Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2018 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: T. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 13 maja 2016 r., znak: (...)

w sprawie: T. D.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu T. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2016 r. do dnia 31 marca 2019 r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 1605/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 maja 2016 r. (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu T. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że komisja lekarska ZUS uznała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony wskazując, że na cukrzycę choruje od ósmego roku życia i jest coraz więcej powikłań, które powodują konieczność leczenia w poradniach: diabetologicznej, okulistycznej, neurologicznej, kardiologicznej. Nadto, ubezpieczony zaznaczył, że nie pracuje w wyuczonym zawodzie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. D. (ur. (...)), z zawodu technik budownictwa, pracował jako sprzedawca sprzętu elektronicznego (od 31 grudnia 1999 r. do 3 czerwca
2000 r.), pomocnik maszynisty sitodrukowego (od 2 października 2000 r. do 31 grudnia
2001 r.). Ostatnio (tj. od 7 stycznia 2002 r.) ubezpieczony był zatrudniony jako pomocnik maszynisty offsetowego.

Dowód: akta organu rentowego – świadectwa pracy i zaświadczenie k. 7-10.

W dniu 26 lutego 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 30 marca 2016 r. stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 marca 2019 r. Lekarz orzecznik ustalił datę powstania częściowej niezdolności do pracy na 29 października 2015 r. Do orzeczenia lekarza orzecznika został zgłoszony zarzut wadliwości w związku z tym, iż data powstania niezdolności budziła wątpliwości (brak uzasadnienia) oraz w związku z tym, iż ubezpieczony jest aktywny zawodowo. Komisja lekarska orzekła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Okoliczności bezsporne.

U ubezpieczonego rozpoznano cukrzycę typu 1 niewyrównaną metabolicznie, leczoną intensywną insulinoterapią, powikłaną polineuropatią cukrzycową i retinopatią cukrzycową nieproliferacyjną z tendencją do łagodnych hipoglikemii oraz przykurcz D.
w obrębie obu rąk. Ubezpieczony jest częściowo okresowo niezdolny do pracy do 31 marca 2019 r. Datą powstania częściowej niezdolności do pracy jest 30 marca 2016 r., tj. od momentu badania przez lekarza orzecznika ZUS.

U ubezpieczonego cukrzyca typu 1 trwa ok. (...) lata i przez cały okres jej trwania ma chwiejny przebieg, co potwierdza między innymi ostatni wysoki wynik hemoglobiny glikowatej. Następstwem tego stanu rzeczy są powikłania narządowe cukrzycy pod postacią retinopatii cukrzycowej nieproliferacyjnej leczonej laseroterapią siatkówki i polineuropatii cukrzycowej leczonej lekiem Gabapentin, który upośledza zdolność do obsługi urządzeń mechanicznych. Ubezpieczony wymaga częstej, kilkukrotnie w ciągu dnia, kontroli stężenia glukozy za pomocą glukometru, czterokrotnego w ciągu dnia podawania insuliny w dawce korygowanej na bieżąco, w zależności od aktualnego stężenia glukozy i planowanej aktywności fizycznej, odpowiedniej diety i częstości spożywania posiłków. Dodatkowymi problemami, z którymi boryka się ubezpieczony są objawy polineuropatii cukrzycowej
w stopniu umiarkowanym w obrębie kończyn górnych i dolnych oraz przykurcz D. w obrębie obu rąk, którego wystąpieniu sprzyja cukrzyca. Ręce ubezpieczonego są zdecydowanie mniej sprawne i uniemożliwiają wykonanie precyzyjnej pracy.
Zaburzenia czucia polegają na tym, że ubezpieczony traci zdolność odczuwania bodźców zewnętrznych takich jak ból, dotyk, ciepło, zimno, drżenie. Przykurcz D. dotyczy palców V obu rąk. U ubezpieczonego jest nadto nasilona osteoporoza ze złamaniem kości promieniowej lewej, kości promieniowej prawej i złamaniem paliczka palca V ręki prawej. Wymienione zaburzenia powodują bóle dłoni oraz znaczne zniekształcenia utrudniające wykonywanie prac ręcznych i uniemożliwiające wykonywanie pracy precyzyjnej np. przy obsłudze sitodrukarki. Odnośnie retinopatii nieproliferacyjnej leczonej laseroterapią siatkówki rokowania są niepomyślne ze względu na przewlekły i postępujący charakter schorzenia.
U ubezpieczonego istnieje przeciwwskazanie do pracy związanej z wysiłkiem fizycznym oraz na wysokości.

