Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: ASR Ewa Malinka

Protokolant: Edyta Szmigiel

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2018 roku w Dzierżoniowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) z siedzibą we W.

przeciwko R. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego R. G. na rzecz strony powodowej (...) (...) z siedzibą we W. kwotę 4052,60 zł z odsetkami ustawowymi w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych, liczonymi od kwoty 3896,14 zł od dnia 10 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanego R. G. na rzecz strony powodowej (...) (...) z siedzibą we W. kwotę 854,28 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1870/17

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) (...) z siedzibą we W. (dalej także (...)) w dniu 5 stycznia 2017 r. wniosła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym domagając się zasądzenia od pozwanego R. G. kwoty 4819,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 4662,99 zł od dnia 10.08.2016 r. do dnia zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że pozwany w dniu 9.11.2015 r. zawarł przez internet umowę pożyczki, na podstawie której spółka (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna z siedzibą we W. udzieliła mu pożyczki w kwocie 8901 zł. Strona powodowa będąca funduszem inwestycyjnym nabyła w dniu 18.11.2015 r. przedmiotową wierzytelność wobec pozwanego. Z uwagi na brak terminowej spłaty, umowa została wypowiedziana pozwanemu, a cała wierzytelność w wysokości 4662,99 zł została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. Przez cały okres trwania umowy pożyczki pozwany dokonał jedynie częściowej spłaty w wysokości 1247,92 zł na rzecz swojego zobowiązania. Na dochodzone pozwem roszczenie składają się: kwota udzielonej pożyczki w wysokości 3896,14 zł, kwota odsetek umownych zwykłych w wysokości 147,80 zł, kwota odsetek umownych karnych w wysokości 8,66 zł oraz opłata operacyjna stanowiąca koszt zawarcia i wykonania umowy, naliczana za okres obowiązywania umowy pożyczki, w łącznej wysokości 766,85 zł.

W dniu 21 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanemu zapłatę na rzecz (...) dochodzonej kwoty wraz z kosztami procesu.

Pozwany R. G. w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości. Podniósł następujące zarzuty: kwota pozwu nieprawidłowa, brak zawiadomienia pozwanego o cesji wierzytelności, zawyżone koszty windykacji oraz innych opłat, nieprawidłowe odsetki, nieprawidłowa kwota do spłaty, niedopuszczalne zapisy w umowie. W uzasadnieniu sprzeciwu przyznał, że otrzymał pożyczkę w kwocie 4300 zł. Jednak koszty doliczone przez firmę windykacyjną są zawyżone, co dotyczy zwłaszcza opłat windykacyjnych i manipulacyjnych. Podał że prowizja znacznie przekracza wypłaconą wartość. Nie otrzymał od firmy umowy pożyczki. Podał, że opłaty doliczone przez powoda znacznie przekraczają faktyczne koszty. Kwota do spłaty powinna być znacznie niższa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. G. zawarł w dniu 9.11.2015 r. z (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółką jawną z siedzibą we W. (Pożyczkodawcą) umowę pożyczki nr (...). Na tej podstawie Pożyczkodawca udzielił mu pożyczki w kwocie 4300 zł na okres od dnia 9.11.2015 r. do dnia 9.05.2018 r. Umowa została zawarta na odległość. Ustalono, że oprocentowanie pożyczki jest stałe i wynosi 10% w stosunku rocznym, wskazując że kwota naliczonych odsetek umownych od kwoty pożyczki wynosi za cały okres obowiązywania umowy 578,03 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez pozwanego ustalona na dzień postawienia do dyspozycji całkowitej kwoty pożyczki wynosić miała 9479,03 zł, a w tym: całkowita kwota pożyczki 4300 zł, całkowity koszt pożyczki na który składały się odsetki naliczone za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 578,03 zł oraz opłata operacyjna naliczona za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 4601 zł. Opłata operacyjna stawała się wymagalna w terminach spłaty poszczególnych rat. Strony ustaliły, że całkowita kwota do zapłaty w wysokości 9479,03 zł zostanie zwrócona przez Pożyczkobiorcę w 30 równych miesięcznych ratach, płatnych w wysokości 315,96 zł w terminie do dnia 9 każdego miesiąca, począwszy od dnia 9 grudnia 2015 r. W umowie postanowiono, że za okres opóźnienia w spłacie pożyczki lub spłacie raty albo jej części, Pożyczkodawca naliczać będzie odsetki umowne (odsetki karne) w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Dowód : umowa pożyczki nr (...) z dnia 9.11.2015 r. - k. 27-29, harmonogramu spłaty -k. 30, tabela opłat i prowizji SMS Kredyt - k. 32.

Spółka (...) sp. z o.o. w dniu 13.11.2015 r. przelała na rzecz pozwanego kwotę pożyczki w wysokości 4300 zł.

