Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. K.

przy udziale M. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o odstąpienie od określenia zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 6 października 2017 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 6 października 2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż wnioskodawczyni A. K. nie odpowiada za zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od września 2016 roku do maja 2017 roku związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez M. K. (1),

II.  umarza postępowanie w zakresie zaległości składkowych A. K. za okres od czerwca do sierpnia 2017 roku,

III.  w pozostałym zakresie odwołanie oddala,

IV.  nie obciąża wnioskodawczyni kosztami zastępstwa procesowego.

SSO Regina Stępień

Sygn. akt V U 875/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją 6 października 2017r. określił zadłużenie A. K. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FGŚP i Fundusz Pracy – powstałych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przez płatnika składek, jej męża M. K. (1), za okres listopada 2011r. do sierpnia 2017r. – łącznie z odsetkami (liczonymi na dzień 4 października 2017r. na kwotę 95 639, 07 zł (w tym należność główna 75 147, 07 zł) oraz koszty upomnienia w wysokości 426, 20 zł i koszty egzekucyjne w wysokości 1 446, 80 zł. W uzasadnieniu wskazał, iż w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność za zaległości z tytułu skaldem obejmuje majątek odrębny płatnika oraz majątek wspólny płatnika i jego współmałżonka.

W odwołaniu od tej decyzji A. K. domagała się jej zmiany poprzez ustalenie, iż nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania męża. Wskazała, iż wyrokiem z 5 czerwca 2017r. Sąd Okręgowy w Legnicy orzekł separację jej i jej męża, a ponadto umową w formie aktu notarialnego z 7 września 2016r. znieśli oni małżeńską wspólność majątkową. Ponadto kwestionowała wysokość ustalonych należności bez skonkretyzowania w tym zakresie zarzutów.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wskazał, iż wobec złożenia wraz z odwołaniem od decyzji z 6 października dodatkowych dokumentów (odpisu wyroku orzekającego separację) - decyzją z 28 listopada 2017r. graniczył stan spornych zaległości poprzez ustalenie zaległości składkowych za okres od listopada 2011r. do maja 2017r. – łącznie z odsetkami (liczonymi na dzień 4 października 2017r. na kwotę 89 221, 02 zł (w tym odsetki kwocie 18 590 zł) oraz koszty upomnienia w wysokości 426, 20 zł i koszty egzekucyjne w wysokości 1 289, 20 zł. Wniósł przy tym o oddalenie odwołania, argumentując jak w skarżonej decyzji. Zaś w piśmie z 12 stycznia 2018r. wniósł o umorzenie postępowania w części w jakiej uwzględniono odwołanie ograniczając zakres odpowiedzialności A. K., podtrzymując stanowisko w zakresie oddalenia odwołania w pozostałej części. Odniósł się również do zarzutów odwołującej, która kwestionowała wysokość zadłużenia składkowego wnioskodawczyni. Wskazał, iż kwoty zaległości zostały ustalone w oparciu o dane z Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS. System ten zawiera informacje o stanie konta ubezpieczonego i koncie płatnika składek, prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego – przekazane przez płatnika. Jeśli wnioskodawczyni kwestionuje ustalony na ich podstawie stan zaległości winna wykazać własne wyliczenia i dowody na potwierdzenia ich prawidłowości. Wniósł ponadto o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

A. K. podtrzymała swe stanowisko, przy czym wskazała, iż w sprawie winien przede wszystkim zostać zaangażowany właściwy podmiot tj. płatnik składek M. K. (1), gdyż ona sama nie jest w stanie przedstawić materiałów na potwierdzenie prawidłowości ustalenia kwot zadłużenia. Wniosła również o nieobciążania jej kosztami procesu.

Płatnik składek M. K. (1) nie stawił się na rozprawę i nie zajął w sprawie żadnego stanowiska.

Sąd ustalił:

M. K. (1) prowadził działalność gospodarczą w postaci świadczenia usług projektowo-wykonawczych w zakresie budownictwa od 2003r.

W okresie objętym skarżoną decyzją tj. od listopada 2011r. do sierpnia 2017r. posiadał zaległości z tytułu składek (wraz z odsetkami na dzień 4 października 2017r. oraz kosztami upomnienia i kosztami egzekucyjnymi) w kwocie:

- na ubezpieczenie społeczne: 61 724, 48 zł

- na ubezpieczenie zdrowotne: 30 001, 17 zł

- na Fundusz Pracy i Fundusz gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: 3 91 3, 42 zł.

Łącznie jest to kwota 95 639, 07 zł.

Dowód: akta ZUS: wydruk danych - stany należności k. 1-14, decyzja k. 20.

A. K. i M. K. (1) pozostają w związku małżeńskim od 18 czerwca 2005r. W dniu 7 września 2016r. zawarli w formie aktu notarialnego umowę majątkową małżeńską, mocą której ustanowili rozdzielność majątkową. Nie powiadomili organu rentowego o istniejącej między nimi rozdzielności majątkowej. Kopię umowy majątkowej małżeńskiej z 7 września 2016r. A. K. przedłożyła organowi rentowemu w dniu 22 listopada 2017r. Wraz z nim złożyła odpis wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z 5 czerwca 2017r. sygn. akt I RC 420/17 orzekającym separację jej i M. K. (1).

Dowody: - akta ZUS: kopie aktu notarialnego i wyroku SO w Legnicy k.31-33; wyjaśnienia A. K. e-protokół z 18.04.2018r. k. 36-36v - (00:05:39-00:16:17).

