Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 r. w Lublinie

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 27 września 2013 r. sygn. akt VIII U 3770/12

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punkcie I, w ten sposób, że początkową datę nabycia prawa do emerytury ustala na dzień 1 stycznia 2013 roku;

II.  oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt III AUa 1355/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) odmówił J. S. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych podając, iż nie udowodnił on wymaganego 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy. Ogólny staż ubezpieczeniowy ustalono na 27 lat, 10 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym nie uwzględniono żadnych okresów pracy w warunkach szczególnych.

Do pracy wykonywanej w takich warunkach organ rentowy nie zaliczył okresów zatrudnienia: od dnia 15 kwietnia 1974r. do 28 lutego 1977r. i od 1 czerwca 1977r. do 30 sierpnia 1986r. w Spółdzielni (...) gdyż w aktach sprawy brak było świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w powyższych okresach, od 1 września 1986r. do 30 kwietnia 1992r. na stanowisku betoniarza – zbrojarza i od 1 maja 1992r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku montera instalacji sanitarnych, gdyż w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., jednocześnie podane stanowisko pracy „monter instalacji sanitarnych” nie odpowiada ściśle stanowisku pracy podanym w powoływanym zarządzeniu resortowym. Nadto organ rentowy wskazał, że z dokumentów wynikały niezgodności, co do zajmowanego przez skarżącego stanowiska pracy (w okresie od 1 maja 1992r. do 13 maja 2005r.), w świadectwie pracy z dnia 13 maja 2005r. podano stanowisko montera instalacji sanitarnych, natomiast z angaży wynikało, że w tym okresie skarżący pracował przez cały okres na stanowisku betoniarz – zbrojarz. W świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 12 października 2005r. wskazano, że w okresie od 1 września 1986r. do 30 kwietnia 1992r. wnioskodawca pracował jako betoniarz–zbrojarz, zaś w okresie zatrudnienia na eksporcie, tj., od 5 maja 1988r. do 30 maja 1989r. w charakterze „pomocnika murarza”.

W odwołaniu od tej decyzji J. S. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych i uwzględnienia w tym zakresie jego zatrudnienia od 15 kwietnia 1974 roku do 28 lutego 1977 roku na stanowisku kierowcy ciągnika; od 1 czerwca 1977 roku do 30 sierpnia 1986 roku na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego w Spółdzielni (...) w S. oraz od 1 maja 1992 roku do 13 maja 2005 roku na stanowisku betoniarza – zbrojarza w (...) S.A.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 27 września 2013 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. S. prawo do emerytury od dnia 1 sierpnia 2012 roku oraz stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie prawa do świadczenia w przepisanym terminie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że J. S. urodzony (...), w dniu 16 sierpnia 2012 roku złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Do wniosku dołączył między innymi: 1) świadectwo pracy wystawione przez Spółdzielnię (...)w S. w dniu 1 marca 1977 roku potwierdzające, że od 15 kwietnia 1974 roku do 28 lutego 1977 roku wnioskodawca pracował w tym zakładzie pracy na stanowisku traktorzysty, 2) świadectwo pracy wystawione przez Spółdzielnię (...) w S. w dniu 30 sierpnia 1986 roku, potwierdzające, że od 1 czerwca 1977 roku do 30 sierpnia 1986 roku wnioskodawca pracował w tym zakładzie pracy na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego, 3) świadectwo pracy wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. w L. w dniu 11 maja 1992 roku, gdzie stwierdzono, że ubezpieczony pracował w tym zakładzie pracy w okresie od 1 września 1986 roku do 30 kwietnia 1992 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku betoniarza – zbrojarza, 4) świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. w upadłości w dniu 12 października 2005 roku wskazujące, że wnioskodawca pracował w tym zakładzie pracy od 1 września 1986 roku do 13 maja 2005 roku i w tym okresie, od początku zatrudnienia do dnia 30 kwietnia 1992 roku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę betoniarza–zbrojarza, roboty wodnokanalizacyjne, według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, wykaz A, dział V, poz. 1 pkt 2; od 1 maja 1992 roku do dnia 13 maja 2005 roku na stanowisku montera instalacji sanitarnych wymienionym w wykazie A, dział V, poz. 5 pkt 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (k. 21 a.e), 5) świadectwo pracy wystawione przez (...) S.A. w L. w dniu 13 maja 2005 roku, potwierdzające zatrudnienie wnioskodawcy w tym zakładzie pracy w okresie od 1 maja 1992 roku do dnia 13 maja 2005 roku na stanowisku montera instalacji sanitarnych.

