Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie XI Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Michał Kowalski

Protokolant: Karolina Szczęsna, Paulina Adamska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 26 czerwca 2017 roku, 18 października 2017 roku, 30 i 31 stycznia 2018 roku w W.

sprawy przeciwko R. G.

synowi M. i K.

urodzonemu (...) w R.

obwinionemu o to, że:

1)  w dniu 17 lutego 2016 r. około godz. 12:00 w W. na drodze publicznej w ruchu lądowym na ul. (...) około 70 metrów przed skrzyżowaniem z ul. (...), spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, naruszając zasady określone w art. 22 ust. 1 i 4 PoRD, w ten sposób, że kierując samochodem marki A. o nr. rej. (...), nie zachował szczególnej ostrożności podczas zmiany pasa ruchu i nie ustąpił pierwszeństwa samochodowi marki O. nr rej. (...), jadącemu po pasie ruchu, na który zamierzał wjechać, czym doprowadził do zderzenia z nim, uszkadzając go,

tj. o wykroczenie z art. 86 § 1 kw w związku z art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym,

2)  w miejscu i czasie jak w punkcie pierwszym wykroczył przeciwko przepisom o porządku w ruchu drogowym określonym w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o kierujących pojazdami, w ten sposób, że kierował samochodem marki A. o nr. rej. (...) na drodze publicznej, nie mając do tego uprawnień,

tj. o wykroczenie z art. 94 § 1 kw w związku z art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o kierujących pojazdami z dnia 05.01.2011 r.,

I.  obwinionego R. G. uznaje za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów: z punktu 1 – stanowiącego wykroczenie z art. 86 § 1 kw, z punktu 2, przy czym z jego opisu eliminuje zwrot „wykroczył przeciwko przepisom o porządku w ruchu drogowym określonym w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o kierujących pojazdami, w ten sposób, że” i czyn ten kwalifikuje z art. 94 § 1 kw i za to na podstawie wskazanych przepisów skazuje go, a na podstawie art. 86 § 1 kw w zw. z art. 9 § 2 kw, art. 24 § 1 i 3 kw wymierza mu łącznie karę grzywny w wysokości 2000 (dwa tysiące) złotych;

II.  na podstawie art. 118 § 1 kpw, art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę (...),58 (tysiąc czterysta osiemdziesiąt siedem, 58/100) złotych tytułem wydatków postępowania oraz kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem opłaty.

Sygn. akt XI W 3281/16

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2016 roku około godziny 12:00 w W. na ulicy (...) na pasie prawym przed skrzyżowaniem z ulicą (...) kierował samochodem marki A. o numerze rejestracyjnym (...).

W tym samym czasie i miejscu tą samą ulicą - środkowym pasem ruchu poruszał się w tym samym kierunku W. C., który kierował pojazdem marki O. o numerze rejestracyjnym (...).

Obwiniony, kierujący pojazdem marki A., w pewnym momencie powziął decyzję o zmianie pasa ruchu z prawego na środkowy, po którym poruszał się już W. C.. W wykonaniu tego manewru kierujący samochodem A. obwiniony podczas zmiany pasa ruchu nie zachował należytej ostrożności i nie ustąpił pierwszeństwa prawidłowo jadącemu po pasie środkowym samochodowi marki O., W. C. w reakcji na manewr obwinionego zjechał do lewej krawędzi zajmowanego przez siebie pasa. Nie uchroniło to jednak obu uczestników ruchu drogowego od zderzenia się samochodów.

R. G. swoim zachowaniem spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Obwiniony nie posiadał przy tym w przedmiotowym miejscu i czasie uprawnień do kierowania samochodem.

W okresie od stycznia do sierpnia 2011 roku R. G. dopuścił się wykroczeń drogowych, które skutkowały przekroczeniem w czasie krótszym niż jeden rok liczby 24 punktów otrzymanych za wielokrotne naruszenie przepisów ruchu drogowego. Wobec tego w dniu 30 września 2011 roku Komendant Rejonowy Policji W. (...) wydał decyzję Nr (...) o skierowaniu R. G. na badanie psychologiczne. Jako powód tej decyzji wskazano przekroczenie przez R. G. liczby 24 punktów karnych. Kopia powyższej decyzji wpłynęła do wiadomości Delegatury Biura Administracji Spraw Obywatelskich w D. M. (...) W. w dniu 11 sierpnia 2011 roku. Pismem z dnia 28 października 2011 roku wezwano R. G. do dostarczenia orzeczenia psychologicznego. Pismem z dnia 19 marca 2012 roku zawiadomiono obwinionego o wszczęciu wobec niego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie cofnięcia uprawnień. Postępowanie wszczęte zostało w uwagi na niepoddanie się przez obwinionego badaniu psychologicznemu. W dniu 16 marca 2012 roku Prezydent (...) W. decyzją nr (...) orzekł zatrzymanie obwinionemu prawa jazdy z powodu przekroczenia przez niego liczby 24 punktów.