Dowód : potwierdzenie dokonania przelewu - k. 31.

W dniu 18 listopada 2015 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółka jawna z siedzibą we W. zawarła ze stroną powodową (...) umowę przelewu wierzytelności. Na tej podstawie spółka (...) przeniosła na stronę powodową (...) przysługującą jej wierzytelność wobec pozwanego R. G. wynikającą z umowy pożyczki nr (...). R. G. został zawiadomiony o dokonanym przelewie pismem z dnia 20.11.2015 r.

Dowód : ramowa umowa sekurytyzacyjna z dnia 18.11.2015 r. wraz z załącznikiem nr 1- k. 22-24., pismo SMS Kredyt skierowanego do pozwanego z dnia 20.11.2015 r. - k. 33.

Pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie spłacił w całości pożyczki w terminie. Przez cały okres trwania umowy pożyczki pozwany dokonał jedynie częściowej spłaty w wysokości 1247,92 zł na rzecz swojego zobowiązania.

Okoliczność niezaprzeczona przez pozwanego .

Pismem z dnia 11.05.2016 r. (...) sp. z o.o. działając w imieniu wierzyciela (...) wezwała pozwanego R. G. do zapłaty zaległości z tytułu umowy pożyczki wynoszącej na dzień sporządzenia pisma 937,90 zł, pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Dowód : wezwanie do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy z dnia 11.05.2016 r. - k. 34.

Pismem z dnia 14.06.2016 r. spółka (...) sp. z o.o. działając w imieniu wierzyciela (...), w związku ze zwłoką z zapłatą co najmniej dwóch rat pożyczki, złożyła oświadczenie o rozwiązaniu umowy pożyczki z dnia 9.11.2015 r. z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia pod warunkiem nieuregulowania w okresie wypowiedzenia całości wymagalnego zadłużenia, które na dzień 14.06.2016 r. wynosiło 1257,90 zł. W piśmie wskazano, że w przypadku rozwiązania umowy cała należność postawiona zostanie w stan natychmiastowej wymagalności, która na dzień sporządzenia pisma wynosi 4678,35 zł.

Dowód : warunkowe wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 14.06.2016 r. – k. 35.

Pismem z dnia 10.10.2016 r. pełnomocnik strony powodowej wystosował do pozwanego R. G. ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 4859,13 zł, informując że w przypadku braku spłaty całości należności strona powodowa uprawniona będzie wystąpić na drogę postępowania sądowego.

Dowód :ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 10.10.2016 r. – k. 36.

(...) wystawił w dniu 4.01.2017 r. wyciąg z ksiąg Funduszu, stwierdzając że w księgach tych figuruje wierzytelność nr (...), której podstawą nabycia i ujęcia w księgach rachunkowych funduszu jest umowa przelewu wierzytelności z dnia 18.11.2015 r. Podstawą zobowiązania jest umowa pożyczki nr (...) z dnia 9.11.2015 r. zawarta z dłużnikiem R. G.. Saldo wierzytelności wynosi 4819,45 zł, na które składają się:

- należność główna w kwocie 4662,99 zł,

- odsetki umowne w kwocie 147,80 zł,

- odsetki karne w kwocie 8,66 zł.

Dowód : wyciąg z ksiąg funduszu z dnia 4.01.2017 r. - k. 26.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową, których prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez pozwanego, ani nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Pozwany zawarł umowę pożyczki jako konsument, zatem w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2011, nr 126, poz. 715). Zgodnie z art. 3 ust.1 ustawy z dnia 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z ust. 2 pkt 1 tego przepisu za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Stosownie zaś do art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pozwanego R. G. i poprzednika prawnego strony powodowej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółkę jawną z siedzibą we W. łączyła umowa pożyczki z dnia 9.11.2015 r. Pozwany nie kwestionował samego faktu zawarcia umowy. Nie wypowiedział się co do twierdzenia strony pozwanej o spłaceniu przez niego jedynie częściowo pożyczki, zatem fakt ten Sąd uznał za przyznany, stosownie do przepisu art. 230 k.p.c. Pozwany podnosił natomiast, że koszty doliczone przez stronę powodową, takie jak opłaty windykacyjne, manipulacyjne, prowizja od pożyczki były znacznie zawyżone i przekraczające faktyczne koszty.

Zarzuty podniesione przez pozwanego częściowo okazały się skuteczne.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż pierwotny wierzyciel (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółka jawna z siedzibą we W. jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Dlatego też należało ustalić, czy postanowienia umowy zawartej z pozwanym były dla stron wiążące. Sąd bowiem może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta może zostać dokonana in concreto w toczącym się między przedsiębiorcą, a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia umowy. Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez przedsiębiorcę (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2007 roku, VI Ca 228/07).