Sąd ustalił, że ubezpieczony będąc zatrudnionym w Spółdzielni (...) w S. w okresach od 15 kwietnia 1974 roku do 28 lutego 1977 roku oraz od 1 czerwca 1977 roku do 30 sierpnia 1986 roku pracował na stanowiskach kierowcy ciągnika (traktorzysty) oraz operatora sprzętu gąsiennicowego. Powołując się na zeznania wnioskodawcy oraz świadków: H. M. i H. N., Sąd pierwszej instancji wskazał, że wnioskodawca w czasie zatrudnienia pracował przy użyciu ciągników C 360, C 330 o wadze całkowitej przekraczającej 3,5 tony oraz sprzętu gąsiennicowego, między innymi ciągnika i spychacza marki (...).

Sąd podkreślił, że spółdzielnia prowadziła prace głównie w (...) w Ł.. Dysponowała sprzętem rolniczym oraz ciężkim sprzętem rolniczym. Do obowiązków wnioskodawcy w miesiącach ciepłych należały prace polowe ciągnikiem, między innymi przy orce, siewie, usługach chemizacyjnych dla rolników (opryskach), prace przy żniwach oraz przewożenie wody amoniakalnej z Zakładów (...) w P. (jeden skład to były 4 beczki po 2000 litrów każda), następnie rozlewanie tej wody po polach pod zboża jare.

W okresie zimowym wnioskodawca pracował ciągnikiem przy odśnieżaniu dróg, świadczył usługi transportowe oraz zajmował się rozsiewaniem wapna nawozowego na terenie gminy celem odkwaszenia (pomyłkowo wskazano zakwaszenia) gleby. Każdy pracownik - operator ciągnika, miał przydzielony własny ciągnik, zaś w sytuacji występującej awarii dostawał do pracy ciągnik zastępczy. Jedynie sporadycznie wnioskodawca pracował przy remoncie lub naprawie sprzętu należącego do spółdzielni. Takie sytuacje występowały jedynie zimą i w sumie nie trwały dłużej niż 2 tygodnie w sezonie.

Dalej Sąd wskazał, że po zakończeniu pracy w Spółdzielni (...) w S. wnioskodawca od dnia 1 września 1986r. przeszedł do pracy w (...) Dyrekcji (...) w L.. W tym dniu podpisał umowę o pracę, na podstawie której został zatrudniony na stanowisku betoniarza – zbrojarza na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował na tym stanowisku do dnia 30 kwietnia 1992r. Od dnia 1 maja 1992r. podpisał nową umowę o pracę z Przedsiębiorstwem (...) S.A., na podstawie której również został zatrudniony na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku betoniarza – zbrojarza, na którym pracował do dnia 31 grudnia 1998r.

W czasie zatrudnienia we wskazanym zakładzie pracy skarżący pracował na zewnątrz przy obiektach przemysłowych, głównie przy oczyszczalniach ścieków (początkowo pracował w oczyszczalni ścieków w H.), budowie stacji uzdatniania wody. Grupa betoniarzy – zbrojarzy, w której znajdował się wnioskodawca, zajmowała się między innymi podłączeniami zewnętrznymi, zbrojeniami ścian budynków i obiektów przemysłowych, stawianiem metalowych prętów oraz zalewaniem szalunków betonem. Prace zbrojarsko-betoniarskie pracownicy wykonywali na wysokościach do 6 metrów. Nadto, pracownicy ci zajmowali się pracami wodno-kanalizacyjnymi przy budowie rurociągów (instalacji sanitarnych) w głębokich wykopach (do 6 metrów głębokości), wykonując wówczas czynności monterów instalacji sanitarnych.

