Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Toruń, dnia 14 listopada 2017r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Łożyńska

Ławnicy: ---------

Protokolant: sekretarz sądowy Paweł Derdzikowski

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2017r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

przeciwko Województwu (...)

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego Województwa (...) na rzecz powoda Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 424.116,59zł. (czterysta dwadzieścia cztery tysiące sto szesnaście złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12 maja 2016r. do dnia zapłaty,

2.  Zasądza od pozwanego Województwa (...) na rzecz powoda Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 32.023,00zł. (trzydzieści dwa tysiące dwadzieścia trzy złote) tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów procesu, w tym kwotę 10.817,00zł. (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego).

SSO Hanna Łożyńska

I C 291/17

UZASADNIENIE

Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniosła o zasądzenie od pozwanego Województwa (...) kwoty 424.116,59zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 maja 2016r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu zatrzymanej kwoty w wyniku wykonania przez powoda projektu pod nazwą „Rozbudowa i modernizacja składowiska odpadów w B., gmina T.”, a ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu między inny podała, że to powód był Beneficjentem w ramach umowy z dnia 30.06.2014r. na realizację projektu pod nazwą „Rozbudowa i modernizacja składowiska odpadów w B., gmina T.”, natomiast pozwane Województwo pełniło funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2007 – 2013. Powód aplikował o środki z Regionalnego Programu Operacyjnego na wykonanie tego projektu, bo ani on ani jej jedyny właściciel – Gmina T. nie były w stanie ponieść kosztów realizacji inwestycji polegającej na oddaniu do użytku (...) Przetwarzania (...) lub też modernizacji składowiska. Wykonanie takiego zadania było wymagane, bo powodowa spółka została umieszczona w Wojewódzkim Planie (...) jako przedsiębiorstwo, które miało spełniać i posiadać taką instalację i to o charakterze regionalnym. Powód na podstawie decyzji właściciela Spółki aplikował o środki pomocowe i uzyskał je. Pozwany natomiast zobowiązał się do ich wypłaty w aplikowanej wysokości na podstawie złożonego wniosku i umowy z dnia 30.06.2014r. Inwestycja ta była inwestycją, która była wyrazem dostosowania spółki komunalnej do działania według nowych przepisów, a w szczególności Ustawy o odpadach i Ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w Gminie. Gdyby nie doszło do dostosowania powodowego przedsiębiorstwa do nowych przepisów, to nie mogłoby ono świadczyć dotychczasowych usług, a co za tym idzie region gospodarki odpadowej nie mógłby funkcjonować w sposób prawidłowy. Powód wskazał, że od początku we wniosku o dofinansowanie było opisane jedno postępowanie przetargowe na całość zadania, a nie dzielenie zamówienia na części, czego pozwany nie kwestionował, bo poznał wnioskowane środki i podpisał umowę o dofinansowanie, o czym poinformował Zarząd Przedsiębiorstwa (...) pismem z dnia 29.05.2014r. w którym podał, że projekt złożony w ramach osi priorytetowej 2 Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska, działanie 2.2 gospodarka odpadami przeszedł pozytywnie ocenę merytoryczną przez Zespół (...). Zarząd Województwa (...) podjął uchwałę o przyznaniu powodowi dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013. Powód podkreślił, że formularz oceny merytorycznej zawierał ocenę wniosku nie tylko pod kątem prawidłowości dysponowania środkami kwalifikowanymi, ale także pod kątem formalno – prawnym. Zarząd Województwa ogłosił nabór na wnioski preselekcyjne tj. dokonał preselekcji takich wniosków, oceny merytorycznej tych wniosków, podpisał umowę na dofinansowanie. Złożony przez powoda wniosek o dofinansowanie był kompletny i przeszedł całą procedurę kwalifikacyjną pomyślnie. Wniosek zawierał nie tylko specyfikację techniczną przedsięwzięcia, ale też sposób działania wnioskodawcy po uzyskaniu dofinansowania i podpisaniu umowy tj. sposób wdrożenia procedur związanych z ustawą prawo zamówień publicznych, jako jedno niepodzielne zadanie i jedną procedurę przetargową na całość zadania. Powód w całości wykonał ciążące na nim obowiązki, a pozwany je zaakceptował bez uwag. Powód stoi na stanowisku, że raz dokonana ocena wniosku nie powinna ulegać zmianie w trakcie jej wykonywania, jeśli beneficjent w ogólne nie dokonał odstępstwa od założeń i procedur, które wynikały z wniosku. Powód stoi także na stanowisku, że nie ma takich przesłanek aby pierwotną ocenę zmieniać, bo powodowa spółka na żadnym etapie postępowania nie naruszyła prawa zamówień publicznych w taki sposób aby musiało to skutkować zwrotem dofinansowania lub korektą wysokości przyznanych środków.

