Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2018r.

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Tetkowska

Protokolant: Damian Gołębiewski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2018r. w P.

sprawy z powództwa (...) spółki z o.o w K.

przeciwko I. M.

o zapłatę

1. zasadza od pozwanej I. M. na rzecz powoda (...) spółki z o.o w K. kwotę 988.774,48zł (dziewięćset osiemdziesiąt osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt cztery złote czterdzieści osiem groszy) oraz:

-

odsetki ustawowe od 11 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 84.663,85 zł (osiemdziesiąt cztery tysiące sześćset sześćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt pięć groszy);

-

odsetki ustawowe od dnia 11 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 146.199,87zł (sto czterdzieści sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

-

odsetki ustawowe od dnia 11 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 147.545,06zł (sto czterdzieści siedem tysięcy pięćset czterdzieści pięć złotych sześć groszy);

- odsetki ustawowe od dnia 18 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 145.634,98zł (sto czterdzieści pięć tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote dziewięćdziesiąt osiem groszy);

-

odsetki ustawowe od dnia 18 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 171.627,64 zł (sto siedemdziesiąt jeden tysięcy sześćset dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt cztery grosze);

-

odsetki ustawowe od dnia 18 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 146.436,38zł (sto czterdzieści sześć tysięcy czterysta trzydzieści sześć złotych trzydzieści osiem groszy);

-

odsetki ustawowe od dnia 18 kwietnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty od kwoty 146.666,70zł (sto czterdzieści sześć tysięcy sześćset sześćdziesiąt sześć złotych siedemdziesiąt groszy);

2. zasadza od pozwanej I. M. na rzecz powoda (...) spółki z o.o. w K. kwotę 19.702,00 zł (dziewiętnaście tysięcy siedemset dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 7.200,00 zł ( siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3. nakazuje pobrać od pozwanej I. M. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Płocku kwotę 36.954,00 zł (trzydzieści sześć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt cztery złote) tytułem nieuiszczonej części opłaty sądowej od pozwu.

Sygn. akt I C 2067/15

UZASADNIENIE

(...) spółka z o.o w K. złożyła w dniu 2 września 2015r. przeciwko I. M. pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zobowiązanie pozwanej , aby zapłaciła powodowi kwotę 988.774,48zł z ustawowymi odsetkami, z tym że :

- od kwoty 84.663,85zł od 11 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 146.199,87zł od 11 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 147.545,06zł od 11 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 145.634,98zł od 18 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 171.627,64zł od 18 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 146.436,38zł od 18 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty i

- od kwoty 146.666,70zł od 18 kwietnia do dnia zapłaty

oraz koszty procesu , w tym koszty zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazała , że w drodze cesji nabyła od (...) spółki z o.o wierzytelność w stosunku do Ł. M. prowadzącego działalność gospodarczą P.H.U M. M. (1) w P. Nowych, dochodzoną pozwem. W dniu 11 kwietnia 2014r. Ł. M. zmarł, a spadek po nieżyjącym odziedziczyła pozwana wraz z małoletnimi dziećmi. Powód podniósł, że pozwana uznała roszczenie objęte pozwem w całości.

Sąd skierował sprawę do postępowania upominawczego .

W dniu 14 września 2015r. Sąd Okręgowy wydał w sprawie I Nc 129/15 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazał, aby pozwana zapłaciła powodowi dochodzoną należność wraz kosztami procesu.

Dowód: nakaz zapłaty k. 44

Pozwana wniosła w terminie ustawowym sprzeciw od nakazu zapłaty domagając się oddalenia powództwa i zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego podnosząc zarzut nieistnienia wierzytelności dochodzonej przez powoda .

W uzasadnieniu sprzeciwu wskazała, że jest spadkobierczynią wraz z dziećmi, po swoim mężu Ł. M., który zginął w nieszczęśliwym wypadku 11 kwietnia 2014r. Podniosła , że faktury które stanowią podstawę dochodzonej należności zostały wystawione w krótkich odstępach czasu i nie zostały podpisane ani przez jej męża, ani przez sprzedawcę. Trzy faktury zostały wystawione tuż przed śmiercią męża, a cztery kilka dni po jego śmierci. Posiadane przez nią dokumenty firmowe nie odzwierciedlają transakcji o takich rozmiarach , a w szczególności nie przedstawiają zobowiązań po zmarłym wobec spółki (...). W ocenie pozwanej wobec powyższego zachodzi podejrzenie, że spółka (...) wykorzystując zamieszanie po śmierci jej męża próbuje uzyskać korzyść w wielkich rozmiarach posługując się dokumentami mogącymi poświadczać nieprawdę. W jej przekonaniu może to spełniać znamiona czynu karalnego określonego w art. 286 kk w zw. z art. 13 kk – sprzeciw k. 47-52.