W czasie zatrudnienia w wymienionym wyżej zakładzie pracy wnioskodawca przebywał na urlopach bezpłatnych przez łączny okres 4 lat, 3 miesięcy i 25 dni (od 25 czerwca 1990r. do 5 maja 1991r., od 18maja 1992r. do 31 maja 1995r., od 1 listopada 1995r. do 31 marca 1996r.). Sąd podniósł, że powyższe ustalenia dokonane zostały w oparciu o dokumentację znajdującą się w aktach sprawy, t.j. pisma (...), umowy o pracę, angaży, świadectwa pracy, zeznań wnioskodawcy, zeznań świadków: J. R. i B. T., świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, świadectwo pracy.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków H. M., H. N., J. R. oraz B. T. albowiem świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy i byli razem z nim zatrudnieni. Wskazali oni zgodnie, że wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku kierowcy ciągnika i sprzętu gąsiennicowego w S. oraz betoniarza – zbrojarza i montera instalacji sanitarnych w (...) w L..

Sąd nie podzielił jedynie zeznań świadków H. M. oraz H. N. odnośnie remontów sprzętu rolniczego wykonywanych przez odwołującego się. Z zeznań tych świadków wynikało bowiem, jakoby remonty przeprowadzane w miesiącach zimowych zajmowały dużo czasu, tymczasem z zeznań wnioskodawcy jasno wynikało, że takie czynności wykonywał sporadycznie, w sumie zajmowałyby one maksymalnie około 2 tygodni w całym sezonie zimowym. Sąd zauważył dodatkowo, że w (...) w S. pracowali etatowi mechanicy kierujący pracami remontowymi. Kierowcy ciągników w czasie awarii jeździli pojazdami zastępczymi.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu, wiarygodne były zeznania wnioskodawcy. Fakt, iż w zeznaniach tych wystąpiła sprzeczność odnośnie prac montera instalacji sanitarnych, zdaniem Sądu, nie prowadzi do ich dyskwalifikacji. Zeznając po raz pierwszy skarżący stwierdził bowiem, iż nie wykonywał tego typu prac lecz na ostatniej rozprawie zeznał, że pracował na budowie eksportowej w Czechach jako monter instalacji sanitarnych. Nadto, z zeznań świadków J. R. i B. T. również wynikało, że ubezpieczony wykonywał prace monterskie w głębokich wykopach z tym, że w przeważającej większości pracował jako betoniarz – zbrojarz. Takie stanowisko (betoniarz zbrojarz) wskazywane jest także w angażach znajdujących się w aktach osobowych. Sąd Okręgowy podkreślił, że wiarą obdarzył również zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych, a także dołączonych aktach emerytalnych i rentowych świadka H. N.. Byłu one bowiem przechowywane przez uprawniony podmiot, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one również wątpliwości Sądu.

Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie jest uzasadnione. Cytując treść art. 184 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r., Nr 153 poz. 1227 ze zm.), § 2 ust.1, § 3, § 4 ust. 1 oraz § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), Sąd pierwszej podkreślił, że z przepisów tych wynika, iż aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące przesłanki: osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny, nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego, na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić: co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, wnioskodawca spełnił wszystkie powyższe warunki.

Dokonując oceny charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy Sąd pierwszej instancji stwierdził, że stosownie do treści art. 473 kpc, w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Podnoszone przez ZUS uchybienia formalne złożonych przez wnioskodawcę świadectw pracy i świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie przesądzają o niemożności ustalenia wnioskodawcy prawa do emerytury. Sąd bowiem ma możliwość dokonania ustaleń z wykorzystaniem wszelkich środków dowodowych. Konkludując, Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca w okresach od 15 kwietnia 1974 roku do 28 lutego 1977 roku i od 1 czerwca 1977 roku do 30 sierpnia 1986 roku pracował w warunkach szczególnych w (...) w S. na stanowiskach kierowcy ciągnika oraz operatora sprzętu gąsiennicowego, zaś od 1 września 1986 roku do 31 grudnia 1998 roku z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych pracował w przedsiębiorstwie (...) w L. jako betoniarz – zbrojarz oraz monter instalacji sanitarnych.

Prace te zostały wymienione w wykazie A dziale V – „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 1 „Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach”, poz. 4 „Prace zbrojarskie i betoniarskie”, poz. 5 „Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości” oraz w Dziale VIII „W transporcie i łączności” poz. 3 „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych” rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r.

