Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2018 r. w Krakowie

sprawy z wniosku K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji wnioskodawczyni K. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 września 2016 r. sygn. akt VII U 1835/16

I.  z m i e n i a zaskarżony wyrok oraz poprzedzające go decyzje organu rentowego i stwierdza, że K. G. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega od dnia 1 lutego 2015 r. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz K. G. kwotę 1830 złotych (słownie tysiąc osiemset trzydzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 1815/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że K. G. od dnia 1 lutego 2015 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

Wyrokiem z dnia 27 września 2016 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił odwołanie K. G. od tej decyzji.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że odwołująca w 2007 r. ukończyła dwusemestralną Szkołę (...)w K.. W 2010 r. brała udział w projekcie – (...). Działalność gospodarczą w zakresie wizażu i stylizacji prowadziła już w okresie od 23 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r. Zadeklarowana przez nią wówczas składka na ubezpieczenia społeczne w 2010 r. wyniosła 395,10 zł, a w 2011 r. wyniosła 415,80 zł. W ramach tej działalności, w okresie od 10 grudnia 2010 r. do 20 grudnia 2010 r. w (...) Centrum Pomocy (...) przeprowadziła kompleksowe szkolenie wizerunkowe. Działalność ta nie była jednak dochodowa i odwołująca ją zakończyła. W dniu 29 października 2012 r. odwołująca zawarła z ww. Centrum kolejną umowę na przeprowadzenie kursu stylizacji i wizażu. W dniu 2 lutego 2015 r., w ramach działalności gospodarczej pod firmą (...) w J. zawarła z prowadzącą Biuro (...) umowę o świadczenie usług księgowych. Data pierwszej płatności za objęte umową usługi ustalona została na dzień 10 kwietnia 2015 r., a umowa zawarta została na czas nieokreślony. W dniu 4 lutego 2015 r. skarżąca zgłosiła prowadzenie tej działalności, a jej przedmiotem miały być usługi fryzjerskie i pozostałe zabiegi kosmetyczne. Miejscem prowadzenia działalności miał być dom rodzinny odwołującej, którego jest ona współwłaścicielem. W związku z prowadzoną działalnością skarżąca zadeklarowała składkę na ubezpieczenia społeczne w wysokości 4000 zł. W chwili rozpoczęcia działalności K. G. była w 6 miesiącu ciąży, a z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego wystąpiła w dniu 23 maja 2015 r.

Przedstawione powyżej ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji zostały poczynione na podstawie dowodów z dokumentów dotyczących kwalifikacji i przygotowania skarżącej do prowadzenia działalności gospodarczej, jej przedsięwzięć w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez nią w 2012 r. oraz procesu rejestracji i przedsięwzięć w ramach działalności rozpoczętej przez nią w 2015 r. Sąd Okręgowy nie dał wiary przedłożonym przez odwołującą dowodom sprzedaży świadczonych przez nią usług w roku 2015, jak i złożonym przez nią zeznaniom, w części w której relacjonowała prowadzenie spornej działalności gospodarczej.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Przytaczając treść art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podniósł, że ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Wskazał także, iż zgłoszenie i wpis do Ewidencji Działalności Gospodarczej nie jest wprawdzie tożsamy z rozpoczęciem jej prowadzenia, ale istnieje jednocześnie domniemanie prowadzenia tej działalności do momentu jej zawieszenia. Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło obalić powyższe domniemanie. W ocenie Sądu pierwszej instancji odwołująca nie wykazała faktu prowadzenia działalności gospodarczej, którą zgłosiła w dniu 4 lutego 2015 r. W związku z tym Sąd Okręgowy podzielił stanowisko ZUS o pozornym charakterze tej działalności, której jedynym celem było uzyskanie wysokiego zasiłku macierzyńskiego. Wskazując na zasady logiki i doświadczenia życiowego Sąd pierwszej instancji wyraził wątpliwość dotyczącą celu zgłoszenia prowadzenia przez skarżącą działalności gospodarczej w 2015 r. w sytuacji, gdy była w 6 miesiącu ciąży i zaledwie cztery lata wcześniej prowadziła działalność w tym samym przedmiocie, która okazała się być niedochodowa. Słusznie zatem organ rentowy stwierdził, że rozpoczęcie działalności gospodarczej powinno być działaniem konsekwentnym i przemyślanym, także pod względem ekonomicznym i finansowym. Sąd Okręgowy wywiódł również, że skarżąca nie wykazała, aby świadczone przez nią usługi w ramach nowej działalności skierowane były do klientów indywidualnych, w miejsce dotychczasowych instytucji i nawet nie wskazała osób korzystających z jej usług w ramach tej działalności. Ponadto odwołująca sama sobie zaprzeczyła, przedstawiając umowę o dzieło z dnia 29 października 2012 r. zawartą z (...) Centrum Pomocy (...) w M., która miała trwać do grudnia 2012 r., dokument ten miał stanowić dowód prowadzenia przez nią działalności gospodarczej w 2015 r., która zgodnie z jej wcześniejszym twierdzeniem nakierowana była na klienta indywidualnego. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, nieuzasadniona i wątpliwa była także zadeklarowana przez skarżącą składka na ubezpieczenie społeczne w kwocie 4000 zł, tym bardziej, że w 2010 r. składka ta wynosiła 395,10 zł, a w 2011 r. wyniosła 415,80 zł. W odniesieniu do przedłożonych dowodów sprzedaży usług, Sąd Okręgowy stwierdził, że nawet jeśli skarżąca świadczyła jakieś usługi zgodnie ze swoim zawodowym przygotowaniem, to nie miały one cech zorganizowanej działalności gospodarczej, wykonywanej w sposób ciągły, zgodnie z definicją tej działalności zawartą w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 584). Za prowadzenie działalności gospodarczej nie może być bowiem uznane podejmowanie doraźnych czynności zarobkowych, a o takim właśnie charakterze czynności mogły świadczyć dowody sprzedanych przez wnioskodawczynię usług ze względu na ich ilość w poszczególnych miesiącach.