Powód podkreślił, że spór w niniejszej sprawie dotyczy kwestii nałożonej korekty na Beneficjenta, bo pozwany po zaaprobowaniu wniosku, po podpisaniu umowy zmienił swe uprzednio wyrażone zdanie i stwierdził naruszenie przez powoda procedur opisanych w prawie zamówień publicznych. Następnie w trakcie obowiązywania umowy Instytucja Zarządzająca poinformowała powodową spółkę o dokonaniu korekty dofinansowania w związku z rzekomymi naruszeniami przez nią przepisów Prawa Zamówień Publicznych tj. art. 7 ust. 1 i oświadczyła, że nie dokonała i nie dokona zapłaty całości dofinansowania jakie zadeklarowała w umowie z dnia 30.06.2014r. Zdaniem powoda pozwany błędnie nałożył korektę już po podpisaniu umowy nie uzasadniając wniosku. Podkreślił, że od samego początku informował pozwanego, że nie zgadza się ze stanowiskiem Instytucji Zarządzającej, a nałożenie przez nią korekty dofinansowania jest bezpodstawne. Zdaniem powoda procedury zamówień publicznych nie zostały naruszone, a pozwany od początku znał treść wniosku i go akceptował, bo przyznał środki na dofinansowanie.

W odpowiedzi na pozew (k. 283 – 294) pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Szeroko uzasadnił swoje stanowisko wskazując między innymi, że powód swoich twierdzeń zawartych w pozwie nie poparł żadnymi dowodami. Pozwany zaprzeczył aby zobowiązał się do wypłaty środków na rzecz powoda bezwarunkowo. Podkreślił, że sam fakt, że Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) zaakceptowała wniosek o dofinansowanie oraz zawarła umowę, nie przesądza jeszcze o tym, że przyznana kwota dofinansowania zostanie w każdym przypadku wypłacona w całości. Podał, że jak wynika z zawartej umowy o dofinansowanie jednym z warunków rozliczenia wydatków lub przekazania Beneficjentowi dofinansowania jest dokonanie przez Instytucję Zarządzającą poświadczenia faktycznego i prawidłowego poniesienia wydatków oraz ich kwalifikowalności. Wskazał, że warunki uznania wydatków za kwalifikowane ustanawiają „Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013”. Co za tym idzie aby móc sfinansować dany wydatek w ramach przyznanego dofinansowania musi on być kwalifikowany. Ażeby uznać za kwalifikowany wydatek dokonywany na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych, musi zostać potwierdzone, że został on poniesiony zgodnie z w/w ustawą. Pozwany podkreślił, że wypłata całości przyznanego dofinansowania może nastąpić wtedy gdy projekt zostanie zrealizowany w sposób prawidłowy zgodnie z zawartą umową, a także zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i to tylko w stosunku do wydatków, które mogą zostać uznane za kwalifikowane. Podkreślił, że powód miał świadomość, że w przypadku stwierdzenia przez pozwanego naruszenia przez niego prawa unijnego lub krajowego w zakresie zamówień publicznych, pozwany może nałożyć korekty. Powód zawierając umowę o dofinansowanie wyraził zgodę na zastosowanie korekt finansowych w przypadku stwierdzenia przez pozwanego naruszeń prawa zamówień publicznych oraz na zastosowanie przez pozwanego dokumentu Ministra Infrastruktury i (...) pt. Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE” (tzw. Taryfikator). Przy czym strony ustaliły że określenie wysokości korekty finansowej będzie następowało w oparciu o Taryfikator obowiązujący w chwili wykrycia nieprawidłowości stanowiącej podstawę do nałożenia korekty. Pozwany stoi na stanowisku, iż powód miał świadomość tego, że wypłata dofinansowania w całości nastąpi tylko wtedy kiedy Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) stwierdzi prawidłowość realizacji projektu tzn. że podczas realizacji projektu nie doszło do naruszenia obowiązujących przepisów prawa. To, że powód zrealizował projekt tj. dokonał rozbudowy i modernizacji składowiska odpadów w B. – nie stanowi wystarczającej podstawy do stwierdzenia, że projekt został zrealizowany w sposób prawidłowy i nie może stanowić jedynej i wyłącznej podstawy do wypłaty całości dofinansowania. Instytucja Zarządzająca musi dokonać oceny prawidłowości wydatków ponoszonych na rzeczową realizację projektu pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz pozostałymi dokumentami, o których mowa w umowie o dofinansowanie.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