Wnioskodawczyni i jej mąż mieszkali razem do stycznia 2017r. Mają jedno dziecko w wieku 11 lat. Prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. M. K. (1) utrzymywał rodzinę z własnych dochodów. Problemy w jego działalności pojawiły się w 2010r. Wtedy firma przestała przynosić dochody z powodu kłopotów z rozliczeniami z deweloperami. A. K. w tym okresie prowadziła własną dzielność gospodarcza, przez pewien czas była bezrobotna.

Obecnie pracuje w (...) w Z., zarabia 2 100 zł netto miesięcznie. Jej wydatki związane z mieszkaniem i spłatą kredytu hipotetycznego to kwota ok. 1 200 zł miesięcznie.

Dowody: wyjaśnienia A. K. e-protokół z 18.04.2018r. k. 36-36v - (00:05:39-00:16:17).

Sąd zważył:

Odwołanie jest w części uzasadnione.

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dokumenty zawarte w aktach ubezpieczeniowych (wydruki stanu zaległości i decyzje), odpis umowy o rozdzielności majątkowej, odpis wyroku o separacji oraz o wyjaśnienia odwołującej.

Istota sporu sprowadzała się do oceny prawnej odpowiedzialności małżonka za zobowiązania składkowe drugiego małżonka.

Zgodnie z treścią art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2015.121 ze zm.) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio wskazane przepisy Ordynacji podatkowej, w tym m.in. art. 26 i art. 29 § 1 i 2. Przy czym w myśl art. 32 ustawy o s.u.s., do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. W myśl art. 29 § 2 pkt 1, skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej. Powołany art. 26 w związku z art. 31 ustawy o s.u.s. stanowi, że podatnik (w tym wypadku - płatnik) odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki (składki). Jest to regulacja pełna i nie zawiera odesłania do zastosowanego wskazywanego przez organ rentowy, art. 47 ¹ k.r.o.

Stąd w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 29 § 1 i 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej na podstawie art. 31 i 32 ustawy o s.u.s.

Należy podkreślić, iż na podstawie art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej odpowiedzialność małżonka, nie będącego płatnikiem składek, za zaległości składkowe drugiego małżonka jest w pierwszej kolejności ograniczona przedmiotowo - do majątku wspólnego jego i małżonka. Nadto obok ograniczenia przedmiotowego w myśl art. 29 § 2 pkt 1 ustawodawca wprowadził też ograniczenie czasowe tej odpowiedzialności - skutki prawne zniesienia wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań składkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy o wyłączeniu (ograniczeniu) ustawowej wspólności majątkowej. Prowadzi to konkluzji, iż małżonek płatnika nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania składkowe powstałe po dniu zawarcia takiej umowy. Jeżeli zatem, co w sprawie jest poza sporem, małżonkowie z dniem 7 września 2016r. umownie ustanowili w małżeństwie rozdzielność majątkową, od tej daty odwołująca się nie ponosi odpowiedzialności za zaległości składkowe małżonka. Tym samym odpowiedzialność odwołującej się winna być ograniczona zarówno przedmiotowo, jak i czasowo do majątku wspólnego małżonków oraz do okresu od daty powstania zaległości do daty zawarcia ww. umowy, tj. za okres od września 2016r. do maja 2017r.

Wobec czego sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak punkcie I wyroku, zmieniając w części zaskarżoną decyzję. W punkcie III wyroku, odwołanie zostało oddalone w pozostałym zakresie oddalone, bowiem nie można uznać, jak wynika z wyżej wskazanych przepisów, iż A. K. nie ponosi w ogóle odpowiedzialności za zobowiązania składkowe męża, szczególnie w sytuacji, gdy w okresie objętym sporną decyzja prowadziła z nim wspólne gospodarstwo domowe, czerpała korzyści z jego działalności. Takie stanowisko pozostaje w sprzeczności z treścią powołanego art. 29 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Poza tym A. J. w żaden sposób nie wykazała, iż ustalenie stanu zaległości objętych skarżoną decyzją jest nieprawidłowe. Podzielić tu należy stanowisko organu rentowego, iż to na niej ciążył obowiązek wykazania nieprawidłowości w tym zakresie. Czego wnioskodawczyni nie uczyniła. Ponadto nie było możliwe, czego domagała się A. K., złożenia wyjaśnień w tej sprawie przez M. K. (1). Występował on w sprawie w charakterze strony, otrzymał sporna decyzje organu rentowego, nie złożył odwołania. Nie uczestniczył aktywnie w sprawie, mimo doręczenia mu odpisów odwołania, odpowiedzi na odwołanie i innych pism procesowych oraz wezwania na rozprawę – nie wykazywał jakiejkolwiek aktywności. Zaś przepisy postępowania cywilnego nie przewidują w takiej sytuacji możliwości przymuszenia strony do zajęcia stanowiska w sprawie, złożenia wyjaśnień czy przedstawienia wniosków dowodowych.

W punkcie III sąd umorzył postępowanie na podstawie art. 477 ¹³ § 1 kpc, bowiem organ rentowy decyzja z 28 listopada 2017r. uwzględnił zarzuty odwołującej, i ograniczył jej odpowiedzialność z tytułu zaległości składkowych jej męża za okres wynikający z treści wyroku o separacji.

Orzeczenie o kosztach uzasadnione jest treścią art. 102 kpc - A. K. utrzymuje się bowiem z niewielkich dochodów (2 100 zł miesięcznie), ma na utrzymaniu 11-letniego syna, ponosi wydatki związane w mieszkaniem w wysokości ok. 1 200 zł. Zaś zaistniałe zaległości składkowe spowodował jej mąż, z którym obecnie jest w separacji.

SSO Regina Stępień