Reasumując Sąd pierwszej instancji przyjął, że ustawa dopuszcza możliwość podjęcia działalności gospodarczej przez kobietę w ciąży, nawet gdyby jej jedynym celem była możliwość uzyskania ochrony ubezpieczeniowej, ale pod warunkiem faktycznego wykonywana tej działalności, czego nie udało się ustalić w przypadku skarżącej.

Mając na względzie naprowadzone powyżej okoliczności i rozważania Sąd Okręgowy oddalił odwołanie jako bezzasadne, o czym orzekł na zasadzie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła odwołująca K. G.. Zaskarżając wyrok w całości zarzuciła:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia, który polegał na błędnym ustaleniu, że prowadzona przez K. G. działalność gospodarcza pod firmą (...) nie była faktycznie wykonywana i miała charakter pozorny, podczas gdy K. G. w sposób szczegółowy w toku postępowania wyjaśniającego przed ZUS, jak również sądowego wykazała fakt prowadzenia tej działalności gospodarczej, jej ciągłość, zorganizowany i zarobkowy charakter oraz wszelkie cechy jej faktycznego prowadzenia;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia, który polegał na błędnym ustaleniu, że działalność gospodarcza prowadzona przez odwołującą w 2015 r. w swym przedmiocie była tożsama z działalnością gospodarczą, którą prowadziła cztery lata wcześniej i była niedochodowa, podczas gdy już z samego porównania wpisów (...) obu tych działalności wynika, że poprzednia działalność w przeciwieństwie do obecnej obejmowała w swym zakresie m.in. (...) – „pozostałe, pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej nieskalsyfikowane” (podklasa ta obejmuje: edukacje, w której nie da się definiować poziomu nauczania, szkolenia z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej, związane głównie z rozwijaniem własnych zainteresowań oraz doskonaleniem zawodowym) i z tym przedmiotem właśnie była związana tamta działalność gospodarcza, co ma potwierdzenie w przedstawionych za tamten okres umowach o szkolenia z klientami instytucjonalnymi;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia, który polegał na błędnym ustaleniu, że rozpoczęcie działalności gospodarczej przez K. G. nie było działaniem konsekwentnym i przemyślanym pod względem ekonomicznym i finansowym, podczas gdy K. G. po uprzedniej niedochodowej jak się okazało działalności gospodarczej (tej sprzed 4 lat kiedy była osobą młodą, niedoświadczoną i pełną ideałów) aktualnie podejmując działalność gospodarczą dokonała szczegółowego rozpoznania rynku, potrzeb klienta i nastawiała się na świadczenie usług dla klientów indywidualnych, a przed rozpoczęciem tej działalności udzielała się na różnych wydarzeniach branżowych, aby rozpoczęta przez nią w 2015 r. działalność gospodarcza przynosiła jej dochód, co znajduje potwierdzenie w księgach rachunkowych obrazujących jej przychody, PIT za 2015 r., które Sąd pierwszej instancji pominął;

- dowolną ocenę dowodów polegającą na ustaleniu, że skarżąca przedstawiając umowę o dzieło z dnia 29 października 2012 r., zawartą z (...) Centrum Pomocy (...) w M., wykazywała fakt prowadzenia działalności gospodarczej w 2015 r., co jest oceną nieodpowiadającą treści tego dokumentu, podczas gdy wysłanie tego dokumentu miało stanowić potwierdzenie kwalifikacji w wykonywaniu zawodu i jej referencji, a dodatkowo była to umowa o dzieło, która nie została zawarta w ramach działalności gospodarczej, lecz ze skarżącą jako osobą fizyczną;

