Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Górska (spr.)

Sędziowie: SO Natalia Pawłowska – Grzelczak

SO Anna Górnik

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2018 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z w wniosku (...) Spółki Akcyjnej w S.

z udziałem dłużnika M. R.

o nadania klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 listopada 2017 r. sygn. akt V GCo 235/17

postanawia:

oddalić zażalenie

Natalia Pawłowska – Grzelczak Agnieszka Górska Anna Górnik

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił wniosek (...) spółki akcyjnej w S. o nadanie nakazowi zapłaty z dnia 11 stycznia 2017 r., wydanemu przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie V GNc 26/17 z powództwa (...) sp. z o.o. w W. przeciwko M. R. o zapłatę ceny z umowy sprzedaży, klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia na niego uprawnienia dotychczasowego wierzyciela.

W uzasadnieniu, przywołując treść art. 788 § 1 k.p.c., Sąd zaznaczył, że przejścia uprawnień może nastąpić jedynie na podstawie dokumentów wskazanym w tym przepisie, wnioskodawca zaś załączył wprawdzie dokument prywatny z podpisem urzędowo poświadczonym przez notariusza, niemniej dokumentem tym nie wykazano przejścia uprawnień. Dokument ten zawiera bowiem wyłącznie potwierdzenie przez poprzedniego wierzyciela faktu otrzymania wypłaty oraz potwierdzenie nabycia przez wnioskodawcę uprawnień na tej podstawie. Zdaniem Sądu wnioskodawca swoich praw nie wywodzi zatem z faktu zawarcia umowy przelewu wierzytelności, lecz z faktu subrogacji ustawowej (cessio legis) opartej o normę art. 828 k.c. Zdaniem Sądu dokument w istocie stanowi oświadczenie wiedzy o przejściu z mocy prawa roszczeń (...) sp. z o.o. wobec dłużnika M. R. na rzecz (...) S.A.

W ocenie Sądu skoro w niniejszej sprawie tytuł egzekucyjny obejmował roszczenia o zapłatę ceny z umowy sprzedaży, to spełniając świadczenie odszkodowawcze ubezpieczyciel nie mógł nabyć roszczenia o spełnienie świadczenia wynikającego z wierzytelności objętej ochroną ubezpieczeniową, to jest roszczenia o zapłatę ceny z umowy sprzedaży. Roszczenie o zapłatę ceny z umowy sprzedaży stanowi inne roszczenie, niż roszczenia na podstawie art. 471 k.c. czy też o art. 415 k.c., które to ubezpieczyciel wobec treści art. 828 § 1 k.c. mógł nabyć z mocy prawa. Roszczenie o naprawienie szkody wynikającej ze zwłoki dłużnika jest więc roszczeniem wtórnym wobec roszczenia o wykonanie umowy. W świetle powyższego Sąd stanął na stanowisku, że brak jest podstaw do uznania, iż doszło do subrogacji ustawowej w zakresie wierzytelności stwierdzonej w tytule.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła wnioskodawczyni. Zaskarżając orzeczenie w całości domagała się jego zmiany poprzez nadanie prawomocnemu nakazowi zapłaty z dnia 11 stycznia 2017 r. Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim, sygn. akt V GNc 26/17, klauzuli wykonalności na rzecz (...) S.A. z siedzibą w S., z ograniczeniem do kwoty 15.893,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 maja 2017 r. do dnia zapłat, z orzeczeniem o kosztach postępowania klauzulowego, w tym kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenie od dłużnika kosztów postępowania zażaleniowego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

-

art. 828 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię dokonaną wskutek przyjęcia, że na mocy w.w przepisu z dniem zapłaty odszkodowania na ubezpieczyciela nie przeszło roszczenia o zapłatę, które przysługiwało ubezpieczającemu oraz poprzez błędne uznanie, iż w przedmiotowej sprawie nie doszło do przejścia wierzytelności z mocy prawa;

-

art. 788 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że pokwitowanie przez ubezpieczonego otrzymania kwoty odszkodowania z podpisem notarialnie poświadczonym przedłożone wraz z wnioskiem nie stanowi dokumentu prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym wykazującym przejście wierzytelności na ubezpieczyciela ex lege na podstawie art. 828 § 1 k.c.

