Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Bartosz Kasielski

Protokolant: aplikant aplikacji sędziowskiej P. K.

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa I. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę 42.000 zł (czterdzieści dwa tysiące złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot :

a)  22.000 zł (dwadzieścia dwa tysiące złotych) od dnia 17 października 2016 roku do dnia zapłaty;

b)  20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) od dnia 12 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę 10.465,08 zł (dziesięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt pięć złotych 8/100) tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot :

a)  795,08 zł (siedemset dziewięćdziesiąt pięć złotych 8/100) od dnia 20 lutego 2017 roku do dnia zapłaty;

b)  3.420 zł (trzy tysiące czterysta dwadzieścia złotych) od dnia 8 maja 2017 roku do dnia zapłaty;

c)  6.250 zł (sześć tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) od dnia 12 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę 1.656,80 zł (jeden tysiąc sześćset pięćdziesiąt sześć złotych 80/100) tytułem kosztów procesu;

5.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych kwoty :

a)  1.223,70 zł (jeden tysiąc dwieście dwadzieścia trzy złote 70/100) od I. S.;

b)  2.855,32 zł (dwa tysiące osiemset pięćdziesiąt pięć złotych 32/100) od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę.

Sygn. akt I C 134/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 lutego 2017 roku I. S. wystąpiła przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 22.000 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 17 października 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwot 795,08 złotych tytułem odszkodowania za koszty leczenia i 3.420 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w związku ze skutkami upadku na nierównym chodniku przy ulicy (...) w Ł. na wysokości posesji o numerze (...) w dniu 4 listopada 2015 roku. Jednocześnie powódka wniosła o przyznanie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(pozew k.2 – 9)

Postanowieniem z dnia 6 marca 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zwolnił I. S. od kosztów sądowych ponad kwotę 300 złotych.

(postanowienie z dnia 6 marca 2017 roku k.108)

W odpowiedzi na pozew z dnia 21 kwietnia 2017 roku (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nie kwestionując zasady swojej odpowiedzialności, pozwana wskazała, że wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego kwoty w pełni rekompensują szkodę powódki związaną ze zdarzeniem z dnia 4 listopada 2015 roku. Nadto podniosła ona zarzut przyczynienia się powódki do powstałej szkody w 50 % z uwagi na brak zachowania należytej ostrożności oraz wskazała, że objęte roszczeniem koszty leczenia w kwocie 168,56 złotych (zakup soli medycznej oraz leków AlAnerv i M.) nie pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem powódki.

(odpowiedź na pozew k.110 – 115)

Pismem procesowym z dnia 16 marca 2018 roku powódka dokonała przedmiotowej modyfikacji powództwa wnosząc ostatecznie o zasądzenie na jej rzecz kwot : 62.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 12.735,08 złotych tytułem odszkodowania (w tym 795,08 złotych tytułem odszkodowania za koszty leczenia i 11.940 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich) wraz z odsetkami szczegółowo wskazanymi w treści pisma procesowego.

(pismo procesowe z dnia 16 marca 2018 roku k.212 – 217)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 4 listopada 2015 roku I. S. poruszała się chodnikiem przy ulicy (...) w Ł. na wysokości posesji o numerze (...) , w okolicach cmentarza, przy którym wraz ze swoim partnerem, M. S., prowadziła stoisko zajmujące się sprzedażą kwiatów i zniczy.

Chodnik, którym przemieszczała się kobieta zbudowany był z dużych płyt. Z uwagi na stąpnięcie na jedną z obluzowanych i nierównych płyt I. S. przewróciła się, zaś jej stopa uległa wykręceniu.

Po upadku kobieta odczuwała bardzo silny ból prawej stopy uniemożliwiający samodzielne podniesienie się. Obecny nieopodal M. S. pomógł jej wstać i przeniósł do miejsca, w którym mogła usiąść. Następnie na miejsce wypadku wezwano karetkę pogotowia, która zabrała I. S. do Szpitala im. (...) w Z..