Następnie decyzją nr (...)- (...)-8-11 z dnia 14 maja 2012 roku Prezydent (...) W. cofnął obwinionemu uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi kategorii B prawa jazdy Nr (...). Uprawnienie zostało cofnięte w trybie określonym w art. 124 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, z uwagi na niepoddanie się przez obwinionego badaniu psychologicznemu. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Przedmiotowa decyzja o cofnięciu uprawnień została odnotowana w Centralnej Ewidencji (...). Nie została natomiast wprowadzona do „Ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego”, co nastąpiło dopiero w dniu 23 lutego 2016 roku.

R. G. został wezwany pismem z dnia 14 maja 2012 roku do zwrotu prawa jazdy. Nie dopełnił tego. W dniu 2 czerwca 2016 roku matka obwinionego złożyła z upoważnienia obwinionego do depozytu jego dokument prawa jazdy w Wydziale Komunikacji Urzędu Miasta R.. R. G. nie otrzymał przedmiotowych decyzji osobiście - zostały uznane za doręczone prawidłowo zgodnie z procedurą postępowania administracyjnego.

W okresie od dnia 30 września 2011 roku do dnia 17 lutego 2016 roku R. G. popełnił szereg wykroczeń w ruchu drogowym, w tym w dniu 23 marca 2013 roku o godz. 16:35 w miejscowości T. został ukarany mandatem karnym kredytowanym, m. in. za wykroczenie z art. 94 § 1 kw, tj. kierowanie pojazdem, nie mając do tego wymaganych uprawnień.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody:



zeznania świadków: W. C. (k. 131, 12), A. S. (k. 264), P. S. (k. 272);



notatki urzędowe (k. 1-2, 14);



decyzję (k. 15-16)



szkic miejsca zdarzenia (k. 3);



protokoły oględzin (k. 6-7);



dane o karalności (k. 121-125);



kopię notatnika służbowego (k. 95-99);



pismo (k. 136-138);



opinię biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych (k. 147-192, 307);



kopię dokumentów z akt sprawy sygn. V K 115/17 (k. 266-270, 274-284, 290- 302).

Obwiniony R. G. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił w szczególności, że kierujący O. jechał nie środkowym, a skrajnym lewym pasem ruchu, oraz że kiedy to on już częściowo znajdował się swoim autem na pasie środkowym, kierujący O. zaczął wykonywać ten sam manewr, zmieniając pas z lewego na środkowy. Wyjaśnił nadto, że nie miał wiedzy o tym, że cofnięto mu uprawnienia do kierowania pojazdami, nikt go o tym nie poinformował, nie dostał również żadnego pisma.

Sąd zważył, co następuje:

Odnośnie poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych

Sąd uznał za wiarygodne te wyjaśnienia obwinionego, które traktują o jego obecności na miejscu zdarzenia, kierowania pojazdem A. o numerze rejestracyjnym (...) i uczestniczenia w kolizji drogowej z samochodem O. o numerze rejestracyjnym (...). Wyjaśnienia złożone przez obwinionego R. G., w których zaprzecza on, aby popełnił zarzucane mu wykroczenia, w tym w zakresie, w jakim twierdził, że nie miał świadomości o cofnięciu mu uprawnień do kierowania pojazdami, stanowią w ocenie Sądu rezultat przyjęcia przez obwinionego określonej linii obrony, zmierzającej do uniknięcia odpowiedzialności za zarzucane mu czyny. W judykaturze wskazuje się, iż prawem obwinionego jest złożenie w sprawie takich wyjaśnień, jakie uznaje za najbardziej korzystne z punktu widzenia swojej obrony – może skutecznie realizować swoje uprawnienia procesowe (a Sąd zobowiązany jest interpretować je zgodnie z zasadą in dubio pro reo) do czasu, gdy nie popadnie w sprzeczność z obiektywnie ustalonymi w oparciu o przeprowadzone dowody faktami, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 28 stycznia 1998 r., II AKa 230/97, OSA z 1999 r., nr 11-12, poz. 89).