- dowolną ocenę przez Sąd pierwszej instancji braku możliwości wskazania przez skarżącą konkretnych osób korzystających z jej usług w ramach prowadzonej działalności, albowiem skarżąca wyjaśniła, że nie prowadzi imiennego spisu klientów korzystających z jej usług, charakter jej działalności gospodarczej (świadczenie usług makijażu, wizażu itp.) w żadnym zakresie od niej tego nie wymagał, a wręcz nie uprawniał w ramach przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, w sytuacji gdy prowadziła ewidencję uzyskiwanych od tych klientów przychodów i to zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości;

- naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego;

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku i niewyjaśnienia w nim w sposób jasny i logiczny, dlaczego Sąd pierwszej instancji nie dał wiary dowodom ze sprzedaży świadczonych przez skarżącą usług w 2015 r. oraz treści zeznań wnioskodawczyni w zakresie, w jakim relacjonowała o prowadzeniu spornej działalności gospodarczej;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 83 ust. 1, art. 83 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 38 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędne przyjęcie, że odwołująca K. G. w okresie objętym zaskarżoną decyzją ZUS, nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej i nie podlegała obowiązkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i ubezpieczeniu wypadkowemu.

Wobec tak sformułowanych zarzutów apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i ustalenie, że jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu od 1 lutego 2015 r., ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, a ponadto zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. W oparciu o treść art. 381 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. skarżąca wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie następujących dowodów: uzupełniającego przesłuchania wnioskodawczyni podczas rozprawy apelacyjnej; umowy o udzielenie podstawowego wsparcia pomostowego obejmującego pomoc kapitałową w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej w ramach działania 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013; umowy (...) o przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w ramach programu operacyjnego kapitał ludzki 2007-2013; zaświadczenia o wpisie do działalności gospodarczej z daty rozpoczęcia 23 czerwca 2010 r.; zaświadczenia o pomocy de minimis z daty 24 czerwca 2010 r.; dowodów regularnego uiszczania składek ZUS i podatków do US; kserokopii książki „ewidencja przychodów" wraz dowodami sprzedaży; wydruku ze strony (...) oraz wydruku korespondencji email, a to wszystko na okoliczność faktu prowadzenia działalności gospodarczej przez skarżącą oraz różnego przedmiotu tej działalności i klientów, na rzecz których świadczone były przez nią usługi w ramach aktualnej działalności gospodarczej w porównaniu z tymi świadczonymi w 2010 r., kiedy otrzymała dofinansowanie w zakresie prowadzeniu działalności, która ze względu na innowacyjny charakter była skierowana do innego kręgu klientów, aniżeli obecnie, a ponadto na okoliczność rentowności i uzyskiwanego dochodu w ramach prowadzonej aktualnie działalności gospodarczej.

W uzasadnieniu apelacji odwołująca podniosła, że w dotychczasowym postępowaniu nie uwzględniono specyfiki prowadzonej przez nią działalności gospodarczej i jej charakteru. Organowi rentowemu przedłożyła posiadaną ewidencję przychodów za 2015 r. wraz z dowodami sprzedaży oraz zaświadczeniem potwierdzającym posiadane uprawnienia. Wyjaśniła ponadto, że nie wynajmuje lokalu, gdyż jest współwłaścicielką domu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, rodzaj działalności którą wykonuje nie wymaga odbioru przez sanepid, a także że nie prowadzi rejestru prywatnych osób (dotychczasowych klientów). Organ rentowy oraz Sąd pierwszej instancji z faktu prowadzenia przez nią w przeszłości działalności gospodarczej wywiódł szereg niekorzystnych dla niej okoliczności, między innymi w sposób błędny ustalił, że działalność gospodarcza, którą prowadziła w okresie od 23 czerwca 2010 r. do 20 grudnia 2010 r. jest tożsama w swym przedmiocie z tą, którą rozpoczęła i prowadziła w 2015 r. Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę, że poprzednia działalność była ukierunkowana na kwestie szkoleń oraz wizażu, na co uzyskała dofinansowanie od Stowarzyszenia (...) w (...)w ramach pomocy z funduszy Unii Europejskiej. W ramach ówczesnej innowacyjnej działalności gospodarczej odwołująca świadczyła usługi na rzecz klienta instytucjonalnego. Natomiast działalność gospodarcza prowadzona przez nią w 2015 r. w sposób diametralny była różna od tej, którą świadczyła w 2010 r., która okazała się niedochodowa, lecz mogła zaryzykować próbę prowadzania innowacyjnej działalności gospodarczej, będąc wówczas na utrzymaniu rodziców. Podejmując w 2015 r. decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej odwołująca posiadała nowe kontakty, kwalifikacje oraz doświadczenie, a więc spodziewając się dziecka podjęła się prowadzenia działalności gospodarczej na sprawdzonej i rozeznanej płaszczyźnie. Rozpoczęta w 2015 r. działalność polegała bowiem na świadczeniu usług wizażu, makijażu i stylizacji dla klientów indywidualnych w przystosowanych do tego pomieszczeniach w jej rodzinnym domu. Czas rozpoczęcia tej działalności gospodarczej był zaplanowany i związany z rozpoczynającym się sezonem weselnym oraz zwiększonym zapotrzebowaniem na makijaże ślubne, stylizacje itp. Rozpoczynając działalność gospodarczą w 2015 r. była do niej bardzo dobrze przygotowana. W okresie od zakończenia działalności gospodarczej związanej z przeprowadzaniem szkoleń dla instytucji rozwijała swoje umiejętności w zakresie świadczenia usług bezpośrednio dla klienta indywidualnego, uczestnicząc między innymi w prowadzeniu festiwalu warsztaty sztuki i fotografii, promując swoją osobę i swoje umiejętności oraz nawiązując kontakty branżowe. Dochowała wszystkich formalności związanych z podjęciem działalności gospodarczej, dokonała rejestracji tej działalności, opłacała podatek itp. Nie sposób zgodzić się z ustaleniem Sądu pierwszej instancji, jakoby z faktu braku możliwości wskazania osób korzystających z jej usług miało wynikać, iż prowadziła działalność gospodarczą w sposób pozorny lub w ogóle jej nie prowadziła. Świadcząc usługi dla osób indywidualnych nie miała obowiązku domagać się od swoich klientów podania danych osobowych. Prowadziła jednak ewidencję uzyskiwanych od tych klientów przychodów, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego w żaden sposób nie wskazał, w której części nie dał wiary zeznaniom skarżącej i dlaczego. Ponadto Sąd pierwszej instancji w sposób niekonsekwentny z jednej strony stwierdza, że ustawa dopuszcza możliwość podjęcia działalności gospodarczej przez kobietę w ciąży, a z drugiej w sposób negatywny ocenia, iż kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego wątpliwości co do celu zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej w 2015 r. budzi już sam jej stan (skarżąca była wówczas w 6 miesiącu ciąży). Jako dowolne należy potraktować również ustalenia Sądu Okręgowego, że działalność gospodarcza prowadzona przez odwołującą miała być „nie przemyślana pod względem ekonomicznym i finansowym", gdyż powyższe ustalenie w zupełności pomija przedstawiony na rozprawie PIT za 2015 r. oraz księgi rachunkowe przedłożone przez skarżącą organowi rentowemu.

