Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę wraz z rekompensatą z tytułu pracy w szczególnych warunkach

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 8 grudnia 2017 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt VU 93/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 08 grudnia 2018 r., znak: (...), odmówił R. K. ponownego rozpatrzenia jej uprawnień do emerytury wraz z rekompensatą ponieważ do wniosku z dnia 04 listopada 2017 r. nie dołączyła żadnych dokumentów, które miałyby wpływ na zmianę stanowiska organu rentowego, zawartego w decyzji z dnia 18 kwietnia 2017 r., w przedmiocie odmowy prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji, zaskarżonej w całości R. K. zarzuciła brak rozstrzygnięcia w zakresie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jako roszczenia dotychczas nie zgłaszanego. W zakresie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach wnioskodawczyni zarzuciła błędne przyjęcie, że ze względu na uzyskanie prawa do emerytury na podstawie art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie jest możliwe uzyskanie emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczona zarzuciła także bezpodstawne nieuznanie okresu zatrudnienia od 17 marca 1978 r. do 28 lutego 2002 r. na stanowisku maglarz jako okresu pracy w szczególnym charakterze. Wskazując na powyższe R. K. wniosła o ustalenie, że nabyła prawo do emerytury w warunkach szczególnych od dnia wystąpienia z pierwszym wnioskiem o jej przyznanie wraz z rekompensatą z tytułu pracy w szczególnych warunkach, począwszy od dnia wystąpienia ze stosownym wnioskiem.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podała, iż ma ustalone prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że do wniosku z dnia 29 listopada 2017 r. wnioskodawczyni nie dołączyła żadnych dokumentów, które miałyby wpływ na zmianę prawomocnych decyzji z dnia 18 kwietnia 2017 r. w przedmiocie odmowy prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, decyzji z dnia 07 listopada 2008 r. o przyznaniu emerytury po ukończeniu 55 roku życia, czy też decyzji z dnia 03 października 2014 r. o przyznaniu emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Organ rentowy podał, iż decyzją z dnia 18 kwietnia 2017 r. odmówiono wnioskodawczyni prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, gdyż do dnia 01 stycznia 1999 r. nie udowodniła żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat. Strona pozwana nie uznała za okres pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 17 marca 1978 r. do 31 grudnia 1998 r. ze względu na nieprzedłożenie świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Prawo do wcześniejszej emerytury zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych wyklucza prawo do rekompensaty przy emeryturze w powszechnym wieku emerytalnym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. K. na podstawie decyzji z dnia 20 czerwca 2005 r. uzyskała prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i świadczenie to przysługiwało jej na podstawie decyzji z dnia 05 lipca 2007 r. nadal, na czas określony do 31 maja 2009 r. Kolejną decyzją, z dnia 07 listopada 2008 r. organ rentowy od 25 października 2008 r., „… Tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego ...” wstrzymał wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy.

D o w ó d: w tomie I akt rentowych – decyzje o przyznaniu renty i wstrzymaniu jej wypłaty.

Decyzją z dnia 07 listopada 2008 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał ur. (...) R. K. od osiągnięcia wieku emerytalnego, od (...), emeryturę. Świadczenie to przyznano na podstawie art. 46 ust. 1 w związku z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emeryturę tę przyznano w związku z osiągnięciem przez wnioskodawczynię wieku 55 lat, wykazanie 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz uznanie jej za całkowicie niezdolną do pracy.

D o w ó d: tom II akt emerytalnych.

Uwzględniając wniosek z dnia 03 marca 2014 r. organ rentowy decyzją z dnia 03 października 2014 r., znak: (...), przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 01 marca 2014 r. Świadczenie to przyznano na podstawie art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej, w związku z osiągnięciem przez nią powszechnego wieku emerytalnego

d o w ó d: akta emerytalne z wniosku, z dnia 03 marca 2014 r.

We wniosku z dnia 22 marca 2017 r. R. K. wniosła o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, w okresie od 17 marca 1978 r. do 28 lutego 2002 r. na stanowisku pracz-maglarz w Spółdzielni (...) w L.. Wydaną na skutek tego wniosku prawomocną decyzją z dnia 18 kwietnia 2017 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do określonej art. 184 ustawy emerytalnej emerytury z uwagi na przyznanie jej decyzją z dnia 03 października 2014 r. prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej. Oddział ZUS wskazał także, że zeznania świadków w sprawie uznania pracy w szczególnych warunkach nie mogą stanowić środka dowodowego w postępowaniu ZUS.

D o w ó d: akta emerytalne z wniosku, z dnia 22 marca 2017 r.

W dniu 29 listopada 2017 r. R. K. złożyła wniosek o przyznanie jej rekompensaty do emerytury w związku z pracą w szczególnych warunkach oraz emerytury z tytułu pracy w takich warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 08 grudnia 2018 r., znak: (...), odmówił R. K. ponownego rozpatrzenia jej uprawnień do emerytury wraz z rekompensatą ponieważ do wniosku z dnia 04 listopada 2017 r. nie dołączyła żadnych dokumentów, które miałyby wpływ na zmianę stanowiska organu rentowego, zawartego w decyzji z dnia 18 kwietnia 2017 r. w przedmiocie odmowy prawa do emerytury.