W badaniu neurologicznym stwierdzono neuropatię czuciowo-odruchową głównie
w kończynach dolnych pod postacią parestezji stóp, zaburzeń czucia na obu stopach typu skarpet oraz znacznym osłabieniem odruchów skokowych. Stwierdzone neurologiczne następstwa cukrzycy stanowią pogorszenie stanu zdrowia i są powikłaniami schorzenia
z rokowaniem niepomyślnym co do wyleczenia (podobnie jak retinopatia cukrzycowa ze względu na konieczność następnej laseroterapii siatkówek w styczniu 2018 r.).

Każde powikłanie cukrzycy, szczególnie insulino-zależnej, niewyrównanej metabolicznie (tak jak u ubezpieczonego), w której występują powikłania polineuropatią
i retinopatią stanowi o pogorszeniu stanu zdrowia i pogorszeniu w rokowaniu. W przypadku ubezpieczonego doszło do pogorszenia stanu zdrowia w okresie zatrudnienia, ponieważ nastąpiło pogorszenie retinopatią oczną wymagającą leczenia operacyjnego oraz polineuropatią cukrzycową wymagającą leczenia zachowawczego.

Dowód: akta sądowe – opinia biegłego diabetologa k. 30-31, opinia uzupełniająca biegłego diabetologa k. 49, opinia biegłego neurologa k. 80-82, opinia uzupełniająca biegłego neurologa k. 97-98.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowód z opinii biegłych diabetologa i neurologa. Sąd podzielił wnioski zawarte w opiniach biegłych, ponieważ były co do zasady spójne i logiczne. Podstawą do wydania opinii i wysnucia wniosków były: przeprowadzone badanie przedmiotowe oraz dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy, w tym dokumentacja medyczna. Wobec tego rzetelność opinii nie budzi żadnych wątpliwości. Opinia została wydana przez specjalistów z dziedziny medycyny odpowiednich do schorzeń występujących u ubezpieczonego, zatem fachowość biegłych jest bezsporna. Biegli sądowi przekonywująco uzasadnili swoje stanowiska, które w ocenie Sądu są jasne i zupełne. Biegli wzięli także pod uwagę kwalifikacje i doświadczenie zawodowe ubezpieczonego. Dodatkowo, biegli w opiniach uzupełniających w sposób szczegółowy i wyczerpujący odnieśli się do zastrzeżeń sformułowanych przez organ rentowy. W związku z tym nie było żadnych merytorycznych podstaw dla skutecznego podważenia tych opinii i w konsekwencji stały się one podstawą rozstrzygnięcia.

Pomiędzy biegłymi zaistniała jedynie rozbieżność dotycząca oceny występujących
u ubezpieczonego przykurczów D., ponieważ biegły neurolog w tym zakresie nie podzielił opinii diabetologa i stwierdził, że palce nie mają istotnego znaczenia dla zdolności chwytnej rąk. Powyższe jednak nie miało wpływu na zgodne stanowisko biegłych co do przedmiotu postępowania tj. ustalenia tego, że ubezpieczony z powodu swoich schorzeń jest okresowo częściowo niezdolny do pracy. Co prawda biegli odmiennie określili datę powstania częściowej niezdolności do pracy, jednak w związku z tym, iż ubezpieczony jednoznacznie podzielił opinię neurologa w tym zakresie, a organ rentowy nie miał co do tego żadnych zastrzeżeń, Sąd za datę powstania niezdolności przyjął marzec 2016 r. zgodnie
z opinią biegłego neurologa.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy
i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 58 ust. 1 pkt. 5 ww. ustawy uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W myśl art. 12 ust. 1 wspomnianej wyżej ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 2 i 3). Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 ww. ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności
w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W niniejszym postępowaniu kwestią sporną było stwierdzenie u ubezpieczonego niezdolności do pracy. W związku z tym, iż do ustalenia niezdolności do pracy potrzebne są wiadomości specjalne z zakresu medycyny Sąd wezwał biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii na podstawie art. 278 § 1 k.p.c. Opinie biegłych sądowych w sposób jednoznaczny
i rzeczowy wyjaśniły z jakich powodów ubezpieczony jest okresowo częściowo niezdolny do pracy.