(dowód z przesłuchania I. S. – protokół z rozprawy z dnia 1 sierpnia 2017 roku 00:02:12 – 00:07:54 k.179 – 180 w zw. z k.225, zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 1 sierpnia 2017 roku 00:29:27 – 00:48:16 k.181 – 182, dokumentacja zdjęciowa k.96 – 99)

W szpitalu wykonano zdjęcie RTG, w wyniku którego u kobiety rozpoznano zwichnięcie stawu skokowego prawego ze złamaniem kostki przyśrodkowej. Następnie kobietę przeniesiono na oddział ortopedii, gdzie wykonano repozycję oraz założono opatrunek gipsowy udowo – stopowy. W dniu 5 listopada 2015 roku I. S. wypisano do domu z zaleceniami dalszego leczenia w poradni ortopedycznej, chodzenia o 2 kulach i stosowania wskazanych przy wypisie leków.

Dalsze leczenie kobieta kontynuowała w poradni ortopedycznej. Opatrunek gipsowy był utrzymywany do dnia 28 grudnia 2015 roku. Następnie u I. S. zastosowano szynę gipsową goleniowo – stopową na okres dalszych 2 tygodni.

Po zdjęciu opatrunku gipsowego kobieta korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych.

Po wykonaniu badania rezonansu magnetycznego w lutym 2016 roku, I. S. przyjęta została w dniach 19 – 20 maja 2016 roku do kliniki ortopedii Szpitala im. (...) Medycznej w Ł., gdzie wykonano u niej zabieg operacyjny – zespolenie złamanego odłamu śrubą. Po zabiegu kobietę zaopatrzono w opatrunek goleniowo – stopowy na okres 6 tygodni.

Po zdjęciu gipsu I. S. kontynuowała zabiegi rehabilitacyjne.

Z powodu utrzymujących się ograniczeń ruchomości i zaburzeń unerwienia po wykonaniu badania przewodnictwa nerwowego oraz rezonansu magnetycznego stawu skokowego w listopadzie 2016 roku, w dniach 29 – 31 grudnia 2016 roku u I. S. wykonano zabieg operacyjny – artroskopowi uwolnienie stawu skokowego i nerwu strzałkowego.

Datę kolejnej wizyty ortopedycznej wyznaczono na sierpień 2017 roku. Kobieta odbyła także zabiegi rehabilitacyjne w styczniu i czerwcu 2017 roku.

(dokumentacja medyczna k.39 – 47, 52, 55 – 62, 67 – 69, 73 – 91, 148 – 172, 199 – 203, dowód z przesłuchania I. S. – protokół z rozprawy z dnia 1 sierpnia 2017 roku 00:07:54 – 00:18:25 k.179 – 180 w zw. z k.225)

Z ortopedycznego punktu widzenia wypadek z dnia 4 listopada 2015 roku spowodował u I. S. wygojone złamanie trójkostkowe ze zwichnięciem w stawie skokowym prawym – deformację i upośledzenie funkcji stawu skokowego skutkujące trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 17%. Obrażenia te stanowią wyłączne następstwa wypadku z dnia 4 listopada 2015 roku, nie wynikają z innych przyczyn, niezwiązanych ze zdarzeniem

Przez okres około roku po zdarzeniu kobieta odczuwała cierpienia fizyczne średniego stopnia, które w późniejszym czasie ulegały zmniejszeniu.

Wskutek doznanych urazów pierwotna struktura anatomiczna stawu skokowego została trwale naruszona.

I. S. w związku z doznanymi urazami wymagała okresowo pomocy osób trzecich w czynnościach życia codziennego w wymiarze 2 – 3 godzin dziennie przez okres do końca stycznia 2017 roku.

Poniesione przez kobietę koszty leczenia w łącznej kwocie 795,08 złotych pozostawały uzasadnione.

Rokowania odnośnie stanu zdrowia I. S. związanego ze skutkami wypadku są umiarkowanie pesymistyczne. Nie należy się liczyć z poprawą stawu skokowego, natomiast wielce prawdopodobne jest powstanie wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu skokowego prawego.

Leczenie operacyjne I. S. było konieczne i zostało wykonane prawidłowo.