Zarząd Województwa (...), ogłosił nabór na wnioski preselekcyjne o dofinansowanie w ramach programów operacyjnych, realizowanych w latach 2007-2013. Przedmiotowe postępowanie, przeprowadzone w trybie przetargu nieograniczonego, zostało wszczęte w dniu 06.06.2014r. przez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w miejscu publicznie dostępnym, w siedzibie Zamawiającego oraz na stronie internetowej.

(bezsporne; ogłoszenie o naborze wniosków preselekcyjnych k. 278-280)

Powód - Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. złożył wniosek o przyznanie środków z Regionalnego Programu Operacyjnego, w którym wskazał, że zamierza dokonać rozbudowy i modernizacji składowiska odpadów w B., poprzez wykonanie nowego, kompletnego obiektu budowlanego, który po wybudowaniu będzie pełnił funkcję w postaci (...) Przetwarzania (...) i która po jej wykonaniu spełni określone parametry środowiskowe i budowlane. We wniosku wskazał, że w jednym postępowaniu przetargowym, zostanie wykonana zorganizowana pod względem technologicznym i organizacyjnym całość przedsięwzięcia. Najważniejszymi planowanymi do wykonania produktami były sortownia, kompostownia oraz modernizacja składowiska. Powodowa spółka nie dokonała podziału zamówienia na części, wyodrębniając dostawę urządzeń mobilnych od robót budowlanych. Wniosek powoda otrzymał pozytywną ocenę w ramach preselekcji, spełniając kryteria oceny wniosków preselekcyjnych. Projekt powoda, został zakwalifikowany do projektów, które powinny uzyskać w/w dofinansowanie.

(dowód: zeznania powódki M. O. e -protokół z dnia 31.10.2017r. 00:02:33 k. 1156; zeznania świadka R. D. e - protokół z dnia 23.05.2017r. 00:10:14 k. 1097v; zeznania świadka Z. N. e -protokół z dnia 23.05.2017r. 00:57:35 k. 1088, zeznania świadka M. S. e - protokół z dnia 01.09.2017r. 00:01:38 k. 1122, wniosek o dofinansowanie projektu k. 66-87; ogłoszenie przetargowe k. 269-270; informacjao pozytywnej ocenie wniosku powoda w ramach preselekcji k. 569-572)

Z SIWZ wynika, że przedmiotem zamówienia była rozbudowa i modernizacja zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych w B., obejmująca wykonanie robót budowlanych dla potrzeb montażu linii technologicznych oraz kwatery składowania odpadów, a w tym dostawa linii technologicznych sortowni i kompostowni oraz wyposażenia, niezbędnych maszyn, urządzeń i pojazdów oraz dokonanie rozruchu, a także przygotowanie kompletnego wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego oraz kompletnego wniosku o wydanie i uzyskanie prawomocnego pozwolenia na użytkowanie obiektu. Zamówienie obejmowało m.in.: wykonanie robót polegających na rozbudowie i modernizacji składowiska odpadów w B., dokonanie dostaw i montażu linii technologicznych, maszyn i urządzeń oraz wyposażenia. W ramach rozbudowy i modernizacji składowiska odpadów, miały zostać dostarczone następujące urządzenia stacjonarne, mobilne oraz wyposażenie: stacja meteorologiczna, kompaktor, ładowarka kołowa, sito mobilne, ładowarka teleskopowa, wózek widłowy, pryzmaciarka, hakowiec, kontenery, mobilna myjka wysokociśnieniowa oraz wyposażenie hal, budynku administracyjnego, warsztatu i myjni.

