Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2018r. w Gliwicach

sprawy z powództwa M. M. (1) (M.)

przeciwko T. G. (G.), J. G. (1) (G.)

o odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 21 grudnia 2016 r. sygn. akt IV P 1561/15

1)  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że zasądza od T. G. na rzecz M. M. (1) kwotę 5 250 zł (pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania za bezpodstawne wypowiedzenie umowy o pracę;

2)  w pozostałej części apelację oddala;

3)  umarza postępowanie apelacyjne w stosunku do J. G. (1);

4)  zasądza od pozwanego T. G. na rzecz powódki kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSR del. Anna Capik-Pater (-) SSO Teresa Kalinka (spr.) (-) SSO Grzegorz Tyrka

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt VIII Pa 39/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2016 roku Sad Rejonowy w Zabrzu oddalił powództwo M. M. (1) przeciwko T. G. i J. G. (1) prowadzącymi działalność w formie spółki cywilnej pod nazwą Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) s.c. T. G. J. G. (1), Powódka żądała zasądzenia kwoty 22.200 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę , oraz odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia. Domagała się zasądzenia kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrok zapadł po ustaleniu następującego stanu faktycznego:

M. M. (1) została zatrudniona w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) s.c. M. G., T. G. od dnia 03 sierpnia 1998r. na stanowisku pracownika administracyjno - biurowego, w pełnym wymiarze czasu. Ostatnia umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony. Od dnia 02 sierpnia 2014r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a od dnia 07 września 2015r. na urlopie wychowawczym.

Dnia 22 marca 2001r. T. G. założył jednoosobową firmę pod nazwą Firma Usługowo Handlowa (...) T. G.. (...) spółki cywilnej i miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez T. G. były takie same. Po śmierci M. G. w 2006r. wspólnikiem spółki cywilnej została J. G. (2).

Pismem z dnia 24 listopada 2015r., odebranym pozwani poinformowali powódkę, że z dniem 31 grudnia 2015r. nastąpi likwidacja pracodawcy P.U.H. (...) s.c. T. G. i J. G. (2). Dnia(...). zmarła wspólniczka M. s.c - J. G. (2). Dnia 15 grudnia 2015r. pozostali wspólnicy w/w spółki podjęli uchwałę, w której z powodu śmierci wspólniczki J. G. (2) postanowili rozwiązać umowę spółki cywilnej zawartą dnia 11 stycznia 1998r., zakończyć działalność i zlikwidować przedsiębiorstwo z dniem 31 grudnia 2015r. Dnia 15 grudnia 2015r. J. G. (2) , a dnia 04 stycznia 2016r. J. G. (1) zostali wykreślni z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej usunięto także dane T. G. z tytułu uczestnictwa, jako wspólnika w spółce cywilnej – Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) s.c. W rejestrze pozostają jego dane związane z indywidualną działalnością gospodarczą.

W dniu 22 grudnia 2015r., w czasie pobytu na urlopie wychowawczym powódka otrzymała pisemne oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu z nią umowy o pracę z zachowaniem skróconego okresu wypowiedzenia wynoszącego 1 miesiąc. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano likwidację pracodawcy z przyczyn niezależnych od pracownika oraz zgon śp. J. G. (2). Oprócz powódki w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) s.c. T. G., J. G. (1) pracowali S. J. i Ł. S., którzy otrzymali wypowiedzenia umów o pracę zawartych ze spółką cywilną i którzy w styczniu 2016r. podpisali nowe umowy o pracę z T. G. prowadzącym indywidualną działalność gospodarczą pod nazwą Firma Usługowo Handlowa (...) T. G.. Dnia 31 stycznia 2015r. numer REGON nadany Przedsiębiorstwu Usługowo- Handlowemu (...) S.C. T. G., J. G. (1) został skreślony z rejestru REGON. Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanych z uwagi na ich niestawiennictwo na rozprawie.

Zdaniem Sądu I instancji roszczenia powódki nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd przytoczył treść art. 30 §4 kp i art. 45 § 1 k.p Wskazał, że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę powinna być prawdziwa i konkretna i że ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę dokonywana jest natomiast w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę.

W niniejszej sprawie strona pozwana, jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę wskazała likwidację pracodawcy z przyczyn niezależnych od pracownika oraz zgon śp. J. G. (2).