Brak jest jakichkolwiek danych do stwierdzenia, że kobieta w trakcie leczenia nie zastosowała się do zaleceń lekarskich i że jej zachowanie miało jakikolwiek wpływ na proces leczenia i jej aktualny stan zdrowia.

(opinia pisemna biegłego ortopedy k.204 – 208, faktury VAT i rachunki k.100 – 106)

We wstępnym okresie po zdarzeniu z dnia 4 listopada 2015 roku, a także zabiegu operacyjnym z maja 2016 roku I. S. uzyskiwała niezbędną pomoc w czynnościach życia codziennego ze strony swojego partnera – M. S.. W okresach unieruchomienia gipsowego obejmowały one gotowanie, czynności związane z higieną, zakupami i porządkami. Po upływie 2 miesięcy od operacji I. S. potrzebowała nadal pomocy, jednakże głównie w czynnościach dotyczących sprzątania oraz przygotowywania posiłków. Do chwili obecnej I. S. odczuwa dolegliwości bólowe związane z doznanym urazem, skutkujące koniecznością stosowania leków przeciwbólowych 1 – 2 razy w tygodniu. Ruchomość prawej kończyny jest w dalszym stopniu ograniczona.

(dowód z przesłuchania I. S. – protokół z rozprawy z dnia 1 sierpnia 2017 roku 00:18:25 – 00:27:41 k.179-180 w zw. z k.225, zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 1 sierpnia 2017 roku 00:29:27 – 00:48:16 k.181–182)

I. S. w okresie od grudnia 2015 roku do lipca 2016 roku poniosła koszty leczenia w łącznej kwocie 795,08 złotych, w tym 210 złotych tytułem fizjoterapii i rehabilitacji (faktury VAT: nr (...) na kwotę 60 złotych oraz nr (...) na kwotę 150 złotych), 290 złotych tytułem konsultacji lekarskich (faktury VAT: nr (...) na kwotę 80 złotych, nr (...) na kwotę 150 złotych, nr FA/15/06/2016/G na kwotę 60 złotych) oraz 295,08 złotych za zakup leków i przyrządów medycznych (paragony: z dnia 28 grudnia 2015 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 27 stycznia 2016 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 4 lutego 2016 roku na kwotę 29,88 złotych, z dnia 24 maja 2016 oku na kwotę 91,03 złotych, z dnia 4 czerwca 2016 roku na kwotę 49,98 złotych, z dnia 8 czerwca 2016 roku na kwotę 47,70 złotych, z dnia 19 lipca 2016 roku na kwotę 35,49 złotych).

(faktury VAT k.100 – 101, 103 – 105, paragony k.102, 106)

Ulica (...) w Ł. jest drogą publiczną pozostającą w zarządzie Miasta Ł.. (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. udzielało ochrony gwarancyjnej z tytułu umowy ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej Miastu Ł., obejmującej swoim zakresem datę 4 listopada 2015 roku.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 31 grudnia 2015 roku I. S. wezwała (...) Spółkę Akcyjną V. (...) z siedzibą w W. do zapłaty kwot 7.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 1.680 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich.

(wezwanie do zapłaty z dnia 31 grudnia 2015 roku k.26 – 27)

Decyzją z dnia 9 marca 2016 roku ubezpieczyciel przyznał na rzecz I. S. świadczenie odszkodowawcze w kwocie 1.000 złotych.

(decyzja z dnia 9 marca 2016 roku k.24)

Decyzją z dnia 22 marca 2016 roku ubezpieczyciel ustalił sumę należnego I. S. świadczenia odszkodowawczego na kwotę 8.680 złotych, na którą składały się kwoty: 7.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 1.680 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki. Uwzględniając już wypłaconą kobiecie kwotę 1.000 złotych, I. S. wypłacono dalszą część świadczenia w kwocie 7.680 złotych.

(decyzja z dnia 22 marca 2016 roku k.25)

Wiadomością e-mail z dnia 18 kwietnia 2016 roku I. S. wezwała ubezpieczyciela do zapłaty dalszego odszkodowania w kwocie 589,10 złotych tytułem poniesionych kosztów leczenia. Jako dokumenty potwierdzające poniesione koszty leczenia ubezpieczycielowi sprawcy szkody przedłożono m.in. faktury VAT: nr (...) na kwotę 60 złotych oraz nr (...) na kwotę 150 złotych oraz paragony: z dnia 28 grudnia 2015 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 27 stycznia 2016 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 4 lutego 2016 roku na kwotę 29,88 złotych.

