Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa Towarzystwa (...) w W. przeciwko T. M. o zapłatę oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach.

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd I instancji ustalił, że w dniu 24 kwietnia 2015 roku miała miejsce kolizja, w której uszkodzony został pojazd marki T. (...) o nr. rej. (...) należący do T. S.. Sprawcą zdarzenia był kierujący pojazdem marki V. T. M.. Na miejsce wezwana została jednostka policji, która ukarała pozwanego grzywną z uwagi na posiadanie dokumentu prawa jazdy, którego ważność wygasła. Pozwany posiadał ważną polisę OC wykupioną w powodowym Towarzystwie.

Na skutek zgłoszenia właściciela T. powodowe Towarzystwo przeprowadziło postępowanie likwidacyjne, w następstwie którego wypłaciło na rzecz poszkodowanego odszkodowanie w łącznej wysokości 24.215,99 zł, z czego 2.404,65 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w związku z najmem pojazdu zastępczego.

Pismami z dnia 24 lipca 2015 r. oraz 19 sierpnia 2015 r. powodowe Towarzystwo wezwało pozwanego do zapłaty wskazanej wyżej kwoty w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. W uzasadnieniu żądania zapłaty tytułem regresu powód wskazywał na fakt nie posiadania przez pozwanego uprawnień do prowadzenia pojazdów w dacie zdarzenia.

W dacie zdarzenia powód posiadał uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych (prawo jazdy kategorii B i C). Dokument, którym się posługiwał w dacie zdarzenia utracił ważność i wymagał wymiany na nowy, ale nie wiązało się to z utratą uprawnień.

Przedstawiony powyżej stan faktyczny sprawy Sąd Rejonowy ustalił na podstawie zebranego materiału dowodowego, kierując się dyrektywą swobodnej oceny dowodów, zasadami współżycia społecznego oraz doświadczeniem życiowym. Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom pozwanego na okoliczność posiadania przez niego uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych w dacie zdarzenia, znajdowały one bowiem potwierdzenie w zgromadzonej w sprawie dokumentacji, w szczególności danymi uzyskanymi z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Z analogicznych przyczyn Sąd Rejonowy uwzględnił również przy ustalaniu stanu faktycznego treść zeznań B. M., jako niesprzecznych z pozostałymi dowodami i pozwalających na pełną rekonstrukcję stanu faktycznego.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji uznał, ze powództwo jest niezasadne i jako takie podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie powodowe Towarzystwo domagało się zapłaty tytułem regresu za wypłacone na rzecz właściciela marki T. świadczenia odszkodowawcze związane z likwidacją szkody wyrządzonej przez pozwanego w dniu 24 kwietnia 2015 r. Roszczenie regresowe oparte zostało na wskazanej wyżej przesłance nieposiadania przez kierującego – sprawcę zdarzenia uprawnień do prowadzenia pojazdu. Pozwany w toku postępowania nie kwestionował zarówno faktu wystąpienia zdarzenia szkodzącego, jak i okoliczności jego nastąpienia, w szczególności zaś swojego sprawstwa. Podnosił natomiast, że powód dokonał niewłaściwej interpretacji faktów. Nałożony na niego po zdarzeniu mandat karny nie wiązał się z brakiem uprawnień, a jedynie z legitymowaniem się dokumentem potwierdzającym ich posiadanie, którego ważność wygasła i wymagał wymiany na nowy.

Sąd Rejonowy zwrócił się do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców z wnioskiem w przedmiocie udzielenia informacji o posiadaniu przez pozwanego uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w dacie zdarzenia szkodzącego. W odpowiedzi na powyższe wezwanie, (...) wskazała, że pozwany posiada uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategorii B od dnia 17 grudnia 2007 roku. Informacja nie zawierała żadnych wskazań co do ewentualnej przerwy w posiadaniu uprawnień do prowadzenia pojazdów w jakimkolwiek okresie, w szczególności w dniu 24 kwietnia 2015 roku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji stwierdził, że na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie jest możliwe uznanie prawdziwości twierdzenia powoda o braku posiadania uprawnień do prowadzenia pojazdu mechanicznego w dacie zdarzenia. Utrata ważności dokumentu stwierdzającego to uprawnienie („przeterminowanie” dokumentu) nie oznacza bowiem utraty samych uprawnień, co jest wymagane wprost przez dyspozycję przepisu, który powódka wskazywała jako podstawę dochodzonego roszczenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie brak występowania przesłanek do zasądzenia regresu i tym samym w punkcie pierwszym wyroku oddalił powództwo jako bezzasadne.