Według Sądu sposób wskazania przez pracodawcę przyczyny w wypowiedzeniu umowy o pracę czynił zadość wymogom formalnym wynikającym z art. 30 § 4 k.p.

W ocenie Sądu pozwani udowodnili zasadność dokonanego powódce wypowiedzenia. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził likwidację pracodawcy z przyczyn niezależnych od pracownika i zgon J. G. (2). Sąd stwierdził, że skoro z dołączonych do akt sprawy – wydruków z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON wynikało jednoznacznie, że Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) s.c. T. G., J. G. (1) zostało zlikwidowane z dniem 31 grudnia 2015r. to nastąpiła likwidacja pracodawcy, a fakt prowadzenia przez jednego ze wspólników drugiej niezależnej działalności gospodarczej pozostawał odrębną kwestią nie mającą wpływu na skuteczność dokonanej likwidacji.

Z zeznań świadków S. J. i Ł. S. wynikało, że doszło do trwałego i faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę, świadkowie w związku z likwidacją otrzymali wypowiedzenia. Dopiero później po otrzymaniu propozycji od pozwanego nawiązali z nim nowe stosunki pracy, ale pracodawcą była już Firma Usługowo Handlowa (...) T. G.. Świadkowi ci wskazali również, że polecenia w spółce cywilnej wydawała im J. G. (2) oraz że T. G. w spółce cywilnej pojawiał się sporadycznie, aby pomóc matce. Po rejestracji odrębnej działalności gospodarczej przez T. G. funkcjonowały równolegle dwie odrębne firmy. Każda z tych firm zarówno ta prowadzona w formie spółki cywilnej jak i ta prowadzona w ramach indywidualnej działalności gospodarczej była odrębnym pracodawcą.

Odnosząc się do zarzutów powódki dotyczących wady oświadczenia woli wspólników spółki cywilnej w przedmiocie likwidacji spółki Sąd nie dopatrzył się błędu czy pozorności.

W treści pozwu powódka powoływała się na ochronę stosunku pracy wynikającą z art. 186 ⁸ kp stanowiącego, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o: udzielenie urlopu wychowawczego - do dnia zakończenia tego urlopu; obniżenie wymiaru czasu pracy - do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Zgodnie z §2 przywołanego przepisu w przypadkach, o których mowa w § 1, rozwiązanie przez pracodawcę umowy jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Mając na uwadze, że w rozpoznawanej sprawie doszło do faktycznej likwidacji pracodawcy - Przedsiębiorstwa Usługowo – Handlowego (...) s.c. T. G. J. G. (1) pozwani mieli prawo rozwiązać z powódką umowę o prace mimo, że od dnia 07 września 2015r. przebywała ona na urlopie wychowawczym.

Odnosząc się do poruszonej przez powódkę kwestii omijania przez pozwanego przepisów prawa dotyczących odszkodowania z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia i przepisów o odprawie należało stwierdzić, że powyższe nie miało miejsca w rozpoznawanej sprawie. Co do odszkodowania to rację ma strona pozwana, która powołała się na przepis art. 36 ¹ §1 kp stanowiący, że niezbędną przesłanką przyznania odszkodowania jest otrzymywanie wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia, gdyż stanowi ono podstawę do obliczenia odszkodowania tymczasem powódka przebywając na urlopie wychowawczym takiego wynagrodzenia nie otrzymywała. Co do odprawy pieniężnej to przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. j.t. z 2016r. poz. 1474) stanowią, że przysługuje ona pracownikowi, którego pracodawca zatrudnia, co najmniej 20 pracowników. W przedmiotowej sprawie były pracodawca powódki zatrudniał łącznie z nią trzech pracowników.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego, którymi na podstawie art. 98 kpc obciążono powódkę, jako stronę przegrywającą ustalona została w oparciu o §11 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. „w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. z 2013 poz. 490, ze zm.).

W apelacji powódka zarzuciła błędne ustalenie stanu faktycznego Wskazała, że od początku pozwanym w sprawie był wyłącznie T. G.. Nie domagała się zasądzenia dochodzonych roszczeń od innych pozwanych. J. G. (1) stał się pozwanym na wniosek sądu. Wskutek błędnego ustalenia stanu faktycznego doszło do wydania wadliwego wyroku. Zdaniem apelującej Sąd I instancji błędnie przyjął, że doszło do likwidacji pracodawcy. Jej pracodawcą zawsze był T. G., a nie spółka cywilna.