(wiadomości e-mail z dnia 18 kwietnia 2016 roku wraz z załącznikami- akta postępowania likwidacyjnego – płyta CD k.119)

Decyzją z dnia 18 maja 2016 roku ubezpieczyciel przyznał na rzecz I. S. odszkodowanie za koszty leczenia w kwocie 308,22 złotych, odmawiając wypłaty należności stwierdzonych przez faktury VAT: nr (...) na kwotę 60 złotych oraz nr (...) na kwotę 150 złotych (koszty rehabilitacji) oraz paragony: z dnia 28 grudnia 2015 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 27 stycznia 2016 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 4 lutego 2016 roku na kwotę 29,88 złotych (koszty zakupu soli iwonickiej i piłki).

(decyzja z dnia 18 maja 2016 roku k.23, wiadomości e-mail z dnia 18 kwietnia 2016 roku wraz z załącznikami- akta postępowania likwidacyjnego – płyta CD k.119)

Wiadomością e-mail z dnia 12 sierpnia 2016 roku I. S. wezwała ubezpieczyciela do zapłaty dalszego odszkodowania w kwocie 514,20 tytułem poniesionych kosztów leczenia. Jako dokumenty potwierdzające poniesione koszty leczenia ubezpieczycielowi sprawcy szkody przedłożono faktury VAT: nr (...) na kwotę 80 złotych, nr (...) na kwotę 150 złotych, nr FA/15/06/2016/G na kwotę 60 złotych oraz paragony z dnia 24 maja 2016 oku na kwotę 91,03 złotych, z dnia 4 czerwca 2016 roku na kwotę 49,98 złotych, z dnia 8 czerwca 2016 roku na kwotę 47,70 złotych, z dnia 19 lipca 2016 roku na kwotę 35,49 złotych).

(wiadomości e-mail z dnia 12 sierpnia 2016 roku wraz z załącznikami - akta postępowania likwidacyjnego – płyta CD k.119)

Wiadomością e-mail z dnia 16 września 2016 roku I. S. wezwała (...) Spółkę Akcyjną V. (...) z siedzibą w W. do zapłaty kwoty dodatkowej kwoty 23.000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

(wezwanie do zapłaty z dnia 16 września 2016 roku k.21 stanowiące załącznik do wiadomości e-mail z dnia 16 września 2016 roku - akta postępowania likwidacyjnego – płyta CD k.119)

Decyzją z dnia 17 listopada 2016 roku ubezpieczyciel przyznał na rzecz I. S. odszkodowanie za koszty dojazdów w kwocie 100 złotych oraz kwotę 1.000 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia.

(decyzja z dnia 3 lutego 2017 roku k.19-20)

Wiadomością e-mail z dnia 31 stycznia 2017 roku I. S. wezwała ubezpieczyciela do zapłaty dalszego odszkodowania w kwocie 874,74 tytułem poniesionych kosztów leczenia.

(wiadomości e-mail z dnia 31 stycznia 2017 roku k.34)

Decyzją z dnia 3 lutego 2017 roku ubezpieczyciel przyznał na rzecz I. S. odszkodowanie za koszty leczenia w kwocie 874,74 złotych.

(decyzja z dnia 3 lutego 2017 roku k.17-18)

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. orzeczeniem z dnia 12 grudnia 2016 roku (ważnym do dnia 31 grudnia 2018 roku) orzekł o lekkim stopniu niepełnosprawności I. S..