Fakt, że obwiniony faktycznie popełnił przypisane mu wykroczenia znajduje w pełni potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie niniejszej materiale dowodowym.

Z zeznań pokrzywdzonego W. C. wynika, że jadąc w stronę Mostu Ś. poruszał się ulicą (...) środkowym pasem ruchu, zaś obwiniony, nie ustępując mu pierwszeństwa przejazdu wjechał na jego pas i w konsekwencji doszło do zderzenia. Sąd obdarzył zeznania W. C. walorem wiarygodności, gdyż są one jasne, logiczne i konsekwentne, a ponadto racjonalne z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego. Znajdują nadto potwierdzenie we wnioskach opinii biegłego ds rekonstrukcji wypadków drogowych.

Zeznania świadków A. S. i P. S. nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych co do przebiegu kolizji, bowiem świadkowie ci nie obserwowali bezpośrednio zdarzenia. Ich wiedza o jego przebiegu wynika jedynie z wypowiedzi uczestników zdarzenia. Świadkowie w ramach prowadzonych przez nich czynności służbowych ujawnili, że obwiniony R. G. nie posiadał uprawnień do kierowania przedmiotowym pojazdem w dniu zdarzenia i w tym zakresie ich zeznania Sąd uznał za wiarygodne, jako znajdujące potwierdzenie w ujawnionych dokumentach.

Sąd obdarzył wiarą protokoły i dokumenty, które zostały uznane na rozprawie za ujawnione i stanowiły podstawę ustaleń faktycznych. Nie zachodzą bowiem żadne okoliczności, które mogłyby podważyć ich wiarygodność, a podczas rozprawy żadna ze stron ich nie zakwestionowała.

Z opinii sądowo-psychiatrycznych uzyskanych w toku postępowania sądowego (k. 205-207, 222-224) wynika, że stan psychiczny obwinionego w odniesieniu do zarzucanych mu czynów nie znosił ani nie ograniczał jego zdolności do rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem. Sąd dał wiarę opiniom sądowo-psychiatrycznym, albowiem zostały one sporządzone rzetelnie, zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem zawodowym przez kompetentną osobę. Opinie biegłych są jasne, pełne i nie zawierają sprzeczności.

Istotnym dowodem z punktu widzenia odpowiedzialności obwinionego za przypisane mu wykroczenie z art. 86 § 1 kw jest opinia biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych.

Biegły sądowy po analizie zebranego materiału dowodowego, w szczególności po zapoznaniu się z relacjami uczestników zdarzenia, przedstawił jak wyglądały tory ruchu obu przedmiotowych pojazdów bezpośrednio przed i w momencie zderzenia. Z opinii biegłego wynika, że główną przyczyną zaistnienia przedmiotowej kolizji był brak zastosowania się obwinionego do reguły zachowania szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa przejazdu kierującemu poruszającemu się pasem ruchu, na który to pas zamierzał wjechać.

Biegły swoją opinię pisemną podtrzymał w toku rozprawy.

Sąd podzielił płynące z opinii biegłego A. A. wnioski co do przyczyn przedmiotowej kolizji drogowej. Opinia została wydana na podstawie materiałów znajdujących się w aktach sprawy. Została ona sporządzona przez biegłego z listy Sądu Okręgowego w Warszawie – osobę kompetentną i całkowicie obcą dla stron oraz niezainteresowaną w rozstrzygnięciu sprawy. W ocenie Sądu opinia jest rzeczowa, jasna i pełna. Pozbawiona jest sprzeczności wewnętrznych, a wnioski z niej płynące – oparte na fachowej wiedzy i doświadczeniu oraz wzajemnie ze sobą korespondujące w zakresie istotnym z punktu widzenia odpowiedzialności obwinionego – uznać należy za logiczne. Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby opinię biegłego kwestionować.