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2016r. Sąd Okręgowy w Płocku, na wniosek pozwanej, zawiesił postępowanie w sprawie w związku ze wszczęciem śledztwa przez Prokuraturę Rejonową dla Wrocławia Fabrycznej we W. pod sygn.. 2 Ds.219/15- postanowienie k. 175.

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2017r. Sąd Okręgowy w Płocku podjął zawieszone postępowanie w sprawie – postanowienie k. 214.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 30 stycznia 2015r. powód w drodze umowy cesji nabył od firmy (...) spółki z o.o. w W. wierzytelność przysługującą tej firmie od Ł. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą PHU (...) w N. w wysokości kwotę 988.774,48zł wynikającą z faktur :

- (...) na kwotę 84.663,85zł

- (...) na kwotę 146.199,87zł

- (...) na kwotę 147.545,06zł

- (...) na kwotę 145.634,98zł

- (...) na kwotę 171.627,64zł

- (...) na kwotę 146.436,38zł

- (...) na kwotę 146.666,70zł .

Dowód: umowa cesji k. 22-26, faktury k.13-19

Ł. M. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U (...) w P. Nowych od dnia 1 lutego 2008r. Przedmiotem działalności była sprzedaż hurtowa paliw i produktów pochodnych. Działalność ta została wykreślona 8 maja 2014r.

Dowód: odpis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 77.

W dniu 11 kwietnia 2014r. Ł. M. , w wyniku nieszczęśliwego wypadku, zmarł / bezsporne/.

Spadek po nim na podstawie ustawy odziedziczyły małoletnie dzieci A. i M. oraz żona I. M. po 1/3 każde z nich. Małoletnie odziedziczyły spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Dowód: akt poświadczenia dziedziczenia k. 9-11

Pismem z dnia 13 maja 2014r. pozwana poinformowała spółkę (...) , że w związku z tragiczna śmiercią męża trwają czynności mające na celu przejęcie przez nią spadku. W piśmie tym oświadczyła także, że wobec firmy (...) występują zobowiązania jej męża, w związku z czym prosi o wykazanie pełnego zrozumienia w oczekiwaniu na zakończenie postępowania spadkowego.

Dowód: pismo pozwanej k. 76

Pismem z dnia 27 maja 2014r. (...) spółka z o.o. wezwała firmę P.H.U Ł. M. z siedzibą w N. do zapłaty kwoty 988.774,48zł wynikającą z w/w faktur, w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Dowód: wezwanie k. 20

W odpowiedzi na wezwanie z 27 maja 2014r. pozwana I. M., pismem datowanym na 4 listopada 2014r. , uznała w całości zadłużenie na kwotę 988.774,48 opisane w tym wezwaniu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, a wynikające z faktur VAT wystawionych przez (...) spółkę z o.o. ,tj:

- (...) na kwotę 84.663,85zł

- (...) na kwotę 146.199,87zł

- (...) na kwotę 147.545,06zł

- (...) na kwotę 145.634,98zł

- (...) na kwotę 171.627,64zł

- (...) na kwotę 146.436,38zł

- (...) na kwotę 146.666,70zł .

Dowód: uznanie długu przez pozwaną k. 21akt sprawy.

Pozwana pismem z dnia 29 czerwca 2015r. zawiadomiła Prokuraturę Rejonową dla Wrocławia – Fabryczna we W. o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa poprzez usiłowanie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w celu uzyskania korzyści majątkowej o wielkiej wartości oraz do wystawienia faktur mogących poświadczać nieprawdę i używanie ich w celu uzyskania korzyści majątkowej.

Dowód: zawiadomienie k. 53- 57

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2016r. Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie usiłowania doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez spółkę (...) spółkę z o.o przez wystawienie faktur za niewykonane transakcje.