Sąd Apelacyjny w nawiązaniu do zgłoszonych w apelacji zarzutów oraz wniosków dowodowych dokonał ponownej analizy zgromadzonego przez organ rentowy oraz Sąd Okręgowy materiału dowodowego, a ponadto uzupełnił postępowanie dowodowe dopuszczając dowody zawnioskowane przez apelującą (w pisemnej apelacji oraz w toku postępowania apelacyjnego), w szczególności w postaci dołączonych do apelacji dokumentów, zeznań świadka M. H. oraz uzupełniającego przesłuchania skarżącej i na tej podstawie ustalił, co następuje:

K. G. w 2007 r. ukończyła dwusemestralną Szkołę (...)z wyróżnieniem. Zdobyte w ten sposób kwalifikacje zawodowe były przez nią rozwijane w trakcie uczestnictwa w szkoleniach branżowych, między innymi z zakresu analizy kolorystycznej. Biorąc udział w szkoleniach i warsztatach fotograficznych nawiązywała kontakty w branży zajmującej się wizażem i stylizacją, co stanowi nie tylko jej zawód, ale także pasję. Pierwszy raz podjęła działalność gospodarczą w czerwcu 2010 r. pod nazwą (...) a jej wyrejestrowanie z ewidencji działalności gospodarczej miało miejsce w dniu 24 maja 2012 r. Wykonywana w tym czasie działalność zarobkowa była ukierunkowana na klienta zinstytucjonalizowanego i obejmowała prowadzenie szkoleń wizerunkowych. W ramach tej działalności wnioskodawczyni wyszukiwała informacje o przetargach na świadczone przez nią usługi, startowała w tych przetargach, przygotowywała programy szkoleń oraz w przypadku zdobycia zlecenia przeprowadzała zajęcia szkoleniowe o tematyce odpowiadającej jej kwalifikacjom zawodowym. W czerwcu 2011 r. działalność ta została przez nią zawieszona, po czym K. G. w dalszym ciągu zajmowała się poszukiwaniem klienta, przeglądaniem przetargów oraz przygotowywaniem programów szkoleń i miała zamiar ponownie podjąć działalność w razie zdobycia zlecenia. W maju 2012 r. nastąpiła likwidacja tej działalności, gdyż okazała się ona niedochodowa. W tym czasie skarżąca pozostawała na utrzymaniu rodziców. W dniu 16 sierpnia 2014 r. wyszła za mąż i początkowo koszty jej utrzymania ponosił małżonek. K. G. nieprzerwanie utrzymywała kontakt ze środowiskiem zajmującym się wizażem i stylizacją. W styczniu 2015 r. uczestniczyła w warsztatach fotograficznych i ciągle doskonaliła swoje umiejętności zawodowe. Umieszczała zdjęcia z przygotowanymi przez siebie stylizacjami makijażu na stronie internetowej zawierającej jej portfolio. Posiadała opinię solidnego wykonawcy, potwierdzone pisemnymi referencjami wystawionymi przez (...) Centrum Pomocy (...) w M., obejmujące pozytywną opinię o jakości wykonanej przez skarżącą usługi w ramach przeprowadzonych szkoleń wizerunkowych. Oczekując narodzin swojego pierwszego dziecka podjęła decyzję o ponownym rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej, jednak po przemyśleniu popełnionych poprzednio błędów zmianie uległ profil tej działalności. Działalność podjęta w dniu 1 lutego 2015 r. skierowana była do klienta indywidualnego i obejmowała głównie wykonywanie makijażu i stylizacji ślubnych. W styczniu każdego roku rozpoczyna się sezon przygotowania do uroczystości ślubnych. Skarżąca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej uczestniczyła w tych przygotowaniach, to jest przeprowadzała analizę kolorystyczną, stylizację oraz wykonywała makijaże próbne. Klientów zdobywała zasadniczo z polecenia oraz przez kontakty nawiązane drogą internetową. Część klientek uzgadniało wizytę w jej salonie za pośrednictwem poczty elektronicznej. W tej formie nawiązywały z nią kontakty inne osoby z branży, między innymi fotografowie. Skarżąca nie miała trudności w pozyskaniu zleceń, gdyż od dłuższego czasu funkcjonuje w środowisku wizażystów, umieszcza zdjęcia na swoim portfolio na stronie internetowej, utrzymuje kontakty branżowe z fotografami i fryzjerami, a ponadto jej kuzynka prowadzi salon dekoracji ślubnych, co znacznie ułatwiało jej działalność w branży ślubnej. K. G. nie zgłaszała swojej działalności w Sanepidzie, gdyż nie miała takiego obowiązku z uwagi na fakt, iż świadczone przez nią usługi nie ingerowały w tkankę skórną. Podejmowane przez nią czynności sprowadzały się bowiem do wykonywania makijażu i doradztwa w zakresie stylizacji. W dniu 2 lutego 2015 r. skarżąca zwróciła się do M. H. z prośbą o obsługę księgową rozpoczętej dzień wcześniej działalności i w tym samym dniu zawarta została umowa na świadczenie usług księgowych, obejmujących przygotowanie deklaracji DRA dla ZUS oraz wysyłkę elektroniczną tych deklaracji w okresie comiesięcznym. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na potrzeby tych rozliczeń wskazała skarżąca i wartość ta nie była przez księgową weryfikowana. Zapłatą obliczonych przez księgową należności składkowych zajmowała się osobiście skarżąca. Samodzielnie wypełniała również ewidencję przychodów oraz sama obliczała należny podatek. Korzystała z uproszczonej formy opodatkowania podatkiem zryczałtowanym, wyliczanym według określonego wzoru. Księgowa M. H. na prośbę skarżącej zweryfikowała jednorazowo obliczenie podatku przygotowane przez K. G. w pierwszym miesiącu i nie stwierdziła w tej materii nieprawidłowości. W kolejnych miesiącach prowadzenia działalności gospodarczej skarżąca nie opłacała podatku, ponieważ wysokość osiągniętego w tym czasie przychodu po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, które mogły zostać odliczone począwszy od miesiąca marca 2015 r., brak było należnego podatku do uiszczenia. Skarżąca po dokonaniu miesięcznego rozliczenia podatku nie musiała składać organowi podatkowemu miesięcznych deklaracji. W sytuacji, gdy brak było podatku do zapłaty za dany miesiąc istniała jedynie konieczność rozliczenia rocznego osiągniętego przychodu i wypełnienia PIT – 28 w styczniu kolejnego roku kalendarzowego. Rozliczeniem rocznym przychodu uzyskanego przez K. G. do tej pory zajmuje się M. H., lecz nie w oparciu o umowę na świadczenie usług księgowych z 2 lutego 2015 r., ale w ramach usług świadczonych osobom fizycznym (na fakturę lub paragon), podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych klientów biura rachunkowego. W trakcie dokonywania tego rozliczenia rocznego księgowa ma dostęp do prowadzonej przez skarżącą ewidencji przychodów i sprawdza poprawność wykonanych przez nią we własnym zakresie comiesięcznych obliczeń podatku. Skarżąca terminowo regulowała swoje zobowiązania za obsługę księgową oraz systematycznie dostarczała księgowej niezbędne dokumenty. Z uwagi na uproszczony rodzaj opodatkowania i obliczanie podatku od przychodu, a nie dochodu, nie rozliczała poniesionych wydatków i nie zbierała faktur za produkty i materiały zakupione na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W ewidencji przychodów za miesiąc luty 2015 r. widnieje przychód w kwocie 2250 zł., w marcu 2015 r. w wysokości 2600 zł., natomiast w kwietniu 2015 r. w kwocie 2700 zł. Skarżąca wystawiała dowody sprzedaży wykonanych usług w postaci kompozycji kolorystycznej, stylizacji oraz makijażu. M. H. nie korzystała osobiście z usług wykonywanych przez K. G., lecz jej koleżanki umawiały się ze skarżącą na wykonanie makijażu w ramach przygotowania do uroczystości Pierwszej Komunii Świętej. Na budynku, w którym skarżąca świadczyła powyższe usługi początkowo zawieszona była plandeka, a następnie szyld z nazwą prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Po urodzeniu dziecka kontynuowała ona wykonywanie działalności gospodarczej i opłacała z tego tytułu należne składki. W połowie 2016 r. zawiesiła jej prowadzenie i zgłosiła się do organu rentowego z wnioskiem o objęcie jej ubezpieczeniem emerytalno-rentowym i zdrowotnym z racji sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Skarżąca w dalszym ciągu korzysta z usług biura (...) w zakresie przygotowania zeznań rocznych dla organu podatkowego o wysokości osiągniętego przychodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Przedstawiony powyżej stan faktyczny Sąd drugiej instancji ustalił w oparciu o zeznania skarżącej oraz zeznania świadka M. H. złożone na rozprawie apelacyjnej; dokumenty dołączone do pisemnej apelacji, w tym kserokopię książki „ewidencja przychodów” wraz z dowodami sprzedaży usług, druki potwierdzające uiszczenie składek ubezpieczeniowych oraz należności podatkowej, wydruk strony internetowej dotyczącej warsztatów sztuki fotografii, wydruk korespondencji e- mail (k 75 a.s.); dokumenty dostarczone w toku postępowania apelacyjnego, a mianowicie informację Urzędu Skarbowego w S. (k. 96 a.s.) oraz pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. z 10 czerwca 2016 r. (k 106 – 107 a.s.); dokumenty nadesłane na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, w szczególności w postaci umowy o świadczenie usług księgowych (k 6-7 a.s.), kserokopii rocznego zeznania podatkowego za 2015 r. (25 – 29 a.s.), referencji wystawionych przez (...) Centrum Pomocy (...) w M. (k 21 a.s.), a ponadto na podstawie dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym, między innymi kserokopii dyplomu ukończenia szkoły wizażu i stylizacji, certyfikatu uczestnictwa w szkoleniu zawodowym, certyfikatu uczestnictwa w projekcie (...) oraz kserokopii obliczeń przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej za okres od lutego do kwietnia 2015 r.