W przedmiocie kosztów procesu, Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 8 pkt 4 i § 4 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając przedmiotowe orzeczenie w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

I.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na rozstrzygnięcie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

⚫

wadliwą i sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania ocenę materiału dowodowego w postaci danych uzyskanych przez Sąd z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców i uznanie na ich podstawie, że pozwany miał uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi w dniu 24 kwietnia 2015 r., podczas gdy informacje te (wbrew wnioskowi dowodowemu, a także wbrew zapytaniu Sądu do (...)) dotyczyły stanu z chwili udzielania informacji tj. z dnia 7 czerwca 2017 r., a nie z dnia 24 kwietnia 2015 r, wobec czego nie mogły zaświadczać o uprawnieniach pozwanego w dniu 24 kwietnia 2015 r., a przez to pozostawały nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy,

⚫

wadliwą i sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania ocenę materiału dowodowego i pominięcie w ustalaniu stanu faktycznego notatki policji z dnia 24 kwietnia 2015 r. oraz danych z (...) uzyskanych przez powoda przed wszczęciem niniejszego postępowania, z których to dokumentów powód wnosił o przeprowadzenie dowodu oraz załączył do pozwu, podczas gdy dokumenty te jednoznacznie wskazywały, że pozwany kierował pojazd w dniu 24 kwietnia 2015 r. bez uprawnień (za, które to wykroczenie został ukarany mandatem na podstawie art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń), ponieważ uprawnienia (a nie tylko sam dokument prawa jazdy – jak wadliwie ustalił Sąd I instancji) pozwanego do prowadzenia pojazdów mechanicznych (kategorii B) wygasły dnia 26 marca 2014 r.;

2.  art. 244 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuznanie, że dokumenty urzędowe: notatka policji z dnia 24 kwietnia 2015 r. oraz dane z (...) uzyskane przez powoda przed wszczęciem niniejszego postępowania stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone, a z tychże dokumentów jednoznacznie wynika, że ważność uprawnień kategorii B pozwanego (a nie tylko dokumentu prawa jazdy) wygasła dnia 26 marca 2014 r, a pozwany kierował pojazd w dniu 24 kwietnia 2015 r. bez wymaganych ku temu uprawnień;

II.  obrazę prawa materialnego tj. art. 43 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że pozwany jako sprawca zdarzenia z dnia 24 kwietnia 2015 r. posiadał w tym dniu uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że uprawnienia te wygasły w dniu 26 marca 2014 r., a w konsekwencji uznanie powództwa za niezasadne.

Skarżący jednocześnie, na zasadzie art. 380 k.p.c. wniósł o rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienia Sądu I instancji, zapadłego na rozprawie w dniu 7 lutego 2017 r., którym Sąd przywrócił pozwanemu termin do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty oraz o zmianę tegoż postanowienia poprzez oddalenie wniosku pozwanego z uwagi na fakt, że pozwany nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. W przypadku uwzględnienia niniejszego wniosku wniesiono także o odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty wniesionego przez pozwanego, jako złożonego po upływie ustawowego terminu.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania z uwagi na uprawomocnienie się nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i niedopuszczalność wydania wyroku, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 22.155,50 zł tytułem roszczenia regresowego, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 9 lipca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.060,49 zł tytułem roszczenia regresowego, wraz z odsetkami ustawowymi od 26 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

c.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

Nadto skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzanie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu, które nie zostały pokryte przez stronę w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Odnosząc się do zawartego w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, że w myśl powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r. sygn. II CKN 817/00, Lex nr 56906). Apelacja tak wymaganych zarzutów nie przedstawia i nie wykazuje, aby ocena dowodów oraz oparte na niej wnioski były dotknięte powyższymi uchybieniami.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy pragnie zwrócić uwagę, że wbrew twierdzeniom powoda, pozwany w dniu kolizji drogowej posiadał ważne prawo jazdy. Należy odróżnić dwie sytuacje - taką w której posiadacz prawa jazdy traci swoje uprawnienia, oraz taką , którą miała miejsce na gruncie niniejszej sprawy, gdy jedynie dokument prawa jazdy traci ważność i podlega obowiązkowej wymianie. Informacje uzyskane z bazy danych Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców w sposób jednoznaczny wskazują, że pozwany T. M. w dniu 24 kwietnia 2015 r. posiadał uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii B i od dnia ich nabycia nie było okresu, w którym by je utracił (informacje z (...) k. 107). Strona skarżąca w tym miejscu bezskutecznie próbuje zrównać fakt utraty ważności samego dokumentu wskazującego na posiadane uprawnienia do kierowania pojazdem określonej kategorii z utratą nabytych uprawnień. Takie twierdzenie nie może się ostać, a tym bardziej nie zasługuje na jakiekolwiek uznanie. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji w sposób racjonalny i prawidłowy uznał, że T. M. posiadał ważne uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi kategorii B w dacie zdarzenia szkodzącego. Brak jest w sprawie jakichkolwiek dowodów, które pozwalałyby na uznanie argumentacji skarżącego, że pozwany utracił owe uprawnienia w dacie 26 marca 2014 r. Tym samym zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jak również art. 244 § 1 k.p.c. uznać należy za całkowicie bezzasadne.

Nie znajduje również uzasadnienia zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił i ocenił okoliczność posiadania przez pozwanego uprawnień do kierowania pojazdem kategorii B w dniu zdarzenia tj. 24 kwietnia 2015 r.

Na końcu, odnosząc się do kwestii przywrócenia pozwanemu terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty, Sąd Okręgowy pragnie wskazać, że decyzja Sądu Rejonowego w tej materii była całkowicie prawidłowa. Brak jest bowiem okoliczności wskazujących na uchybienie przez pozwanego, którejkolwiek z przesłanek określonej przepisami prawa i skutkującej oddaleniem wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach z tytułu udzielenia pozwanemu pomocy prawnej z urzędu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167 poz. 1398 ze zm.) oraz § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016 r. poz. 1714 ze zm.).