(decyzja z dnia 12 grudnia 2016 roku)

W okresie od lipca 2013 roku stawka pełnej odpłatności jednej roboczogodziny za usługi opiekuńcze według (...) Komitetu Pomocy (...) wynosiła 11 złotych za godzinę.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności załączoną dokumentację medyczną, zeznania powódki i świadka M. S., a także opinię biegłego z zakresu ortopedii. Przeprowadzona w toku postępowania opinia biegłego jest rzetelna, jasna, pełna oraz precyzyjnie odpowiada na pytania zakreślone w ramach tezy dowodowej. Jednocześnie końcowe wnioski nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Uwzględniając treść ekspertyzy, jak również wiedzę i doświadczenie biegłego z zakresu ortopedii nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności, które czyniłyby koniecznym powołanie innego eksperta.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Przechodząc do merytorycznej oceny wywiedzionych roszczeń należy zaznaczyć, że zasada odpowiedzialności pozwanej nie była kwestią sporną. Bezspornym pozostawał bowiem fakt, że w dniu 4 listopada 2015 roku doszło do upadku powódki w wyniku omsknięcia się poluzowanej płyty chodnika przy ul. (...) w Ł., który nie był utrzymany w należytym stanie. Stosownie do treści art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz.U.2015, poz. 460 j.t.) do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2. Zarządcą niniejszej drogi było Miasto Ł.. Odpowiedzialność tego podmiotu za skutki zdarzenia z dnia 4 listopada 2015 roku nie budzi zatem wątpliwości i ma charakter deliktowy – oparty na art. 415 k.c.

Między stronami nie był również sporny fakt posiadania przez Miasto Ł. w chwili zdarzenia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Co więcej w toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana uznała zasadę swej odpowiedzialności i wypłaciła powódce łącznie kwoty 8.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz tytułem odszkodowania kwoty 1.182,96 złotych za koszty leczenia, 1.680 złotych za koszty opieki osób trzecich oraz 100 złotych za wydatki związane z dojazdami do lekarzy (łącznie 10.962,96 złotych). Spór pomiędzy stronami dotyczył zatem jedynie wysokości należnego powódce odszkodowania.

W zakresie żądania zadośćuczynienia jego podstawa materialno – prawna znajduje swoje źródło w art. 445 § 1 k.c. Ustawowa regulacja nie określa kryteriów ustalania jego wysokości, niemniej jednak ma ono charakter całościowy i powinno stanowić pełną rekompensatę pieniężną za doznaną przez osobę poszkodowaną krzywdę (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1967 roku, I CR 224/67, OSNC 1968/6/107 oraz z dnia 12 kwietnia 1972 r., II CR 57/72, OSNC 1972/10/183). Określając wysokość zadośćuczynienia sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez powoda krzywdy, a zwłaszcza zakres i trwałość uszczerbku na zdrowiu, stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz wpływ doznanej szkody na możliwość prowadzenia dotychczasowego trybu życia.

Pomimo fakultatywnego charakteru zadośćuczynienia, okoliczności konkretnej sprawy uzasadniają, w ocenie sądu, przyznanie go powódce. Należy tu podkreślić, iż ustalając wysokość zadośćuczynienia, sąd w żaden sposób nie jest związany procentowym uszczerbkiem na zdrowiu ustalonym przez biegłych lekarzy. Ta okoliczność ma jedynie dać pewną wskazówkę co do wielkości zadośćuczynienia, lecz w żaden sposób jej nie przesądza. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd uwzględnił stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu (17% z punktu widzenia lekarza ortopedy), doznane obrażenia (wygojone złamanie trójkostkowe ze zwichnięciem w stawie skokowym prawym – deformację i upośledzenie funkcji stawu skokowego), rozmiar i czas trwania cierpień fizycznych, które utrzymywały się przez około rok po wypadku, jak również konieczność wyręki ze strony osób trzecich, ujemne doznania towarzyszące samemu wypadkowi, a także młody wiek powódki w chwili doznania urazu, a także umiarkowanie pesymistyczne rokowania co do jej stanu zdrowia, w tym możliwość powstawania wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych i trwałe naruszenie struktury anatomicznej stawu skokowego. Z drugiej strony Sąd wziął jednak pod uwagę fakt, iż ograniczenia wynikające z doznanego urazu, a także związane z nim cierpienia w chwili obecnej w dużej mierze ustały.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał, że odpowiednim dla strony powodowej zadośćuczynieniem będzie kwota 50.000 złotych, która uwzględnia jego kompensacyjny charakter, przedstawiając ekonomicznie odczuwalną wartość i nie jest nadmierna w stosunku do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. Przy uwzględnieniu wypłaconej uprzednio I. S. w toku postępowania likwidacyjnego kwoty 8.000 złotych (k. 19 – 20, 24, 25) ostatecznie zasądzono na jej rzecz kwotę 42.000 złotych (50.000 złotych – 8.000 złotych). W pozostałym zakresie żądanie podlegało zaś oddaleniu.