Pełnomocnik powódki w uzupełnieniu apelacji wskazał p na naruszenie art. 224 i 232 k.p.c. poprzez brak dopuszczenia dowodu z urzędu w postaci umowy spółki cywilnej i art. 233 k.p.c. poprzez błędne ustalenie pracodawcy powódki oraz ustalenie, że doszło do faktycznej likwidacji pracodawcy. Powódka nie zgodziła się z twierdzeniem że prowadzona przez T. G. działalność jest działalnością niezależną od działalności spółki cywilnej. Sąd I instancji błędnie przyjął, że złożone powódce oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy było uzasadnione.

Zarzucono naruszenie przepisu art. 195 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania przez sąd wszystkich osób, których udział w sprawie był konieczny. Powódka zarzuciła naruszenie przepisów art. 227, 237 , 299-304 k.p.. oraz 233 k.p.c. polegające na bezzasadnym pominięciu dowodu z przesłuchania strony pozwanej.

Sprecyzowała żądanie apelacji wskazując, że domaga się wyłącznie odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę w wysokości 5550 złotych.

Pozwani J. G. (1) i T. G. wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki kosztów postępowania apelacyjnego. Zdaniem pozwanych Sąd I instancji prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Rozwiązanie stosunku pracy było uzasadnione likwidacją zakładu pracy spowodowaną śmiercią jednego ze wspólników

Sąd II instancji zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu pierwszej instancji oraz w postępowaniu w apelacyjnym Z przepisu tego wynika, że postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy i wyrok Sądu drugiej instancji musi opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach faktycznych i prawnych .

W niniejszej sprawie zaszła potrzeba uzupełnienia postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadków oraz pozwanego, dokumentów z umowy spółki, jej rozwiązania i podziału majątku spółki. Sąd odwoławczy nie uznał tych dowodów za spóźnione, ponieważ powódka dopiero z motywów wyroku dowiedziała się, że Sąd I instancji nie przychylił się do jej twierdzeń, iż pracodawca nie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd I instancji ustalił, że skoro spółka cywilna została rozwiązana, a wspólnicy spółki zostali wykreśleni z (...) to doszło do likwidacji pracodawcy.

W tym miejscu należy przypomnieć, że stroną zawierającą umowę o pracę są wszyscy wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Statusu przedsiębiorcy nie posiada spółka cywilna, która w świetle obowiązujących przepisów stanowi jedynie źródło zobowiązania między stronami stosunku prawnego - w postaci zawartej między wspólnikami umowy spółki cywilnej. Należy podzielić stanowisko powódki, że likwidacja spółki cywilnej nie oznacza likwidacji pracodawcy. Takie też jest stanowisko orzecznictwa sądowego (por. wyrok SN z dnia 11 maja 2017 roku sygn. 213/16 - Samo wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie może być utożsamiane z likwidacją pracodawcy w rozumieniu art. 41 ¹ k.p. Decyzja ta ma skutki administracyjnoprawne, a wystarczającą podstawą jej wydania jest zawiadomienie przedsiębiorcy o zaprzestaniu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Decyzja o wykreśleniu ma charakter deklaratoryjny. Nie stanowi ona o zniesieniu podmiotowości prawnej zgłaszającego. Możliwe jest ponadto, że osoba ta zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, tracąc przymiot przedsiębiorcy, na długo przed zgłoszeniem tego faktu do ewidencji działalności gospodarczej, albo też kontynuuje faktycznie taką działalność, zatrudniając w tym celu pracowników, mimo uprzedniego wykreślenia jej z ewidencji działalności gospodarczej.) . Wprawdzie orzeczenie dotyczy wykreślenia osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej, ale ma zastosowanie również do wspólników spółki cywilnej .