Depozycje skarżącej oraz świadka w osobie M. H. są szczere, spontaniczne, a przy tym rzetelne i konkretne. Tworzą spójny obraz rzeczywistości, znajdujący odzwierciedlenie w przedłożonych w niniejszym postępowaniu dokumentach. Wypowiedzi K. G. w odniesieniu do posiadanego przygotowania zawodowego potwierdza przedstawiona przez nią dokumentacja w postaci dyplomu ukończenia szkoły specjalizującej się w zakresie wizażu i stylizacji, certyfikaty szkoleń, referencje oraz wydruki stron internetowych z warsztatów sztuki fotografii. Przedłożone wydruki korespondencji mailowej poświadczają natomiast nawiązywane kontaktów z klientami i fotografami. Słuchana w charakterze świadka M. H. potwierdziła nie tylko systematyczne wypełnianie przez skarżącą obowiązków natury formalnej, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym fiskalnych wobec organu podatkowego oraz względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale także stwierdziła solidność wnioskodawczyni jako klienta biura rachunkowego, a ponadto przyznała, iż wprawdzie osobiście nie korzystania z jej usług, jednakże czyniły to jej koleżanki. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, brak jest jakichkolwiek przesłanek, by odmówić zeznaniom skarżącej przymiotu wiarygodności. Przedstawione przez skarżącą relacje przebiegu zdarzeń powiązanych z wykonywaną przez nią pozarolniczą działalnością gospodarczą nie tylko przejawiają wewnętrzną spójność oraz zgodność z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, lecz również korespondują ze zgromadzoną w rozpoznawanej sprawie dokumentacją oraz zeznaniami świadka. W odniesieniu do depozycji M. H. zauważyć trzeba, że świadek ten fachowo wyjaśnił zagadnienia dotyczące sposobu rozliczania przez skarżącą należności podatkowych oraz składek na ubezpieczenie społeczne w spornym okresie czasu, opisał przebieg współpracy ze skarżącą oraz podał szereg okoliczności przemawiających za rzeczywistym świadczeniem przez nią usług z zakresu wizażu i stylizacji, rozróżniając informacje uzyskane w trakcie rozmów z skarżącą od poczynionych przez siebie bezpośrednich obserwacji. Z tego względu Sąd drugiej instancji dał w całości wiarę zeznaniom świadka przesłuchanego na rozprawie apelacyjnej, nie znajdując podstaw do zakwestionowania prawdziwości przytoczonych przez tego świadka okoliczności. Relacja M. H. nie pozostaje w kolizji z żadnym przeprowadzonym w niniejszej sprawie dowodem, a wręcz przeciwnie jest skorelowana z depozycjami K. G. oraz znajduje potwierdzenie w dokumentacji, w szczególności w treści umowy o świadczenie usług księgowych, zeznaniach podatkowych, wpisach z ewidencji przychodów i formularzach wpłaty należności składkowych.