Odnośnie kierowania pojazdem bez uprawnień, obwiniony swoją linię obrony oparł na fakcie, że decyzja o cofnięciu mu uprawnień do kierowania z dnia 14 maja 2012 roku nie została mu doręczona, zaś za taką została uznana w myśl przepisów o zastępczym doręczeniu, zgodnie z przepisami procedury administracyjnej. Nie ulega wątpliwości, że decyzja ta uzyskała walor prawomocności i stała się ostateczna, tym samym została wprowadzona do obrotu prawnego, czego wynikiem było to, że obwiniony nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdami. W ocenie Sądu obwiniony musiał mieć świadomość, że zaistniała wobec jego osoby obligatoryjna podstawa do cofnięcia mu uprawnień, musiał bowiem wiedzieć o liczbie punktów karnych, które otrzymywał w reakcji na popełniane wykroczenia drogowe, tj. w okresie od stycznia do sierpnia 2011 roku. Nie poddał się badaniu psychologicznemu, choć jako kierowca musiał sobie zdawać z obowiązującej w tym zakresie procedury. Sam informował, że prawo jazdy zostało mu zatrzymane. Ponadto nie ulega wątpliwości, że obwiniony przewidywał i godził się na to, że poruszając się w takiej sytuacji pojazdem, czyni to pomimo braku uprawnień do kierowania. O powyższym jednoznacznie świadczy historia kontroli drogowych obwinionego pomiędzy dniem 30 września 2011 roku a dniem zaistnienia rozpatrywanego zdarzenia, z której wynika, że obwiniony wielokrotnie naruszył przepisy ruchu drogowego, w tym karany był za brak przy sobie wymaganych dokumentów. Istotną wśród tych kontroli była ta, która miała miejsce 23 marca 2013 roku w miejscowości T., w wyniku której obwiniony został ukarany za czyn z art. 94 § 1 kw, tj. kierowanie pojazdem bez posiadania do tego uprawnień. Nie ulega wątpliwości, że R. G. świadomy był podstawy ukarania, a więc miał świadomość, że cofnięto mu uprawnienia do kierowania pojazdami. W świetle powyższego, w ocenie Sądu, od dnia 23 marca 2013 roku obwiniony na pewno miał pełną świadomość, że jego uprawnienia do kierowania pojazdami zostały cofnięte, pomimo to nadal kierował pojazdami na drogach publicznych.

Nie bez znaczenia są tutaj również zeznania świadka A. S. - funkcjonariusza Policji, który w dniu 17 lutego 2016 roku przeprowadzał wobec obwinionego interwencję. Jak wynika z zeznań świadka, w toku prowadzonych czynności okazało się, że R. G. nie posiada przy sobie dokumentu prawa jazdy. W rozmowie z policjantem obwiniony stwierdził, że jest bardzo zajęty, a jego prawo jazdy znajduje się w starostwie i nie ma czasu go odebrać. Po dokonaniu sprawdzenia w bazie, okazało się, że R. G. figuruje w niej jako kierowca wobec którego złożono wniosek o sprawdzenie kwalifikacji. Zdaniem Sądu obwiniony miał zatem wiedzę o tym, co stało się z jego uprawnieniem do kierowania pojazdami. Sąd nie neguje faktu, że decyzja o cofnięciu uprawnień nie została obwinionemu doręczona osobiście, a jedynie została uznana za doręczona na skutek prawidłowej awizacji, zgodnie z procedurą postępowania administracyjnego. Niemniej jednak istotnym jest fakt, że o cofnięciu uprawnień obwiniony wiedział z innych źródeł, a mimo to kierował pojazdami.

Odnośnie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego obwinionemu

Czyny popełnione przez obwinionego R. G. wyczerpują znamiona z art. 86 § 1 kw – spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz z art. 94 § 1 kw – prowadzenie pojazdu bez uprawnień.

Warunkiem odpowiedzialności za wykroczenie z art. 86 § 1 kw jest, aby uczestnik ruchu nie zachował należytej ostrożności i tym spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Dla bytu wykroczenia z art. 86 § 1 kw - ze względu na skutek - znaczenie ma tylko takie zachowanie, które może zagrozić bezpieczeństwu ruchu. Zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego polega na stworzeniu takiej sytuacji, która grozi nastąpieniem ujemnych skutków dla ruchu drogowego. Takie skutki wystąpiły w niniejszej sprawie. Zachowanie obwinionego doprowadziło bowiem do zderzenia się dwóch pojazdów.

W przedmiotowej sprawie do kolizji doszło w wyniku nieustąpienia przez obwinionego pierwszeństwa przejazdu pojazdowi poruszającemu się po pasie ruchu, na który zamierzał wjechać oraz niezachowania szczególnej ostrożności przy zmianie pasa ruchu, do czego zobowiązuje przepis art. 22 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.