Słusznie Sąd I instancji wskazał, że art. 41 ¹ k.p ma zastosowanie, gdy dojdzie do trwałego i faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności i rozwiązania spółki. Bezsporne jest, że w niniejszej sprawie doszło do rozwiązania spółki. Ze zgromadzonego przez Sąd II instancji materiału dowodowego wynika, że T. G. przejął znaczną część majątku spółki cywilnej i nadal prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Sąd II instancji przyjął, że działalność, którą T. G. prowadzi jest działalnością tożsamą z działalnością prowadzoną przez zlikwidowaną spółkę cywilną. Ustalenie takie wynika z twierdzeń powódki, zeznań świadka M. D. nie zostało podważone. Z zeznań tych wynika, że świadek nie zauważył zmiany podmiotowej po stronie klienta, (T. G.) , z którym współpracuje od co najmniej 10 lat. Jego zdaniem nie doszło do żadnej zmiany. Również powódka od początku twierdziła, że jako pracownik wykonywała pracę nie tylko na rzecz spółki cywilnej, ale również T. G.. T. G. nadal prowadzi działalność w siedzibie zlikwidowanej spółki pod taką samą nazwą, co spółka cywilna ( M.). Przejęcie znaczącej części majątku spółki ( 80%), zatrudnienie dwóch pracowników spółki cywilnej przez T. G. od stycznia 2016 roku wskazuje na przejęcie zakładu pracy. Zatrudnieni pracownicy wykonują takie same usługi na rzecz T. G. jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą , jakie wcześniej wykonywali na rzecz spółki cywilnej. Skoro T. G. nadal prowadzi działalność gospodarczą, a jest to działalność tożsama, bądź bardzo zbliżona do działalności prowadzonej w ramach zlikwidowanej spółki cywilnej, to nie można przyjąć, że doszło do trwałego i faktycznego zaprzestania działalności gospodarczej, a co za tym idzie do likwidacji pracodawcy . Tym samym rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem nie było dopuszczalne. Nie zostały spełnione przesłanki z art. 41 ¹ k.p .Skoro T. G. , będący pracodawcą powódki nadal prowadzi działalność gospodarczą, to wskazana powódce w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna wypowiedzenia nie była prawdziwa. Nie uzasadniała wypowiedzenia umowy o pracę.

Nie można było również wskazać jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę śmierci jednego ze wspólników spółki, ponieważ powódka przebywała na urlopie wychowawczym.

Z tego względu na podstawie art. 45 § 1 k.p. należało orzec o odszkodowaniu.

Powódka sprecyzowała wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 5550 złotych stanowiącą równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Do rozwiązania umowy o pracę doszło w dniu 31 grudnia 2015 roku. Do daty przejścia na urlop wychowawczy jej wynagrodzenie miesięczne określone było w wysokości minimalnego wynagrodzenia. W grudniu 2015 roku wynosiło ono 1750 złotych, a więc należne trzymiesięczne wynagrodzenie stanowi kwota 5250 złotych. Ponad tę kwotę apelację jako bezpodstawną oddalono.

Powódka w apelacji wskazała jako pozwanego T. G. i określiła, że domaga się odszkodowania od tej osoby. W kolejnym piśmie pełnomocnik wskazał jako pozwanego również J. G. (1) – zgodnie z określeniem w zaskarżonym wyroku. Również pozwany w odpowiedzi na apelację wskazał dwóch pozwanych.

Zdaniem Sądu II instancji wobec wyraźnego określenia, że powódka nie domagała się zasądzenia odszkodowania od J. G. (1) , a powództwo w Sądzie I instancji zostało w stosunku do tej osoby oddalone , postępowanie apelacyjne należało umorzyć w tym zakresie. Wydanie wyroku stało się zbędne. Umorzono postępowanie apelacyjne również ponad kwotę 5550 złotych. Powódka ograniczyła żądanie do zasądzenia odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.

Zaskarżony wyrok zmieniono w całości.

Sąd II instancji nie podzielił zarzutu naruszenia art. 195 k.p.c. (...) spółki cywilnej odpowiadają solidarnie i do wierzyciela należy wybór spełnienia świadczenia. Nie zachodziła konieczność prowadzenia postępowania przeciwko wszystkim wspólnikom.

Zaskarżony wyrok zmieniono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., oddalono apelację ponad kwotę 5250 złotych na podstawie art. 385 k.p.c. a w pozostałej części umorzono postępowania apelacyjne na podstawie art. 391§ 1 k.pc. w związku z art. 355 § 1 k.p.c..

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. z związku z § 9ust. 1 pkt 1 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

(-) SSR del. Anna Capik-Pater (-) SSO Teresa Kalinka (spr.) (-) SSO Grzegorz Tyrka

Sędzia Przewodniczący Sędzia