D o w ó d: w aktach z wniosku, z dnia 22 marca 2017 r.: wniosek z 29.11.2017 r., k. 13-14,

decyzja z 08 grudnia 2017 r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Istotne dla rozstrzygnięcia znaczenie ma fakt, że wydanie zaskarżonej decyzji poprzedziło wydanie wskazanych przez organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie kolejnych decyzji z dnia:

- 07 listopada 2008 r. w przedmiocie przyznania R. K. emerytury wcześniejszej, między innymi w związku z osiągnięciem przez nią wieku 55 lat życia,

- 03 października 2014 r. o przyznaniu emerytury w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego,

- 18 kwietnia 2017 r., którą prawomocnie odmówiono jej prawa do emerytury określonej art. 184 ustawy emerytalnej z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Wynikające z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, oparte na przepisie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowisko organu rentowego – w kontekście ustaleń zaskarżonej decyzji odnoszących się wyłącznie do emerytury z rekompensatą - nie jest uzasadnione, co jednak nie oznacza, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Wskazać bowiem należy, że zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do emerytury z rekompensatą w oparciu o przepis art. 114 ust. 1 wskazanej ustawy emerytalnej. Przepis ten stanowi, iż w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. W okolicznościach faktycznych sprawy, przed wydaniem zaskarżonej decyzji organ rentowy nie zakończył prawomocną decyzją sprawy o emeryturę z rekompensatą. Wskazana zatem w zaskarżonej decyzji podstawa odmowy przyznania prawa do emerytury z rekompensatą odmowa nie jest właściwa.

Ostatecznie emerytura z rekompensatą R. K. jednak nie przysługuje. Należy bowiem wskazać, iż w zakresie ustaleń zaskarżonej decyzji, którą odmówiono wnioskodawczyni prawa do emerytury z rekompensatą - spośród wymienionych wyżej decyzji – istotne dla rozstrzygnięcia znaczenie ma decyzja z dnia 07 listopada 2008 r., przyznająca jej z tytułu osiągnięcia wieku 55 lat prawo do emerytury wcześniejszej. W stanowiącym podstawę decyzji z dnia 08 grudnia 2017 r. wniosku z dnia 29 listopada 2017 r. R. K. słusznie wskazała, że w świetle orzecznictwa, uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Wnioskodawczyni mogłaby uzyskać na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008 r., poz. 1656) emeryturę z rekompensatą, gdyby – poza wykazaniem ustalonego na minimalnym poziomie 15 lat pracy w szczególnych warunkach - przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego nie skorzystała z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Faktycznie jednak w okolicznościach faktycznych wnioskodawczyni z takiej możliwości skorzystała, bowiem na jej wniosek decyzją z dnia 07 listopada 2008 r. organ rentowy w związku z osiągnięciem przez nią wieku 55 lat przyznał prawo do wcześniejszej emerytury. Odmawiając zatem prawa do emerytury z rekompensatą organ rentowy z powołaniem się na regulację art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych powinien był wskazać, że wobec wcześniejszego nabycia na podstawie decyzji z dnia 07 listopada 2008 r. prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenie ubezpieczonej nie przysługuje. Przechodząc zatem w listopadzie 2008 r. na wcześniejszą emeryturę, wnioskodawczyni skorzystała z analogicznego, szczególnego przywileju jaki wynika również z wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ze wskazanych wyżej przyczyn prawo do emerytury z rekompensatą R. K. nie przysługuje.

W zakresie żądania przyznania prawa do emerytury określonej art. 184 ustawy emerytalnej należy podkreślić, że rozpatrując poprzedni wniosek o przyznanie takiej emerytury - z dnia 22 marca 2017 r. - prawomocną decyzją z dnia 18 kwietnia 2017 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do takiego świadczenia. Istotne w tej sytuacji dla rozstrzygnięcia jest, iż składając w dniu 29 listopada 2017 r. ponowny wniosek o emeryturę z tytułu wykonywania pracy w szczególnych wnioskodawczyni nie dołączyła do niego żadnych nowych dokumentów, które miałyby wpływ na prawo do wskazanej emerytury. W okolicznościach faktycznych sprawy wskazany brak uzasadnia zastosowanie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Bardziej jednak istotne dla rozstrzygnięcia jest to, że zaskarżona decyzja wyraźnie nie dotyczy emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach; decyzją tą organ rentowy odmówił „… rozpatrzenia uprawnień do emerytury wraz z rekompensatą...”. W związku z tym należy zauważyć, iż zakres i przedmiot rozpoznania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza przedmiot decyzji organu rentowego i żądanie zgłoszone w odwołaniu wniesionym do sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02 marca 2011 r., II UZ 1/11, LEX numer 844747). Sąd ubezpieczeń społecznych nie może wykroczyć poza przedmiot postępowania wyznaczony w pierwszym rzędzie przez przedmiot zaskarżonej decyzji, a następnie przez zakres odwołania od niej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, z dnia 28 października 2014 r., III AUa 241/14; LEX numer 1551942). Skoro więc zakresem zaskarżonej decyzji nie jest objęte prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, Sąd nie może wykroczyć poza przedmiot zaskarżonej decyzji, czyli orzec o prawie do takiej emerytury.

W nawiązaniu do wniosku odwołania o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach „… i tym samym przyznanie rekompensaty w związku z pracą w warunkach szczególnych …” należy wskazać, że jego uwzględnienie nie jest możliwe, gdyż świadczenia, których ubezpieczona domaga się, wzajemnie się wykluczają. Stosownie bowiem do art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie oddalił.