Dowód: postanowienie k. 65 , zawiadomienie pozwanej o wszczęciu postępowania k. 66, pismo Urzędu Skarbowego k. 81- 83

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2016r. Prokuratura zawiesiła śledztwo z uwagi na długotrwałą przeszkodę procesową w postaci niemożności wykonania czynności procesowych w postaci niemożności przesłuchania określonych w postanowieniu świadków.

Dowód: postanowienie k. 212-213.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o powołane wyżej dokumenty, przesłuchanie pozwanej k. 137v 00.13.40 – 00.23.53. i k. 278- - 278v 00.02.29 – 00.20.49, zeznań świadków : M. C. k. 137v – 139 00.25.15 – 00.56.40 i J. M. k. 259-259.

Zeznania świadków nie wniosły nic istotnego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Świadkowi J. M. nie były znane strony, ani też firma męża pozwanej i firma (...) spółka z o.o

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym jest, iż powód nabył wierzytelność w stosunku do Ł. M. - męża pozwanej w drodze cesji w rozumieniu art. 509 kc stanowiącym, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu.

Zgodnie z art. 509 §2 kc wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa.

Pozwana była żoną nieżyjącego Ł. M. i odziedziczyła wspólnie z dziećmi spadek po nim, z mocy ustawy, w udziale po 1/3 każde z nich . Spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na jego następców prawnych, w tym także , tak jak i w tym przypadku , długi.

Zgodnie z art. 1034 § 1 kc do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów. Jeżeli do dziedziczenia powołanych jest kilku spadkobierców, jak w niniejszej sprawie, to ich odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili dokonania działu spadku ma charakter solidarny. Wierzyciel spadkowy może więc żądać spełnienia całości świadczenia od każdego ze współspadkobierców, od kilku spośród nich lub od wszystkich wspólnie. Spełnienie świadczenia przez jednego ze współspadkobierców zwalnia pozostałych (art. 366).

W przedmiotowej sprawie spadkobiercy Ł. M. nie dokonali działu spadku / bezsporne/.

Powód uprawniony jest więc do wystąpienia z roszczeniem przeciwko pozwanej, jako jednemu ze spadkobierców spadku po Ł. M..

W przedmiotowej sprawie pozwana w piśmie z dnia 4 listopada 2014r. skierowanym do (...) spółki z o.o , uznała w całości zadłużenie na kwotę 988.774,48zł . W oświadczeniu tym wskazała poszczególne faktury z określeniem ich numeracji i kwot w nich ujętych, a składające się na powyższa kwotę zadłużenia.

Oświadczenie woli, czyli zewnętrznie wyrażone przeświadczenie o istnieniu roszczenia, które jednoznacznie potwierdza istnienie skonkretyzowanego długu stanowi uznanie tego roszczenia. Uznanie długu może mieć charakter uznania właściwego, stanowiącego umowę, w której strony potwierdzają jego istnienie zwłaszcza co do wysokości długu i terminu jego płatności albo tzw. uznania niewłaściwego, które może ograniczać się do oświadczenia wiedzy.

Uznanie niewłaściwe jest jednostronnym oświadczeniem dłużnika skierowanym do oznaczonego adresata, dlatego jest skuteczne, gdy wierzyciel mógł powziąć o nim wiadomość ( art. 61, 65 ¹ k.c.)

Uznanie niewłaściwe przypomina instytucję prawa w postępowaniu cywilnym , a mianowicie – przyznanie faktu. O ile jednak treścią tego ostatniego byłby sam fakt bycia dłużnikiem, o tyle przy uznaniu niewłaściwym chodzi o wyraz świadomości samego zobowiązanego. Stanowisko takie coraz częściej znajduje dosłowny wyraz w orzecznictwie. Sąd Najwyższy podkreśla, że dla skuteczności uznania niewłaściwego nie jest wymagane istnienie po stronie zobowiązanego zamiaru wywołania skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia. Istotne jest, zdaniem SN, by „zachowanie zobowiązanego mogło uzasadniać przekonanie osoby uprawnionej, iż zobowiązany jest świadom swojego obowiązku (...)" (wyrok z dnia 25 marca 2010 r., I CSK 457/09, LEX nr 653955, podobnie wyrok SN z dnia 16 lutego 2012 r., III CSK 208/11, LEX nr 1162688).