Analizując walor dowodowy zebranych w przedmiotowym procesie dokumentów stwierdzić trzeba, że dokumentacja zgromadzona na etapie postępowania przed organem rentowym oraz przed Sądami obu instancji nie nasuwa zastrzeżeń zarówno co do swojej formy, jak i treści, W toku niniejszego postępowania nie ujawniły się przesłanki podważające jej autentyczność i zgodność z prawdą zawartych w tych dokumentach informacji. Staranny charakter pisma wnioskodawczyni oraz uporządkowany sposób prowadzenia ewidencji przychodów nie stanowi podstawy do przyjęcia, że dokumentacja podatkowa została sporządzona jedynie na użytek rozpoznawanej sprawy, lecz jest wyrazem cech charakteru skarżącej, postrzeganej jako osoby solidnej, systematycznej i uporządkowanej, co wynika nie tylko z twierdzeń świadka, ale także pisemnej rekomendacji instytucji publicznej, to jest (...) Centrum Pomocy (...) w M.. Odmienna ocena wiarygodności dowodów, przestawiona przez Sąd Okręgowy w lakonicznym i ogólnikowym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie może zostać zaaprobowana. Sąd pierwszej instancji nie przywołał rzeczowych argumentów podważających prawdziwość wynikających z tych dowodów informacji, które bez wątpienia świadczą o rzeczywistym podjęciu przez skarżącą w dniu 1 lutego 2015 r. działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu usług z zakresu wizażu i stylizacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się uzasadniona.

Na wstępie należy odnotować, że w decyzji organu rentowego z dnia 29 czerwca 2015 r., zaskarżonej w niniejszym postępowaniu, stwierdzono, że K. G. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 lutego 2015 r. i jednocześnie w decyzji tej, zapewne wskutek omyłki, wskazano, iż wnioskodawczyni od 1 lutego 2015 r. nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym. Powyższa niedokładność i nieścisłość uległa sprostowaniu w decyzji wydanej w dniu 4 sierpnia 2015 r., na mocy której dokonano zmiany poprzedniej decyzji z 29 czerwca 2015 r. w ten tylko sposób, że stwierdzono, że K. G. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 lutego 2015 r. Przedmiot zakwestionowanego odwołaniem rozstrzygnięcia organu rentowego jest zatem wyznaczony treścią obydwu wymienionych powyżej decyzji.

W związku z powyższym stwierdzić trzeba, że spór w rozpoznawanej sprawie dotyczy kwestii, czy skarżąca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od dnia 1 lutego 2015 r. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wizażu i stylizacji, co z kolei uzależnione było od wyjaśnienia, czy faktycznie wykonywała ona tą działalność, czy też doszło jedynie do zarejestrowania działalności na potrzeby pozyskania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego związanych z macierzyństwem, bez realnego świadczenia przez ubezpieczoną usług stanowiących przedmiot tej działalności.