Żądanie zasądzenia odszkodowania znajduje natomiast swą podstawę w art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W rozpoznawanej sprawie należało rozstrzygnąć kwestię rozmiaru szkody w postaci zwiększonych potrzeb powódki zaistniałych na skutek wypadku i obejmujących powstałe koszty opieki innych osób, oraz leczenia.

Powódka wymagała po wypadku okresowo opieki innych osób w czynnościach życia codziennego, zatem roszczenie w tym zakresie jest zasadne. Sąd obliczył wysokość odszkodowania z uwzględnieniem podanej przez eksperta liczby tygodni i godzin, przez które I. S. wymagała opieki osób trzecich, przyjmując stawkę w wysokości 10 złotych za jedną godzinę opieki, która została wskazana przez powódkę (k.214), a przy tym nie wykraczała poza średnie wartości przyjmowane przez (...) Komitet Pomocy (...) (11 złotych za 1 godzinę opieki). Sąd nie był władny do uwzględnienia stawki w wyższym rozmiarze, gdyż stanowiłoby to orzeczenie ponad żądanie pozwu, które w tym zakresie zostało precyzyjnie określone.

Zakres niezbędnej pomocy obejmował okres od dnia wypadku (4 listopada 2015 roku) do końca stycznia 2017 roku tj. 454 dni, w wymiarze 2,5h dziennie. W konsekwencji łączny wymiar wyręki ze strony osób trzecich obejmował 1.135 godzin (2,5h x 454 dni = 1.135h), co przy wskazanej przez powódkę stawce prowadziło do odszkodowania w wysokości 11.350 złotych (1.135h x 10 złotych = 11.350 złotych). Przy uwzględnieniu wypłaconej uprzednio I. S. w toku postępowania likwidacyjnego kwoty 1.680 złotych (k. 25) ostatecznie zasądzono na jej rzecz kwotę 9.670 złotych (11.350 złotych – 1.680 złotych).

Zarzut nieudowodnienia przez powódkę faktycznego poniesienia kosztów opieki osób trzecich nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, poszkodowany nie jest bowiem zobowiązany do udowodnienia poniesionych w tym zakresie wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli opiekę nad nim sprawują osoby najbliższe (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1977 r. I CR 143/77, Lex 7971; z dnia 04 marca 1969 r. I PR 28/69, Lex 12179; z dnia 11 marca 1976 r. IV CR 50/76, Lex 2015).

Rozmiar szkody w odniesieniu do kosztów leczenia określony został w oparciu o niekwestionowane ostatecznie konkluzje biegłego z zakresu ortopedii. Ekspert wprost wskazał, że udokumentowane przez powódkę za pomocą faktur VAT nr (...) na kwotę 60 złotych, nr (...) na kwotę 150 złotych, nr (...) na kwotę 80 złotych, nr (...) na kwotę 150 złotych, nr FA/15/06/2016/G na kwotę 60 złotych oraz paragonów z dnia 28 grudnia 2015 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 27 stycznia 2016 roku na kwotę 20,50 złotych, z dnia 4 lutego 2016 roku na kwotę 29,88 złotych, z dnia 24 maja 2016 oku na kwotę 91,03 złotych, z dnia 4 czerwca 2016 roku na kwotę 49,98 złotych, z dnia 8 czerwca 2016 roku na kwotę 47,70 złotych, z dnia 19 lipca 2016 roku na kwotę 35,49 złotych, wydatki o łącznej wartości 795,08 złotych, których zwrotu ubezpieczyciel odmówił w toku postępowania likwidacyjnego, stanowiły uzasadnione koszty leczenia I. S.. Tym samym zgłoszone z tego tytułu roszczenie w kwocie 795,08 złotych zostało uwzględnione w całości.