Uznanie jest traktowane jako przejaw lojalności dłużnika, dzięki któremu wierzyciel może oczekiwać dobrowolnego spełnienia świadczenia, co z kolei zapobiega wytaczaniu niepotrzebnych procesów (tak wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2011 r., I CSK 703/10, LEX nr 898249).

O uznaniu roszczenia można mówić wtedy, gdy określone zachowania dłużnika dotyczą w sposób jednoznaczny skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Dla zakwalifikowania zachowania dłużnika w kategoriach uznania roszczenia konieczne jest stwierdzenie, że z rozeznaniem daje wyraz temu, iż wierzycielowi przysługuje w stosunku do niego wierzytelność wynikająca z konkretnego stosunku prawnego"; wyrok SN z 9 maja 2013 r., II CSK 602/2012, Lexis Nexis nr 7320210: „

W niniejszej sprawie pozwana w piśmie skierowanym do wierzyciela uznała dług w wysokości dochodzonej w pozwie. W swoim oświadczeniu jednoznacznie wskazała wysokość należności uznanej , jak i należności wynikającej z konkretnych faktur składających się na należność główną, a także uznała odsetki za opóźnienie zapłaty poszczególnych faktur.

Do uznania roszczenia mają zastosowanie odpowiednio przepisy czynnościach prawnych art. 60 k.c.

Pozwana w toku procesu , reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie powołała się na żadne wady złożonego oświadczenia woli , które mogłyby ewentualnie spowodować uchylenie się od skutków złożenia tego oświadczenia ( art.6 kc) . Pozwana w toku procesu nie składała też wniosków dowodowych .

W postępowaniu cywilnym obowiązuje zasada kontradyktoryjności, która nakazuje stronom sporu przedstawienie wszystkich posiadanych dowodów i co do zasady, a zwłaszcza, gdy strony są reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników , powoduje iż Sąd nie działa z urzędu.

Zarzut pozwanej, że faktury stanowiące podstawę dochodzonego roszczenia zostały wystawione w krótkim odstępie czasowym, w tym trzy tuż przed śmiercią męża , a cztery kilka dni po jego śmierci i nie zostały podpisane przez jej męża , jak i fakt dokonania przez pozwaną zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez firmę (...) nie stanową same w sobie dowodu na to , że roszczenie nie istnieje.

Faktury VAT, a z takimi mamy do czynienia w niniejszej sprawie, stanowią dokumenty księgowe wystawiane w celu udokumentowanej transakcji sprzedaży . Zgodnie z art. 106eust.1 ustawy o podatku VAT faktura powinna m.in. zawierać datę wystawienia , kolejny numer, imiona i nazwisko lub nazwę podatnika i nabywcy towarów ich adresy, ich numer identyfikacji podatkowej, nazwę i ilość towaru, cenę, wartość. Wystawione faktury VAT , dla swojej ważności nie wymagają podpisu osób dokonujących transakcji.

Podnieść także należy, iż firma męża pozwanej i spółka (...) prowadziły działalność gospodarczą. Ilość transakcji dokonywanych przez nich w jednym dniu, w okresie tygodnia , miesiąca lub w innym okresie nie może świadczyć sama w sobie o nieprawidłowościach w relacjach gospodarczych.

Na marginesie wskazać należy, iż pozwana przyznała, że oświadczenie o uznaniu długu zostało napisane przez księgową męża, z którą ona także podjęła współpracę i podpisane zostało przez nią bez zastrzeżeń po upływie około pół roku po śmierci męża. Świadczy to o tym , że nie miała ona wątpliwości co do istnienia zadłużenia i jego wysokości.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc, podzielając stanowisko powoda co do dat wymagalności poszczególnych należności składających się na dochodzoną należność główną.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 kpc.

Na koszty sądowe złożyły się opłata sądowa 49.439zł ( powód uiścił opłatę w wysokości 12.485zł) i koszty zastępstwa procesowego 7.200zł i opłata od pełnomocnictwa 17 zł

Z tych wszystkich względów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, stosując przytoczone wyżej przepisy prawa.