Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. O.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 20 lipca 2017 r., sygn. akt I C 960/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następującą treść:

„1. zasądza od (...) Bank S.A. w W. na rzecz G. O. kwotę 34,34 zł (trzydzieści cztery złote 34/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 9 lutego 2016 r. do dnia zapłaty;

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu.”;

2.  oddala apelacje w pozostałym zakresie;

3.  odstępuje od obciążania powoda kosztami postępowania w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 479/18

UZASADNIENIE

G. O. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Bank S.A. kwoty 2 687 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 26 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W dniu 20 grudnia 2016 r. nakazem zapłaty uwzględniono żądanie pozwu w całości.

W skutecznie wniesionym sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 20 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2 305,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 870,65 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego orzeczenia pozwany wniósł apelację zaskarżając je w zakresie pkt
1 i 3, zarzucając naruszenie:

1.  art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez ich błędną interpretację polegającą na uznaniu, że przepis ten ma zastosowanie do wszelkich możliwych kosztów niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego czy dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy o kredyt w związku z wcześniejszą spłatą kredytu;

2.  art. 65 § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i dokonanie wykładni § 7 pkt 7 Umowy dotyczącej spłaty części kredytu, podczas gdy Pozwani dokonali spłaty całości kredytu, zatem wskazana podstawa nie znajduję tutaj zastosowania i nie może uzasadniać zasądzonego roszczenia;

3.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że Pozwany nie wykazał, iż rachunek nie został poprawnie rozliczony - nie została zwrócona nadpłata, podczas gdy z doręczonej historii rachunku bankowego numer (...) za okres od 24 stycznia 2014 do 24 stycznia 2017 r., wynika, iż Pozwany dokonał rozliczenia rachunku i zwrócił powstałą nadpłatę w wysokości 336,04 zł. na wskazany rachunek ROR, który należy do Powoda.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania w obu instancjach według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w znacznym zakresie.

W ocenie Sądu Okręgowego, skarżący prawidłowo zarzucił naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisu art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez jego błędną interpretację i art. 65 k.c. poprzez dokonanie wykładni § 7 pkt 7 umowy dotyczącego częściowej spłaty kredytu, podczas gdy powód dokonał spłaty całkowitej.

Przede wszystkim wskazać należy, iż wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji regulacja art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie obejmuje swoim zakresem całkowitego kosztu kredytu, a jedynie koszt kredytu dotyczący okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, o tym, czy dany koszt jest rozłożony w czasie, nie decyduje termin jego wymagalności ani też fakt, kiedy konsument go faktycznie poniósł, ale okres, do którego odnosi się ten koszt. Skutkuje to stwierdzeniem, że koszty pobierane jednorazowo określone czynności lub usługi (np. opłata przygotowawcza pokrywająca koszty udzielenia kredytu, prowizja pośrednika za zawarcie umowy kredytowej) nie będą ulegały obniżeniu w razie spłaty kredytu przed terminem. Natomiast obniżeniu według kryterium czasowego będą podlegały koszty rozłożone w czasie (np. odsetki, koszty zabezpieczenia lub ubezpieczenia kredytu, opłata za prowadzenie rachunku bankowego założonego do obsługi kredytu), przy uwzględnieniu okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. (tak: Kopeć, A. [w:] Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji. Komentarz, Wydanie 1, Wydawnictwo CH Beck, teza I.4 do art. 49; Czech, T. [w:] Kredyt Konsumencki, Komentarz, Wydanie II, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, teza 4 do art. 49).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania o słuszności stanowiska pozwanego, że suma kredytu do spłaty podlegała w przypadku przedterminowej spłaty całkowitej podlega obniżeniu o sumę odsetek doliczanych do każdej raty spłaty kapitału, za okres, o który obowiązywanie umowy uległo skróceniu.

Stosownie do harmonogramu spłat kredytu załączonego do pozwu (k. 12), suma odsetek, o którą należało pomniejszyć kwotę należną do spłaty na rzecz pozwanego, wyniosła 587,66 zł.