Reasumując tę część rozważań łączny wymiar przyznanego na rzecz I. S. odszkodowania objął kwotę 10.465,08 złotych (9.670 złotych + 795,08 złotych). W pozostałym zakresie roszczenia podlegały zaś oddaleniu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Sąd nie podzielił zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody. Ustalony stan faktyczny nie potwierdza, aby I. S. w dniu zdarzenia zachowywała się w sposób na tyle nierozważny, aby uzasadniał on zastosowanie art. 362 k.c. Powódka poruszała się wyznaczoną dla pieszych strefą ruchu – chodnikiem, który w żadnym miejscu nie był wyłączony z użytku, zaś miejsce, w którym znajdowała się obluzowana płyta chodnikowa nie było oznaczone, czy odgrodzone, co mogłoby ostrzegać potencjalnego pieszego przed zagrożeniem. I. S. nie biegła ani nie podejmowała innych gwałtownych ruchów, które mogłyby w kontekście przebiegu zdarzenia sugerować jej przyczynienie do zaistnienia szkody.

Pozwana uzasadniając przyczynienie się powódki powołuje się przede wszystkim na obowiązek pieszego polegający na należytej obserwacji drogi swojego przemieszczania się, omijania przeszkód stałych (jak znaki drogowe i latarnie) oraz ruchomych (jak kosze na śmieci i reklamy przysklepowe). Odnotowania w tym kontekście wymaga, iż w okolicznościach niniejszej sprawy powódka nie doznała upadku w wyniku natrafienia na którąkolwiek z przeszkód wskazanych przez stronę pozwaną. Co więcej, ruchoma płyta chodnika, nie może być zaliczona do kategorii „przeszkód”, na którą powołuje się strona pozwana. Przeszkody ze swojej natury mają bowiem charakter widoczny, pozwalający na ich dostrzeżenie i wyminięcie. Tymczasem obluzowana płyta chodnikowa na ogół nie jest możliwa do zaobserwowania, dopóki się na nią nie nastąpi. Nie sposób zaś wymagać od pieszego, aby z uwagą badał każdą z betonowych płyt chodnikowych pod kątem jej stabilności przed stanięciem na niej. Ma on prawo działać w zaufaniu do zarządcy drogi, i poruszać się chodnikiem krokiem pewnym, kiedy nie zauważa widocznych przeszkód.

Nawet jednak gdyby przedmiotowa wada chodnika była dla przechodniów dostrzegalna przed nastąpieniem na płytę, nie można zdaniem Sądu wymagać od pieszego, aby korzystając z ogólnie dostępnej dla niego strefy ruchu tj. chodnika miał omijać każdą istniejącą nierówność, ubytek czy wzbudzający podejrzenia element nawierzchni, w szczególności w sytuacji gdy brak jest jakichkolwiek znaków ostrzegających przed niebezpieczeństwem. Trudno również co do zasady zaakceptować stanowisko wymagające od pieszego ciągłego obserwowania nawierzchni, którą się porusza.

Odnosząc się natomiast do faktu, iż powódka znała przedmiotowy chodnik, gdyż prowadziła nieopodal stoisko ze zniczami i kwiatami, podkreślić znów należy, że od pieszego, nawet jeżeli porusza się danym chodnikiem na co dzień, nie można w sposób rozsądny wymagać znajomości każdej płyty chodnikowej, zapamiętywania ich i omijania tych niebezpiecznych. Powódka mogła nigdy na przedmiotową płytę nie nastąpić i nie wiedzieć o jej właściwościach, lub też poznać te właściwości i zapomnieć o nich – fakty tego rodzaju nie pozostają bowiem zazwyczaj na długo w ludzkiej pamięci.