Sąd drugiej instancji za trafne uznał zgłoszone w apelacji zarzuty dotyczące podstawy faktycznej zaskarżonego orzeczenia, w tym zastrzeżenia wobec przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy oceny dowodów. Zasygnalizowane przez skarżącą zastrzeżenia skutkowały ponowną analizą zebranego materiału dowodowego oraz jego uzupełnieniem, co doprowadziło do poczynienia odmiennych od Sądu pierwszej instancji ustaleń w przedmiocie prowadzenia przez skarżącą działalności gospodarczej w spornym okresie czasu. Całokształt materiału dowodowego zgromadzonego na poszczególnych etapach tego postępowania, w tym w postępowaniu apelacyjnym, pozwala na stwierdzenie, że skarżąca w okresie od 1 lutego 2015 r. faktycznie realizowała usługi polegające na wykonywaniu makijażu oraz stylizacji, w głównej mierze ślubnej. Apelująca wykazała, że decyzja o zmianie profilu działalności była przemyślana, podyktowana względami ekonomicznymi, a mianowicie chęcią zdobycia środków finansowych na utrzymanie rodziny, mającej się powiększyć wskutek urodzenia dziecka. Skarżąca racjonalnie wytłumaczyła czynniki, które brała pod uwagę przy wyborze przedmiotu tej działalności i sposobu jej prowadzenia. Posiadała zarówno umiejętności zawodowe niezbędne do świadczenia usług z zakresu wizażu i stylizacji, jak również odpowiednie zaplecze organizacyjne. Od wielu lat funkcjonowała w środowisku zajmującym się wizerunkiem i stylizacją, dysponowała stosownymi kontaktami branżowymi z fryzjerami i fotografami, a ponadto członkowie jej rodziny prowadzili działalność zarobkową nakierowaną na branżę ślubną, co znacznie ułatwiało jej pozyskiwanie klientów. Podjęta przez skarżącą w dniu 1 lutego 2015 r. działalność gospodarcza okazała się dochodowa. Nie zachodzą przesłanki pozwalające zakwestionować zarobkowy, ciągły oraz zorganizowany charakter wykonywanej przez apelującą w spornym okresie aktywności zawodowej. W tym kontekście wypada zaznaczyć, iż specyfika prowadzonej przez nią działalności gospodarczej nie wymagała od niej dokonania dużych nakładów finansowych na rozwój tej działalności, a wchodzące w zakres tej działalności usługi - zważywszy na kwalifikacje skarżącej – stanowiły nieskomplikowane, proste czynności, nie narażające jej zdrowia na uszczerbek (ze względu na stan ciąży) oraz niekolidujące w istotnym stopniu z opieką nad dzieckiem, stąd działalność była przez nią kontynuowana po urodzeniu dziecka. Stan ciąży sam w sobie nie stanowił zatem przeciwwskazania w podjęciu tego rodzaju działalności zarobkowej, zwłaszcza że problematyka wizażu i stylizacji nie tylko mieści się w kwalifikacjach zawodowych apelującej, ale jednocześnie stanowi jej pasję, którą nieustannie rozwija w ramach szkoleń i warsztatów branżowych. Podsumowując zagadnienia związane z podstawą faktyczną rozpoznawanej sprawy należy uznać, że przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala na sformułowanie konkluzji, iż K. G. w okresie objętym zaskarżoną decyzją prowadziła działalność mającą zarobkowy charakter, polegającą na świadczeniu usług z zakresu wizażu i stylizacji, co wykonywała w sposób zorganizowany i ciągły, a tym samym spełniając kryteria definiujące istotę działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 obowiązującej ówcześnie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2168). Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena zebranych w niniejszej sprawie dowodów wykroczyła poza granice wyznaczone przez art. 233 § 1 k.p.c. Podniesione w skardze apelacyjnej zarzuty dotyczące wadliwości oceny zgromadzonych środków dowodowych oraz błędu w ustaleniach faktycznych okazały się zasadne.

Przechodząc do analizy podstawy prawnej rozstrzygnięcia wypada odnotować, iż o zaistnieniu tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym nie decyduje samo formalne zarejestrowanie pozarolniczej działalności, lecz jej rzeczywiste wykonywanie. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą, zaś w świetle art. 8 ust. 6 pkt 1 tej ustawy za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z art. 2 ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, obowiązującej w dacie podjęcia przez skarżącą działalności zarobkowej i zarazem w dacie wydania zaskarżonych decyzji, wynika, że działalnością gospodarczą jest działalność nosząca cechy zarobkowej, wykonywanej w sposób zorganizowany i ciągły. W świetle zgromadzonego w rozpoznawanej sprawie materiału dowodowego należy przyjąć, iż skarżąca w spornym okresie prowadziła tego rodzaju działalność. Realizowała usługi, w głównej mierze w zakresie makijażu i stylizacji ślubnych, w sposób zorganizowany, stały i systematyczny. Podjęta przez nią aktywność zarobkowa niewątpliwie może zostać zakwalifikowana jako działalność gospodarcza, rodząca tytuł podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Słusznie zatem apelująca stwierdziła, że w realiach rozpatrywanego przypadku powstał ważny tytuł do podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym, to jest obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Zaskarżony wyrok oraz poprzedzające go decyzje organu rentowego z dnia 29 czerwca 2015 r. oraz z dnia 4 sierpnia 2015 r. (zmieniająca poprzednią decyzję) nie są prawidłowe, gdyż opierają się na wadliwym założeniu, że skarżąca w okresie od 1 lutego 2015 r. nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności i rozważania Sąd Apelacyjny uznał, że K. G. w spornym okresie wykonywała działalność o cechach odpowiadających działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 powołanej wyżej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a zatem podlega ubezpieczeniu społecznemu jako przedsiębiorca, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku i poprzedzających go decyzji organu rentowego na mocy art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd drugiej instancji orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, zasądzając od organu rentowego na rzecz skarżącej zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w wysokości 1830 zł, obejmujących poniesioną przez apelującą opłatę od apelacji w kwocie 30 zł (art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; t. jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 300) oraz koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 1800 zł, ustalonej przy uwzględnieniu podanej przez apelującą wartości przedmiotu zaskarżenia oraz przy zastosowaniu stawek wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem, określonych w § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia apelacji).

Bożena Lichota Monika Kowalska Grażyna Wiśniewska