W granicach drugiego zarzutu z wniosku o ukaranie Sąd przypisał obwinionemu wykroczenie z art. 94 § 1 kw, albowiem bezspornym jest, że w miejscu i czasie rozpatrywanego zdarzenia nie posiadał on uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi kategorii B.

Zasadnym jest zatem twierdzenie, iż obwiniony jest sprawcą wskazanych wyżej wykroczeń, a nie jedynie czynów zabronionych. Jego czyny są bezprawne (naruszają normę sankcjonowaną i nie zostały popełnione w okolicznościach wyłączających bezprawność), karalne (realizują wszystkie znamiona czynu zabronionego i nie zostały popełnione w okolicznościach wyłączających karalność), karygodne (są czynami społecznie szkodliwymi), są to również czyny zawinione przez obwinionego (popełnione w sytuacji, w której sprawca mógł postąpić zgodnie z nakazem zawartym w normie prawnej, nie zachodzi w stosunku do niego żadna z ustawowych lub pozaustawowych okoliczności wyłączających winę). Stopień zawinienia wyznaczają: rozpoznawalność sytuacji – zarówno w sferze faktycznej, jak i w płaszczyźnie jej prawnego wartościowania, możliwość przeprowadzenia prawidłowego procesu motywacyjnego i podjęcie decyzji o postąpieniu zgodnie z nakazem prawa oraz zdolność do pokierowania swoim postępowaniem. Ocena tych okoliczności prowadzi do wniosku, iż obwinionemu można postawić zarzut, że w czasie swoich bezprawnych, karalnych i społecznie szkodliwych czynów nie dał posłuchu normom prawnym.

Odnośnie wymiaru kary i pozostałych rozstrzygnięć

Stosownie do treści przepisu art. 9 § 2 kw – Sąd, orzekając jednocześnie o ukaraniu za dwa wykroczenia, wymierzył łącznie karę w granicach zagrożenia określonych w przepisie przewidującym najsurowszą karę – art. 86 § 1 kw.

Wymierzając karę obwinionemu R. G., Sąd kierował się ustawowymi dyrektywami jej wymiaru określonymi w art. 33 kw.

W przekonaniu Sądu orzeczona kara w swojej dolegliwości nie przekracza stopnia winy obwinionego, jest adekwatna do stopnia wymagalności zachowania zgodnego z prawem w odniesieniu do realiów sprawy. Stopień społecznej szkodliwości obu czynów był znaczny. Ma na to wpływ w szczególności wartość naruszonego dobra w postaci bezpieczeństwa w komunikacji, co niewątpliwie nastąpiło w wyniku nieustąpienia pierwszeństwa i niezachowania szczególnej ostrożności oraz w konsekwencji doprowadziło do zderzenia się dwóch pojazdów. Wymierzając karę obwinionemu, Sąd miał równocześnie na uwadze właściwości, warunki osobiste i majątkowe obwinionego, sposób życia przed popełnieniem wykroczenia. Obwiniony był wielokrotnie uprzednio karany za wykroczenia drogowe (k. 248-249), nie był karany za przestępstwa (k. 247).

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż orzeczona wobec obwinionego kara grzywny w wysokości 2000 zł - przy uwzględnieniu sytuacji osobistej i majątkowej obwinionego - jest należycie wyważona i sprawiedliwa.

Sąd, wymierzając obwinionemu karę, miał na uwadze cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie kara ma osiągnąć wobec obwinionego, a także to, aby kara była sprawiedliwa w odbiorze społecznym i zrealizowała cele prewencji ogólnej. W społeczeństwie musi istnieć przeświadczenie w szczególności, że kierowanie pojazdem bez uprawnień jest należycie surowo karane.

Na podstawie przepisów art. 118 § 1 kpw, art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw Sąd zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane wydatki postępowania w kwocie 140 złotych, na którą składają się zryczałtowane wydatki postępowania (100 złotych) i ryczałt za badanie zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu urządzeniem elektronicznym (2 x 20 złotych – k. 4-5) – odpowiednio: § 1 pkt 1 oraz § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia oraz pozostałe wydatki – tj. koszty opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych (k. 196, 312) i koszty opinii biegłego psychiatry (k. 219), a także opłatę w wysokości 200 zł, ustaloną na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych.