S. J. wynosi 18 miesięcy od daty badania sądowo – psychiatrycznego tj. od 21 czerwca 2017 r.

/opinia k.19 – 22 , opinia uzupełniająca k.37, opinia uzupełniająca k.65 – 66 biegłego sądowego psychiatry S. W./

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS, wniosku o przyznanie renty oraz opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawca zakwestionował ustalenia komisji lekarskiej ZUS wskazujące, że nie jest on niezdolny do pracy.

Celem weryfikacji stanowiska wnioskodawcy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów w dziedzinie kardiologii R. G. , psychologii L. S. oraz psychiatrii S. W..

Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej. Określili schorzenia występujące u wnioskodawcy oraz ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych.

Wprawdzie biegły sądowy kardiolog nie znalazł podstaw do uznania wnioskodawcy za osobę niezdolną do pracy , to jednak biegły sądowy psychiatra wskazał jednoznacznie ,iż wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy. W ocenie Sądu złożona przez biegłego sądowego psychiatrę opinia podstawowa oraz opinie uzupełniające nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Co więcej , w wydanych opiniach uzupełniających biegły sądowy psychiatra odniósł się szczegółowo do złożonych przez organ rentowy zastrzeżeń. Podkreślić także należy ,iż biegły sądowy psychiatra wydając przedmiotowe opinie wziął pod uwagę opinię biegłego sądowego psychologa , a w związku z faktem , iż opinia ta ma charakter pomocniczy możliwym było wydanie pełnej opinii dotyczącej stanu zdrowia psychicznego wnioskodawcy i jego wpływu na zdolność wnioskodawcy do pracy.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego psychiatry. Wskazać bowiem należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, nie publ.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz.1383 z późn. zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia wnioskodawcy pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.12 ww. ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art.13 ust.1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy wnioskodawca jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowy pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne). Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu. W wyroku z dnia 8 września 2014 roku (I UK 431/14, Legalis nr 1330112) Sąd Najwyższy wskazał, iż „doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy (której definicję zawiera art.12 ust.3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. R. legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Wskazać należy, iż wnioskodawca posiadał prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 17 października 2014 r. do 30 listopada 2016 r. , a w dniu 7 listopada 2016 r. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy , po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednak, że funkcjonowanie badanego w sposób istotny odbiega od możliwości jego potencjału , a przyczyną takiego stanu jest właśnie niekorzystna jakościowo zmiana stanu psychicznego wnioskodawcy. Co więcej , zaburzenia psychiczne występujące u S. J. w sposób istotny naruszają jego codzienne funkcjonowanie , a złożona etiologia zaburzeń psychicznych pogarsza rokowanie co do wyleczenia. Nie ulega zatem wątpliwości ,że występujące u wnioskodawcy schorzenia natury psychiatrycznej sprawiają ,że nie może on wykonywać pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych , a taki stan będzie się u niego utrzymywać co najmniej do 21 grudnia 2018 r.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał S. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2016 r. (od daty zaprzestania wypłaty świadczenia) do dnia 21 grudnia 2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

S.B.