(dowód: SIWZ k. 89-120)

Obiekt miał być wykonany w sposób kompletny, w pełni wyposażony, zgodnie z dokumentacją przetargową oraz projektową. Aby dokonać oceny, czy obiekt został wykonany we właściwy sposób, zgodnie ze specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia oraz dokumentacją projektową, obiekt po zakończeniu robót należało uruchomić, co polegało na uruchomieniu dwóch linii technologicznych: sortowniczej i kompostowniczej. Zakład (...) wyposażony był w szereg urządzeń, zarówno typowych wyłącznie dla tego rodzaju zakładu, np. sito mobilne, przerzucarka, jak również stosowanych powszechnie w innego rodzaju zakładach, jak np. ładowarka. Nie można było oddzielić robót budowlanych od wyposażenia tego obiektu w określone urządzenie.

(dowód: zeznania świadka R. D. e - protokół z dnia 23.05.2017r. 00:10:14 k. 1087v; zeznania świadka Z. N. e -protokół z dnia 23.05.2017r. 00:57:35 k. 1088)

Umowa między stronami została podpisana w dniu 30 czerwca 2014r. Na jej podstawie, beneficjent zobowiązał się do realizacji projektu zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie projektu. Wartość zamówienia wynosiła 4.844.997,42 EUR, w tym wartość dostaw 607.114,96 EUR, zaś wartość robót budowlanych to kwota 4.237.882,46 EUR. Po podjęciu uchwały przez Zarząd Województwa (...), powodowi przyznano dofinansowanie w ramach (...) na lata 2007-2013.

Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. było beneficjentem w ramach umowy nr WP-II-W.433.2.23.2014 z dnia 30.06.2014r. na realizację projektu pod nazwą „Rozbudowa i modernizacja składowiska odpadów w B., gmina T.”, a Województwo (...), pełniło funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa (...) na lata 2007-2013.

(bezsporne; dowód: umowa z dnia 30.06.2014r. k. 204-214)

Ceny ofertowe za wszystkie elementy realizowanej kompleksowo dostawy nie przewyższały średnich cen rynkowych. Dla uzyskania korzystniejszej oferty, przewidziano i przeprowadzono aukcję elektroniczną.

(dowód: zeznania świadka R. D. e -protokół z dnia 23.05.2017r. 00:10:14 k. 1087v; zeznania świadka Z. N. e - protokół z dnia 23.05.2017r. 00:57:35 k. 1088v)

Pismem z dnia 29 maja 2014r. zarząd powodowej spółki został poinformowany przez pozwanego, że projekt złożony w ramach osi priorytetowej 2 Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska, działanie 2.2 gospodarka odpadami, przeszedł pozytywnie ocenę merytoryczną przez Zespół (...).

(dowód: informacja z Urzędu Marszałkowskiego k. 88)

Przedmiotowa instalacja, ostatecznie pozytywnie przeszła kontrolę przeprowadzoną przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.

(dowód: protokół (...) k. 1131-1142)

W piśmie z dnia 25 listopada 2014r. pozwany poinformował beneficjenta o konieczności rozważenia, czy beneficjent był upoważniony do potraktowania zamówień dotyczących robót budowlanych i dostaw jako jednego zamówienia. Pozwany wskazał, że zdaniem (...) dostawy będące przedmiotem zamówienia (stacja meteorologiczna, mobilna myjka wysokociśnieniowa, kompaktor, ładowarka kołowa, sito bębnowe, ładowarka teleskopowa, wózek widłowy, pryzmaciarka, hakowiec, kontenery oraz meble biurowe i sprzęt biurowy) nie są niezbędne do prowadzenia robót budowlanych. Pozwany wskazał, że w sprawie zaistniały podstawy uzasadniające zastosowanie najniższego ze wskazanych w Taryfikatorze wartości, wskaźnika korekty do 5%.

(dowód: pismo z dnia 25.11.2014r. k. 55-65)

W dniu 26.05.2015r., beneficjent wystąpił do Urzędu Zamówień Publicznych o wydanie opinii w zakresie prawidłowości wyłonienia wykonawcy zamówienia, którego przedmiotem były roboty z dostawami. W dniu 24.03.2016r. beneficjent uzyskał przedmiotową opinię, w której wskazano, że zatrzymanie części kwoty, która powinna być wypłacona beneficjentowi w ramach zawartej umowy, jest w całości bezzasadne.