Jednocześnie zauważyć należy, iż zgodnie z zawartą umową powód był zobowiązany spłacić na rzecz pozwanego łączną kwotę 7 891,62 zł. Tym czasem, jak wynika z pisma z dnia 9 marca 2016 r. załączonego do pozwu, powód tytułem spłaty kredytu uiścił na rzecz pozwanego kwotę 7338,30 zł, a zatem o 553,32 zł niższą od określonej w umowie kredytowej, jako całkowita kwota do zapłaty. Wynika z tego, że powód dokonując spłaty kredytu dokonał już częściowego potrącenia kosztów związanych z odsetkami doliczanymi do poszczególnych rat. Do zwrotu na jego rzecz pozostała jedynie kwota 34,34 zł (587,66 zł - 553,32 zł). W tym też zakresie powództwo zasługiwało na uwzględnienie, a orzeczenie Sądu Rejonowego podlegało modyfikacji poprzez obniżenie zasądzonej na rzecz powoda kwoty.

Zaskarżone orzeczenie podlegało zmianie również w zakresie odsetek za opóźnienie. Zgodnie bowiem z treścią pisma z dnia 9 marca 2016 r. powód wezwał pozwanego do rozliczenia przedmiotowej umowy kredytu wraz z odsetkami od dnia 9 lutego 2016 r. Tym samym, brak było podstaw do ustalenia daty początkowej naliczania odsetek na dzień 26 stycznia 2018 r., ale należało ustalić ją właśnie na dzień 9 lutego 2016 r., jako zgodną z żądaniem powoda.

Na marginesie wskazać należy, iż zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie. W ocenie Sądu Okręgowego, ocena dowodu w postaci historii rachunku bankowego numer (...) za okres od dnia 24 stycznia 2014 do dnia 24 stycznia 2017 r. mającego doprowadzić do wykazania zwrotu na konto powoda kwoty 336,04 zł tytułem zwrotu nadpłaty, była jak najbardziej prawidłowa. Trzeba bowiem podkreślić, że rachunek ten co prawda należy do powoda, ale z treści tego dokumentu wynika, że ww. kwota została przelana tytułem zwrotu nadpłaty pożyczki o nr (...). Tym czasem powód w niniejszym postępowaniu dochodził rozliczenia umowy kredytu gotówkowego o nr (...). Dlatego dokonana przez pozwanego wpłata nie miała wpływu na ocenę żądania pozwu.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy dokonał modyfikacji zaskarżonego orzeczenia poprzez obniżenie zasądzonej przez Sąd pierwszej instancji kwoty do wysokości 34,34 zł stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą podlegającą zwrotowi przez pozwanego, a kwotą wpłaconą przez powoda celem spłaty całości kredytu, przy ustaleniu, iż odsetki za opóźnienie należne są od dnia 9 lutego 2016 r. O powyższym orzeczono zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c.

W pozostałym zakresie apelacja, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w obu instancjach oparto o regulację art. 102 k.p.c., uznając, iż okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają odstąpienie od obciążania powoda kosztami należnymi stronie pozwanej, jako wygrywającej w przeważającej części. W szczególności Sąd Okręgowy miał na uwadze rodzaj dochodzonego roszczenia, co do którego interpretacja podstawy prawnej mogła być dla powoda myląca, co z kolei mogło rodzić po jego stronie subiektywne przekonanie o zasadności żądania. W ocenie Sądu, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, nie zasługuje także na aprobatę działanie strony pozwanej, które jakkolwiek jest zgodne z prawem, to jednak budzi zastrzeżenia nawiązujące do szeroko rozumianych dobrych praktyk w obrocie konsumenckim. Pozwany bowiem na wysokim poziomie zdefiniował koszty zawarcia umowy bez faktycznej możliwości ustalenia ich zasadności, co z kolei stwarza wrażenie o chęci dywersyfikacji wynagrodzenia banku w sposób jednostronnie dla niego korzystny tj. na kwotę dość nisko ustalonego oprocentowania kredytu (podlegającego redukcji w przypadku wcześniejszej spłaty) oraz wysokiej prowizji za udzielenie kredytu(która takiej redukcji nie podlega). Doświadczenia Sądu w tym zakresie wskazuje, że rozróżnienie tych elementów przy zawarciu umowy dla przeciętnego konsumenta nie jest oczywiste, co z kolei może wpływać na jego zachowania rynkowe, w tym w szczególności na wybór konkretnej oferty kredytowej. W ocenie Sądu prowizja za udzielenie kredytu służy bowiem kompensacie kosztów związanych z zawieraniem umów., zaś wynagrodzenie za pozostawianie kwoty kredytu w dyspozycji kredytobiorcy stanowią odsetki. Powyższe okoliczności podlegają z kolei ocenie zgodności z zasadą słuszności określoną w art. 102 k.p.c. do czego nawiązują rozstrzygnięcia o kosztach zawarte w punktach 1 i 3 wydanego wyroku.