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Postanowienie umowy może zatem zostać uznane za niedozwolone po łącznym spełnieniu wskazanych wyżej przesłanek. Kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. pod pojęciem konsumenta wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanego R. G.. Skoro umowa pożyczki zawarta została przez internet poprzez akceptację przez pozwanego jej warunków, to oczywiste jest że postanowienia tej umowy nie zostały z pozwanym indywidualnie uzgodnione.

W okolicznościach niniejszej sprawy zapis umowy pożyczki nakładający na pozwanego R. G. obowiązek uiszczenia opłaty operacyjnej w kwocie 4601 zł, w sytuacji, gdy kwota pożyczki oddana do dyspozycji pozwanego to suma 4300 zł, uznać należy za sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy konsumenta. Taki zapis umowy w niekorzystny sposób kształtuje sytuację ekonomiczną pozwanego, nakładając na niego dodatkowe, wygórowane obciążenie finansowe. W myśl postanowień umowy oprócz kwoty udzielonej pożyczki, pozwany obowiązany być płacić odsetki w wysokości 10% w stosunku rocznym, których łączną kwota za cały okres obowiązywania umowy wynieść miała 578,03 zł. Ponadto zobowiązał się uiścić dodatkowo kwotę 4601 zł, jako opłatę operacyjną. Porównanie wskazanych wielkości pozwala stwierdzić, że koszt opłaty operacyjnej to blisko 49 % całkowitej kwoty, jaką zwrócić zobowiązał się pozwany. Zdaniem Sądu działania przedsiębiorcy naruszają zasadę ekwiwalentności świadczeń, gdy opłata przygotowawcza jest ustalona w wysokości przekraczającej koszt przygotowania umowy dla danego klienta. Wówczas bowiem stanowi ona dodatkowe wynagrodzenie za czynności, które pożyczkodawca zobowiązany jest wykonywać w ramach już ustalonego wynagrodzenia za udzieloną pożyczkę, jakim jest jej oprocentowanie. Stosowanie opłaty w tej wysokości stanowi zatem przerzucenie na konsumenta kosztów i ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Określenie wysokości opłaty operacyjnej w kwocie wyższej niż kwota pożyczki przekazanej do dyspozycji pozwanego, w relacji do czasu korzystania przez pozwanego z pieniędzy pożyczkodawcy (kapitału pożyczki), każe postrzegać ją jako ukryte odsetki, co niewątpliwe zmierzało do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych.

Podniesienie powyższych okoliczności powoduje, że niedozwolone postanowienie umowy, które nie zostało z R. G. indywidualnie uzgodnione, ewidentnie narusza interes konsumenta oraz kształtuje jego prawa w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Nie wiąże więc pozwanego, a strony związane są umową w pozostałym zakresie (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, sygn. akt III Ca 1850/15, wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku, sygn. akt IV Ca 117/13).

Biorąc powyższe pod uwagę powództwo należało uwzględnić częściowo. Na rzecz strony powodowej przyznać należało kwotę udzielonej pożyczki w wysokości 3896,14 zł, wraz z odsetkami umownymi w wysokości 147,80 zł i odsetkami umownymi karnymi w wysokości 8,66 zł. Dochodzona pozwem kwota pomniejszona została o kwotę jednorazowej opłaty operacyjnej w kwocie 766,85 zł. Pozwany nie wykazał, poza zarzutem dotyczącym zawyżonej opłaty administracyjnej, aby dochodzona pozwem kwota określona została w sposób nieprawidłowy. W szczególności nie wyjaśnił z jakiego powodu, w jego ocenie odsetki naliczone zostały nieprawidłowo. Co do zarzutów dotyczących opłat windykacyjnych i manipulacyjnych, były one całkowicie bezpodstawne ponieważ w skład roszczenia strony powodowej w ogóle nie wchodziły tego typu opłaty. Pozwany nie wykazał, dlaczego kwota do spłaty powinna być znacznie niższa jak twierdził w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a to na nim spoczywał w tym zakresie ciężar dowodzenia, stosownie do art. 6 k.c. Ostatecznie na rzecz strony powodowej zasądzono więc kwotę 4052,60 zł (3896,14 zł + 147,80 zł + 8,66 zł). Przy czym od kwoty udzielonej pożyczki 3896,14 zł zasądzono odsetki ustawowe na podstawie art. 359 § 1 k.c. od dnia 10.08.2016 r. do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem strony powodowej. W pozostałej części, tj. w zakresie żądania zasądzenia kwoty 766,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi, powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego ich rozdzielenia. Strona powodowa wygrała sprawę w 84%, a pozwany w 16%. Strona powodowa poniosła w sprawie następujące koszty: opłata od pozwu 100 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, koszty zastępstwa procesowego – 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych). Łącznie strona powodowa poniosła koszty procesu w wysokości 1017 zł, z czego od pozwanego należało zasądzić 84% a wiec kwotę 854,28 zł.