(bezsporne; wniosek powoda o wydanie opinii k. 30-33; opinia z UZP k. 26-29)

Instytucja Zarządzająca zawiadomiła Regionalną Izbę Obrachunkową o naruszeniu przepisów Ustawy o dyscyplinie finansów publicznych. Orzeczeniem (...) Komisji Orzekającej z dnia 18 maja 2017r, M. O. pełniąca funkcję Prezesa Zarządu w powodowej spółce, została uniewinniona od zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

(dowód: orzeczenie (...) z dnia 18.05.2017r. k. 111-1120)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonał ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie podniesionych zarzutów na podstawie dokumentacji postępowania, w tym ogłoszenia i treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz) oraz stanowisk stron prezentowanych na rozprawie i złożonych dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków R. D. oraz Z. N. w zakresie w jakim znalazły potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. W szczególności Sąd dał wiarę zeznaniom w/w świadkom w tej części w której wskazali, że celem przedmiotowego projektu było wybudowanie zakładu, jego uruchomienie i oddanie do użytkowania, a co za tym idzie, że obiekt miał być kompletny i wyposażony. Również świadek M. S., zeznał, że obiekt miał być jedną całością, funkcjonującą pod względem technicznym samodzielnie. Wiarygodnie w ocenie Sądu brzmią zeznania świadków, że w przedmiotowym obiekcie musiały znaleźć się urządzenia typowe tylko dla zakładu zagospodarowania odpadów komunalnych, np. przerzucarka czy sito mobilne, które służyły wyposażeniu obiektu i bez których obiekt nie mógłby pod względem technicznym, samodzielnie funkcjonować. Obaj świadkowie byli zgodni co do tego, że w przedmiotowym projekcie, nie można było oddzielić robót budowlanych od wyposażenia tego obiektu w określone urządzenia. Zeznania tych świadków były zdaniem Sądu rzetelne, wyważone i szczegółowe.

Zeznaniom świadka M. W. Sąd dał wiarę w całej rozciągłości, choć miały one charakter ogólny. Przedstawił on tryb postępowania.

Za wiarygodne Sąd uznał dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, a Sąd nie znalazł podstaw aby je podważyć.

W przedmiotowym postępowaniu przetargowym, wynikiem całości robót budowlanych miało być zmodernizowane składowisko odpadów komunalnych, jakonzakład zagospodarowania tych odpadów. Po rozbudowie i modernizacji, zakład miał samodzielnie funkcjonować i spełniać wszelkie wymagania przewidziane dla tego typu obiektów. W sprawie zostało ustalone, że powód złożył wniosek o dofinansowanie, wskazując od początku jedno postępowanie przetargowe. Zarząd pozwanego, po ogłoszeniu naboru na wnioski preselekcyjne, dokonał preselekcji tych wniosków, oceny merytorycznej oraz podpisał umowy na dofinansowanie.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do oceny zasadności nałożonej korekty na beneficjenta. Pozwany, po zaaprobowaniu wniosku powoda o dofinansowanie i podpisaniu umowy, stwierdził naruszenie procedur opisanych w przepisach prawa zamówień publicznych. Podnosił, że na przedmiot zamówienia składają się dostawy oraz roboty budowlane, które w jego ocenie, powód w sposób nieuprawniony połączył w jedno postępowanie i zakwalifikował jako roboty budowlane. W niniejszej sprawie należało ocenić, czy powód w ramach przyznanych środków zobowiązany był do przeprowadzenia jednego postępowania przetargowego, czy też powinien podzielić to postępowanie na części.

Niewątpliwym jest, że postępowanie przetargowe ma służyć realizacji zamówienia odpowiadającego potrzebom i interesom zamawiającego. Granice dotyczące sposobu realizacji tych celów, w przypadku zamówień publicznych, wyznaczają przepisy prawne, w tym przepisy nakazujące zachowanie uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Ustawa Prawo zamówień publicznych, nie zawiera w swej treści żadnych wskazówek pozwalających ocenić, kiedy dochodzi do naruszenia uczciwej konkurencji. Nie znaczy to jednak, że w takich przypadkach, jak w niniejszej sprawie, kwestia ta jest pozostawiona wyłącznie ocenie organu (tj. Instytucji Zarządzającej, kontrolującej wykonanie umowy o dofinansowanie określonego projektu). Zatem niezbędnym jest odwołanie się choćby do ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która definiuje pojęcie nieuczciwej konkurencji.

Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 tej ustawy, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Idąc dalej, jak zostało wcześniej wskazane, w rozpatrywanej sprawie należało ocenić zasadność połączenia przez powoda w jedno postępowanie, jako jedno zamówienie, dostawy i robót budowlanych. Dla stwierdzenia, że w danym przypadku występuje jedno zamówienie, istotne są okoliczności istniejące w momencie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Pomocną dla ustalenia tożsamości przedmiotowej zamówienia, może być definicja robót budowlanych zawarta w ustawie Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z art. 2 pkt. 8 tej ustawy przez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), oraz realizację obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego. Przepisy prawa budowlanego, do których odsyła ustawa Prawo zamówień publicznych stanowią, iż roboty budowlane to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego (art. 3 pkt. 7). Obiektem budowlanym w myśl Prawa budowlanego jest budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, a także obiekt małej architektury (art. 3 pkt. 1).

W ocenie Sądu, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, o jednym zamówieniu można byłoby mówić w sytuacji realizacji robót budowlanych, a zatem budowy albo przebudowy, montażu, remontu bądź rozbiórki obiektu budowlanego. Zasadniczym zatem odniesieniem dla oceny, czy chodzi o jedno czy o kilka zamówień, powinien być przedmiot tych robót, czyli obiekt budowlany w rozumieniu Prawa budowlanego. W tym kontekście należy zatem dokonywać analizy, czy osobna realizacja określonych prac składających się na jeden projekt o charakterze budowlanym prowadzi do nieuprawnionego podziału zamówienia na części.

W myśl przepisu art. 1 ust. 2 b dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004r. koordynującej procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, a także art. 1 ust. 2 b dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004r. koordynującej procedury udzielania zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi zamówienia na roboty budowlane oznaczają zamówienia, których przedmiotem jest wykonanie lub zarówno zaprojektowanie, jak i wykonanie robót budowlanych związanych z jednym z rodzajów działalności określonych w załączniku XII (i odpowiednio załączniku I), lub obiektu budowlanego, albo realizacja za pomocą dowolnych metod obiektu budowlanego spełniającego wymagania określone przez podmiot zamawiający. „Obiekt budowlany” oznacza wynik robót budowlanych lub inżynieryjnych, traktowanych jako całość, które może samodzielnie spełniać określoną funkcję gospodarczą lub techniczną.

Do rozpoznania niniejszej sprawy zastosowanie znajdowały przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 907.

Sąd przychylił się do stanowiska powoda, że w dacie składania wniosku o dofinansowanie, przepisy ustawy prawo zamówień publicznych, nie zawierały nakazu dzielenia przez zamawiających zamówień na części w sytuacji, gdy zamówienie składa się z różnych rodzajów świadczeń, tak by każdy z rodzajów świadczenia był przedmiotem odrębnego postępowania. Potwierdzeniem powyższego, był obowiązujący wówczas art. 6 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, z którego wynikało, że jeżeli zamówienie obejmuje równocześnie roboty budowlane i dostawy niezbędne do kompleksowej realizacji zamówienia, do jego udzielenia stosuje się przepisy tego przedmiotu zamówienia, którego wartość w danym zamówieniu jest największa. W odniesieniu do niniejszej sprawy, będą to roboty budowlane. Bezspornym jest, że roboty budowlane mają charakter dominujący w zamówieniu, bo obejmują ponad 87% wartości zamówienia.

Kwestia podziału zamówienia jest uprawnieniem zamawiającego, a nie jego obowiązkiem. Mając na uwadze możliwe konsekwencje w dostępie do zamówienia, decyzja o tym, że zamówienie nie będzie dzielone, przy postawionym zarzucie naruszenia art. 7 ust. 1 wskazanej ustawy, podlegać powinna ocenie w kontekście uzasadnionych potrzeb i korzyści, jakie może nieść taka formuła zamówienia dla zamawiającego. Powyższe skłania zatem do wniosku, że kwestia podziału zamówienia jest uprawnieniem zamawiającego, nie zaś jego obowiązkiem. Biorąc pod uwagę możliwe konsekwencje w dostępie do zamówienia, decyzja o tym, że zamówienie nie będzie dzielone, przy postawionym zarzucie naruszenia art. 7 ust. 1 Ustawy, podlegać powinna ocenie w kontekście uzasadnionych potrzeb i korzyści, jakie może nieść taka formuła zamówienia dla zamawiającego (Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 9 lutego 2017 r. KIO 164/17).