Zdaniem skarżącego w przedmiotowej sprawie bez wątpienia uczynił on zadość wymaganiom stawianym przez art. 788 k.p.c. W sytuacji bowiem gdy dochodzi do wstąpienia w prawa wierzyciela ex lege, dokumentem potwierdzającym przejście uprawnień jest pokwitowanie otrzymania kwoty przez (...) Sp. z o.o. z podpisem notarialnie poświadczonym. Skoro zatem przejście wierzytelności następuje ex lege „z dniem zapłaty odszkodowania”, to pokwitowanie przez ubezpieczonego (w formie wymaganej art. 788 k.p.c.) otrzymania kwoty odszkodowania, bezspornie potwierdza fakt przejścia uprawnienia na wnioskodawcę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się niezasadne.

Wprawdzie słusznie zwrócono uwagę w zażaleniu, że przejście wierzytelności, o którym mowa w art. 788 § 1 k.p.c., może nastąpić nie tylko wskutek przelewu wierzytelności (art. 509 k.c) ale także i z mocy samego prawa, w tym w szczególności na podstawie art. 828 k.c, fakt ten jednak pozostaje bez wpływu na trafność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Brak jest bowiem, zdaniem Sądu Okręgowego, podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie, powoływanego jako podstawa wniosku, art. 828 k.c. Zgodnie z art. 828 § 1 k.c jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.

Podkreślenia wymaga, że powództwo, jakie uwzględniono w tytule egzekucyjnym, którego dotyczy wniosek, dotyczyło zapłaty ceny za dostarczony powódce towar. Stanowiło to zatem roszczenie o wykonanie zobowiązania wynikającego z umowy sprzedaży, oparte na przepisie art. 535 k.c., nie zaś roszczenie odszkodowawcze wynikające z niewykonania zobowiązania, którego podstawę stanowi art. 471 k.c. Tymczasem brzmienie art. 828 § 1 k.c świadczy o tym, że odnosi się do roszczeń o naprawienie szkody wobec osoby odpowiedzialnej za szkodę. Dłużnik, który nie wykonał zobowiązania umownego nie może być zaś automatycznie zakwalifikowany do kategorii osób odpowiedzialnych za szkodę. W świetle tytułu egzekucyjnego obowiązany jest wykonać zobowiązanie wynikające z umowy sprzedaży, a polegające na zapłacie ceny za otrzymany towar.

W konsekwencji trafnie uznał Sąd pierwszej instancji, iż przepis art. 828 § 1 k.c nie stanowi podstawy przejścia na wnioskodawcę uprawnień wynikających z tytułu egzekucyjnego.

Brak jest też podstaw do przyjęcia, że do przejścia wierzytelności z mocy samego prawa doszło na podstawie art. 518 § 1 pkt 1 k.c. Przepis ten stanowi, że osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi. W uzasadnieniu wniosku o nadanie klauzuli wierzyciel podał, że łączyła go z C. Polska Sp. z o.o umowa ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Wypłata dokonana na tej podstawie przez wnioskodawcę stanowiła zatem spełnienie własnego zobowiązania wnioskodawcy, wynikającego z umowy zawartej z powódką. W sytuacji zaś, w której działanie osoby trzeciej nie jest świadczeniem za dłużnika, ale stanowi realizację zobowiązania tego podmiotu wynikającego z umowy zawartej z wierzycielem regulacja z art. 518 § 1 k.c nie znajduje zastosowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2010 r., IV CSK 239/10, (...) Prawnej LEX nr 737285, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2010 r., III CZP 146/94, OSNC 1995/3/48). Uwagi powyższe mają wprawdzie charakter hipotetyczny, nie zmieniają jednak tego, że to na wnioskodawcy spoczywał obowiązek wykazania ewentualnego przejścia uprawnienia wynikającego z tytułu egzekucyjnego, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło. W związku z tym brak było podstaw do nadania klauzuli wykonalności na rzecz wnioskodawcy na podstawie art. 788 § 1 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Natalia Pawłowska – Grzelczak Agnieszka Górska Anna Górnik

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

- (...)

- (...)

3. (...)