Rodzaj występujących u ubezpieczonego schorzeń i stopień ich zaawansowania
w odniesieniu do posiadanych kwalifikacji zawodowych i charakteru ostatnio wykonywanej pracy sprawia, że w ocenie Sądu jest całkowicie uzasadnione orzeczenie częściowej niezdolności do pracy. Jak zostało to podkreślone w opinii biegłego diabetologa, cukrzyca typu 1 jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną charakteryzującą się bezwzględnym niedoborem insuliny i do końca życia wymaga stałej podaży insuliny. Zaliczana jest do nabytej ciężkiej choroby metabolicznej wymagającej systematycznego leczenia w domu, w poradni diabetologicznej i okresowo leczenia szpitalnego. U ubezpieczonego, stopień zaawansowania cukrzycy wraz z istniejącymi powikłaniami narządowymi są związane z przeciwwskazaniami między innymi do ciężkiej pracy fizycznej, pracy na wysokościach, co w konsekwencji powoduje, że te schorzenia znacznie utrudniają pracę w zawodzie wyuczonym (technik budowlany). Podkreślić także należy, że z powodu wyżej opisanych schorzeń ręce ubezpieczonego są zdecydowanie mniej sprawne i uniemożliwiają wykonywanie precyzyjnej pracy, nadto u ubezpieczonego występują zaburzenia czucia i upośledzona zdolność do obsługi urządzeń mechanicznych co w konsekwencji powoduje, że ubezpieczony w znacznym stopniu utracił zdolność do wykonywania pracy jako pomocnik maszynisty offsetowego.

Sąd oddalił wniosek dowodowy organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej. Zastrzeżenia organu rentowego koncentrowały się w głównej mierze na przytoczeniu wyników badania komisji lekarskiej i odmiennej oceny stanu zdrowia. Nie mniej jednak zarówno biegły diabetolog, jak i biegły neurolog szczegółowo odnieśli się do wskazywanych zastrzeżeń i kwestia niezdolności do pracy została dostatecznie wyjaśniona. W konsekwencji, kolejne zastrzeżenia organu nie zasługiwały na uwzględnienie. Dodatkowo należy wskazać, że wbrew twierdzeniom organu rentowego wniosek o częściowej niezdolności do pracy nie wynikał jedynie z rozpoznania polineuropatii cukrzycowej ani retinopatii cukrzycowej, ale z analizy stopnia zaawansowania tych schorzeń, powikłań narządowych oraz wynikających stąd ograniczeń, przebiegu i analizy cukrzycy w kontekście kwalifikacji zawodowych ubezpieczonego, czemu biegli dali szczegółowo wyraz w swoich opiniach oraz opiniach uzupełniających. Należy również podkreślić, że opinia biegłych jest zgodna z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS. W związku z tym, iż potrzeba dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii Sąd oddalił wniosek dowodowy. Dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej zmierzałoby jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania dowodowego. Jednocześnie należy podkreślić, że wykonywanie pracy nie przeczy istnieniu częściowej niezdolności do pracy.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak
w punkcie 1. wyroku.

W punkcie 2. wyroku Sąd, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W okolicznościach przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu, wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, gdyż dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczony uzyskał prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować a jedynie sama odmienna, niż przyjęli to biegli sądowi, ocena stanu zdrowia ubezpieczonego dokonana przez organ w trakcie postępowania orzeczniczego.

SSO Ewa Milczarek