W niniejszej sprawie cel zamówienia, jakim była rozbudowa i modernizacja składowiska odpadów w B., poprzez wykonanie nowego, kompletnego obiektu budowlanego, który po wybudowaniu będzie pełnił funkcję zakładu zagospodarowania odpadami komunalnymi, uprawdopodabnia potrzebę udzielenia zamówienia jednemu wykonawcy. Wykonanie wyłącznie robót budowlanych i odrębna dostawa urządzeń lub też sama dostawa, spowodowałyby niekompletność zamówienia, a przede wszystkim, nie zostałby wówczas osiągnięty zamierzony efekt projektu. W sprawie ustalono, że w przypadku przedmiotowego zamówienia, poza robotami budowlanymi konieczne było w przypadku tego typu obiektu, zapewnienie linii technologicznych sortowni i kompostowni oraz wyposażenia, niezbędnych maszyn, urządzeń oraz pojazdów. Samo tylko wykonanie robót budowlanych bez dostawy urządzeń lub też sama tylko dostawa bez robót budowlanych, stanowiłoby zamówienie niekompletne i nie pozwalające na osiągnięcie celu przedmiotowego projektu. Do osiągnięcia oczekiwanej funkcjonalności zakładu zagospodarowania odpadów, wymagane było jego wyposażenie w sprzęt, szczegółowo wymieniony w dokumentacji projektowej. Zdaniem Sądu, niewątpliwym jest, że maszyny, urządzenia oraz wyposażenie obiektu, stanowiły część oferty. Wykonawca potraktował zamówienie kompleksowo tj. tak, aby osiągnąć końcowy efekt zamówienia. Ponadto, zakres prac określony w zamówieniu wskazany został również w pozwoleniu na budowę z dnia 16.08.2012r., które obejmuje obiekty budowlane razem z liniami technologicznymi. Nadto trzeba wskazać, że odbiór prac oraz spełnienie decyzji tzw. środowiskowych oraz uzyskanie pozwolenia na użytkowanie musiał zostać poprzedzony rozruchem instalacji, które mogło nastąpić wyłącznie po jej uruchomieniu, na co wskazywali w niniejszej sprawie świadkowie R. D. oraz Z. N.. Bez kompletnego zamówienia nie byłoby możliwym uruchomienie wykonanej instalacji.

Niezależnie od powyższego, niewątpliwie należy odnieść się również do zapisów umowy o dofinansowanie łączącej strony, która stanowiła podstawę dofinansowania projektu. Umowa ta określa warunki jego dofinansowania, a także prawa i obowiązki beneficjenta z tym związane. Umowa o dofinansowanie zawierana jest zgodnie z systemem realizacji programu operacyjnego. Podstawą łączącej strony umowy o dofinansowanie, był wniosek powoda o przyznanie środków pomocowych, co wynika z zapisu w § 2 ust. 2 umowy z dnia 30.06.2014r. Zgodnie z wnioskiem powoda, przeprowadzono postępowanie mieszane, przyjmując za podstawowe zasady obowiązujące jak dla robót budowlanych. Zamawiający skorzystał z możliwości połączenia w jedno postępowanie, różnego rodzaju zamówień, działając w przekonaniu, że zastosowanie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczących łącznego oszacowania wartości zamówienia dla dostaw oraz robót budowlanych, jest właściwe. Tym samym trzeba zauważyć, że powód od początku wskazywał, że jednym postępowaniem w ramach zamówień publicznych, obejmuje zamówienie mieszane. Trzeba podkreślić, że złożony przez powoda wniosek o dofinansowanie był kompletny i przeszedł całą procedurę kwalifikacyjną. W efekcie, został pozytywnie oceniony przez pozwanego. Okoliczności tej pozwany nie kwestionował w późniejszym czasie. W efekcie końcowym podpisał umowę o dofinansowanie, zaś po podjęciu stosownej uchwały przez Zarząd Województwa (...), powodowi przyznano dofinansowanie w ramach (...) 2007-2013. Tym samym, niewątpliwym jest, że dofinansowaniem objęty został projekt, który był znany pozwanemu od początku oraz, że pozwany od początku wiedział, że przedmiotowe zadanie miało być objęte jednym postępowaniem przetargowym, co bez wątpienia było przez pozwanego akceptowane.

W ocenie Sądu, pozwany w żaden sposób nie naruszył przepisów prawa zamówień publicznych, tym bardziej w taki sposób, by musiało to skutkować korektą wysokości przyznanych środków. Powód w całości wykonał ciążące na nim obowiązki, a pozwany pozytywnie ocenił wniosek.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. oraz paragrafu 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z dnia 12.10.2016r.)