W konsekwencji należy uznać, że powódka w żaden sposób nie przyczyniła się do powstałej szkody i miała pełne prawo poruszać się chodnikiem bez widocznych przeszkód w sposób pewny i nieprzewidujący nastąpienia na obluzowane betonowe płyty.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. W zakresie żądania zasądzenia odsetek istotne jest ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Zobowiązania z czynów niedozwolonych są bezterminowe, to znaczy termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania. Niemniej jednak stosownie do treści art. 817 § 1 k.c., ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Termin początkowy, od której powódce należało przyznać świadczenia uboczne ustalić należało zatem w oparciu o daty zgłoszenia poszczególnych żądań, które nie zostały zaspokojone w toku postępowania likwidacyjnego. W odniesieniu do roszczenia o zadośćuczynienie niezaspokojone a zasądzone kwoty obejmują 22.000 złotych tytułem zadośćuczynienia – zgłoszone pismem z dnia 16 września 2016 roku (k.21 w z. k.119) oraz 20.000 złotych tytułem zadośćuczynienia – zgłoszone wraz z doręczeniem pełnomocnikowi pozwanej odpisu pisma rozszerzającego powództwo w dniu 11 kwietnia 2018 roku. Uwzględniając zatem ustawowo zagwarantowany ubezpieczycielowi okres 30 dni na realizację świadczenia, należności uboczne zostały przyznane odpowiednio od dnia 17 października 2016 roku, co do kwoty 22.000 złotych oraz od dnia 12 kwietnia 2018 roku co do kwoty 20.000 złotych. Odnośnie roszczeń dotyczących odszkodowania za koszty leczenia w kwocie 795,08 złotych odnotować należy, iż w całości zostały one zgłoszone w toku postępowania likwidacyjnego w dniach 18 maja 2016 roku i 12 sierpnia 2016 roku, a zatem na długo przed trzydziestoma dniami przed dniem wniesieniem powództwa. Tym samym żądanie zasądzenia należności ubocznych od nich od dnia wniesienia powództwa, tj. dnia 20 lutego 2017 roku zasługiwało na uwzględnienie. W zakresie kosztów opieki osób trzecich początek biegu 30 – dniowego terminu co do kwoty 3.420 złotych niezgłaszanej w toku postępowania likwidacyjnego wyznaczała data doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej, tj. dzień 7 kwietnia 2017 roku. Tym samym należność odsetkowa podlegała zasądzeniu od dnia 8 maja 2017 roku. Co do pozostałej przyznanej powódce kwoty 6.250 złotych, decydująca była natomiast data doręczenia odpisu pisma modyfikującego powództwo stronie pozwanej (11 kwietnia 2018 roku). Od dnia następnego zasądzeniu podlegały należności uboczne od tej sumy.

Wysokość odsetek została określona na podstawie art. 481 § 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie 1 in fine k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielnia kosztów procesu, w myśl której strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, przy uwzględnieniu, że powódka wygrała proces w 70 % (52.465,08 złotych / 74.736 złotych).

Koszty procesu wyniosły łącznie 7.534 złotych, w tym po stronie powódki w kwocie 3.917 złotych (300 złotych tytułem opłaty od pozwu – art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z postanowieniem z dnia 6 marca 2017 roku, 3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego - § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych [Dz.U. z 2015 r., poz. 1804], 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa), zaś po stronie pozwanej 3.617 złotych (3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego - § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa). Powódkę, zgodnie z powyższą zasadą, powinny obciążać koszty w wysokości 2.260,20 złotych (0,30 x 7.534 złotych), skoro jednak faktycznie poniosła koszty w kwocie 3.917 złotych, pozwana powinna zwrócić na jej rzecz kwotę 1.656,80 złotych (3.917 złotych – 2.260,20 złotych).

W toku niniejszego postępowania wygenerowane zostały również koszty sądowe, które tymczasowo poniósł Skarb Państwa w kwocie 4.079,02 złotych w tym 1.011 złotych tytułem części opłaty od pozwu, od której powódka została zwolniona i 2.426 złotych tytułem opłaty od zmodyfikowanej części powództwa (k.212) - art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, 625,61 złotych tytułem wynagrodzenia biegłego (k.210) oraz 16,41 złotych tytułem opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej (k.220). Uwzględniając treść art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz zasadę ponoszenia kosztów procesu w niniejszej sprawie Sąd nakazał pobrać od pozwanej kwotę 2.855,32 złotych (4.079,02 złotych x 0,70) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, zaś od powódki kwotę 1.223,70 złotych (4.079,02 złotych x 0,30).