Sąd podkreślił nadto, że ten charakter zatrudnienia odpowiada również wykazanemu w wykazie A dziale V „W budownictwie i produkcji materiałów budowlanych”, poz. 1 „Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach” pkt 2 „betoniarz-zbrojarz”, poz. 5 „Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości” pkt 1 „monter urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości” zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz. MBiPMB nr 3, poz. 6).

Sumując okresy pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że nawet po wyłączeniu z niego okresów urlopów bezpłatnych oraz przy założeniu, że w okresie zatrudnienia w (...) w S. w każdym sezonie zimowym przez okres dwóch tygodni nie pracował jako kierowca ciągnika i sprzętu gąsiennicowego, jest wystarczający do przyznania mu prawa do świadczenia, gdyż wynosi ponad 15 lat, a mianowicie - 19 lat 7 miesięcy i 27 dni (po odliczeniu 4 lat 3 miesięcy i 25 dni urlopów bezpłatnych oraz 6 miesięcy i 2 dni pracy przy remontach maszyn w (...)).

Uwzględniając, że wnioskodawca ukończył wymagany wiek 60 lat, na dzień 31 grudnia 1998 roku udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze ponad 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i od dnia 1 stycznia 2013 rroku nie miał obowiązku rozwiązywania stosunku pracy, Sąd uznał, że odwołanie jest uzasadnione, co prowadzić musiało do zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 sierpnia 2012 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek o prawo do świadczenia.

Nadto Sąd powołując się na art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie prawa do emerytury w przepisanym terminie. Okoliczności niezbędne do ustalenia prawa do emerytury zostały ostatecznie wyjaśnione na etapie postępowania przed Sądem. Przeprowadzone zostało postępowanie dowodowe, przesłuchano wnioskodawcę i świadków na okoliczność jego pracy w szczególnych warunkach. Dowodami tymi nie dysponował organ rentowy, a zatem nie mógł dokonać prawidłowej oceny zasadności roszczenia wnioskodawcy.

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.. Zaskarżając wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w pkt. I zrzucił mu naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury, w tym że rozwiązał stosunek pracy.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o zmianę wyroku i przyznanie J. S. prawa do emerytury od dnia 1 stycznia 2013 roku.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że nie kwestionuje ustaleń Sądu odnośnie udowodnienia przez wnioskodawcę wymaganego okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Nie zgadza się jednak z ustaleniem mu prawa do emerytury od 1 sierpnia 2012 roku albowiem wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy zarówno w dacie złożenia wniosku, jak i w dacie wyrokowania. z uwagi na pozostawanie w stosunku pracy. Wobec zmiany przepisów od 1 stycznia 2013 roku, prawo do spornego świadczenia może być ewentualnie ustalone od wskazanej daty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna albowiem trafny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego, t.j. art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Wymieniony przepis w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2013 roku stanowił, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Oznacza to, że określone cytowanym przepisem przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku musiały być spełnione łącznie z przesłankami określonymi w cytowanym przez Sąd pierwszej instancji ust. 1 art. 184 ustawy. Prawo do świadczeń określonych w ustawie, stosownie do treści jej art. 100 ust. 1, powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Przenosząc powyższe wymogi prawne na grunt okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż rację ma apelujący wskazując, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy. Nie było zatem podstaw do ustalenia mu prawa do emerytury od dnia 1 sierpnia 2012 roku. Zważywszy jednak na dokonaną z dniem 1 stycznia 2013 roku zmianę cytowanego wyżej przepisu art. 184 ust. 2 ustawy, polegającą na wyeliminowaniu przesłanki rozwiązania stosunku pracy jako warunku nabycia prawa do emerytury, uznać należało, że z tą datą ubezpieczony spełnił łącznie wszystkie przesłanki konieczne dla nabycia prawa do spornego świadczenia.

W zaistniałej sytuacji, przy uwzględnieniu regulacji art. 316 § 1 k.p.c., prawo do emerytury powinno być ustalone od 1 stycznia 2013 roku. Wymieniony przepis stanowi bowiem, że po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

Wprawdzie w postepowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kontrola zaskarżonych decyzji odnosi się do stanu rzeczy istniejącego w dacie jej wydania, to jednak zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego, co oznacza możliwość uwzględnienia zmiany stanu prawnego w toku postępowania. Z tych też powodów za niezasadny uznać należało wniosek apelacji dotyczący zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania.

Mając powyższe na uwadze i z mocy art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.